Þjóðviljinn - 14.10.1969, Blaðsíða 7

Þrlðjudaigur 14- ototóber 1969 —ÞJÖÐVTLJINN — SÍÐA ’J
Fréttabréf frá Súgandafirði
Axel Cortes
SÚGANDAFIRÐI, 9. okt- 1969-
Hér kemur þá fyrst yfirlit yf-
ir aifla þann, sem kominn var
á land fyrstu níu mánuði árs-
ins. Á vetrarvertíðinni voruhér
venjulega sex bátar fyrir landi-
Aflamagn hvers mánaðar er hér
svohijóðandi:
Janúar 307,790 tonn. F^brúar
565-540. Marz 969.626. Apríl
432.400. Maí 287.571. Júni 541-870.
Júilí 578 688- Ágúst 561,061. Scpt-
ember 422.177 tonn.
Eru þetta samtals 4-666.723
tonn-
72 miliónir
Skiptaverðmæti aflans varð
kr. 25.425.373,32. En raunveru-
legt verð að viðbættum 27%
varð kr- 31-938-830.02. Mismun-
urinn á sikiptaverði og hinu
raunverulega verði var'ð þvi
hvorki meira né minna en kr.
6.513.456,70. Samkvæmt boðorð-
um stjórnarvalda skiptist sú
upphæð þannig: Kr- 2-542.537,33
í stofnfjársjóð sikipaeigenda. Og
kr. 3.970.919,37 beint til útvegs-
manna sjálfra- Móse var einn
að semja hin tíu boðorð, sémöll
voru réttlætanleg. En hvað
þurfti marga menn til þess að
semja þetta eina vetrarboðorð,
sem varð svo einræðiskennt,
hábölvað og óréttilætanlegt, að
mörgu eða öllu leyti?
Útflutningsverðmæti aflans
mun láta nærri að verði kr.
72.000.000,00 með verðlagi því,
sem nú er óbreyttu. Vinnulaun
til verkafól’ks urðu þessa níu
mánuði ársins 11,5 milj- kr.
Aðkomubátar
Afli aðkomuskipa var þetta
tímabil sem hér um ræðir, eða
frá 10. jpní til 30. sept. svo
hljóðandi: (Hér eru taldir þeir
helztu):
Tonn:
Arsæll Sigurðsson 30-515
Jón Þórðarson, (Patr.) 171.490
Þorri, (Patreksfirði) 138.090
Þrymur (Patrcksfirði) 174.000
Vestri (Patreksfirði) 38.965
Svanur (Patreksfirði) 5-950
Pétur Thorsteinss. (Bíld.) 73.625.
Alls lönduðu aökomuibátar,
smáir og stórir, 698 tonnum. í>ar
af Patreksfirðingar 528-495 tonn-
um. Það er eins og máltækið
segir, að eins dauði er annars
brauð. Ég er ekki að meina, að
Patreksfiröingar séu dauðir,
langt frá því- En allar líkur
benda á það, að stórkostlegir
erfiðleikar séu þar nú eða hafi
verið yfirstandandi í fjái'hags-
málum að eimhverjú leyti.
Aðkomuibátafiskurinn, sem
landað var hér í sumar, jók
mjög mikið vinnu hér í byggð-
arlaginu, enda má líka fullyrða,
að aldrei hafi eins mikið af ung-
lingum verið hér í vinnu eins
og í sumar, bæði héðan úr
byggðarlaginu og eins voru
mjög margir aðkomuunglingar,
sem fengu hér vinnu. Nú er
þetta fólk allt farið í skólana.
Þess vegna er freikar fámennt
vinnuaflið hér eins og stendur.
Bamaskólinn hér er líka byrj-
aður, og mæður eiga því mjög
erfitt ennþá að fara í vinnu af
þeim sökum. Sláturtíð er nú
lfka ýfirstandandi, og heimilin
leggja mjög mikla vinnu f að
afla sér matar til vetrarins-
Verzlanir, sérstatalega önnur
þeirra, hefur selt skipum mat t>g
fleira og þar með stóraukið
rckstur sinn. Hafnarsjóður hafur
líka haft mjög gott af þessum
aðkomuskipalöndunuim. — Það
er tekið vörugjald af hverju
fisktonni, som landað er hér á
hafnarsvæðinu, kr- 20,00 á tonn-
Og enn fromur er svo útflutn-
inigsgjald, þegar fiskinum er
skipað út fullunnum. Svo eru
það hafnairgjöld, brygigjugjöild og
lestargjöld og enn fremur ljósa-
gjöld-
Ljósfn hafa til þessa verið af
skorpum skammti, seinit kvei'kt
á kvöldin og snomma dautt á
morgnana. Sjómenn eru óá-
nægðir með þá ráðstöfun sveit-
arstjórans. Bkki veit ég, hvort
þessi meinlegi sparnaður er
kenndur á sveitarstjórnamám-
skeiðum. Vatn er hér einnig til
sölu, og þegar allt kemur í ljós,
þá mun það sennilega veradýr-
asta vatn, sem selt er í heimi.
Vatnið kastar kr. 20,00 pr. tonn
— minnsta gjald er kr. 20,00.
Að auki er svt> tekið afgreiðslu-
gjald, sem er frá kr. 50,00 upp
í kr- 200,00 á bát- Dæmi eru
til tfrá þvf í sumar, að einn Mtri
hafi kostað 2 kr. Mönmum finnst
þetta afgreiðsluigjald afar ó-
sanngjarnt. Hver fær þessa
auikaþóknun er ek'ki gott að vita.
Sveitarstjórinn afgreiðir vatnið-
Hafnarnefnd
Hafnamefnd er hér einnig
á staðnum. Það em ötulir
menn og röggsamir, því stigar
þeir, sem koma áttu, þegar höfn-
in var geirð, og áttu að festast á
stálþilið, em ekki sjáanllegir
enn — að minnsta kosti ekki
með bemm augum- Og það gota
þeir mienn séð, sem vilja á ann-
að borð sjá, að ef maður féllur
í sjóinn við kantinn og enginin
er til þess að aðstoða við björg-
un, þá er sá maður þegar dæmd-
ur til dauða. Hvort Vitamála-
skrifstofan hefur látið taka
verkið út, er mér ekki kunnugt
um, enda mun þeim mönnum
ekki hætta búin, þótt stigalaust
sfálþil sé hér vestur í Súganda-
firði.
Fálkaorðan — ?
Innsiglingaljósin, sem áttu að
setjast úpp og vísa sjófáirend-
um á hafnarmjmnið, vom strax
sett í sjúkraskýlið og liggja í
því enn í góðu yfirlæti. Lákilegt
þykir, að hafnamefndarfonmað-
ur eða nefndin öll séu að bfða
eftir Fálkaorðu fyrir vel unnin
störf í þágu hins ósýnilega.
Lína og grálúða
Ég hætti nú að skýna frá
hinu ósýniloga og ruglingsleg-
um drauimum manna um Fálka-
orðu. Tek þá fyrir það sem
sýnilogt er, eða næsita mál á
dagskrá. Aðallega vom það tveir
bátar, sem stunduðu róðrahéð-
an með línu í septemlber og
komu dagloga að landi. Það
voru þeir Hersir, sem fiskaði
27.932 tonn í 14 róðmm, og
Stefnir, som íiskaði 52.625 tonn
í 20 róðmim.
Ólafur Friðbertsson, sem
stundaði grálúðuveiðar í mest-
allt suimar, landaði engu hér
heirna í septemibermánuði. Fisk-
.kauiþmanni lízt vfst ekki svo
vel á grá 1 ú<5ubransann. — Afli
Ólafs Friðbertssonar er núorð-
inn nálægt 1110 tonnum frá
áramótum, þar aif hefur hann
landað annars staðar 187 tonn-
um, allt grálúðu. Af öliuim aifla
hans munu vera um 405 tonn
grálúða. Hann hætti veiðum
29/9, en byrjar að ölluim Mk-
indum bráðlaga aiftur róðra, og
þá landar hann daglciga.
Friðbert Guðmundsson er
næstur með 697 tonn í 129
róðmm. Hann hætti vedðum
15. september.
Sif er þriðji báiturinn með
634 tonn í 126 róðrum. Hann
hætti veidum 19. septemiber.
Báðir þessir bátar hafa verið
í viðgerð oig þrifum og byrja
bráðlega róðra aftur.
Guðmundur fm Bæ fískaði á
handfæri frá því hann kom
hingað uim miðjan júlí — um
83 tonn.
Garðar, sem var sknáður
GK 61, kom hingað 21. septem-
ber. Hann ber nú .naflndð Björg-
vin IS 515 og er nú tilibúinn
til róðra. Ég hef áður lýstþeim
bát og getið kaupanda hans.
Smábátar em nú nakkrir
hættir veiðuim — veröa bráðiega
settir á land upp. Enn em þó
nokkrir, sem hadda áfram-
★
Landheigisthiólfín, sem hið
háa Alþingi samþykkti veiðarí,
vom tekin til meðferðar kl. 24,
hinn 1. okt. — og að sögn ajó-
manna eru þau vel notuði, m. m.
Landað hefur verið hér ur
einum bát af þeim slóðum. —
Helmiinigur aflans var koili.
★
Flutningaskip kama hér
nakkmm sinnum eftir fískaf-
urðum. Nokkuð ber á þvx, að
þau eru hór helzt um hefgar.
Toilgæzla er hér engin ástaðn-
uan. Það er víst ekki í verka-
hring hreppstjóra að annast
slík störf. Það kemur líka
nakkrum sinnum íýrir, að
vinnuvikan styttisf a£ þeimsök-
um . . .
★
Vinna á vegum hreppsins
hefur í sumar eins ogendranær
verið mjög lítiL Einn eðatveir
menn vom þó eitthvað að gera
um tíma í suimiar. Hús haía
heldur engin veriö smiðuðþetta
ár- Atvinna bygigist hór því
eingöngu eins og aUtaf áður á
sjávarútvegi og þeim mönnum,
sem þann atvinniuveg stunda.
★
Tveir menn fóru héðan til
Aimarífcu á vegum Sölumiiðstöðv-
ar hraðfrystihúsainna. Ekki er
fiuilUjóst, hvort sú ferð veldnr
nokikurri fískvei'ðishækkun til
sjómanna næsta ár.
★
Áætlunarforðir tU Isafjarð-
ar í flugi eru nú aðeins þrisvar
í vifcu: mánudaga, miðviku-
daga og föstudaga. Taðarfar
hefur verið næstum þvi í heila
vikú óhemju stirt, og því ekk-
ert verið farið ,á sjó.
Tillaga að lokum
Og að lokum þctta: 27% eða
6.513.456,70 kr. voru teknar
samkvæmt fcbrúarlögum af
hlut sjómanna, þcim scmlögðu
afla sinn á land hér í Súganda-
firði 9 fyrstu mániiði ársins. —
Ég legg því tíl, að allir há-
launamenn (ég undantek sjó-
mcnn) sklli til baka nú við
næstu áramót 27% af árslaun-
um sínum, og það verði iagt í
Fiskvciðasjóð til eflingar ís-
lenzkum sjávarútvegi. Ég læt
hér svo staðar numið að sinni-
G. G.
Alþingi minnist Péturs og Skúia
□ Á þingsetningarfundinum sl. fostudag minntist ald-
ursforseti þingsins, Sigurvin Einarsson; tveggja nýlát-
inna þingmanna á þessa leið:
Frá því að við alþingismenn
skildumst hór að loknu þingi
í maímánuði síðastliðnum, höf-
um við orðið að sjá á bak
tveimur úr okkar hópi. Við
söknum og minnumst Péturs
Benediktsson.ar alþingismanns
og landsbankastjóra og Skúla
Guðmundssonar alþingismanns,
fyrrverandi ráðherra og kaup-
félagsstjóra. Pétur Benedikts-
son veiktist snögglega og and-
aðist í Borgarsjúkrahúsinu hcr
í Reykjavík 29. júní síðastlið-
inn. 62 ára að aldri. Skúl Guð-
mundsson lézt að heimili siínu,
Laugarbakka í Miðfirði, síð-
astliðinn sunnudag, 5. október,
tæpra 69 ára að aldri.
Pétur Benediktsson var fædd-
ur i Reykjavík 8. desember
1906. Foreldrar bans voru
Benedikt alþingimaður Sveins-
son Víkings gestgjafa í Húsa-
vík Magnússonair og kona hans,
Guðirún Pétursdóttiir bónda í
Engey Kristinssonar. Hann
lauk stúdentsprófi frá mennta-
skólanum í Reykjavík vorið
1925 og lögfræðiprófi firá Há-
skóla Isl'ands 1930. 1. júlí það
ár varð hann ritari í utanrík-
isráðuneyti Dana * og staríaði
síðan í utanríkisþjónustu þeifira
um 10 ára *keið, lengst af í
Kauproannahöfn, en vann við
sendiráð Dana á Spáni á árinu
1936 og við sendiráð Dana í
Bretlandi 1939- 1940. Hann
varð fulltrúi ísJenzku við-
skiptaneíndarinriar í London í
fébrúar 1940, ,var skipaður
sendifulltrúi fyrir fsland í
Bretlandi í apríl það ár og síð-
ar á því ári sendifulltrúi hjá
norsku ríkisstjórninni í Lond-
on. f desember 1941 var hann
skipaður sendiherra í BreUandi
og skömmu síðar sendiherra
hjá norsku ríkisstjóminni í
London. Af þeim störfum lét
hann í ársbyrjun 1944. Hann
yar síðan sendiherra í Sovét-
ríkjunum 1944- 1951, í Pól-
landi og Tékkóslóvakíu 1946
- 1951, í Frakklamdi og BéLgíu
1946-1956, á Ítalíu 1947- 1956,
í Sviss, Spáni og Portúgal 1949
-1956 og á írlandi 1951-1956.
Hann var fiulltrúi íslandis í
Efnahagsstofnun Evrópu firá
upphafi hennar 1948 til 1956,
fiulltrúi á ráðhemrafundum
NATO og ýmsum fiundum Evr-
ópuráðs. f nóvember 1955 var
hann ráðinn bankastjóri Lands-
banka ísJands, tók við því
sitarfi í maímánuði 1956 og
gegndi því til dauðadags. Hann
átU sæti í bankaráði Alþjóða-
bankans í Washington frá
1956, í stjórn Hins isJenzka
fomriitafélaigs frá 1959 og var
formaður þess síðustu árin,
var formaður Samtaka um
vestræna samvinnu firá stofn-
un þeirra 1958 til 1965, for-
maður Stúdentafélaigs Reykja-
víkur 1959 -1960, var í físki-
matsráði frá stofnun ]>ess 1960,
í fríverzlunarnefnd 1961 - 1963,
í stjóm SöJusambands is-
lenzkna fiskframleiðenda firá
1962 og í stjórn Hjartavemd-
ar frá stofnun þeirra samtaka
1964. Hann varð alþingismað-
ur í Reykjaneskjördœmi sum-
arið 1967 og átti sæU á tveim-
ur síðustu þingum.
Pétur Benediktsson átti ætt-
ir að rekja til þjóðkunnra
gáfu- og dugniaðarmanna. í
foreldrahúsum kynntist hann
vel mörgu þvi, spm eíst var á
baugi á þeim árum í stjórn-
málum og sjálfstæðismálum
þjóðarinnar. Hann var þing-
skrifari á Alþingi jaínframt
háskólanámi 1926 - 1928. A ð
námi loknu starfaði hann all-
lengi í utanrikisþjónustu Dana.
Hann var því vel búinn und-
ir það starf, er hann gegndi
í utanríkisþjónustu ísfendinga
um langt árabil, og þar vann
hann fyrir þjóð sina að mörg-
um mikilvægum samningum
um viðskipti og samstarf við
aðrar þjóðir. En hann baus að
hverfa heim til ísfamds um
fimmtugsaldur eftir fiarsælt
Framhald á 9. síðu.
f. 3/12 1914 — d. 4/10 1969
Kveðja
Þagar okkur berst óvænt
andlátsfregn vina okkar eigum
við stundum örðugt með að
sætta okkur við þá hugsup, að
sá sem skyndilega var á burtu
kiallaður sé ekki lengur á með-
al okkar, og að við eigum þess
okki framar kost að hitta hann
í þessu lífi.
Þannig fór fyrir mér er ég
frétti hið sviplega andlát vin-
ar míns, Axels Cortes. er lézt
4. þ.m. að heimili sínu, en þá
fyrir þrem dægrum höfðum
við báðir setið á heimili son-
ar hans, og sat þá Axel með
sonarson sinn, Axel, eins árs
gamlan, á hnjám sér, og voru
nafnarnir kátir.
Það er oft stutt milli skins
og skúra þessa mannlífs.
Axel Cortos fæddist i Reykja-
vík 3. des. 1914. Voru foreldr-
ar hans Emanuel Cortes yfir-
prentari í Gutenberg-prent-
smiðju, er 1 fluttist hingað ung-
ur prentari firá Stokkhólmi. þar
sem hann var fæddur, og kona
bans Björg dóttir Jóhannes-
ar Zoega trcsm íðameistara í
Reykjavík, en Zoega-ættin er
gömul og kunn hér í borg.
Sjö voru böm þeirra hjóna,
Karl lézt bam að aldri, en upp
komust, auk Axels, Gunnar
læknir og Óskar hljómlisitar-
maður, báðir látnir, en eftir
lifia Thor prentari, Emma fóta-
sérfræðingur og Margrét hús-
firú, öll hér í borg.
Sem ungur maður haíði Ax-
el mikinn áhuga á íþróttum,
fjaUgöngum og yfirleitt öllu
firjálsu og heilbrigðu útilífi.
Axel nam myndföldun hjá
Geir Konráðssyni kaupmianni
og húsgagnasmið, og að loknu
prófi vann hann þar um ára-
biL Þá vann hann mörg ár við
tnésmíðar hjá fsl. aðalverktök-
um, en síðustu árin starfaði
hann á húsgagnaverkstæði
Bitrgis Á'gústssonar, en áður
hafði hann öðfiazt réttindi í
búsgagnasmíði.
Árið 1938 kvæntist Axel
Kristjönu Jónsdóttur, Magn-
ússonar trésmiðs írá Hrauni í
Ölfusi. Eignuðust þau tvo
syni, Garðar, t>g Jón Kristin,
kvæntan Jódísi Si'gurðardóttur.
Eftir að leiðir þeirra hjóna
skildu bjó Axel hjá Emmu
systur sinni er að fraroan get-
ur, að Njálsgötu 76. Fór vel
á með þeim systkinum, og er
nú söknuður hennar mikiU. við
fráfiall góðs bróður. Til þeirra
systkina þóitti öllum gott að
koma, og ékki voru þeir fáir
dagarnir og nætumar, er litli
Axel var „lánaður“ þangað í
mjúkar hendur afa og afa-
systur. Milli Axels og sona
hans ríkti alltaf mikill kmrleik-
ur og vinátta sem aldrei bar
sfcuggia á, enda lét hann sér
mjöig annt um þá báða, og vildi
styðja þá í öllu er til velfiaim-
aðax mætti verða þeim og
bömum þeirra, Sigrúnu og
Axel. Það var honum þvi mik-
il gleði er hann í apríl s.l. fór
til Englands er Garðar sonur
hans lauk prófi firá Kgl, Afca-
demíunni í London og Trinity
tónlistarskólanum í sömu borg.
Frá upphafí námsferils Garð-
ars hafði Axel stutt son sinn
af fómfúsum og föðurlegum
kærleika, bæði fjárhags-
lega og með hvatningar-
orðum. X þeirri ferð varð bann
sjálfur heyrandi og sjáandi að
upphafi ferils sonar síns sem
hljómlistarmanns, er Garðar ,
stjómaði við sýningar á óper-
ettu, sem færð var upp í Lond-
on.
Þessa get ég hér, vegna þess
að mér fannst Axel anda léttar
eftir heimfcomuna, er hann
hafði séð ósfcadraum sinn og
sonar síns verða að veruleifca,
og efcki skyggði á gleðina, er
Gaxðar fcom heim tdl sitarfa í
á'gúst S.L
Ekki má skilja þetta svo að
hinn sonurinn hafi orðið út-
undan, nei, milli þeirra feðga
og tengdadóttur rífctu miklir
kærleitoar og vinátta, enda lét
hann sér mjög annt um heim-
ili þeirra.
Þó að ég hafi uim nokkurt
skeið kannazt við Axel heitinn,
hófust náin kynni okkar að-
eins fyrir fáum árum er tengd-
ir hófust, en dóttir mín er
tengdadóttir Axels heitins. Með
okkur Axel tókst strax góður
kunningsfcapur er varð að góðri
vináttu.
Mín reynsia og stooðun er sú
að hvorki tengdir né frænd-
semi getí. eitt út af fyrir sig
gert neina að góðum vinum, en
Axel var sá maður sem hverj-
um manni var gott að eiga að
vini, glaður, traustur og
skemmtílegur. Öll dagleg fram- .
koma hans mótaðist af hlý-
leik og sérstakxi háttprýði við
hvern sem var. Þá var hrein-
leiki hans eftirtektarverður,
bæði í klæðnaði og hans innri
maður við náin kynni, enda
var maðurinn allur fagurskap-
aður. Skoðanir hans voru fast-
mótaðar, og lét hann ekki hlut
sinn, þó í hógværð væri, er
rætt var hvort heldur dægur-
mál, þjóðmál eða annað, er
hann taldi máli skipta, og sam.
vizka hans bauð honum. Hún
var áreiðanlega hans mestí hús-
bóndi. Samkvæmt henni lifði
hann, þess vegna vildd hann
aldrei í neinu svíkja sjálfian
sig né samferðarmenninia.
T.d. neyttí hann aldrei áfeng-
is, og er ég spurði hann, hvers
vegna bann gerði það ekfci,
svaraði bann: „Ég tel að það sé
emgum tíl , góðs, en fjölda
manns til ills, hvers vegna
skyldi ég þá svíkja sjálfan
mig?“
Eirin af starfsfélögum hans
hiá Birgi Ágústssyni hringdi
til mín og vildi að það kæmi
fram að þar ríkti söknuður við
fráfall góðs vinar og starfsfé-
laga. en um vinnu Axéis þar
sagði hann: „Hún var jafn fág-
uð og hann var sjálfur".
Kæri vinur: Við hjónin er-
um þakklát fyrir að hafa hitt
þig á lífsleiðinni. Slíkum
mianni se^m þér er gott að kynn-
ast.
Samúðarkveðjur sendum við
öllum aðstandendum.
Sigurður Árnason.
Tvö innbrot
f fyrrinótt voru framin tvö
innbrot, annað í Faco á Lauga-
vegi, þar sem stolið ‘ var
tveim skmnjökkum og 1000 kr-
í peningum, hitt í Tjamarbar,
þar sem stolið var nokkru af
vindlum, sígarettum og skipti-
mynt.