Þjóðviljinn - 23.06.1968, Blaðsíða 3

SfcBMMHlaigur 23. Júmí 5:968 — ÞdtöEHfUaaJIÍNIN — SÍI>A J
Þekktir feðgar ræðast við í Bertín
FAÐIRRÁÐHERRA OGFLOKKSFOR•
INGL SONUR BYL TINGARSTÚDENT
if eour og syrur — petta erni verour m]ög a dagskra
nú á dögum uppreisnarfúsrar og baráttuglaðrar æsku. Og
eitt frægt dæmi af andstæðum kynslóðanna, sem oft er
nefnt, eru þeir feðgar Willy og Peter Brandt — annar
ráðsettur og hægfara sósíaldemókrati hinn margfangels-
aður „byltingarsinnaður marxisti“.
WiMy Brandt utairarakisráð-
herra áttí tvö viðtöl undir
fjögur augu í Berlín bar sem
hann var áður borgarstjóri.
Annair viðmælandi hans er goð-
ur vinur hams, hinn náinn ætt-
irngd. Hann og eftirmaður hans
í borgarstjórastöðu og gamall
vinur, Klaus Sohiitz, voru á
sstma máli um hið hættuilega
ástamd í borginnd. En hann og
sonur hans Peter gátni ekki
fundið neinn pölitiskan sam-
nefnara.
Peter sagði við föður sinn:
Ég er alltaf hlynntur bví að við
tölumst við, en um hvað ætt-
um við að ta<la — hagsmunir
okkar eru a'lltof andstæðir.
Þetta var í fyrsta sinn eftir
hiriar blóðugu óeirðir um pásk-
ana að hinn ráðsetti faðir og
uppreisn argjami sonur töluðust
við, sonur sem dómári eimm í
Berlín vildi dæma í sex vikma
fanselsi vegna afskipta af ó-
eirðunum.
Faðirinn kom í ríkisistjómar-
vagni frá hefðbundnum fyrsta
maífundi og somurinn kom Ifót-
gangandi frá mótmælafundi
stjómarandstöðunnar utan
bings. Þeir hittust í gestahúsi
borgarráðsins í Berlín. Samtal-
ið var í fynstu hálfvatndræða-
legt, bað var talað um nám
Peters og vinkonu hans, 19 ára
prestsdóttur, Maríu Jánicke,
sem kölluð er „Hanoi-Mary“.
En Peter hélt og fast fram
beirri pólitisku sannfæringu
sinni, sem hann telur mestu
skipta: „Sósíaldemókrataílokkur
Þýzkalands sveik hugsjónir sín-
ar begar árið 1914, bogar hann
sambykkti lántöku-r til styrjald-
arreksturs. Allt seirn gerzt helf-
ly síðan og fram á daga stóm
samsteypustjómarinnar, sem nú
situr, er aðeins rökrétt áfram-
haíld af bessari pólitík“. Faðir
hans, va-rakanslairi og au'k bess
foringi sósíaldemókrataflokksins
var að sjálfsögðu ekki á sama
máili.
Willy Brandt segir að venju-
legia rökræði hann póliitísk -,á-
greiningsmál við böm sín í ró
og spekt „en stundum lá-tum við
hnútur fljúga‘‘. En Peter kva-rt-
ar ekki um að hin pólitísku á-
tök tmfli heimiliisfriðinn: „Þeg-
ar ég vil slappa af eftir lætin
. í Berlin heimgæki ég foreldra
mína í Bonn, legg mig úti í
garði'og nýt friðsældarinnar“.
En bað er ékki beinlinis frið-
sælld sem hann færir foreldrum
sinum. Þessi félagsfræðistúdent
var handtekinn að minnsta
kosti brisvar í sambandi við
mótmællaaðgerðir í Berlín síð-
ustu mánuði. Þetta gerðist síð-
ast nú um páskama. Peter hafði,

FÖGNUM
SIGRI
SENN
(Texti við laigið We shall overcome, sem Joan Baez hefuir sungið
inn á plötu. — Lagið verður án .efa sungið í Kefl-avíkurgön-gunni.
Textinn sem birtur vair í gær var r-angur og birtist hér leiðréttur).
Fögnum sigri senn :,:
fögnum sigri senn, bræður.
Markið er hátt, heiðið er blíátí.
Fögnum sigri senn, bræður.
Göngum beina braut
göngum beina bráut saman.
:,: Markið er hátt, heiðtð er blátt'.
Göngum beina braut saman.
:,: Færum heimi frið :,: "
færum heimi frið, bræður.
Markið er hátt, heiðið er blátt.
Færum heimi frið, bræður.
:,: Ekki óttumst við :,:
ekki óttumst við lengur.
Markið er hátt, heiðið er blátt. >
Ekki óttumst við lengur.
>
:,: Fögnum sigri senn :,:
fögnum sigri senn, bræður.
Markið er hátt, heíðið er blátt.
Fögnum sigri senn, bræður.
(Þýðimg eftir Þóirariin Guðniason).
WiUy Biaiidt
\
aldrei þess-u vant, hlýtt fyrir-
irmælum lögregluomar um að
víkja af Kúrfúrstendamm. Hann
lenti bá ásamt 300 félögaam í
höndum lögreglúm-amna og
hlaut að sitja inini í sól-arhrimg.
Willy Brandt boðar ekki að-
eins umburðarlyndi, heldur
sýni-r þa'ð og í verki, og hann
er ekki gefinn fyrir bönm og
skipanir í nafni myndugleika
foreldra. Hann greiðdr húsa-
leigu fyrir Peter, senddr honum
100 mörk í vasapenimga á rruám-
uði hverjum og reymir að skilja
hvað hann tekur sér fyrir
hendur.
Fyrir . nokkrum árum va-raðd
kepnari Peters föður hams ,við
með svofelldum orðum: Ef
hann heldur svona áfram, þá
verður hann orðimn kpmmún-
isti eftir hálft ár. Willy Brandt
hafði svar á reiðum höndum
sem sdðan hefur viðia farið:
Sá sem ©kki hefur verið komm-
únisti um tíma áður en hann
var tvítugur verður aldrei al-
mennidegur sósíaldemókrati“.
Em þegar þeir feðgar hittust
í Berlín var einndg um bað
deilt hvað það væri að vera
sæmdlegur sósíaldemókrati. Pet-
er setti fram svofellt viðhorf:
Ég tel mig vera byltingarsinn-
aðan marxista, sem tekur í eitt
skipti fýrir öil afstöðu gegn
sósíaldemókratí-i í hvaða mynd
sem er, einmig í vinstri útgáfu,
-gegn stalínisma og gegn stjóm-
leysisstefnu. Þessi afstaða hef-
ur kostað hann tvöfalda á-
minndngu frá sósíaldemókrata-
flokknum, sem hann hefur ver-
ið meðlimur í. '
Willy Brandt hefur aldrei
hafnað Peter opinberlega. Hann
segir: Ef einhver maður hefur
svo snemma og svo ednlægan á-
huga á pólitfk, má maður ekki
igera sér lítið fyrir qg fbrdæma
skoðanir hans.
Þegar faðirinn spurði son
sinn um framtíðaráform svar-
aðii han-n: Ég vildi gjaiman
vinna í verksmiðju um tíma..
.. Ég vil ekki þurfa að. fall-
SBt; á málamiðlun af því að
framfærsluerfiðleikar neyðd mig
til btes. Siðar vildi ég svo
halda áfram háskólanátmi.
Bnn vita foreldrami-r ekki af
nýjum vandkvæðum. Peter hef-
ur gengið í Sósía-listasamtök
stúdenta (SDS), sem kollega
Willy Brandts í stjóminni,
Benda in-nanríkisráðlherra, telur
ósamrýmanleg stjómarskránni
og hann hefur mikinn hug á
’ að banna. Flokkur Brandts hef-
ur fyrir löngu afneitað þessum
samtökum.
Þo'iar komið var að skilnaði
spurði f-aðirinn sonin-n hvort
hann gæti ekki gert eitthvað
fyrir hf.nn. Jú, vist var syt>:
Peter þurfti á lögfræðin-gi að
halda, vegna þeirrar ákæru sem
síðast hefur komið fram gegn
honum. Hann bað að heilsa
móður sinni. Hún hafði lofað
honurn bíl fyrir nokkru, en
hætt svo við það, af ótta við
að reiðir vegfarendur réðust á
Peter og misþyrmdu honum —
að því er hann segir sjálfur
frá.
Arið 1966 tók Peter þátt í kröfugöngu gegn samsteypustjóm
flokks föður síns og kristilegra demókrata.
1968 drcifði hann flugritum um Vietnam ásamt vinkonu sinni —
þau voru bæði handtekin.
tJm páskana 1968 var Peter enn handtekinn og sat inni í sólar-
hring — menn vilja dæma hann til sex vikna fangelsis.
Ekkert pláss lengur fyrír
sósíaldemókrata í pólitík
Það er sannarlega ekikert
gaim-an að vei'a sósdal-
demókirati í Evrópu um þess-
ar m-utndir. Sameimaðir floikkar
þeirra Saragats og Nerands á
ítalíu, hafa orðdð fyrir harðri
refsdnigu kjósenda fyrir dáð-
lítið stjórnarsamstarf við
kristilega demókirata. Alfir
þekkja þá örbirgö sem svifið
hefur yffir heilabúum Verlta-
mannaflokksi-ns brezka. Há-
borgaraliagiir fróttasikýrendiur
hafa talað um það, <jö frammi-
staða Wilsonss'tjóiinarinnar
sýnd ékki a-nnað en það sem
leingi var vitað: að sósfaildemó-
kratar duga sjaldan til annars
en gera leiðimdaverk, sem, 1-
haldsálokkur telur þörf á, en#
treystir sér ekiki tiil að fram-
kvæma sjálfur vegoa tak-
markaðra ítaka í verklýðs-
hreyfingu. 1 helzta vígi sósíai-
demókrata á Norðuiriöndum,
er heldur ekkii sériegia glæs-i-
legt um að 'litast.
En einna la-kast hafur hlut-
skipti sósíaildiamókrata þó orð-
ið í, Vestur-Þýzkalaindi. Þar
hafa þeir nú um hríð setóð í
samsteypustjóm með kiristileg-
um demókrötum, CDU, sem
kölluð hefu-r verið „stóira sam-
steypan", vegna þess að hún
hafðd yfirgnæfaindi miedrihiuta
þingmahna til að styðjast við.
En þetta stjómarsamstarf,
som eimn af helztu forimgjum
flokiksdns, Wehner, hafði frum-
kvæði að, hefúr reynzt hon-
um medra en örðugt. I nýlog-
um kosninguim til fylkisþdngs
í Baden-Wúrtemibieirg tapaði
hann fjórðuingi fylgis síns —
en nýnazistar, NDP, unnu
hins vegar miikið á. Uimþessi
tíðimdi ræðir þekktur frétta-
skýrandi, Sebastian Haffner, í
nýlegu hofti af vikublaðimu
Stem.
Hafftmer segir, að er sósíai-
domókrata-r (SPD) héidu
þing í Núrmlberg fyrir nokkm,
hafi hanm emm íailið að flokk-
urinn œtti sér vom uim póli-
tíska hréss-iingu. En kosmdng-
armiar í Baden-Wúrtemlberg
og þó eirnkum viðbrö-gð flökks-
forust7unnar við ósdgrinum,
hafi sannfært sig um að úti
sé um þá von. Flokkur sem
tapar fjórðungi fylgjenda sinna
án þess að kröctur heyrist um
breytta stefnu og fbrystu er
glataður, segir Haffner. Hann
er reyndar dauð-u-r.
í Japan fyíir á dögumbæftu
hershöfðingjar og flotaforingj-
ar, sem beðið höfðu ósigur
fyrir mdstök sín með því að
fremja kviðristu. Rússneski
hershöfðiniginm. Sassonof, sem
átti mikla sök á ósigrinuim
við Tannieniberg 1914, skautsig
daginrt ef tir orustuna. Jafinvél
Hitler hafði vit á að kála sér,
þótt sednt væri. Það er að
vísu ekki ástæða til að krefj-
ast þess af filokksforimigjum í
friðsamllegri þimgfbaráttu, að
þeir stytti sér aldur. En það
má þó búast við því af
mörmum með sómatilfinningu,
að þeir játd yfirsjónir sinar,
segi af sér forystuhlutverki,
og dragi sig í hlé frá póli-
tísku erfiði. En því er ekki að
heilsa. Bnginn segir: Nú er
nóg komið. Enginm reynir að
snúa við blaðinu, allra sízt
Wehner, sá sem mesta ábyrgð
ber á óförum-um. Hamm lætur
seim ekkert sé. Haffiner segir:
— Hlýðni flokksins við lik
er orðin s'terka.ri en lífsvilji
hans. Og þessi líkh-lýðni
breytir flokknum í liikáhrað-
ari hátt em hann gerir sér
grein fyrir sjálfur. Dauðinn
ríður hratt.
Anæsita áiri fara firam kosn-
ingar í Vestur-Þýzkalamdi.
Haffner sér fyrir sér þdng
gamalla manna, þinig sem
glatað hefur trausti og mætór
öflúgri amdspyrmu yngri kyn-
slóðarinnar utan þings. Á
þdmgi verða fjórdr fflokkar,
kristilegir — sem hafa hresstet
viö fyrir sakir sjálfsfórnar
sósíaJdemókrata, Frjálsir
demókratar, FDP, duiglegur
flokkur án vaxtawnöiguleika,
og NDP, nýnazistar. Og svo
sósíaldamókratar, SPD í
hraðri upplausn.
Haffíner telur vafasaimt að
„stóra samsteypan" lifi Scosn-
ingar af. Vesaldómur sósíal-
demókrata geti vel orðið til
þess að kristilegir hljóti aftur
hreinan medrihluta. Hann spá-
ir því að FDP og NDP fái til
samans 25% atkvæða, og verðd
nýnazistar orðmdr öfflugri en
frjálsir demókratar. Það geti
ved verið að SPD fái ékki
25% atkvæða. Og hlutverk
sósíaddemiókrata verði í ödlu
falli lítt öfúndsvert. Innan
stjórnar verði þeir enn verr
settir en nú, utan stjómar geta
þeir ekki keppt við FDP sem
stjómaramdstaða frá hægri og
sem vinstristjómarandstaða
hafi þeir fyrirgert öllu trausti.
Haffner lýkur máli, simu á
þesisum orðum: „Á pólitísku
landaþréfí. Þýzkadands er ekki
lenigur pláss fyrir Þýzka sósd-
aldemókratafflokkinn. Hundrað
ára söguSPD í þýzku-mstjóm-
máluim er lokið.
4
4