Þjóðviljinn - 08.01.1970, Page 5

Fjmmtujdaigur 8. janúar 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA g
■f-
LúSvik Jósepsson:
Alþýðubandalagið eini flokkurinn
sem fslenzk alþýða getur treyst
Lúðvík Jósepsson al-
þingismaður, formað-
ur þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, ritaði i
síðasta tölublað Aust-
urlands á liðnu ári
grein þá sem Þjóð-
viljinn endurprentár
nú.
Eins og jafnan áður fögnum
við nýju ári með nokkurri eftir-
væntingu um leið og við kveðjum
gamla árið, sem ef að líða.
Nýtt ár — árið 1970 ■—hvað
skyldi það bera í skauti sínu?
Ætli það verði gott ár, hamingju-
ríkt ár — ár friðar og framfara
— skyldi það verða betra en
gamla árið, sem nú er senn liðið?
Nýja árið er okkur enn hulið,
við vitum ekki hvernig það verð-
ur. En við skulum rifja upp
nokkra atburði frá árinu sem nú
er að líða og reyna að átta okkur
á, hvað hefur verið að gérast. Ef
til vill má eitthvað af þeim at-
burðum.Iaéra.
Af erlendum
vettvangi
Enn ber hæst fréttir af stríðs-
átökum víðsvegar að úr heimin-
um. Enn er barizt í Vietnam og
í Iöndunum fyrir botni Miðjarð-
arhafsins. Og enn geisar borgara-
styrjöldin í Nígeríu og Bíafra, og
enn halda Portúgalar áfram ný-
lendustyrjöld í Angola og Suður-
Afríkumenn nýlendustyrjöld í
Vestur-Afríku. Og enn heldur
gríska fasistastjórnin uppi hern-
aði gegn grískum lýðræðissinn-
um. Stríðsátök voru í öllum þess-
um Iöndum í byrjun ársins 1969
og eru það, enn í lok ársins.
Á árinu 1969 hafa þó orðið
umtalsverðar breytingar í sam-
skiptum þjóðanna til hins betra
frá því sem áður var.
Segja má, að árið hafi ein-
kennzt af vaxandi þunga almenn-
ingsálits, sem krafizt hefur friðar
og lausnar á alþjóða deilumálum.
Um allan heim hafa hópar þeirra,
sem farið hafa út á götuna og
krafizt friðar í Vietnam, orðið
stærri og öflugri.
í sjálfum Bandaríkjunum hafa
miljónir manna hópazt út á göt-
urnar og krafizt þess, að banda-
rískir hermenn yrðu tafarlaust
fluttir heim frá Vietnam.
í Bretlandi, Frakldandi, Þýzka-
landi, Japan og fjölda mörgum
öðrum löndum hafa sams konar
kröfugöngur verið farnar.
Þungi almenningsálitsins hefur
verkað. Bandaríkjaforseti hefur
látið undan og hver þingmaður-
inn af öðrum í bandaríska þing-
inu hefur krafizt meiri og áþreif-
ánlegri aðgerða í átt til friðar og
samningsvilja.
Bandarískir hermenn og frétta-
menn, sem verið hafa í Vietnam,
ganga nú fram á sviðið hver af
öðrum og afhjúpa grimmdaratði
stríðsins og lýsa sök á hendur
bandarískum herforingjum fyrir
stríðsglæpi.
Það er orðið Ijóst, að Banda-
ríkin geta ekki haldið áfram
stríðinu í Vietnam. Þau hafa tap-
að því stríði bæði á orustuvellin-
um og hjá alþýðu manna um all-
an heim. Hér á landi eru þó enn
til menn, sem í vonleysi reyna að
réttlæta fyrri afstöðu sína til
þessa hroðalegasta stríðs sem sög-
ur fara af, á milli eins mesta her-
veldis í heiminum og fátækrar
bændaþjóðar.
Sóknin fyrir friði er ekki tak-
mörkuð við Vietnam.
Hún nær einnig til annarra
stríðslanda og hún vinnur hvar-
vetna á.
Áhrif þessarar sóknar friðar-
aflanna koma m a. fram í
breyttri stefnu í Þýzkalandsmál-
unum. Nú eru horfur á því, að
breytt stefna verði tekin upp í
Vestur-Þýzkalandi gagnvart Aust-
ur-Þýzkalandi og Póllandi. Og
líklegt má telja, að vesturveldin
breytj sinni fáránlegu og ein-
strengingslegu stefnu gagnvart
Austur-Þýzkalandi og viðurkenni
það brátt I raun, m.a. með bein-
um viðskipta- og menningar-
samningum við austur-þýzku rík-
isstjórnina.
Á árinu sem nú er að líka,
hafa samskipti risaveldanna
tveggja, Bandaríkjanna og Sovét-
ríkjanna, breytzt mikið. Þau hafa
komið sér saman um mikilvægan
áfanga varðandi bann við út-
breiðslu kjarnavopna og þinga nú
um allsherjar afvopnun.
Samkomulag þessara stórvelda
í stað beinna og óbeinna átaka,
eða deilna um hin viðkvæmustu
alþjóðamál, er út af fyrir sig
fagnaðarefni, því vonandi leiðir
samstarf þeirra ekki til sam-
komulags um aukið áhrifavald
þeirra yfir öðrum þjóðum.
Það verður að vera verkefni
annarra þjóða og þá ekki sízt
hinna mörgu smáþjóða, að koma
í veg fyrir allar tilravmir sem
miða að yfirdrottnun þjóðar yfir
öðrum þjóðum, hvort heldur sem
slík yfirdrottnun á sér stað í
krafti hervalds, fjármagns eða
menntunar.
Af innlendum
vettvangi
Árið 1969 hófst með verkföll-
um og miklu atvinnuleysi víða
um land. Atvinnuleysið náði há-
marki í febrúarmánuði og voru
þá skráðir um 6000 atvinnulausir
karlar og konur.
Þegar lengra leið á vetur og
vetrarvertíð komin í hámark,
minnkaði atvinnuleysið og í ver-
stöðvum varð yfirleitt næg at-
vinna fyrir alla.
Vertíðaraflinn var góður; þó
nokkuð misjafn eftir verstöðvum.
Sumaraflinn varð einnig góður,
einkum á Norður- og Austur-
landi. >
Verð á útflutningsvörum fór
hækkandi á árinu, og er orðið
mjög gott nú í lok ársins.
Tíðarfar var gott á Norðaust-
ur- og Austurlandi, en með af-
brigðum votviðrasamt á Suður-
Iandi. Telja verður þó þegar litið
er á árið sem heild, að það hafi
verið hagstætt til framleiðslu,
enda framleiðsluverðmætin mun
meiri en árið áður.
Síldarafli varð lítill, og sérstak-
Iega brugðust veiðarnar fyrir
Austurlandi, en í staðinn jókst
þorsk- og loðnuaflinn verulega.
Afleiðingar gengisfellingarinn-
ar frá því í nóvember 1968 fóru
fyrst að segja til sín fyrir alvöru
þegar líða tók á árið 1969- Verð-
lag allt fór hækkandi.
Lúðvík Jósepsson
minnkað, einkum á smjöri og
ostum.
Talin er veruleg hætta á, að at-
vinnuleysið verði að minnsta
kosti jafn mikið í vetur og það
varð á sl. vetri.
Helztu ráð ríkisstjórnarinnar
við þeim vanda sem upp er kom-
inn, eru þau, að drífa landið í
Efta — Fríverzlunarsamtök
Evrópu.
Með aðild íslands að Efta, er
að því stefnt að fella niður á 10
árum alla innflutningstolla af
þeim tegundum iðnaðarvara sem
búnar eru til innanlands, þ.e.as.
þó því aðeins að slíkar vörur séu
fluttar inn frá Eftalöndum. Þetta
þýðir t. d. í reynd, að niður verða
felldir innflutningstollar af inn-
fluttum húsgögnum, tilbúnum
fatnaði, hreinlætisvömm, prjóna-
vörum, skófatnaði, sælgæti, kexi
Ríkisstjórnin gerir sér vonir
um, að útlendingar vilji fremur
reisa hér fyrirtæki og halda hér
uppi atvinnurekstri ef ísland ger-
ist aðili að Efta. Hún virðist ekki
sjá aðra möguleika út úr því öng-
þveiti í atvinnu- og fjárhagsmál-
um, sem hún hefur leitt yfir þjóð-
ina en þá, að treysta á forsjá er-
lendra auðfélaga.
Á árinu 1969 stofnuðu þeir
Hannibal og Björn Jónsson nýjan
stjórnmálaflokk. Margt furðulegt
hefur fylgt þessari flokksstofnun.
í byrjun deildu þeir félagar og
stuðningsmenn þeirra um það,
hvers konar flokkur nýi flokkur-
inn ætti að verða.
Sumir vildu, að flokkurinn yrði
vinstri flokkur, aðrir töldu það
mjög óheppilegt og vildu kalla
flokkinn frjálslyndan. Niðurstað-
an varð síðan, að flokkurinn var
Kaupmáttur launa minnkaði
jafnt og þétt.
Innflutningur dróst saman,
einkum bar á því að minna væri
flutt inn af byggingavörum, bíl-
um, rafmagnstækjum og ýmsum
dýrari hlutum.
íbúðabyggingar drógust enn
saman frá því sem þó var orðið
1968 — og vinna við bygginga-
störf varð því lítil.
Margir byggingamenn leituðu
til útlanda eftir atvinnu.
í árslok er talið, að um 2000—
2500 manns séu atvinnulausir og
auk þess eru 500 iðnaðarmenn í
Svíþjóð og um 1000 manns hafa
flutzt búferlum úr landinu á ár-
inu.
Samdráttur hefur orðið í við-
skiptum á árinu.
Sala á kindakjöti hefur stór-
minnkað. Áætlað er, að af þeim
sökum þurfi að flytja út 2500—
3000 tonnum meira en áður. Sala
á mjólkurvörum hefur einnig
o.fl. o.fl., séu þessar vörur keypt-
ar frá Eftalöndum. Þessar vörur
ættu því að lækka í verði, en þó
er þess að geta að jafnhliða tolla-
lækkuninni kemur mikil hcekkun
á söluskatti á allar vörur og í
heild mun því vöruverðið hœkka
en ekki Iækka. Breytingar verða
á verðlaginu láglaunafólki í ó-
hag. Almennar nauðsynjavörur
hækka allar, en einstaka vörur,
sem áður voru hátollaðar lækka
ef til vill eitthvað.
Aðildin að Efta hlýtur að koma
þungt við ýmis innlend iðnfyrir-
tæki. Varla er t. d. við því að
búast að innlend húsgagnafram-
Ieiðsla, sem notið hefur 90*%
verndartolls geti keppt við er-
lenda framleiðslu þegar tollurinn
er að fullu lagður niður og svip-
að má segja um ýmiskonar fatn-
aðarframleiðslu. Hætt er við að
enn dragi úr atvinnu við ýmis-
konar iðnaðarstörf og atvinnu-
leysisvandamálið fari vaxandi.
nefndur báðum nöfnunum.
Nú er þessi nýi flokkur farinn
að sýna stefnu sína í reynd.
Fyrsta stórmálið, sem flokkurinn
þurfti að taka afstöðu til, var
tillaga ríkisstjórnarinnar um að-
ild íslands að Efta Nýi flokkur-
inn tók sömu afstöðu og ríkis-
stjórnin til þess máls. Þannig
Iagði nýi flokkurinn blessun sína
yfir stefnu, sem miðar að:
auknum áhrifum útlendinga í
tslenzku atvinnultfi,
minnkandi atvinnu í íslenzkum
iðnaði,
óréttlátari skattlagningu með
hækkun söluskatts á nauðsynj-
um en lcekkun á hæstu tollum,
undirbúnmgi þess, að íslattd
verði dregið inn í Efnahags-
bandalagið.
Þessi afstaða nýja flokksins er
býsna athyglisverð. *
Áður hafði flokkurinn lýst því
yfir, að afstaða hans til Nató
væri sú, að þjóðaratkvæði skyldi
fara fram um þátttöku íslands í
því bandalagi. — en stefna
flokksins varðandi þátttökuna var
engin.
Nýi flokkurinn boðar því enga
nýja stefnu, heldur gamla og
þekkta íhaldsstefnu.
í Iok ársins 1969 ríkir mikil
óvissa í íslenzkum stjórnmálum
eins og stundum áður.
Ríkisstjórnarflokkarnir halda
fast saman eins og áður.
Foringjar Sjálfstæðisflokksins
ráða fullkomlega öllum gerðum
Alþýðuflokksráðherranna. Nú er
t. d. boðað að næst eigi Alþýðu-
flokkurinn að samþykkja þá
gömlu kröfu íhaldsins að leggja
fullkomlega niður allt verðlags-
eftirlit, svo verzlunarstéttin geti
m. a. náð til sín öllum tollalækk-
unum. Sjálfstæðisflokkurinn get-
ur látið Alþýðuflokkinn sam-
þykkja gengislækkun og kaup-
bindingu, hækkun söluskatts, af-
nám vísitölubóta og annað þess
háttar, hvenær sem er, það sýnir
reynsla síðustu 10 ára.
Nýlega skýrði Alþýðublaðið
frá því, að tryggingabætur Tfygg-
ingarstofnunar hefði lcekkað áð
kaupmætti um 11-40% á nokkr-
um árum. Sannleikurinn er sá,
að ellilaun og örorkubætur og
aðrar tryggingabætur hafa lækk-
að að verðgildi um miklu meira
en 40% sé miðað við verðlag á
brýnustu nauðsynjavörum, en það
eru þær vörur sem bótaþegar
trygginganna nota sitt fé til
kaupa á.
Framsóknarflokkurinn hefur
lítið breytzt frá því sem áður
var. Enn er flokkurinn óákveð-
inn og tvíráður í öllum stærri
málum.
Afstaða hans í Eftamálinu var
furðuleg í mesta máta.
Miðstjórn flokksins hafði gert
ákveðna samþykkt gegn Eftaaðild
og Tíminn hafði skrifað hverja
greinina af annarri gegn aðild ís-
lands að Efta. En þrátt fyrir það
kom hver forystumaður flokksins
af öðrum fram, rétt áður en málið
var afgreitt á Alþingi, og mælti
með aðild að Efta.
Á Alþingi töluðu síðan nokkrir
þingmenn flokksins algjörlega á
móti aðild — formaður flokksins,
Ólafur Jóhannesson, virtist þó
mjög óákveðinn.
Og síðan varð niðurstaðan sú,
að allir þingmenn flokksins sátu
hjá við Iokaafgreiðslu málsins á
Alþingi.
Vegur Framsóknarflokksins
hefur sannarlega ekki vaxið við
framkomu í þessu þýðingarmikla
stórmáli.
Afstaða Alþýðubandalagsins
til Eftamálsins var skýr frá upp-
hafi. Flokksráðsfundur Alþýðu-
bandalagsins tók eindregna af-
stöðu gegn aðild íslands að Efta
og þá stefnu túlkuðu þingmenn
flokksins á Alþingi.
Friaimihjalld á 7. síðu.

1
i
-i