Þjóðviljinn - 11.01.1969, Blaðsíða 6

/
g SÍÐA — ÞJÓÐVKLJTNN — Laugardasur 10. janúar 1909.

Sjónvarpið næstu viku
i
• Sunnudagiir 12. jan. 1969:
13,00 Helgistund. Séra Bragi
Benediktsson, fríkirkjuprestur
í HaiSniarfirði.
18,15 Stundin okikar. — Föndur
— Margrét Sæmundsdóttir. —
Valli víkinigur, teiknimynda-
saga eftir Ragnar Lár og
Gunnar Gunnarsson. — Bjössi
bílstjóri — leikbrúðuimynd
eftir Asgeir Lonig. Mymd uim
Að loknum fréttum á sunnu-
dagskvöld ræðir Emil Bjöms-
son fréttastjjóri við dr. Sigurð
Nordal prófessor, sem svarar
spurningum um lif sitt og ævi-
starf. — Þetta verður 40 mín-
útna þáttur.
lítinn hund o@ ævinitýrin, sem
harrn lendir í. Þýðandi og
þulliur: Gunnar Jónassom. —
(Nordvision — sænska sjón-
varpið). — Kynnir: Ranniveig
Jóhannsdóttir.
HLÉ.
20,00 Fnéttir.
20,20 1 sjón og raun. Dr. Sigiurð-
ur Nordal, próÆessor, rseðir
við séra Bmiil Bjönnsson og
svarar persónuloguim spurn-
ingum an líf sitt og ævjstarf.
21,00 Granniamir. — Brczk gam-
anmynd. — Þýðandi:. Gylfi
GröndaiL
21,30 KeÆIavfkunkvartettinn
synigur. Kvartettinn skipa
Haukur Þórðarson, Sveinn
Pálsson, Ólafur R. Guðmss.
og Jón M. Kristinsson. Und-
irleik annast Jónas Ingi-
mundarson.
21,45 Viðkvæmrt veraildar'bam —
(So tender, so prafiane). —
Bandaríiskt sjónvarpálei'krit
Aða-lhiutverk: Desi Amaz,
Pedro Armerwlairiz. Margo,
Adele Mara og Barbara Luna.
Þýðandi: Jón Thor Haraids-
son.
22,35 Dagskrárlok.
• Mánudagur 13. janúar 1969:
20,00 Fréttir.
20.35 Söngvar og dansar firá
Kúbu. — Georgia Gaivez
sýn-gur.
20.45 Saga Forsyteættari nnar. —
John Galsworthy — 14. bátt-
ur. Aðailhlutverk: Kennerth
More, Bric Porter, Nyree
Dawn Porter og Susan
Hampshire. — Þýðandi Rann-
veig Tryggvadóttir.
21.35 Orustan við Cuiloden. —
Orusta sú, sem síðast var háð
á brezkri grund er hér sertt á
svið samkvæmt sögufliegum
heimildum. 1 grimmd sinni
og barðnesikju er myndin
stórkostleg stríðsódeila en
jafníramt mikið listaverk. —
Hún er alls eikki við teeíi
barna og viðkvæmu fiólki er
ráðið fró að sjá hana. —
Þýðandi: Öskar Injgrtmaírsson.
22.45 Dagskrárlok.
• Þriðjudagur 14. janúar 1969:
20,00 Fréttir.
20,30 Á ömdverðu'-m meiði. —
Umsjón: Gunniar G. Schram.
21,00 Engum að treysta. Saka-
málaleikrit efitirf Francis
Durbrid-ge. „ÆJvintýri í Amst-
erdam“ — Þýðandi: Óskar
Ingimairsson.
21,50 Slóðin endar. — Mynd um
firumibyggja Narður-Ameríku,
Indíánaina, þjóöhætti þedrra,
trúarbrögð og dagllegt líf
fram til þess, er hvíti mað-
urirm kom tii sögunnar og
varð örlagavaidur þeirra. —
Þýðandi og þuiur: Þórður
öm Sigurðsson.
22,40 Daigslkrárlok.
• Miðvikudagur 15. janúar 1969:
18,00 Lassí. t- Þýðandi: Ellert
Sigurbjömsson.
18,25 Hrói hörttur. — Þýðamdi:
EUieirt, Sigurbjömsson..
18.50 HLE.
20,00 Fréttir.
20.30 Miliiistríðsárin. (13. þótrtur)
1 Þættiniu-m greinir frá tækni-
þróun Vesrturlanda á þessum
árum og firá ásrtanddnu í Breit-
landi. Þar varð aifiturkippur í
iðniþróuninni og allsiherjar-
verkifiaM. 1926. — Þýðandi og
þuiur: Bergsteimn Jónsson.
20,55 Lýðhylli (Alil the King‘s
Men). Bandarfsk kvikmynd.
Leikstjóri: Rdbeirt Rossen.—
Aðalhikirtv.: Braderick Craw-
ford, John I reland, John Der-
ek og Mercedes McCambridge.
Þýðamdi: Ingibjörg Jónsdóttir.
ir.
22.40 Dagskrárltok.
• Föstudagur 17. jan. 1969:
2060 Frétrtir.
20,35 Svárt og hivítt
— ' Skemm-ti þáttur Tþe Mirt-
ohell Minstrels. — Þýðandi
Ingibjöng Jónsdórttir.
21,20 Dýrlin-gurinn. — Þýðandi:
Jón Thor Haralldsson.
22,10 Eriend miálefni.
23.30 Dagskrárlok.
• Laugardagur 18. jan. 1969:
16.30 Enduntelkið efni.
17,00 Enskukennsfl-a. Leiðbein-
andi: Heimir Áskeflsson. 38.
kennsilusrtund endu-rtekin, 39.
kennsiusrtund firumálutt. —
17.40 Skyndihjálp: Leiðbeinend-
ur: Sveinibjöm Bjamason og
Jónas Bjamason.
17.50 Iþróttir.
HLÉ.
20,C0 Fréttir.
Það segir enainn orð"
Dagskránni laugardagskvöldið
18. janúar lýkur með sýningu á
14 ) ára gumalli austurrískri
kvikmynd um endalok Adolfs
Hitlers. Mynd þessi, Lokaþátt-
ur (Der letzte Akt) var gerð
undir stjórn Pabst, en meðal
þeirra sem unnu að kvikmynda-
handritinu var hinn frægi rit-
höfundur Erich Maria Re-
marque (Tíðindalaust á vestur-
vígstöðvunum).
sem Wjóðair upp á
23 miljairða doliara gæti ýms-
um koamið að haidi hór ó jörðu
niðri; á því ileilkiur maumiasit
vafi. Það er tízkia að hrista
höfuðið yfir þessu og benda á
óleyst vandaimjál, sem allsstaðar
blasa við. Þessi söngur heyrðist
meðal anin-ars í sitólræðum
pirestannia nú um jólin og vissu-
lega má einis hneykslast á þessu
einis og hverju öðru, ef menn
endilega vilja“.
Fyirgreindiar ályifctandr og
staðneyndir komia í-ram í sið-
asta „Rabbi“ Gísla Sigurðssonar
í Lesbók Morguniblaðsdns, ó-
samt mörgum glöggum athuiga-
semdum og framsýnum álykt-
unum, eins og Gísla var von og
vísa. Þar er einniig ben-t á nyt-
semi geimferða fyrir þjóðir
heimsins og sfcai ekki dregið í
ef a að Gísli hefur þar m-angrt til
síns máls, eims og oftar áður. í
„Ráibbinr egiir ennfremur:
„Þeir Sc.ni tala um ábyrgðar-
leysi og mannfómir í sambandd
við gedmferðir, mættu gjaman
minniasrt þess u-m ledð, að hundr-
uð þúsunda ungra manna eru
senddr á vígvelli gegn vilj'a sín-
um og ærtlað að direpa með-
bræður sína. Það segir enginn
orð, þega-r fimm hundruð
manns falla í tilganfislausri
orustu, en hálfur heimuirinin
hefði^ staðið á öndinnd af hryl-1-
imgi, ef geimíanaimár þrír hefðu
strand-að á braurt sinnd um-
hverfis t-umiglið“.
Ég verð að járta, að þama
finnst mér Gísla bregðast skarp-
skygignin, eða á að lírta á þessi
orð hans, „það sogir eniginn
orð“, sem gáleysishjai, eða á
að trúa því, að Gísfli hafi ekki
tefcið eftir þeim fjölmenma hópi
íslendinga (ásamt miljón-um er-
lendis), sem hefur mórtmælt
styrjöldum og mammdrápum
hverskonar, á undiainfömum ár-
um? Hefur hann ekki rteteið eft-
ir þeim fjölmennu mótmæla-
göngum sem fram h-afa íarið
árlega um árabil og jafmvel ofit
á ári? Hefur hann ekki lesið
þau blöð sem birt hafa skrif
gegm srtyrjöldum og m-anndráp-
um? Gertur það kaUazt ,að eng-
inn segi orð“?
Ein Höfiuðröksemd Gísl-a fyr-
ir vísdndalegri gagnsemi tungl-
ferðarinnar er sú, að þián hiafi .
sannprófiað, að búin haíi verið
tii miálmblanda, æm þoli ná-
lega 3000 gráðu hita, og muni
hún án efa verða gálginileg tíl‘
ýmissa þarfa! Það steyldd þó
eteki vera að hægrt hefði verið
að sannprófa þetta á annan og
einfaldairi hártt? En hvað um
það? Gísli kemst að þeinri nið-
urstöðu, að a-l-ltaf verði nóg a£
Framh. á 9 sáðu.
20,25 Einleikur á oeflflió. Gunnar
Kvarain lei-kur við umdirleik
Haildórs Harafldssonar til-
brigði eftir Beerthoven um
stef úr Töfrafilauitiunni etftir
W. A. Mozarrt.
20.35 Hin riýja yfirstétt. —
Mynd um hina fjársrtetrtou og
f járfreku vinmamdi æsku voirra
daiga og viðhorf hennar til
sjálfrar sín og umhverfisins.
Þýðandd: Ingábjörg Jónsdótrtir.
21,10 Lucy Bafll. Þýðandi Kris-t-
mann Eiðsson.
21.35 láolcalbáttur (Der letzte
Alkt) — Austurrísk kvitomynd
firá árinu 1955 um andalok
Hirtlers. — Meðal þeirra, sem
þáitt eiga í handrirtinn er Er-
■ ich Maria Remarque. Ledk-
stjóri: G. W. Pafasit. — Aðal-
hiurtverk: Altoini Slkoda, Oslk-
ar Weirner og Brik Frey. —
Þýðandd: — Bríet Héðins-
dóttir. — Myndin cr ekki ætl-
uð börnum.
23,25 Daigsflcrárlolk.
Ein af beztu kvikmyndunum sem gerðar voru í Bandaríkjunum árið 1949, var mynd Roberts Ross-
ens, All the King’s Men. Þessi mynd verður sýnd í sjónvarpinu á miðvikudagskvöldið undir heitinu
„LýðhyUi“. — Fyrir ofan: Tvö atriði úr kvikmyndinni: Til vinstri sjást leikararnir: Anne Seymow,
John Dereck, Broderik Crawford og John Irelan d. Til hægri: Broderik Crawford, Walter Burke,
Ralph Dnnke, WiU Wright, John Ireland og Mercedes Mc Cambridge.
TÓNLIST
Litheyrn
og
Ungverskur tónfræðingur skrifar tóna með litum •, Mp" \ 5^, jifft
slegin leiífitraði viðkomandi lirt-
A síðasta skólaári gerði
László Kerekes-Farkas, kenn-
ari við Nagykörös tónlistarhá-
skólann í Ungverjalandi, ó-
venjulegar tilraunir með nem-
erndum sinum. í stað þess að
skrifa lög með nótum setti
hann þau saman I litum og
bað nemenduma síðan að lesa
tónana úr tcikningunum.
Kerekes-Farkas hefur lenigi
haft áhuga á samíbandi hljóðs,
— aðallega tóna —, og lita og
uinnið að lit- og tón-strika-
kerfi, eða með öðrum orðum
tónsikrift í litum í stað nótna.
Hefur hann kynnt kenningu
sína læknum, sállfræðingum og
uppeldisfrömuðum með fyrir-
lestrum bæði heima fiyrir og
erlendis.
Spurningu blaðsins „Hunga-
riam Review“ um hver sé und-
irstaða tengsianna milli hljóðs
og lita svarar Kerekes-Farkas,
að bað sé vísindialega sönnuð
staðreynd að heyranleg hljóð
geti einnig örvað eða haft
áhrif á sjónsikynjuinina. Það
er litlheym. Og öfiugrt: Litir
Lázzló Kerekes-Farkas
geta kallað fram heymaráhrif.
Það er hljóðsýn.
— Eru nokfcur dæmi slikrg
tilrauna fiyrr í sögu tónlisrtar-
innar?
— Þegar Skrjalbín kynnti
tónverk sitt „Promnéþeius“ 1930
kom hann álheyrendum sánum
á óvart með einlkennilegu
hljóðfæri, píanói þar sem hver
hinna sjö lykla í tónstiganum
samsvaraði einum af sjö lirturn
regnbogans og þegar nóta var
ur á sýningartjaldi. Jaínvd. /
litasamhljómur kom fyrir. ' hg*.’
t '
Að lotoum tipyT blaðið um 5■- ---
hagnýti litahijóðkerfisins í
framrtíðinni, en því svarar
Kerekes -Farkas:
— Það væri auðvitað gott
ef étg gæti varið kenningu
mína eða „uppfinningu“ með
því, að hún gerði tónlistar-
kennsluna sikeAimtilegri og
meira lifandi, eöa a.m.k. auð-
veldari fiyrir þá sem eru næm-
ir á liti. Sannleikurinn er bó
sá, að ekki eru' líkindi til að
kerfi þetta muni notokurn tíma
hafa mikla þýðingu í tónlist-
arkeneslu. Hitrt er vist, að
kerfið mun bregöa nýju ljósi
yfir tónatengsl innan hvers
einstaks tónverks, auðveida
greiningu tónsmíða og einnig
hjálpa til að þróa rökrértta
tónlhu-gsun. Að sj-áifsögðu kann
að vena. að nortagildi hennar
komi eikilri að fullu fram fyrr
en einlhvem tírna í framrtíðinni
og gseti þá reynzt eirttlhvað
sem ég get eklki einu sirmi
gizkað á núna.

Litatónskrift Kerekes-Farkas, — því miður í svart-livítu hér.
Að ofan útskýringar á litahljóðkerfinu, að neðan lag í litum.