Þjóðviljinn - 16.04.1969, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJINN — Miðwifcadaigur 16. apríl 1969.
Otgefandl:
Ritstjórar:
Fréttaritstjórl:
Auglýslngast].:
Framkv.stjórl:
Otgáfufélag Þjóðviljans.
Ivar H. Jónsson fáb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson.
Sigurður V. Friðþjófsson.
Ölafur Jónsson.
Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Síml 17500
(5 línur). — Áskriftarverð kr. 150,00 á mánuðl. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Barízt gegn 20%
launalækkun
UVemig væri alþýðan sett ef hún hefði ekki á-
unnið sér verkfallsréttinn? Vaeri líklegt að án
hans fengju verkamenn og aðrir launþegar nokkru
sinni réttmætum kröfum sínum um bættan hag og
aukinn rétt fraimgengt? Trúa menn því, að án verk-
fallsréttarins gætu verkalýðsfélögin varið það sem
áunnizt hefu-r í kjarabaráttu aldarinnar, varið það
fyrir ásókn auðvalds og afturhalds, sem jafnan
reynir að rýra kjörin, lækka kaupið ef þess telst
nokkur kostur?
prá því núverandi stjómarsamstarf Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins hófst má segja að
samtök vinnukaupenda hafi að langmestu leyti
varpað áhyggjum sínum af kjarasamninguim á bak
ríkisstjómarinnar, ríkisstjómin hefur allt þetta
tímabil verið framkvæmdastjóm afturhaldsklík-
unnar sem hreiðrað hefur um sig í vinnukaupenda-
samtökunum. Verkalýðshreyfingin hefur því ekki
einungis átt að mæta saimtökum vinnukaupenda í
kjarasamningum heldur jafnan að auki ríkisstjóm
með meirihluta stjómarflokkanna á Alþingi að
baki. Þegar einstakar greinar þessara samtaka, svo
sem hið alræmda Landssamband íslenzkra útvegs-
manna, hefur ekki komið fram vilja sínum til að
skerða hlut sjómanna, hefur ríkisstjóm Sjálfstæð-
isflokksins og Alþýðuflokksins jafnan verið 'tiltæk
að misbeita valdi ríkisstjórnar og Alþingis til að
svína á sjómönnum og skerða hlut þeirra. Ríkis-
stjóm þessara flokka sveik júnísamkomulagið við
verkalýðshreyfinguna, þar seim knúin var fram
verðtrygging launa; afnam lagaákvæðin um verð-
trygginguna og lýsti yfir að um það atriði yrði
verkalýðshreyfingin að semja við vinnukaupend-
ur. Verkalýðsfélögin urðu enn að fara í harða kaup-
deilu vegna verðtryggingarinnar í fyrra og náðu
þó ekki nema skertri tryggingu frá því sem áð-
ur var.
pn þetta var heldur ekki nóg. í haust lýsti rík-
isstjórnin því yfir að hún ætlaðist til að einnig
hin skerta verðtrygging, sem að langmestu leyti
kemur hinum lægst launuðu að gagni, yrði einnig
afnumin. Samtökin sem kalla sig Vinnuveitenda-
samband íslands og Vinnumálasamband samvinnu-
félaganna eru að reyna að framkvæma þessa ó-
svífnu árás ríkisstjómarflokkanna á lífskjör lægst
launaða fólksins í landinu, framkvæma 20% launa-
Iækkun, jafnframt því að dýrtíðarflóði er velt yfir
þjóðina sem engan á sinn líka. Verkalýðshreyfing-
in hefur risið gegn þessari lúalegu árás á lífskjör-
in sem einn maður, og sameinuð verkalýðshreyf-
ing er sterkara afl en afturhaldsklíkumar sem
ráða ríkisstjóminni og samtökum vinnukaup-
enda. — s.
• A mánudag hófst I Moskvu
einvígið um heimsmeistara-
tignina í skák milli T. Petros-
jans núverandi heimsmeistara
og áskoranda hans B. Spassky.
Alls verða tefldar 24 skákir,
ef öðrum hvorum hefur ekki
tekizt að tryggja sér sigur áð-
ur.
• Sem kunnugt er naegir Pet-
rosjan jafntefli það er 12
vinningar til að halda titlin-
um, en Spassky þarf hins
vegar að fá 12V2 vinning til
að öðlast tignina.
• Eins og menn sjálfsagt muna
er þetta önnur tilraun
Spasskys til að ná kórónunni
af Petrosjan, fyrri atlöguna
gerði hann í ársbyrjun 1966,
en sem kunnugt er fara
heimsmeistaraeinvígin fram á
3ja ára fresti. Þvi einvígi
lauk með sigri Petrosjans er
hlaut 12!4 v. gegn ll1/?.
Spasskys.
Petrosjan
Tigran Vartanovitsj Petrosjam
er feddur í Tifilis, höí-uðborg
sovétlýðveldisáns Georgíu 17.
júní 1929. Hann hóf að téfla
fyrir alvöru 12 ára gamail. I
þessu sinni hafinair Pebrosjan í 3.
sséti, en keppendur voru 8.
Friðrik Ölafsson varð í 7. sœti.
Árið 1962 er svo haldið öðru
sinni miíilisvæðamót í Stöklk-
hólmi. Þetta mót verður senni-
lega einkurn minnisstsott vegna
j>ess að þá tóikst Fischer fyrst-
um manna að brjóta eioveldi
sovétmanna í þessum mótum á
baik aftur. Fischer hlaut í þessu
móti 17% v. úr 22. slkáíkum, en
Petrosjan varð 2.—3. ásamt
Geller með 15. v. Friðrik Ólafis-
son hafnaði í 11.—12. sæti mieð
12 vinninga. En nú var stund
Petrosjans runnin upp. I áskiar-
endamótinu sem haldið vair í
Curacao í Suður-Ameríbu varð
hann. í efsta sœti. Sigur hans
var mjög afihyglisverður, hann
tapaði engri sikák og það sem
kannsiki er enn ahygílisverðara
hann eyddi minnisitum tílma og
slkákir hans tóku faarri leiki en
annarra keppenda. En vinninigs-
forskotið var eklki mikið, skiæð-
asti keppinautur hans, ’Keres,
varð aðeins hálfum vinningi á
eftir.
Einvígið við Botvinnik hófst
23. marz 1963. Það væri synd
að segja' að Petrosjan færi véi
af stáð, hann hafði hvitt í fyrstu
il áherzíla é að gefa þeito börn-
um sem firamúr skara tæikifæiri
til að þroska hæffileika sína.
Spassiky fékk því gott tækifæri
tii að þroska skáksityrkiiedka
sinn. Mairgir af fremstu skáík-
mömnum Leningradborgiar veittu
honum tilsöign, en þeir giaettu
þess jaínframt að hann sdæi
eteki slöteu við námið. „Til að
verða góður skákimaður verður
þú að vera mennitaður og Ifk-
smdega heilsuh rausitur ‘ ‘ sögðu
þeir við hann.
I unglingameistaramóti Rúss-
lands árið 1948 varð hann ann-
ar. Framfarir hans voru mikl-
ar. Hann varð meistari skólar-
Tal með 7 gegn 4. Qg þar með
hafði hann öðlazt rétt til að
stoora á Petrosjan en því ein-
vígi lauk eins og fyrr er sagt
með sigri Petrosjams.
Samanburður
síðustu ára
AUmiikiar vangaveltur hafa
verið meðal skáfcáhugatoanna
um hvernig þessu einivígi muni
lyteta. Margir állíta að Petrosjan
hafi ekki tefllt af jaffii mitelu ör-
yggi á síðustu árum og oft áður.
Frammistaða bams í raöngum
Hugleiðing um heimsmeistaraeinvígi
Keppendur og aðstoðarmenh talið
Fetrosjan og Boleslawski.
æskulýð&heimili í fæðingarborg
sinni hlaut hann tiTisogn undir
stjóm snjallra sikákmanna. Það
bar skjótan áramgur og árið
1942 náði hann uipp á fyrsta
þrepið í hinum scvézka skák-
stiga. Árið 1945 verður hann
unglingameistairi Sovétríkjanna,
og þann titil vinnur hann einm-
ig árið eftir, og þá rnieö 14 v.
úr 15 skákmm. sem teljast verð-
ur frábært afrek. Það ár (1946)
vinnur hann einnig skákmeist-
aratitil Armemíu með 9 v. úr
10 skáfcum.
Árið 1949 tekur hann í fyrsta
sánn þátt í skátoþingi Sovétríkj-
anna og vorður í 16. sæti en
keppendur voru 20. En þess var
sikammt að bíða að hanm teæm-
ist í fremstu röð sovézkra sikák-
meistara. Árið 1952 var milli-
svæðaimlótið haildiið í Stotokihóllimi
og þá var Petrosjan í fyrsta
skipti í lcapphlaupinu um
heimsimeistaratignina og þar
átti hamn efltir að verða virkur
þátttakandi næstu árin. í Stotoik-
hólmi varð hann í 2. sæti og sá
áramigur tryggði honum rétt til
þátttöteu í áskorendamótiniu í
Zurich áríð efltir. 1 því móti
varð Petrosjan í 5. siæti af 15
þátttakendum. Árið 1955 fer
mililisvæðamótið frarn í Gauita-
borg. Petrosjan haflmar þar í 4.
sæti meðal 21 kleppamda og sá
árangur tryggir honum rétt til
þótttöku í áskorendamótinu í
Amsterdam. Petrosjan verður
þar í 4. saeti aifl 10 keppendum.
MiIIisvæðamótið árið 1958 var
haldið í borginni Portoroz f
Júgóslaviu. Petrosjam hafnar í
4. sæti eins og í Gaubaiborg og
tryggir sér sem fyrr þátttöku í
áskorendamótinu. Friðriik Ól-
afsson varð í 5.—6. sæti ásamt
Fischer, og hlutu þedr með þeim
árangri eánnig keppnisrétt í á-
skorendamotinu. Keppendur í
þessu miiílisvæðamóti voru einm-
ig 21. Askoremdamétið flór svo
fraim árið eftír. Var það hald-
ið í þrarnur borguim í Júgóslav-
íu: Bled, Zagreb og BeLgirad. Að
frá vinstri: Bondarevski, Spassky,
skákinni, en var gjörsamlega
yfirtéfldur og tapaði. Síðan tóto
svo Fetrosjan að siga á og ein-
víginu lyktaði með sigri hans
með 12% vinminga gegn 91/? v.
Botvinniks. Stoömmu eftir ein-
vígið tók hann þátt í stónmóti
í Los Angefles og varð þar efst-
ur ásamt Keres, en Friðrik Ól-
afsson sam einnig var meðal
þátttaikenda varð í 3.—4. sœti,
aðeins einum vinnimigi á eftir
þeim félögium.
Auk ]>eirra móta sem hér
hafa verið tailin hefur Petrosjan
teikið þátt í fjölda móta innan
Sovétríkjanna og utan. Hann
hefur verið í olympíuskáksveit
Sovétríkjanna frá árimu 1958,
fyrst serni anmar varamaður, em
á síðusibu þrem olympíuraótum
hefur hamn teifllt á fyrsta borði.
Spassky
Boris Spassky er flæddur í
Leningrad 30. janúar 1937.
Þegar sóton Þjóðverja gegn
Lemingrad hófst var Spassiky á-
samt þúsumdum annarra bama
fiuttur brott úr borginni. Næstu
fjögur ár var hann í Kirov-
héraði þar sem komið hafði ver-
ið upp hedmilutm fyrir börn. Þar
hóf hanm skólagöngu og kynnt-
ist jafnframt slkáklistinni. Þeg-
ar hann svo snéri aflbur til Len-
ingrad gekk hanm í skátefléliaig í
æstouilýðsheimálli í boriginmi. Þar
fékk hann góðan kennara,
Vladimir Zak. sem ýtti undir
þátttötou hans í móturn og
hjállpaði honum uipp fyrstu
þrepin í hinum sovéztoa skák-
stigia.
1947, þá 10 ára gamall tetour
hann þétt í sínu fyrsta móti,
unglingameistaramóti Bússniestoa
lýðveldisins. Andstæðingiar hans
voru eldrí og reyndari, en þrátt
fyrir það varð hann fýrir aflam
miðju í rnótinu og ein af stoálk-
um hans var kjörin bezta sikáik
mótsins.
1 Sovétrííkjunum er lögð mik-
drengja í Leningrad árið 1949
og néði ágaetum árangri í ung-
lingameistaramótí Sovétrikj-
anna árdð efitír.
Fnammistaða Spasskys í meist-
aramióti Leningrad árið 1952,
vaikti mikla athygli, en þar
varð hamn í öðru sætí, en með-
al þátttaikenda voru margir
kunnir meistarar.
Árið 1953 tekur hamm þátt í
alþjóðlegu móti í Bútoarest á-
samrt keppendum frá níu þjóð-
um. Fraramdstaða hans var
mijög góð. Hann hlaut 12 vinn-
imga úr 19 slkátoum og varð í
4.—6. sæti. Þessi frammdstaða
afllaði honum titilsins ailþjóðleg-
ur steákmeistari.
1955 var viðbuirðarflkt í steák-
framabraut Spasskys, hann tók
í fyrsta sinn þátt í Skéklþámgi
Sovétríkjanna og náði frábær-
um árangri, varð í 3.-6. sœti á-
samt Botvinnik, Iliwitziky og —
Petrosjan.
Heimsmeisitaramót umglinga
er það ár halldið í Antwerpen
og þar ber Spassky sigur úr
býtum og hlýtur titilinn heiirns-
meistari unglinga, ásamt srtór-
meisrtaratitli yngstur afflra er þá
höfðu hlotið þá naÆnbórt.
I millisvæðamótinu í Gauta-
borg verður hann í 7.—9. sæti
og það aflar honum réttar til
þátttöku í ásikorendamótinu i
Amsterdam árið eftír. Þar
verður hann í 3.—7. sasfi. Það
átti eftir að líða Ianigur tílml
þar til hann fékk að tefila öðru
sinni í áskorendamóti. 1 skák-
þingi Sovétríkjanna 1956 varð
hann í 1.—3. saeti ásamt Tai-
manofi og Awerbach, en í úr-
slitakeppni milá þedrra sigraði
Taimanof. Eins og kunnuigit er
eru Sovétrflkin sérstalkrt svæði í
hinurn svokölluðu svæðaikeppn-
um. Skákþdngin árim 1958 og
1961 voru shlk mót. 1 bæði skipt-
in varð Spassky í 5.—6. siæti,
en aðeins 4 komust áfram, svo
hann mátti sitja heima. Árið
1962 verður Spasslky í fyrsta
sinn skákmeistari Sovétríkj-
anoa en mótið var þé háldið í
Bakú.
Árið 1964 fler sikókþing Sov-
étríkjanna fram í Moskvu og
þar verður Spassiky 1.—3. ásamt
Stein og Holmov, en í úrslita-
keppninni sdgraði Stein. Rótt á
eftir var haildið sérstaikt mót til
að stoera úr um það hverjir
skyldu tefila fyrir Sovétriikin í
mdllisvæðamótinu í Amsterdam.
Keppendur voru 7 og stoyldu 3
komast áfiram. Spassiky varð
ednn þeirra. í mifllisvæðaimótimu
hafnaði hann í 1,-—4. sæti ásamt
Tal, Larsen og Smyslof. Og þá
var komið að áskorendaeimvígj-
umum. Fyrst sigraðd hamm Ker-
es með 6 vimnimgum gegn 4.
Síðam sigraði hann GelBer
með 5% gegm 2%, og að lokum
mótum hefiur efeki þótt saarna
heimsmeistara. Etoiki skyidu
menn þó dæma styrkleika Pet-
rosjans sivo mjög eftir flrammi-
stöðu í einsitölkum mótum því
eins og alHkumma er hiefiur Petro-
sjan sjaldan stoartað af sigrum
í mótum, en hitt heflur einnig
talizt til tíðinda ef hann hefur
farið ndður fyrir 4.—5. sæti þó
mótin hafli verið vel mönnuð.
Öðm máli giegnir um Spasstoy
enda em memn almennt þeirrar
skoðunar að hann hafii sjaidan
tefllt betur en nú upp á síð-
kastið. Að vinna sér ástoorunjaar-
rétt tvisvar í röð segir einmig
sína sögu uim styrkleika hans.
Ektoi vom það neinir _aukvisar
er hann varð að sigra til að ná
þessum réttí, stóirmeisturunum
Geller, Larsem og Kortsnoj varð
að ryðja úr vegi áður en þeim
áfiamiga yrbi náð.
Ekki stoafl. flagður nednn dómur
á það hér hvor þedrra félaga sé
sigurstrangiegri. Stoálkméti Pet-
rosjans hentar vel í eimvígjum,
hið mikla stöðumat hans ásamt
geysilegu örygigi gerir hann að
einum erfiðasta stoálkmanni í
heiminum að sigmast á og srtór-
hættulegt getur verið að reyna
að sækja vinning í hendur hans
ef fliamm sjálflur gerir sig ánægð-
an með jafntefli. Hann er emg-
inn áMaupasikékmaður, en bíðúr
rólegur síns tíma er andstæð-
ingnum veröa á mistök og það
er líikt með honuim og þeiim
„gamla“ að eigi má gefa honuin
færi á neinu, því að þá er hamm
vís til að hirða allt.
Skálkstfl Spasskys er ahnan
veg flarið, að vísu er hanm góð-
ur í stöðulbaráttu em leikflléttur
og djörf taflmemmska bafa gért
hamn að einum svipmesta kéþþ-
amda á stoáíkmótuim á undah-
fömum árum. Byrjamaval haris
er fjöfltnreytt og getur háhn
brugðið fyrir sig jöfnum hðnd-
um drottninigar- og kóngspeðs-
byrjumum, gagnstætt Petroijan
sem nær umdantekningarlaust
velur drottningarpeðsbyrjanir.
Jafnvel með hinu skæða vopni
rómantístea tíma stoáikílistarinn-
ar, kóngsbraigði, hefur hanm náð
frábærum árangri. Bronsibein,
einn hélzti sérfiræðinigurinn í
kóngsbragðí, og Fischer eru
meðál þeirra sem orðið hafa
að lúta í Iægra halldi fyrir
kóngsibragði Spasstoys. Sóknar-
stíflfl Spasskys er af öðrum toga
spunminn en t.d. sóknarstfll
Tals. Tal fórnar oft og tíðum
einungis fómarmöguleikans
vegna og treystir þá á yfirburða
hugmyndaflug sitt og lamgsýni
í fllóknum stoðum, þótt flóm-
irnar standist etoki atttaf ströng-
ustu gagnrýni eftir á. Spasstoy
grundvafllar fórnir sínar meir á
stöðuilegum grunni,. teifflir eklkí
Framhald á 9. síðu.