Þjóðviljinn - 13.09.1970, Blaðsíða 6

g SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN — SuMmxIagur 13. sepbecmlbep 1970.

■IfeH j
- iií*. <.í
I Atncri'wntik í>rV.'A‘uf
w/WfW/^wíy/.V//iw//m//yyAWtwínwJííííí^A}M'ýMAwíí!íi^ZSÍMÍlrM‘í'ívíí'MÍvííííifZÍSSSíííííí,
éMÆÉ&tíSÉMki-.
'S/A/ÍívMiíÍÍÍÍW/}?////}ZY/ÍfáV/M/
■xýyÆ////}///'//:/.
Liáttu þotta ekki benda þig. — Bandarískt plakat gegn stríðsbrjálæðinu.
......................................................................... m

DON’T LET THIS HAPPEN
m « «
□ Það hlýtur að vekja athygli að hópur bandarískra liðsfor-
ingja og óbreyttra hermanna á Keflavíkurflugvelli hefur byrj-
að útgáfu blaðs, sem ætlað er að vera umræðugrundvöllur
fyrir hermenn og flytur m. a. gagnrýni á stríðið í Vietnam.
□ Andúð á stefnu bandarískra yfirvalda og hersítjómarinnar,
sjálfs hersins, hefur reyndar mjög farið í vöxt upp á síðkastið.
Mest hefur borið á þessari þróun í Bandaríkjunum sjálfum,
þar hefur starfsemi „óþægra hermanna“ verið mest, og á-
rekstramir við hemaðaryfirvöldin harðastir.
□ Frá þessu segir 1 efthfarandi grein eftir danskan blaöa-
mann, Erik Thygesen.
BANDARÍSKIR
HERMENN
GEGN STRÍÐI
Blaðaútgáfa, mótmælaaðgerðlr, her-
mannakaffihús, átök í her-
fangelsum og liðhlaup í stórum stíl
Forsíða ,3tuffcd Puffin“ sem farið er að gefa út utan herstððvar
í Keflavík.
Sama dag og Níxon íorseti
sendi her inn í Kambodju voru
þrir hermenn í Suður- Karoilí(n.u
daemdir í 6 ára fangelsá Iwer
fyrir að hafa sitaðið fyrir her-
martna.kaiPPihúsi. Daiginn áður
var liðsÆoringi eirm í flotanum
rekirnn heim fyrir „slaama hegö-
un“ eftir að hann hafði sikiriflað
í eitt af leynihiöðum henmanna.
I>eir 250 Bandairíkjamenn sem
flúið haifa til Sviþjóðar eru alls
ekfci einir um það að reyna að
gera upp reikningana við hem-
aðarvélina innan frá. New York
Tirnes segir frá því að um 75
þúsund hafS í fyrra valið hé
leið sem einföldiust er: aö ger-
ast liðhlaiuipar og flýja til Kan-
ada. Einskonar „neðanjarðar-
lest“ heflur orðið tdl sem hjálp-
ar hewnöninium. ytfir landameer-
in; lansriðið net hópa friðar-
sinna og einstalldlingo, friðar-
sinna, kvekara, stúdenta, vina
og ættingja hinna herskyldu.
Hinn mikli fiótti er rakdnn
bæði til þróunar mála í Víet-
nam og svo til þess, að til er
orðin æskulýðsmenning sérsitöik,
andvíg yfirvölduim.
Reynslan frá
sínum. 43 voru sebtír í herfang-
elsd viðsivegar urn landið — há-
marksreflsing þriiggja ára vist.
Fórt Hood er stærsiba herstöð
innan Bandarilkjanna. Meirihluti
hermanna koma frá Vietnamiog
eru jjví notaðir til að bveða
ndður óeárðir. Einihverjir virð-
ast þvi á 'þedrri stooðun, að þeg-
ar einu sdnni er búið að neyða
hermenn til að berjasit gegn
flólíki sem berst fýrir freilsisanu
í Vietnam, þá miuni þeir ednn-
ig venjasit þvi flljótlega að
berja á alþýðuihreyfi nguim hiedma
fyrir. En Fort Hood heflur
reyndar allt frá 1966 verið mið-
stöð baráttumnar gegn stríöinu.
Átök í fangelsum
Mikiil fjöldi pólítískra mála
heflur ledtt til þess að henfang-
e3sin eru yfirlflull.
„Erfiður“ fangi, Richard
Bunch, var stootinn „á flótta" í
októiber 1968 í Presiddo-heriang-
elsinu í San Francisco. Orð-
rómur um að elklki væri allt
mieð flelldu við diauða hans
breiddist flljótt út meðal fang-
anna. 14. október settust 28
mienn niður eftír naiinafcan og
tótou að syngja „We slhall ov-
ercome" og „Atmierica the Beuti-
ful“. Þegar Lamianit fanigelsis-
sitjóri kom á vettvang, las einm
mannamna upp átoæruttista, þar
sem bœði var flairið ffiramiáýtar-
lega rannsiðten á dauða Bunch
og tovarbað um illam aðbúnað í
yfirfullum flamigalktteffium ogmis-
miunun á þdldöklkum föngum.
Þá vittdu ffiangamir að skipt yrði
um flangaverði á mónaðarfresti
tíl að koraa í veg tfýrir að þedr
legðust á einstafca faniga. Lam-
ont gelklk ledöar sinmar og 27
fangar vom hamdtótenir ffiyrir
uppreism.
Síðan haffia prestar og lög-
fræðingar heimsótt ffiangielsdð og
kannað aðbúnaö og komizt að
þvi, að Presidíia er edxisitoonar
sambland af geðvedfcrahsdLi og
Djöfflaeyju og að rnél Bunch var
altts ekitai einsitakt í sinni röð.
Þá heffiur oig verið saiflnað upp-
lýsinigum um pyndingar í fflang-
elsinu.
1 Fort Dix heriangeteimu i
New Jersiey toom í júni í fyrra
tii árdkstra út a£ þrengsluim og
iUum aðbúnaði, sem Iauk með
beinni uppreisn hundrað flamga.
Aðeins 38 af þeim voru tdtonir
fyrir. CID (leyniilögregla hers-
ims) mútaðd miörgum föngum
mieð loforðum um „hredna paipp-
íra“ ef þedr vildu bera vitni
gegn öðrumi, sem CIÐ viMi
hailda sem lengsit í fangeki
vegna p«3!litísltorar stanflsemi
þeirra.
Stéttarféiag
hermanna
Hreyfinigin gegn hemaðar-
bröltimu innam sjálís hersins er
ein furðuttegasta hlið póttitískrar
þróunar í Bandaríkjunuim á
síðari árum. Þœr „sjáttffiteraifla"
aðgerðdr, sem að ofam er iliýsit,
væru ólhugsandi án tilrauna til
steipulaiginingar. En um leið er
gjörsamlega ómöguiegit að fá
yfirlit um það, hve þessd
hreyfing er víðtadk eða hrvers
hún er megmuig í reynd, enda
er ritsfcoðun hvergi jalfn ströng
og í hemum, og hvergi er eins
auðvelt að handtaíka menn á
hæpnum forsendum.
Saimit sem áður er vitaö að
fram fer starídemi femsitooinar:
stoffinuð eru félög, effint tíl frið-
arkröffiugerða, stotfnuð eru her-
mannaikaffiifihús og dredffit er
ieyniblöðum.
Stærsta fléflagiið sem titt. er
heitir American Scrviccman
ITnion (ASU), sem lítur á sdg
sem sitéttairiélag hertmanna og
heffiur reynt að ffiá stuðning
verkttýðssam!bandsins AFL-CIO,
sem hefur að saálfsögðu eltoki
tdteizt. ASU á í mangslkonar eri-
iðtteikum, einda verður það að
að afla meðttdma og reka alllt
starffi sitt utan herbúðanna. Því
hefur eikki tdkizt að fá samn-
ingsrétt sem er efstur ástefnu-
skrá samtalteainina, en það hef-
ur toornið upp um 100 féllaigs-
deildum mieð um 10 þúsi með-
limum. ASU heffiur og á stefinu-
storá sinni baráttu fýrir jafn-
réttí innan hersáns, álhriflum
herimainna á skipun liðsifioriingja
og herdótmstóla, gegn kynþátta-
miisrétti innan hersins. Þá vill
ASU fá viðurkenndan rétt her-
manna til að ólhlýðnast „ólög-
rmætuim fyrirskipumnm“ einsog
t.d. að berjast í Vietnam. En
Reidcl og Osczcpinski voru kattl-
aðir fyrirsvarsmenn „uppreisn-
arinnar" í Presidio-famgelsinu.
foringi samtaiteainina, AndyStapp,
heffiur haátt samibaind við UÞant,
aðaflritara S.Þ. títt að velkja ait-
hyglli hans á þedrri staðhaeflingu
lienmanna, að stríð Bandarikj-
anna £ Vietnam sé í andstöðu
við attiþjóðarétt
Framihattd á 9. síðu.
Vietnam
En fjöttdi liðihlaupa er dkki
eina dærndð um þróun þá sem
á sér stað meðai hermannanna
sjáttfra. I Bandaríkjunum hafa
á síðustu árum mjög færzt í
vöxt handtöitour og málaferli
gegn óWýðnum mönnum í her-
þjónustu.
Hermenn haifia sjálfkrafa
brugðizt öndverðir við ýmsum
pólitískum skipunum og þeir
hafa skipulaigt mótmœlaaðgerð-
ir. Þeim að baiki er að sjálf-
sögðu stríðið í Vietnam, sem
eigin reynsla eða sem yfirvof-
andi hætta. Án stríðsins væri
varla um hermainnhareyfingu að
ræða. En hinsvegar hafa þau
átök sem frægust eru: menn-
imir 43 frá Fort Hood. þeir 27
frá Presidio og 38 frá Fort Dix,
ekiki verið i beinu sambandi við
V íetnamstríðið.
Hermennimir 43 ffirá Fcrt Hood
í Texas neituðu árið 1968 að
fara til Chicaigo til að „fyigj-
ast með uppreisnarseggjuim“
meðan flokksþing Demókrata
færi frarn. Um 500 þeildökkir
hermenn, sem afllir höfðu bar-
izt í Víetnam, neituðu að verða
við þeirri skipun, vegna þessað
þeir tö'du sig vissa um að í
Chicago ættu þeir einmitt að
„fylgjast með“ kynibræðrum
Kröfuganga gegn stríði fyrir utan herfangelsið „Presidio" í San Francisco.
i
I
i
«
i