Þjóðviljinn - 12.10.1969, Page 2

/
2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudaigur 12. október 1969
alagið er eini stjórnmála
fíokkur íslenzkrar alþýðu
Ræða Brynjólfs Bjarnasonar á flokksráðsfundi Alþýðubandalagsins
□ Síðustu dagana hefur Þjóðviljinn bir’t frá-
sagnir, ræður og ályktanir frá flokksráðsfundi
Alþýðubandalagsins, sem haldinn var á Akur-
eyri um síðustu helgi. Við birtum hér ræðu Brynj-
ólfs Bjamasonar, sem hann hélt á flokksráðs-
fundinum. Ræða Brynjólfs vakti mikla athygli á
fundinum og því fór Þjóðviljinn þess á leit við
hann, að ræðan yrði birt í blaðinu. <
Það stendur nær öðrum en
mér að ræða vamdamál Alþýðu-
bandalagsins á þessari stundu.
Ég var kosinn á þennan fund af
slysni fyrir atbeina hins hálýð-
ræðislega „punktakerfis“ og
gegn mínium mótmælum. I>egar
ég kveð mér nú hljóðs, á ég lít-
ið annað erindi en að óska þess-
um flokfci allra heilla á þeirri
mjög svo vandasömu siglingu,
sem framundan er- Þar halda
aðrir um stýrisvölinn og ég vil
ekki truíla þá, hvað sem ég
kynni að gera, ef ég þætti&t sjá,
að þeir væru að sigla heint á
blindsker.
Forsaga þessa flokks gerir
vanda hans enn meiri og hlýtur
að valda honum erfiðleikum,
sem nauðsynlegt er að gera sér
grein fyrir. Það var barizt í
meira en áratug um framtíð
þeirrar hreyfingar, sem varð til
á sjötta áratugnum og bar nafn
þessa flokfcs. Þetta var hörð
barátta, sem ásamt ýmsum öðr-
um erfiðleikum beinlínis reið
Sósíalistaflokknum að fullu-
Það var því ekfci margra
kosta völ, þegar Alþýðubanda-
lagið var stofnað sem flokkur
. og varla nerna einn kostur- Ég
var einn þeirra, sem frá upphafi
leit svo á, að þetta hafi verið
röng leið og barðist gegn henni
eins og ég gat allan tfimann með-
an deilan stóð. Fjarri sé það mér
að fara að rifja upp þessar deil-
ur nú, ekkert væri fráleitara,
enda þótt þær hljóti að verða
viðfangsefni sögunnar. En nú
höfum við vissulega í önnur hom
að líta. Hitt er staðreynd, sem
fávíslegt væri að loka augunum
fyrir, að þegar Alþýðubandalag-
ið var gert að flokki, varð það
ekki til þess að sameina íslenzka
alþýðu á stjómmálasviðinu,
heldur klotfnaði út úr fylfcing-
unum bæði til hægri og vinstri.
Sósíalistafilokknum tókst að
sameina vinstri menn á ákaf-
lega breiðum grundvelli, ménn
með mjög ólíkar lífssfcoðanir,
jafnvel í grundvallaratriðum.
En hann reyndist ekki þeim
vanda vaxinn að halda þessari
--------------------------------$
KENT
Með hinum þekkta
Micronite filter
er eftirspurðasta
ameríska filter sígarettan
fylkingu saman með réttri sam-
fylkingarpólitík, og endirinn
varð sá, að hann gafst upp við
hana og hlutaðist til um að
stofna stjómmálalflokk úr mið-
hluta og meginhluta hennar. Það
segir sig sjálft, að slíkur flofck-
ur á við mikla erfiðleika að
■ etja. Hantn er ekki nógu sam-
stæður og stefna hans er ekki
fast mótuð. Langvinn og hat-
romm innri barátta liðins tíma
torveldar þá óbrotgjömu sam-
heldni, trausta félagsanda og ó-
rjúfandi vináttu milli samherja,
er þróast þegar menn leggja sig
alla fram í baráttu fyrir sam-
eiginlegri hugsjón og hverjum
foruistuflokki verkalýðsins er un.
fram allt nauðsynleg. Hin hat-
ramma barátta fyrri ára hefur
orðið til þess, að margir ágætir
baráttumenn með langa reynslu
að bafci hafa blátt áfram gefizt
upp- Og hvorki Alþýðubandalag-
ið né verkalýðshreyfingin hafa
sýnt þé redsn, er skírskotar til
þeirrar æsku, sem hlýtur að talca
við af okkur í baráttunni fyrir
umbyltingu þjóöfélagsins.
Það er nauðsynlegt að gera
sér grein fyrir öllum þessum
örðugleikum til þess að sigrast
á þeim. En jafnframt verðum
við hini'r, sem vildum að önnur
leið yrði farin, að gera okfcur
ljóst, að Alþýðubandalagið er
nú ' eini ■ stjómmálaflokkur ís-
lenzkrar alþýðu. Og þessvegna
ber okfcur skylda til að leggja
fram krafta pkkar til þess að
gera Alþýðubandalagið að þeim
fonjstuflokki, sem íslenzk al-
þýða þarf svo mjög á að halda.
Við megum ekki láta neiríar
gamlar væringar trufla þessa
fyrirætlim eða draga.úr þvi, að
við gegnium þessari skyldu. Og
' við verðum að leggja okkur
fram til þess að fá alla góða
sósíalista til þesis að skilja þetta
og sameinast í Alþýðubanda-
laginu þrátt fyrir allt, sem þeir
haifa út á það að setja- En mest
er þó um vert, að æsfcan geri
sér þetta ljóst-
Hvað er nauðsynlegt til þess
að Alþýðubandalagið geti orðið
sHkur forusituflokfcur? Það yrði
ákaflega langt mál að gera grein
fyrir þvi, og það sfcal heldur
ekki reynt hér. Mig langar samt
að drepa á nokkur mjög veiga-
mikil atriði.
I fyrsta lagi þarf Alþýðu-
bandalagið að haifa fast mótaða
stefinu, sem getur orðið íslenzkri
alþýðu leiðsögn bæði í hinni
daglegu hagsmunabaráttu og í
baráttunni fyrir hinu sósfalisfca
Iokatakmarki. Góð stefnusikrá er
að vísu ekki aðalatriðið, heldur
stefnan sjálf í framkvæmd. En
stefiniuiskrá, sem tekur til grund-
valláratriða, .er þó til alls fyrst-
Rétt áður en Sósíalistalflokkur-
inn var lagður niður samþyfckti
hann stefnuyfirlýsingu, sem hét
„Leið Islands til sósíalismans “
Hún var samþykkt einróma og
var einsikonar svanasöngur hans.
Ég held að um margt væri hægt
að sityðjast við þé yfirlýsingu-
En mest er um vert, að Alþýðu-
bandalagið beiti því, sem sígilt
er í ránnsóknaraðferðum marx-
ismans til þess að gera sér grein
fyrir íslenzkum veruleika og
móti stefnumið sin og starfsað-
ferðir á þeim grundvelli. í þeim
skilningi þarf hann að verða
marxiskur flokkur. Og það sem
sker úr um alvöru flokksins og
það, hvort honum tekst að halda
trausti fódksins, er ekki stefnan
á pappírnum, heldur hitt, hvort
hann fyigir henni af fullum
heilindum í starfi og fram-
kvæmd-
1 öðru lagi þarf AlþýðUbanda-
lagið að verða sannlýðræðisleg-
ur flokkur. 1 Alþýðubandalag-
inu eru óvenjumargir heitir ját-
endur lýðræðisins og hryllir
jafnvel við þeirri skerðingu þess,
sém allir forvígismenn marxism-
ans hafa talið nauðsynlega á
vissu umskiptatímabili. Og það
hafa verið fundin upp ný form
til þess að tryggja lýðræðið, svo
sém „punktakerfið“, sem varð
til þess, að ég komst á þennan
fund. En það er þó ekki fyrst
og fremst lýðræðið að forminu
til, sem ég á við, heldur hið
virka lýðræði, það lýðræði, sem
tryggir að sem allra flestir
flofcksfélagar séu virkir, virkir
í starfi og virkir í, því að móta
stefnu flokksins í hverju rnáli;
lýðræði, er lætur hvem mann
finna til þess að þetta sé hans
flokkur, sem hann ber ábyrgð á;
lýðræði, sem gerir hið áleitna
skrifstofu- og toppavald útlægt
og kemur sífellt í veg fyrir þró-
un þess. Það þarf að leggja alla
áherzlu á, að allt flókkslífið
verði einmitt með þessum hætti
og finna leiðir til þess að slíkt
lýðræði geti notið sín.
I þriðja lagi þarf flokkurinn
í öllu starfi sínu að tengja sam-
an dægurbaráttuna og markmið-
ið. Hann verður að eiga sér
stjómlist, sem metur hverja at-
höfn og hver einstök átök f
hag.smunabaráttu,nni frá lang-
sýnu sjónarmiði hinna sósíalisku
markmiða flptoksins. Hann verð-
ur jafnan að standa í broddi
fylkingar, þar sem baráttan er
hörðust, en ekki lalla á eftir.
Hann verður að vera á verði
fyrir þeirri sffellt yfirvofamdi
hættu stórs flokks og stórrar
verkalýðshreyfingar, að þau
verði að meira eða minna Ieyti
innlimuð f kerfið, hinn marg-
slungna vef hins kapítaliska
valdakerfLs.
I fjórða Iagi verður flokkur-
inn að standa í btoddi fylking-
ar í þjóðfrelsisbaráttu Islend-
inga og slaka þar hvergi á. I
þessu efni sem öðrum má hann
aldrei falla fyrir freistingum
hentistöfnunnar. Það er fyrst og
fremst hlutverk hanra að gera
allt, sem í hans valdi stendur,
til þess að þjóðin haldi vöku
sinhi og það ríður á að hann
forðist allt, sem orðið gæti til
þess að slæva vakandi vitund
hennar- Það er meira um vert
en stundarárangur, sem oft er
ekki annað emsýndarárangur og
andstæðinigunum veitist auðvelt
að gera að engu, þegar tæfcifæri
býðst-
I fimmta lagi þarf Alþýðu-
bandalagið að reka samfylking-
arpólitrfk af fullri djöirfung. Það
verður að leggja alla stund á að
sameina alla þá, sem eru okkur
sammála í þjóðfrelsismálunum
og brýnustu haigsmunaimálum
fólksins, enda þótt menn greini
á um önnur atriði. Þessi sam-
fylking þanf að ná bæði ‘il
þeirra, sem eru til hægri og
vinstri við þennan flakfc og þar
má ekkert flokksstæriliæti né
hleypidórriar standa í vegi. Til
dæmis er margt ágætra manna
til vinstri, sem áður fylgdu
Sósíalistaflokfcnum, en hafa van-
trú á Alþýðubandalaginu vegna
þeirra átaka, sem voru undan-
fari stofnunar þess sem flokks.
Ég álít að Alþýðubandalagið
eigi að leggja sig mjög fram til
að ná samvinnu við þessa menn-
1 sjötta lagi verður flokkurinn
Brynjólfur Bjarnason.
að vera trúr hinni sósíalisku al-
þjóðahyggju og einangra sig ekki
frá öðrum flokkum, sem í fullri
alvöru stefna að sarna marki,
enda þótt hann kunni að greina
á við þá 1 mjög veigamikium
atriðum- Það væri að skerast úr
leik og gefast upp við að nota
þau litlu tækifæri, sem við kunn-
um að hafa til þess að korna
því fram, er við álítum réttan
málstað'. Þegar við þurfum að
gagnrýna bræðraflobka, eigum
við að vera hiklausir og ákveðn-
ir í þeirri gagnrýni, en hún verð-
ur að vera rökstudd og málefna-
leg, en aldrei bera keim af smá-
borgaralegri sefasýki og allra
sízt þeirri hentistefnu, sem felst
í því að þvo okkur hreina í aug-
um þeirra manna, sem haldnir
eru af hatursáróðri Morgun-
blaðsins. Enda þótt hlutur okk-
ar sé ekki stór á alþjóðavett-
vangi, hefur það mikið gildi fyr-
ir okkur sjálfa hvemig við tök-
um á þessum málum og skýrum
þau. Efcikert er eins fljótvirk að-
ferð tdl þess að glaita. traiusti
beztu sona íslenzkrar alþýðu og
óheiðarlegur málflutningur. Og
ekfcert er eins traustvekjandi og
heiðarlegur og málefnalegur
mélflutninigur. Islenzkri alþýðu
er mikil nauðsyn að fá sem sann-
asta mynd af ástandinu í heim-
inum hverju sinni, og það er
sfcylda okkar að leggja okkur
alla fram í þedm efnum.
Þetta eru aðeins nokkrir allra-
stærstu drættirnir. Mér þykir
rétt að segja þetta, úr því að
ég stend hér á annað borð, enda
þótt ég geri mér engar grillur
um að orð mín hafi mikil áhrif
hvorki til né frá. En ég er viss
um, að ef Alþýðubandalagimu
tsekist að fylgja þessari megin-
stefnu með árangri, þá á þáð
mifcla framitíð fyrir höndum.
Ég minntiist í upphafi á erfið-
leikana- En ástandið er þannig
á Islandi nú sem stendur, að
möguleikarnir eru gifuriegir.
Maður, sam jafnan hefur fylgzt
vel með öllum straumum hjá
alþýðu manna, sagði mér fyrir
nokkru, að ef við ættum flokk,
sem hefði alla þá kosti til að
bera og það almenna traust, sem
Sósíaljstaflokkurinn halfði 1942,
þá væri unnt að vinna annan
eins stórsigur í kosningum og
Sósíalistaflokkurinn vann þá. Ég
gæti bezt trúað, að þetta væri
ekki mjög fjarri sanni.
úmoÐ
Laxárvirkjun, Akureyri, óskar tilboða í stöðvar-
hússkrana, vatnsvél, rafala, rafbúnað. loka, lokur
o.fl. vegna Gljúfurvers, nýrrar virkjunar við Laxá
í S.-Þingeyjarsýslu.
Útboðslýsinga má vitja til Verkfræðistofu Sigurð-
ar Thoroddsen s.f., að Ármúla 4, Reykjavík.
Frestur til að skila tilboðum rennur út 15. janú-
ar 1970.
íslenzk frímerki
ný og notuð kaupir hæsta verði RICHARD RYEL
Háaleitisbraut 37 (áður Kópavogi).
Sími: 84424. — (Bezt á kvöldin).
BLADDRBHNS
Þjóðviljann vantar blaðbera í éftirtalin
borgarhverfi:
Ásvallagötu
Laufásveg
Þingholt
Talið við afgreiðsluna í síma 17-500.
KOMMÓÐUR
— teak og eik
Húsgagnaverzlun Axels Eyjólfssonar
i