Þjóðviljinn - 04.03.1970, Blaðsíða 9

Midvikudagur 4. nuarz 1970 —• ÞJÓÐVíLJINN — SlBA 0
Kalþingið
Fram'hald af 7. síOu.
monium nytrat, sem inniheld-
ur NH4 + jóni, sem er sýra
og N03 -j- jóni, sem er aprot.
Merch. index. (7. útgáfa) gef-
ur upp ph=4 fyrir efnið, sem
er meðalsterk (moderate) sýra.
Þar sem efnið er mjög hygro-
sikopiskt og mundi renn,a út
sem lögur, er því blandað sam-
an við kísilgúr, 4% (bindiefni).
Þetta mun vera hægt að fá
staðfest í verksmiðjunni sjálfri.
þar sem hún stendur i Gufu-
nesi. í alfræðibókum er sagt
að pb sé notað vegn,a sýru-
ástandsins til j arðvegsrann-
sókna m.a. Þessi efnasamsetn-
ingur heitir ammonium nytrat
og er ekki talinn með áburð-
artegundum í alfræðibókum.
Þetta er sprengiefni og notað
þar að auki til ísframleiðslu og
kælingar. í vegagerð á íslandi
héfur þetta sprengiefni verið
notað og á tsafirði hef ég
heyrt að það væri notað til
skíðabrautar-framleiðsilu. hvort-
tveggja komið beint úr Kjama-
verksmiðjunni í Gufunesi.
Við höfum sett á stofn her-
gagnaverksmiðju og var ekki
sieinna vænna, þar sem hver
maður er hermaður frá fornu
fari!
En fyrir hergöignum er vant
að víkja bæði vísindi og skyn-
sémi og kannski er hér komin
vísindaleg s/kýring á vísinda-
mönnum á ísiandi. Við hlöðum
upp sprengiefni á íslandi og
erum næsta rólegir að sofa í
nágronni við haugana. Og þessa
hauga flytjum við um allt land
I stóra stafla og látum duga
varúðarmerki á hverjum poka,
en ein af örfáum slikum verk-
smiðjum hefur sprungið í loft
upp, og ef ednn pókj lenti af
slysni í eina góða veiði-á,
þyrfti ekki að leigja hana á
eftir til að byrja með.
Af ammonium efnasambönd-
um er ammonium fosfat notað
í blandaðan áburð. og ammoni-
um sulfatið er talið meðal á-
burðartegunda. en margskonar
önnur ammonium efnasambönd
eru notuð við hitt og þetta.
eins og ammonium nytratið til
sprenginga. ammonium fluorid
til glergerðar o.fl.. ammonium
karbonat i „gerið“ sem við
köllum hjartarsalt o.fl.
Af tilbúnum köfnunarefnis-
áburðar tegundum er efstur á
blaði, kalksaltpétur (Noregs-
sáltpétur) nofcaður um heim
aBan, brennisteinssúrt amm-
oniak, sem þykir góður áburð-
ur, Kalkammonsaltpétur, kalk-
köfnunajrefni og svo ammoni-
um sulfatið. Allar þessar á-
burðartegundir eru stofn
(basi), en ekki sýra á efna-
fræðiigrein, og annan áburð má
ekkí nota á íslandi. Ammoni-
um nytratið er aftur á móti
sýra og gat aldrei verið vit í
að nota slíkt efni á íslenzka
jörð, enda ekki talið með á-
burði í nýjustu alfræðibókum,
þótt farið væri að nota það á
íslandi, áður en þær nýjustu
woru samdar. — En fyrir hverja
búum við til sprengiefni? —
(Kannski visindamennirnir
vildu horfa á tennurnar í ljóni
sögunnar).
Þessi eitraða, súra efnasam-
setning getur ekki verið jurta-
né jarðvegsnærandi áburður.
nema með því að ganga í sam-
band við kalkið í jarðveginum
og eyða því og í rótum jurt-
anna og eyða þeim, pg sjást
nú merkin á steindauðum tún-
um hring i kring um landið.
Þetta er rétt að öllu lærdóms-
eðli þessa máls Og því spyr
maður: Hvað gengur að ís-
lenzkum vísindamönnum. Hvað
er hér á ferð? Er þetta Júdas
að ledka sér að silfurpeningum
meðan Krisfcur er þyrnj krýnd-
ur? Er þetta Neró að leika á
gítarinn meðan Rómiaborg
brennur? Er búið að sprengja
þessa vísindiamenn með amm-
onium nytrati?
Það hlýtur eitthvað að vera
þegar visindamennirnir segja
mér að ammonium nytrat sé
nú aðalköfnunarefnisáburður-
inn í veröldinni. Það hafa þeir
reyndar gert og hljóta þá að
vera sprungnir á vísindunum.
Annars eru þessir Kalvísinda-
menn ekki til annars en biðia
fyrir þeim og bíður það s’ns
tíma. Þeir halda Kalþing. en
minnast ekiki á sprengiefnið
sem borið er á jörðina. ban-
eitrað, og vita ekkert um þann
skaða, sem orðinn er á tún-
unum, né stærð þess lands,
sem ekki hefur borið nytjar
árum saman ræktað með ríkis-
styrk og yfirlæti. Það er mik-
ið talað um fíknilyf og þykir
vandræðamál. En það er ekki
að sjá annað en Kjaminn sé
orðinn fíknilyf vísindamanna
og er þá ekki að sö'kum að
spyrja um heilsufarið. Ég ráð-
legg bændum að nota það sem
minnst. og ég ráðlegg landbún-
aðarráðherranum að taka nýj-
um höndum á þessu máli.
Benedikt Gislason
frá Hofteigi.
Hjúkrunarkona óskast
að Vistheivnilinu Arnarholti á Kjalamesi.
Upplýsingar um starfið gefur hjúkrunarmaður í
Amarholti í sáma um Brúarland.
Sjúkrahúsnefnd Reykjavíkur.
Frá Raznoexport, U.S.S.R.
Aog B gæðaflokkar
MarsTr adíng Companyhf
Laugaveg 103 sfmi .1 73 73
ORÐSENDING
til málmiðnaðarfyrirtækja um nám í
rafsuðu.
SamkvæVnt heimild í 5. gr. regluigerðar nr. 143,
15 .september 1967, um iðnfrœðslu og að fengnum
meðmælum hlutaðeigandi fræðslunefndar, hefur
verið ákveðið að gera rafsuðu að sérgrein innan
ketil- og plötusmíðaiðnar og heimila sjálfstætt
nám í sérgreininni,
Námstómi hefur verið ákveðinn 2 ár að meðtöldu
sérstöku námskeiði og lýkur með sveinsprófi í
rafsuðu. Það próf veitir hinsvegar ekki rétt til
meistarabréfs, en þeir, sem ljúka sveinsprófi í raf-
suðu, Og uppfylla álmenn inntökuskilyrði í iðn-
slkóla, geta síðar aflað sér viðbótarréttinda og öðl-
ast þannig full iðnréttindi satnjkvæmt nánari
reglum.
Þau málmiðnaðarfyrirtæki sem óska eftir að taka
nem'endur í rafsuðu, skulu sækja um löggildingu
til. iðnfræðsluráös eða viðkomandi iðnfulltrúa.
Reykjavík, 3. marz 1970.
Iðnfræðsluráð.
I
1 x 2 - 1x2
VINNINGAR í GETRAUNUM
8. leikvika — leikir 28. febrúar
Úrslitaröðin: 121 — 212 — xlx — xx2
Fram komu 22 seðlar með 10 réttum:
nr. 471 (Akranes)
— 3931 (Hafnarfjörður)
— 4032 (Hafnarfjörður)
— 4040 (Hafuarfjörður)
— 7270 (Reykjavík)
— 9369 (Laugarvatn)
— 13886 (Borgarfjörður)
— 14074 (Ólafsvík)
— 20694 (Reykjavík)
— 21076 (Reykjavík)
— 22419 (nafnlaus)
— 22564 (Reykjavík)
— 24539 (Kópavogur)
— 2G806 (Silfurtún)
— 27478 (Reykjavík)
— 27752 (Seltjarnarnes)
— 30795 (Reykjavík)
— 33183 (Kópavogur)
— 38543 (Reykjavík)
— 42713 (Reykjavik)
— 43831 (Akranes)
— 44240 (Keflavík)
Handihafi nafnlauss seðils r
inn og gefa upp
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
vinningsupphæð kr. 15.500,00
22419 verður að senda stofn-
fn og heimilisfang.
Kærufrestur er til 2Ö. marz. Vinningsupphæðir geta lækk-
að ef kærur verða teknar til greina. Vinningar fyrir 8. leik-
viku verða sendir út eftir 24. marz.
GETRAUNIR
ÍÞRÓTTAMIÐSTÖÐINNI — REYKJAVÍK
Fermingarkápur
Nýtt úrval af
Fiskimál
Framhiald af 6. siíðu.
að fflnna hæfileg afköst við
fflökun mdðað við fisktegundir
og fflskstærðdr og gerð flaka.
Ég veit, að hér vonu útlend-
imgar fyrir nokfcrum árum sem
óttu að leiðbeina um betri nýt-
ingu og fcenna rétt handbrögð,
en óg veit ekikd hversu miklum
árangri það skilaði. Ég átti taC
við slikan leiðbeinanda og sá
taldi erffltt að komia hór á
nokkrum umitalsiverðum endur-
bótum, neima með miikið
breyttu fyrirkomulagi í húsun-
urn. Mér er ekki kunnuigt um
að sdiík umbrcyting hafi verið
gerð á heildinni.
En eitt það allna mákilvæig-
asta fyrir frysitihúsaiðnað okk-
ar er að miínu viti það, að
komia á glóðri samræmingu
milld affcasta og nýtingar á
hiróefni. Þé er það vitaö að
nýting og afköst eru mtiög mis-
munandi eftir húsum, Að sjáflf-
sögðu þarf að fcorna á meira
saimræmd Mka á þessu sviði,
þannig að hús með lifca aðsifcöðu
og saripaðan mannaifla, fái suip-
uð aíköst og nýtingu.
Þamnig eru vedkefnin mörg
sem þarf að sinna til þess að
við drögumst ekki aftur úr,
heldur sæfcjum fram i þessari
mdkilvæigu framileiðsiugrein
oikkar. En hór á þessu -sviði,
getum við áreiðanlega lasrt
mikið af öðrum, sem lengna eru
komnir og okkur ber að gera
það. En ékfci með eftirhenmum.
heldur vísdndalegri uppbygg-
ingu, þar sem Miðsjón er höfð
af þiví, sem annarsstaðar er
verið að gera-
Nútíma frystiiðnaður út-
heimtir hærri fastan tilkostnað
hcldur en annar fiskiðnaður
og verður því ckki rekinn með
fullkomnasta árangri, nema að
þetta þrcnnt fari saaman: Nægi-
legt og gott hráefni, forsvaran-
leg nýting ásamt afköstnm, sem
ekki eru iakairi en hjá keppi-
nautunum. Brcsti cinhver þess-
ara hlekkja í kcðjunni, þá «r
rckstursafkoman £ hættu.
Við vitum að fjöldi hrað-
frystihúsa þýr við mikinin hrá-
efnissikort langa tíma á bverju
áií. Þar er um þiHaðan hlelkk
að ræða í rdksifcri frystihúsanna,
siem eikfci er forsvaranlegt frá
neinu sjónarmiði að trassa við-
gierð á lengiuir.
Lóika sögu er að siegja um
nýtdngu á hráefninu. Hún get-
ur ékki orðið í fuilHkomnu lajgi
fyrr en meðferðin á nýja físk-
inum héflur verið stórbaett með
notkun á fisklkössum á sjó og
landi. Og þar til þetta er kom-
ið í krinig, verður eirffltt að
koma öðrum þáttum nýtingar-
innar innan hraðfrys'tilhúsanna
í fullkomið laig.
Þá eru það afköstin, en þau
eru eini þátturinn sem fullikom-
lega heldur vélli í retostrinum,
að mfnu áliti. En þetta getur
þvf miður eklki borið uppi þann
stoaða sem orsalkast vegna
hinna þáttanna tveggja. Enda
eru mitoil aflköst því aðeins
haigfcvæm reksitrarlega séð, að
þau framikvæimist á engan h-átt
á kostnað góðrar nýtingar. Hér
er þörf á vinnurannsófcnum,
stoipulHögðum af vísindalegri ná-
kvaamni, og er ékki annað for-
svaranlegt f sivo mikilvægum
atvinnurékstri sem hraðfrysti-
iðnaðurinn er.
Almannatryggingar
Kjósarsýslu
Útborgun bóta Almannatrygginga í Kjósarsýslu
fer fraim seVn hér segir:
í Mosfellshreppi fimmtud. 5. marz kl. 1 — 3
í Kjalarneshreppi fimmtud. 5. marz kl. 4 — 5
í Seltjamameshreppi föstud. 6. marz kl. 10—12
og kl. 2—.5
Ógireidd þinggjöld óskast þá greidd.
Sýslumaður.
Aðalfundur
Byggingiasamvinnufélags starfemianna ana (síðari fundur) verður haldinn félagsins, Hverfisgötu 39, mánudaginn hefst kl. 20.30. r'ikisstofn- skrifstofu 9. marz og
DAGSKRÁ:
Venjuleg aðalfundarstörf.
Félagsstjórnin.
ATVINNA
FERMINGARKAPUM
stuttum og síðum
Einnig nýtt úrval af frúakápum.
Ósikum að ráða nokkra karlmenn til starfa í hlað-
deild og vöruafgreiðslu félagsins á Reykjavíkur-
flugvelli.
Umsóknum óskast skilað til starfsmannahalds fyr-
ir 10. þ.m.
Auglýsingasími Þjóð-
viljans er 17-500