Þjóðviljinn - 23.06.1968, Blaðsíða 5

Surmud&gur 23. júní 1968 — ÞJÓ&VILJINN — SÍÐA J
ÆSXAN ★ $ ' •
OG SOSii ALISMINN
Ritnefnd: Guðrún ’Steingrímsdóttir, Leifur Jóelsson, Ólafur Ormsson, Sigurður Jón Ólafsson,
Þorsteinn Marelsson.
Jóhann Páll Árnason:
NATO og áhrif Vietnam - stríðsins
Aflljanzha&baindaliagiö er enigu
síður nú, en þegar það var
stófnað þáttur í alþjióiðlegu
valdakerfi bandaríska ioperíal-
isimans, en staöa þess í þessu
satmhengi hefur brieytzt nokkuð.
Á fyrstu árum kalda stríðsins,
þegar bamdalagið var sett á
laggimar, var brennipúnktur
kalda stríðsins í Evrópu og
NATO varð því þungamiðja
hirunar imperíalisfcu breiðfylk-
ingar. En frá 1950 hefur smém
saman orðið friðsamlegra í
Evrópu, samtímis því, að hver
vópnaður árekstur hefur rekið
annan milli imperíalismans og
Mogginn" lætur
sér ekki segjast
• Eins og kunnugt er hélt
Æskulýðsfylkingin blaða-
mannafund fyrir skðmmu.
Fréttamenn frá öllum blöð-
um og útvarp! sóttu fund-
inn. Meginverkefni þessa
fundar var að eyða beim ó-
hróðursskrifum, sem Morg-
'' unblaðlð hefur haft forystu
fyrir að undanföruu, og af-
henti Æskulýðsfylkingin
blaðámönnum fréttatilkynn-
ingu um að Æskulýðsfylk-
ingin hefði einungis löglegar
mótmælaaðgerðir í undir-
búningi, tæki ekki þátt í
öðrum aðgerðum og vænti
fulls samstarfs við |lögregl-
una um vernd þeirra.
• Morgunblaðið hefur ekki séð
sóma sinn í því að birta
þessa fréttatilkynningu. Þess
í staðfer enn haldið áfram
að klifa á því í leiðurum
blaðsins að óeirða sé að
vænta *næstu daga, og fer
ekki á milli mála við hvaða
aðila er átt.
leppa hans amnars vegair og
frelsishreyfinga þriðja heimsins
hi'ns vegar.
Það hefur komið æ betur í
ljós, að þjóðfélagEbyltinigamar í
Austur-Evrópu (hvað sem utn
aðdraganda þeirra og fram-
kvæmd má segja) eru , stáð-
reynd, sem auðvaldsheimurinn
verður að sætta sig við til
frambúðar. Utanríkisstefna Sov-
étríkjanna síðustu 10-15 árin
var að vísu byggð á mjög eán-
hliða og óraunihæfum hugmynd-
uim um alþj óðaiásitgindið, en hvað
sem því líður, náði hún óum-
deilanlega þeim tiliganigi sínum
að draga úr sþennu í Evrópu.
1 þriðja lagi hefur hin nýja
utanríkissteflna Frakka veilot
stórlega aðstöðu Bandaríkjanna
og NATO í Evrópu.
Þessir hlutir og y~msir fleiri
valda því, að NATO er ekki
lengur sú þrjóstvöm imperíal-
ismans, sem það var áður. Það
hefur gert ýmsum hinuim var-
færnari af postulum þess kléift
að halda því fram, að það væri
nú orðið meinílanst og þezt að
hrófla ekkert við því, þar eð
sérhver röskun á kraftahlutföll-
unúm í Evrópu gæti aðeins
spillt friðarhorfum þar. Táls-
menn þessarar skoðuinar láta
sem þeir sjái ekki þá augljósu
staðreynd, að NATO er liður í
.alþjóðlegu samhengi og hlýtur
að verða fyrir áhrifum af þvi:
hemaðarbanidálaig seirn Banda-
rfkin eru uppistaðan i, er ekfci
aðeins samábyrgt fyrir fcross-
ferð heirra gegin þjóðfrelsis- og
byltinigarhreyfingum í þriðja
heiminum, heldur verður það
einnig að tafca afleiðinigum
hennar. Þótt það sé enn sem
komið er aðaillega í tveim heims-
hlutum Su ðu r - A m en"ku og Suð-
austur-Asíu? séim Bandaríkin
framfylgja hagsmunum sínum
með vopnavaldi, er þriðji heim-
urinn allur verðandi vigstöðvar
í þessari baráitbu. Bandairíkin
hafa þegar béðið í Vietnam al-
varíegan ósigur, þótt þess sjá-
ist enn engin mieirki, að þau ætli
að viðurkenna hann í verki og
flytja her sinin burt (aðeins með
þvi mót.i verður styiíjöldin til
lykta leidd), og hitt sé mdklu
liiklegra, að þau haildi áfram á
þeirri braut að færa út kivíar
stríðsins. Hver áhrif slikt á-
framhaild muni hafa á þjóðfé-
lagsástandið í Bandaríikjunum,
hugarfar valdaimanna og ailla af-
stöðu þeirra til umiheimsins, er
auðvelt að geta sér til um, af
þvi sem þegar héfur gerzt.
Þegar annairs vegar stendur
borgaralegt þjóðfélag, sem á í
vaxandi erfiðleikum með að
ráða fram úr sánum innri
vandamálum, og hins vegar,
her, sem beðið h'efur ósigur á
vígvellinum eða a.m.k. lent í
ótviræðum ógöngum og þarf því
að bæta sér það upp annars
staðar og um leið fiinna sér
einhvern til að skella slkuildinni
á — við slíkar aðsitæður héfiur
atburðarásin jafnan orðið á
einn veg. Dætnin eru mörg:
t.d. Weimarlýðvelddð, Frakk-
land á tímum Alsírstríðsins, eða
Japan á fjórða áratug aldar-
innar. Ymsir róttækir vinstri-
menn í Bandaríkjunum hafa
leitt getum að því, að væntan-
lag þróun þar muni mnest íákj-
ast síðasttalda dæmdnu — þ.e.
vaxandi áhrif hersins á allar
ríkisstofinanir, fyrst í stað hæg-
faira og duilin, en að lokum al-
ger undirakun þeirra undir
sjónarmið hans. Með tiMiti til
síðustu atburða má bæta því
við að éinndg í Japan fór á
undan þessu röð póditískra
mörða.
Þátttaka í Atlanzhafsbanda-
laginu hefur frá upphafi verið
ógnun við þingræðið í öllum
aðildarríkjum. Einn þ^tturinn í
óætlunum bandalagsins fjalíar
sem kunnuigt er um ráðstafanir,
sem gera slkuli þegar pó'litísikt
ástand í viðkomandi landi
verður „ótryggt“. Þessari áætl-
un var bedtt með alkunnum
áranigri í Grikfclandi fyrir
rúimu ári, og vígreifir herfor-
ingjar ætluðu að beita henn.i á
Italíu 1964. Þráumiin í Banda-
ríkjunum margfaldar þessa
hættu. Það er hámark bama-
skaparins að ímynda sér, að
þátttaka Evrópuríkjanna í NATO
geti þvert móti haldið hin-
um fasísku öflum i' Bandaríkj-
unum í sikefjum (en því hélt
m.a. ritstjóiri Alþýðublaðsims
fram í útvai-psþætti ekki aills
fyrir lönigu, og virðist það vera
síðasta hálmstv NATO-áhang-
enda — hlutverk bandalagsins
Framha.ld á 9. síðu.
Rætt við gesti ÆF
Eins og skýrt hefur verið fvá
í blöðum og útvarpi er hingað
kominn átta manna hópur Svía
og Norðmanna. Fréttamaður
æskulýðssíðunnar átti ríðtal við
Skandinavana á fimmtudags-
kvöld.
Norðmienmnmir sögðust veira
komndr til íslamds í boðd Æsku-
lýðsfylkdngarinnar, sem tryggði
uppihald þeirra á meðan á
dvölinmli stendur. Þeir kváðust
vilja kynna IsilenKÍfhgum s'koð-
anir hreyffingar sinnar, Norge
ut af NATO, og tneysta sam-
starfstengshm. Athyglisvert væri
að kynnast íslenzkum a’ðs-tæðum
og baráttuskilyrðum, sem væru
svo ólfk um mangt norskuim að-
stæðum. Þeir álitu að e.t.v. yrði
erfitt að samræma aðgerðir
beinlínis, þar sem margt væri
, mieð öðrum hastti á íslandd og
i Noregi, en þýðingarmilfcið
væri að fylgjast vel með stairfi
hvors amnars. Norðmennimir
gerðu lítið úr atfcvæðagreiðsl-
unni í Stórþinginu nú á dög-
unum og töldu hana myndu
hafa lítill áhrif á baráttuma gegn
Nato í Noregi. Yfirleitt teldi
ficflk það ekki í verkahriing þess
þin.gs sem nú sæti að ákveða
um aðild Noregs að Nato. Þing-
ið hefði aflls ekki verið kosið
með ti'lhti til bessa miáls, en
afitur yrði kosið ti!l þinigs 1969
og þá kaemiist máflið í brenni-
púnkt. Amdstaðan gegn Naito
hefur farið' vaxandi utan þimgs-
ins; venkalýðsfiélög, sem uim
^ málið hafia fjallað, hafa í filest-
um tilfellum teskið afistöðu gegn
áframhaldandi aðild að Nato;
æslkulýðssam'tök Vinstri flofcks-
ins (frjálslyndur borgaraflokfcur)
hafa teikið einarða afstoðu gegn
Nato ásamt stúdenitum, og von
værí á slíkuim samþykktum frá
fledri féflagasaimtöfcum.
Allir Norðmennimir em fé-
lagar í SUF, æsikuilýðssamtök-
um sósíaliska þjóðarfloikiksdns.
Þeir ' sögðu að SUF beiitti sér
mifcið í réttindamálum stúd-
enlta, beitti sér í verfealýðsmiál-
um og framlkvaBmdi nú víð-
tækar aðgerðir tii s.tuðndngs
fiskimönnum í Norður-Noregi,
sem féfilettir eru af miilliliðum
og standa nú í harðri bairáttu.
SUF hefur komið af stað um-
rasðum innian verkalýðshrayf-
inigarinnar um endumýjun og
endursköpun verfcalýðshreyf-
inigarínnar og baráittu hennar,
og dagslkiipunin er stöðug bar-
átta gegn stríðtou í Vietnam og
gegn. Nato.
Svíamir fcváðust allir vera
meðlimir í FNX,-hreyfiingunnd í
Svfþjóð og óflokksbundnir. Þeir
sögðiu að FNL væri víðtæk
hreyfinig í Svfþjóð, samsett af
fjölda FNL hópa, sem starfa
tiltölulega sjálfstætt. I upphafii
var eini grundvöllur FNJj bar-
áttan gegn stríðinu í Vietnam,
en nú er baráttan smúin gegn
heimsvaldastefiniunni yfiirleitt,
hvemig sem hún kiann að birt-
ast FNL hefiur safinað um 15
miljónum íslenzkra króna fyrír
þjóðfirelsishreyfimguna
nam.
í Viet-
Hinir skandinavisku gestir ÆF í félagsheimilinu, Tjamargötu 20.
\
íslendingar og hafið
SIÐASTI SYNINGARDAGUR
Skemmtidagskrá kl. 16.30:
J. EQjómar leika og syngja. 2. Öldukórinn, skipstjórakonur syngja létt lög. 3. Björgun í stól yfir sýningarsalinn. 4. Eyjapeyjar spranga 1 Laugardalshöll.
ÍSLENDINGAR.
OG HAFIÐ
Notið tækifærið - Sjáið sýninguna og skemmtidagskrána
Ævintýraheimur sjávarútvegsins er fyrir alla fjölskylduna
HAFSJÓR AF FRÖÐLEIK
OPIÐ KL. 14-22
fslendingar og hafið
k
i
i
i