Þjóðviljinn - 22.08.1968, Qupperneq 7

Fiiwmtudagur 22. ágúst 1968 — Í>JÖÐVXLJXNN — SlÐA ^
• X þessari grein, sem birtist í
Þ.jóðviljamim i tveimur hlut-
um, er f.jallað um vestur-þýzka
blaðakónginn Axel CSsar
Springer og umfram allt er
leitazt við að sýna fram á
vald hans, hvemig það varð ti'l
og til hvcrs það er notað. 1
fyrri hluta greinarinnar, sem
birtist hér á éftir segir frá
upphafinu, auðm.júka leyfis-
bciðandnnum, sem síðan varð
útgefandi 85n/n allra sunnudags-
blaða I Vestur-Þýzalandi. Iíér
segir frá pólitísku valldi Spring-
ers, hvernig slíkur maður fer
að því „að búa til stjórnar-
kreppu", eins og vcsturþýzkt
blað komst að orði.
I síðari hluta greinarinnar,
cr fjallað um andkommúnism-
ann: hvernig manndráp eru
notuð tll þess að ná „árangri",
lygar eru gefnar út í 'mfljóna-
upplagi.- Og Springer seilist til
áhrifa á sviði sjónvarpsrekst-
urs, vald gerir hann að aðila.
sem hinir borgaralegii flokkar
Vestur-Þýzkalands telja nauð-
synlegt að-leita ráða hjá þcg-
ar mikið liggur við. Rirtingar-
form hins vestur-þýzka síð-
kapítalisma eru geigvænleg;
nazismi, hefndamólitík. minnir
óhugan'iega mikið á fyrri tíma
í Þýzkalandi. Hélzti talsmaður
þessarar stefnu er Axel Casar
Sprlnger, sem nefndur hefur
verið „hættulega.sti maður Ev-
rónu í dag“ — Iíklega með
nokkrum sanni. ,
framléiðsl>a Springers mótar á
hverjutn degi lífsviðhorf hins
vestur-þýzka borgara.
Það var á valdatíma Aden-
auers, að Sprinffer tókst nð
fest-a sig í sessi. I>að er ekki
langt siðan það kom i lj<>s að
1953, Jiegár Springer lagði und-
ir sig blaðið „WoH“, fékk hann
sórstakan st uðninff úr ]>eim
sjóðum, sem kanzlaraembættið
hafði umráð yfir t-il sérstakra
ráðstaf ana — 3.7 miljónir
marka. F.n ástaeðan til l>ess að
Adenauer rétti Sprinffer ]>essa
aðstoð var ekki sú, að hann
væri að styðja á voff sór hlið-
holla-n þjón. Springer va-r ]>á
þegar orðinn volduigaif blaða-
kóngur í yostur-X>ýzkalaindi.
>að voru ekki lesendumir, sem
trygffðu Springer völdih. I>að
voru p<Mitískir eiginleikar kam-
elljónsins sem leiddu harín til
vald'astólsins. Og þessir eigin-
leikar t.rygðu honum flteiri vini
en Adenauer kansJara. For-
maður CSU, (kristilega sóisíal-
istaflokksins) Franz Josef
St.ranss, núverandi fjármálaráð-
herr.a í Ve&fcur-Þýzkal andi, er
náinn vinur Sprinffers. En ekki
síður ber að nefma í ]>essu sam-
bandi vinskap Sprin.gers við
valdamikla aðila í njósnakerfi
Sambandslýðveldisins, að nú
ekki sé minnzt á einn valda
mesta íjármálamann Hitlers-
tímans Schacht..
Blaðakóngurinn
Á röskum 30 árum óx veldi
blaðakóngsins með aevintýraleg-
um hraða. Viðmiðun verður
í upphafi. Axel Springer (X) í einkenníshúningi nazista. í dag ber vestur-þýzki blaðakóngurinn
engan hrúnan einkennisbúning — en hugarfarið og aðferðirnar eru enn „brúnar“
Adenauer
Erhard, fórnardýrið
Vinur í raun: Franz Josef
Strauss.
ekki fundin í sögn blaðanna frá
upphafi. Hann ræður nú jdir
31% af öllum dagblöðum .Vest-
ur->ýzkalands og Vestur-Berl-
ínar. Hann ræður yfir 85%
sunnudiagsblaða. 39% vikublaða
annia'rra og 49% dagskrártíma-
rita. \
Og árangur }>esáarar einstæðu
aðstöðu varð ekki einasta efna-
hagslegur ávinningur, Á með-
an önn-ur blöð V.->ýzkalands
verða stöðugt háðari Bonn-
_ stjóminni verður Bonnstjómin
stöðugt háðari Springerblöðun-
um. Og í rauninni vekur það nú-
orðið enga athygli þó að út-
gefandinn Springer ráðgist við
Líibke um framtíðarhorf ur, eft-
ir kosningar í V-X>ýzkalandi. í
dag er enginn þinpmaður í land-
inu, né ráðherra, sem leyfir sér
að standa gegn Springervaldinu
opinberlega, „Hvnð er sjálfs-
ákvörðunaréttur, þognr Bonn-
þingið leyfir sér ekki nð standa
gegn óskum Springers? Og úr
]>essum óskum eru í rauninni
löngu orðnar skipanir" (Spieg-
el). „Ylnginn einn maður í
>ýzkalandi hefu-r öðlazt svo
mikið vald nema Hitier. Ekki
einu sánni Bismarck og keisar-
ami,r.“ (Rudolf Augstein. rit-
stjóri Spiegels). Tii hvers er
þetta vald notað?
Pólitísk áhrif
„Blaðakóngur beitir sér póli-
tískt. >egar hann er ekki
ánægður með utanríkisráðherr-
ann eða kanzlarann, býr hann
til stjórnarkreppu“. („Zeitunig'1,
Stuttgart).
Frarh að þessu hafa þrír
knnzlarar ríkt i Vestur->ýzka- $
landi. Konrad Adena-uer 1949 -
1903, Ludwig Erhiard 1963 til
1966 og síðan Kurt Goorg Kie-
singer fram á ]>enn.an dag. >að
er raunar ekki mikið á svo
löngum tíma á l3. árum voru
23 forsæfisráðherrar í Weimar-
lýðveldimu. Og ]>essi stöðugiei ki
i sljómarfari gæt.i í fljótu
bragði virzt sönúun fyrir minni
áhrifum blaðazarsins en ella.
En annað kemur í ljós, þegar
betur er að gáð. I>að voru fjöl-
miðlar Springers, sem ráku sið-
nsta naglann í pólit.íska lík-
kistu Ijudwigs Erhards. Haust-
ið 1900 hafði „pólitík hins
sterka“ beðið skipbrot. En höf-
undar hemnnr voru að sjálf-
sögðu ekki tilbúnir til þess að
gefa iipp á bátinn völd sín. En
til ]>ess nð baldn vc'ídunum
burfti að fá Sósíaldemókrafa-
flokkinn, SPD, 111 ]>ces að ganga
í þjónustu Kristilegr-a demó-
krata, CDU, og Kristilegra sósí-
alista, CSU. Og Springer setti
allt a® þlaðakosts síns inn á þá
línu; Springer-pressan hélt ja±n-
framt uppi áróðri fyrir einika-
vin og náinn skoðanabróður
konungsins, Strauss. Ef farið
er yfir fyrirsagnir áhrifamesta
Springer-blaðsins ;,Bild-Zeit-
ung“, kemur mjög greinilega í
ljós, hvaða stefnu Springer
hafði:
8. okt.: „Strauss í rikisstjóm-
ina. Kreppan heimtar sterkan
mann.“ ,
26. okt.: „Hvað vill Erhard?“
29. okt..: „Við viljum ekki véíká
bráðabirgða.ríkisstjórn. >ess
vegna: Erhard burt“.
2. nóv.: „CDU hitti n-aglann á
höfuðið. Kiesinger er reynd-
ur stjórnmálamaður“.
22. nóv.: „Burt með erfiðleik-
ana. Til hvers þurfum við
CDU/CSU og SPD?“
26. nóv.: „Nei, i guðs hasn-
um ..(Áróður gegn banda-
lagi sósíaldemókrata og
frjálsra demókrata, FDP).
26. nóv.: „Jólagjöf til >ýzkia-
lands" — (Krafa um „Stóru
s ams teypustj óm ina“ með
CDU/CSU og SPD.)
28. nóv.:^ „Aftur á uppleið!“
(Eftir stjómarmyhdunina).
„Hvílikt! Átta Springer-blöð,
taka fullum hálsi undir leið-
beiningar útgáfujarlsins. Sjö
þeirra hafa sömu skoðun — en
eitt hefur enn enga, sem senni-
lega er vegna þess, að Sprmg-
er vill afsanna þá fullyrðin'gu,
að átta óháð Springerblöð hafi
nákvaemlega- sömu skoðun á
myndun stórrar samsteypu-
stjómar." (Spiegel).
Engin ákvörðun
um hækkun lág-
msrkseinkunnar
Vegna fréttar á forsíðu >jóð-
viXjans í gær um möguleika
nemenda sem lokið hafa gagn-
fræðapró'fi til fnamhaildsnáms í
vetur hcfur Helgi Elíasson
ft'aaðslumálastjóri beðið um að
getið sé aftirfarandá:
1. >að er eikki rétt að búið
sé að ákveða að hækka lágr
markseinikun n uimsækjenda í
KennaraskóXa íslands úr 6,5(1 í
7,50 í einstökum námsgreinum.
2. Menntaskólamir ha.fa femg-
iö fyrirmæii um að taka við
öllum nemendum, sem tilskilda
1 á gmarkssinku n n hafa fengið.
Laugarvatnssktólinn , getur að-
’ eins tekið við þeim nemenda-
fjölda sem í heimavist komast.
beitt þvinigunum á annan hátt.
í>egar röðin kom að Springer
og hann var spurður um afstöðu
sína til nazismahs varð honum
sva-rafátt. Hann brosii og sngði
síðan hikandi: „Ég hcí eigin-
lega aðcins átt eríið viðskipti
við konur um ævina“. Og }>etta
svar á að hafa tryggt honum
leyfið. Stnðroyndin er hins veg-
ar sú að sambönd hans við
brézk hemámsyfirvöld tryggðu
hönum þetta leyfi. E.n svar hans
í nefndu tilfelli er táknrænt fyr-
ir öll hans viðbrögð.
í valdastólinn
En tveimur áratugum síðar
þurfti sami maður ekki að brosa
til þess að fá vilja sínum fram-
gengt. Hanm }>arf ekki einu"
sinnt að hafa sérstök sambömd
við háttsetta ráðnjnenn, hvorki
vestur-þý7jká — og ]>aðan af
síður brezka. T>vort á mót.i: I>og-
ar mikilvæig ákviirðun er tekin
í Vcstur-I>ýzkalandi reyn-a full-
trúar þinigsins í Bon,n og rikis-
stjórn Samb an dslýð vel d i si n s
ævinlega nð leita samkomulags
við fyrrum leyfishafa af brczkri
náð. ITnnn er í dag hinn ókrýndt
bl aðakóngur Vestur-I>ýzkatl'ands.
Springer byrjaði 1940 mcð
32ja síðna hefii. í dng g'efur
hann ú( 2,5 miljarða eintaka af
dagblöðum og alls kyns tíma-
ritum •— og hefur þó enn ekki
náð hátindi möguleikn sinna.
Ársvelta fyrirtækja hans er um
einn miljarð markn — 15 milj-
arðar ísl. króna. Árstekjur um
70 miljónir rnarka. En sú stað-
reynd er þó þýðingannest að
„Ég erfði ekki þess-a val<I«-
aðstöðu. Læsendur blaða minn-a
hafa tryggf mér bian-a“. (Spring-
er, 17. ágúst 1907 í ,,Welt“). En
upphafið á valdaferli Axels
Cásars Springers er ekki eins
sakleysislegt og ]>essi yfirlýs-
ing hans kann að gofa til kynna.
Eftir st.riðslokin sóttust m-arg-
ir eftir þvi að koma út bliiðum
í >ýzkalandi, og til })ess þurfti
sérstakt leyfi til blaðaútgáfu
þess hernámsaðila bandamanna,
sem stýrði viðkomandi svæði
í Þýzkalandi. Springer vair heim-
ilisfastur i Hamborg og bafði
verið túlkur fyrir brczku her-
námsyfirvöildin ]>ar. Ilann var
einn þeirrá, sem hugðust gefa út
blöð — og halda }>annig áfram
útgáfustairfsemi, sem hann
hafði haft með höndum í sam-
ráði við föður sinn á vaidatíma
nazista. En til þess að fá blaða-
leyfi var a.m.k. æs'kjlegt að get.a
á einhvern hiátt sann-að starf-
semi ^ma gegn Hitler eða að
sanna að Hitler hefði haft sér-
stakleg-a horn í síðu viðkom-
andi, sett hann í fangabúðir eða
Um Axel Sprirrger ,,hœffulegasfa mann Evrópu i dag"
svo mikið vald
þar, nema Hitler"
i