Þjóðviljinn - 13.11.1970, Page 9

Föstudagur 13. nóvemlber 1970 — ÞJÖÐVIIaJElNrN — SlÐA 0
Launadeila kennara
Þvingunarlög stjórnarinnar
írasm í vöruvefrdiim, fram í út-
Framlhald af 4. síðu.
ir þessu er sú hugmynd, sem
lengi hefur verið ofarlega í
huiga fræðsluyfirvalda, að setja
kennara með sömu menntun til
kennslu við allt skyldunáms-
stigið. Fyrirhuguð skipun launa-
íllokka brýtur algerlega í bága
við þessa stefnu. Mætti spyrja
hvort fjármálaráðuneytið hafi
glöggla hugimynd um hvað
menntamáLaréðuneytið er að
gera.
94 bóknámskennarar kenna
við gagnfræðaskóla í Reykja-
vík (1.-4. bekkur, 3.-4. bekkur);
Þeir skiptast þannig eftir
menntun:
A Hóskólamenntaðir kennar-
ar 45.
B Kennarar með lokapróf
frá Kennaraskóla 25.
C Kennarar með stúdents-
próf sem lokapróf 24.
(Samtals í flofcki A og B 49).
Á þessu má sjá að það eru
aðeins um 50 þeirra gangfræða-
skólakennara, sem starfa við
skóla Reykjavíkur, sem vinna
starf, sem með nokkrum rétti
má kalla sambærilegt og flest-
ir háskólamenntaðir gagnfræða-
skólakennarar vinna þar. Er
það aðeins lítill hluti Félags
gagnfræðaskólakennara í Rvik.,
en það félag er meginstoð
LSFK. Veriknámskennarar
mynda raunar meiráhluta þess
félags. Samt legigur BSRB og
LSFK á það ofurkapp að allir
gagnfræðaskólakennarar fái
laun líkt og þeir væru með
hásikólaprólf, þ.e. B.A. próf
ásamt prófi í kennslufræðum.
Kennarar, sem eru meðlimir
LSFK eiga þannig að fá miklu
hærri laun en aðrár kennarar,
sem hafa sambærileiga mennt-
un og þeir, þ.e. barnakennarar.
Hvers eiga barnakennarar að
gjailda, sem kenna á því sitáigi,
sem þeir voru sérstaklega
menntaðdr til að kenna á?
" IV.
Þegar verið er að hækka
kennara sérstaklega í launum
vegna „starfsaldurs er stiigið
það varihugaverða skref að
skilja milli launa og réttinda.
Samkvæmt núgildandi lands-
lögum hafa þeir kennarar rétt
til skipunar í starf á gagn-
fræðastigi, sem stundað hafa
nám í Háskóla minnst 1—2 ár
í kennslugroinum og náim í
kennslufræðum umfram stúd-
ents- eða kennarapróf, í reynd
hefur þetta þýtt að nær ein-
ungis háskólamenntaðir kenn-
VIPPU - BÍtSKÚRSHURÐIN
LagerstærSir miðað við múrop:
Hæð: 210 sm x breidcl: 240 sm
- 210 - x - 270 sm
Aðrar stærðir.smíðaðar eftir beiðni.
GLUGGASMIÐJAN
arar hafa full réttindi til
kennslu í bóknámsigreinum
á gagrufræðastiginu öQlu. (1-4
bekk). Eins og alþjóð er kunn-
uigt hefur mikill skortur verið
á bókniámsikenrmrum á gagn-
fræðastigi, sem hafa tilskilin
réttindi, og hefur það leitt til
ófremdarástands. Sem dæmi
um hve alvarlegt ástandið er
má neifna Reykjavík (sem þó er
mjög vei sett í samanburði við
landsbyggðina).
Veturinn 1968-1969 voru 79
bóknámskennarar við gagn-
fræðastigið í Reykjavík, sem
ekki höfðu háskólapróf. Af
þeim voru aðeins 28 skipaðir
til starfsins. 51 höfðu ekki þau
réttindi, sem dugðu til skipun-
ar.
Nú er ætlunin að tryggja
þessum kennurumsömu launog
kennurum, sem hafa full rétt-
indi, en þeir eru réttindalausir
eftir sem áður. Hvað verður.
um þennan hóp ef stór hópur
háskólatnanna með full rétt-
indi til kennslu útskrifast frá
Háskóla Islands? Fjölgun
stúdenta við Háskóla íslands
er nú geysimikil og því er
þessi tilgáta engan veginn ó-
raunhaaf. Hér er aðeins rætt
um Reykjavfk og nágrenni.
Kennaraskortur á landsbyggð-
inni er hins vegar sérstakt
vandamál og verður það að
líkindum enn um skeið.
Er réttindalausum gagn-
fræðaskólakennurum í Reykjav.
og nágrenni gerður greiði með
því að láta fimm ár í starfi
koma á móti einu ári í námi?
Væri ekki ólíkt manneskju-
legra ef LSFK og BSRB reyndu
í stað fremur lágkúrulegrar
reglu um starf í stað menntun-
ar að fá fram í samningum við
rískisvaldið skýlausa námsáætl-
un fyrir réttindalausa gagn-
fræðaskólakennara? Þessi
námsáætlun veitti þeim ekiki
aðeins skilyrði tii að fá sömu
laun og háskólamenntaðir gaign-
fræðaskólakennarar heldur
cinnig sömu réttindi.
LSFK hefur oft gefið yfir-
lýsingar um nauðsyn námskeiða
fyrir kennara, m.a. í síðustu
yfirlýsingu sinni. Hvers vegna
hefur krafa um námskeið,
sem lyki með prófum og veitti
réttindi, aldsrei verið sett á
oddinn í kjaraharáttu LSFK og
BSiRB? Er hér um innantómt
hjal að ræða? VarJa er ástæða
til að ætla það þegar haft er
í huga að um helmingur bók-
námskennara í Reykjavík, sem
ekki hafa háskólapróf, er undir
35 ára aldri.
En svar við þessum spum-
ingum sem og öðrum fæst vist
ekki meðan foysta BSRB og
LSFK notfærár sér lögvemd-
aðan einkarétt sinn á samn-
ingsrétti allra opinberra starfs-
manna til hrossakaupa íremur
en ábyrgrar samningsgerðar.
Að endingu lýsir stjóm FHK
undrun sinni vegna þess að
með áðurgreindri yfirlýsingu
LSFK birtast sérstakar tillögur
LSFK um menntun og réttindi
kennara, enda þóitt fonmaður
LSFK hafi skilað öðrum til-
lö'gum um menntun og rétt-
indi bóknámskennara á gagn-
fræðastigi til menntamálaráð-
herra að toknu nefndarstarfi
með fulltrúum frá FHK og
menntamálaráðuneytinu. Þessar
tillögur voru samiþykktar á
aðalfundi FHK 12. júní s.l., og
er fyrsti hluti þedrra á þessa
leið:
1. mgr. Enga má setja eða
skipa kennara við skóla gagn-
fræðastigsins, nerna hann full-
naeigi eftirtöldum skilyrðum:
1. Hafi teldð lokapróf í
minnst einni kennslugrein:
a. Frá Háskóla Islands (B.A.,
cand.mag. eða mag.airt. próf
eða annað það lokapróif er
fræðslumálastjóm kann í sam-
ráði við Háskóla íslands, að
telja fuilnægjandi að menntun-
arkröfum)
eða.
b. frá Kennaraháskóla eða
erlendum háskóla, enda telji
fræðslumálastjóm það jafngilda
prófi skv. a-lið hér á undan,
að fengnu áliti kennara í við-
komandi greinum við Hásköla
Islan>ds.
2. Hafi tekið lokapróf í upp-
eldis- oig kenhslufræðum frá
Háskóla Islands eða þeim
menntastofnunum, sem um
getur í b-lið hér að ofan.
3. Hafi lokið kennsluæfing-
um og tekið kennsluprélf við
skóla gagnfræðastigsins á veg-
um Háskóla Islands, eða hlið-
stæð skólastig á vegum þeirra
menntastofana, er áður er get-
ið (1. b-lið).
Svíþjóð
Framhald a± 7. síðu.
sögðu, að hér væri um blekk-
íngarherferð að ræða sem ekiki
leiddi til annars, en að enn
meiri völd drægjust saman á
hendur þeirra, sem þegar fara
með mitoið fjármagn og þar
með mikil vöfld. Einn liður í
að vinna gegn ómlþýðum áróðri
hlutabréfasalanna var sjón-
varpsleikritið „Hvornig verður
maður ríkur á hlutabréfum?“.
Einn þeirra „stóru“, Karl-Adam
Bonnier, (eettin hefur 30 þús-
und manns í þjónusitu sinni),
mótmælti þessu leikráti harðleiga
í Dagens Njdieter. Hann saigði
að aldirei fyrr hefði sjónvarpið
grafið undan sjáílfstrausti og ör-
yggi „atvmnulífsins“ af jafn
djöfuRegri snilld og í þessiu
verád. Og Kreuger-leikritið er í
reynd annar liður í þessari
kappræðu. Því lýteur á því að
leikaramir, sem hafa sýnt hina
Ijótu fortíð Kreuigertímianna
(einskonar stailínstfma kapítal-
istanna), sýna hvað þeir hafi
lært í þeim sikóla, sem þeir
þykjast ganga á nú: sýna tækni
sína við sölu hlutabréfa til aíl-
mennings.
Og svo hlálega vildi til, að
á dögunum spraikk einmdtt ný
simákreugerblaðira: fjársvikamél
einhverra gúbba sem höfðu lof-
að góðuim og gegnum Svens-
sonurn miiklum arði í fjárfest-
ingarfyriirtaeki og voru horfnir
einn góðan veðurdagmeðhundr-
uðir miljóna.
Lengi von
á einum
Og þessu heldur áfram.
Sara Lidman er að setja á
srvið ledkrit eftir sig sem heitir
,,Marta, Marta“. Það fjallarum
„fólkið, verklýðsfélagið og fjár-
magnseigendur". Það er tengt
verkföllum í Sundsvall 1879,
námuverkfalOinu í Kiruna í
fyrra og yenkfailli hjá sænsk-
um verktökiuim í Lfberíu árið
1966. Þetta er segir Sara, saga
siásíaldemókratanna og saiga af
aðferðum atvinnurekenda fyrr
og nú, í vanþróuðu landd og í
ríku landi. Sara Lidman þekkir
vel sinn efnivið: það var hún
sem skritfaðá Gruva, bókína um
námumennina fyrár norðan, sem
líkilega hefur haft meiri þjóð-
félagsleg áhráf en ndkkur önn-
uir bók, sikrifuð á Norðurflönd-
uan í sednni tíð.
Auglýsingasími
Þjóðviljans
er 17500
Framhald af 6. síðu.
hækkun verði sú launahækun
að ktoma fram í gegnum allt
verðlag í landinu í hœkkuðu
verðlagi, þá hlýtur rfkisstjóm-
in að standa í þéssum vamda
aíllan þann tíima, seim hún situr
þama. Ég via t.d. spyrja við-
skiptaráðherra: Hvenær telur
hann t.d., að það sé hægt að
fallast á að borga hærra kaup,
að hæfcika kaup? Hvaða skilyrði
þurfa að vera til staðar, svo að
hægt sé að hækka kaup? Telur
hann t.d., að þær aðstæður, sem
eru í okkar eifnahaigskerfi í dag,
leyifS ekki 15% launahækteun
hjá verteafólki, sem samdð var
um á s.l. sumri?
Ég held, að það verði ekflci
auðvelt að finna dæmd um það,
að sflík sveifla eigi sér stað í
hagkerfi eins og oikkar, eð'a
önnur og hagstæðará sveiffla eigd
sér stað en átt hefur sér stað
nú á þessu ári.
Haakfcunin á aðalútffluitnings-
afurðum oklkiar er slik og frarn-
leiðsluaukningin er líka þannig
og vöxtur þjóðairtetena er þann-
ig, að ég skil það elkiki að það
geti þá nokteum tíma veráð tök
á því að hækba kaup binna
lægsitlaunuðu t.d. um 15%, ef
það er efcki hæigt nú.
En auðvitað er það ekfci hægt
ef menn álíta það, að affleiðing-
in af 15% kaupthæíkkun eigi að
kA' óhjátevæmdlega, að
rv ! landinu þjóti upp
ð ' ga stuttum tíma sTir
30%.
Atvinnureksturinn taki
á sig1 kauphækkanir
Nei, rfkisstjómin verður að
venja sig við þá hugun, að1 það
verður að halda þannig á mál-
um að atvinnurefcsturánn í
landinu og hinir ýmsu aðiflöa-,
sem laun þurfa að greiða verða
að táka á sig ndkikum vanda af
auknum útgjöldum í ffloaimd launa,
þegar vefl gengur. En þeir eiga
ekki að koimast upp mieð það,
að þá getd þeir hara velt af
sér iaunahasfckuninni oig haldið
öllu því, sem þeir höfðu haldið
áður.
Það er t.d, enginn vafd á því,
að okkar aðalúttfflutningsatvinnui-
vagur, sjávarútvegurinn, verður
að gera þetta. Hann gerir þetta.'
Það er auðvitað heldur enginn
vafi á því, að rfkisstjómin hef-
ur verið á þeirri skoðun og er
væntanlega á þeirr: skoðun enn,
að sjávarútsvegurinn þofld aMar
þessar hækfcanir, vegna þess að
hún heldur enn þó í gangi löig-
um, sem gera ráð fyrir því að
talka t.d. af frystiiðnaðinum í
landinu heflimingdnn af allrf.
verðhækkunmni, sem verður
vegna útfflutnings á frystum
sjávarafurðum. Sá sfcattur, sem
þannig er tekinn af útfluitnings-
framleiðslunni, bara af ftrystum
sjávarafurðums mun fara nokik-
uð yfir 300 mifljónir kr. á þessu
ári.
Ef álögumar t.d. á fdskiðn-
aðinn vasru orðnar of miklar að
dómi rfkisstjórnarinnar þá
mundi hún að sjálfsögðu gefa
þama eftir, draga úr þessar:
skattlaigningu, leyfa framledðsl-
unni að fó sdnn pening, en
staflla þessu efcki upp í Seðfla-
bankanum eins og nú er gert.
Hvað varð um
1 a lækkanimar ?
Ég held, að ríkisstjómin þurfi
að huga að verðlaigvnu í land-
inu, að verðmynduninni, á allt
annan hétt en hún hefur gert.
Það var hér í fyrravetur, að
samþykkt var ó Aflþinigi að
laskka innfiutningstolla allveru-
lega, eða taflið var, að sú lækk-
un mundi nema í kringum 400
máljónuim kr. í skertum tekjum
fyrir rfkissjóð. Jafnhliða var
hins vegar hækkaður söluskatt-
ur og þá gert ráð fyrir því, að
rílkdssjóður fónigi tefcjuauka af
honurn sem naemi a.mjk. jafn-
hárri upphæð. Við Alþýðu-
bandalaigsmenn fiuttum hér til-
flögu um það, að sú skylda vrð:
lögð á verðlaigsvfi'nrftfldin, að
þau gættu nú aa w,- -a ; fr„m
kvæmd kæmí 4..................
sem samþykkt var r. A.lb4”
söluverði é vörum, en milli-
liðimir tækju ektai tolllalæfckun-
ina beint tdl sín f Aratmfcvæmd.
Ríikisstjómiin stóð auðvitað
þannig að afgreiðslu þejnrar til-
lögu, að híún lét fteillei hana, hélt
þvx m.ö.o. fram, að þetta væri
óþarfla tillaga, þetta mundi allt
saman jatfna sdg sjálft.
En nú er það viðurfcennt af
öllum þeim, sem fylgzt hafa
með þessum málum og þeim
sem m.a. hafa bezt fyflgzt með
útreikningi vísitölunnar, að
todlalæktoun'in kom aldrei fram
í vöruverðinu. Mittl'iMðimir tóku
alla tolllalækkunina til sín, en
hins vegar komu fraim í vöru-
verðinu afleiðingiaænar af hækk-
un söluskaittsins. Það skilaði sér
fyllilega miðað við það, sem á-
ætlanir höfðu veráð gerðar um,
Nei, ríkisstjórnin þarffl að
huga að verðlagsmáflunum á afllt
annan hátt en hún hefur gert.
Hún þarf að fylgjast mieð verð-
mynduninni í landinu miklu
betur en hún hefur gerf og gera
sér gre:n fyrár því, að verð-
bólguvandinn er ma fóliginn í
því, að ýmsir aðilar í þjöðfé-
FramhaJd af 12. síðu.
eins og tvö þeirra sem ráðin
voru, og ágæ'ta málakunnáttu,
enda dvalizt langdvölum erlend-
is. Auk Vilborgar kom fram til-
laga um Magnús Jónsson, er um
nokfcur ár var blaðaimaður við
Þjóðviljann og fðlagi í Bl, og
hefur einnig mikla þekkinigu á
kvifcmyndun, þar eð hann hefur
numið sitjórnun og lokið prófi í
tö'ku heimildarkvikmynda frá
fcvikmyndaháslkólanum í Moslkvu.
Meirihluti útvarpsráðs hafn-
aði þeim hins vegar báðum Vil-
borgu og Magnúsi og valdi held-
laginu komast upp með það að
hækfca verðlag of xnáíkið.
Vandinn er efklá só, sem rík-
isstjórmn hefur haldið, of hátt
kaup hjá verfcaifóflto:.
Við AJþýðuibandalagsmenn
munum greiða atkvæðd gegn
þessu fruxnvarpi edns og það
liggur fyrir. Við munum gera
tilraunir til þess að fá ókveðn-
an greinum fruimvarps'.ns
breytt. V:ð getum stutt verð-
stöðvun út af fýrir sig. Það hef-
ur greinilega kornið flram í
frumvairpi, sem við hölfum ftatt
um þetta mál. En við ætiluimst
tl: þess, að verðsitöðvunartíma-
bilið sé notaö tifl þess að snúa
sér að því að finna róð vlð
vei-ðbólguvandamálinu
Veröstöðvun af því tagi, sem
hér er uim rætt, leysir ekld
vandann. Ég óttast það, að hún
leiði af sér nýtt, stórfellt vanda-
mél, sem verða nýir óietastriar á
vflnnumarlkaðx, nýj'ar harðari
deilur en áður. Ég hefði því
vifljað vænta þess, að rífcis-
stjómin athugaði þetba mól bet-
ur, huigsaði sig betur um, áður
en hún fer að efna til þess ó-
friðar á vinnumarfcaði, serni
mjög er1 hætt við, að samþykkt
þessa frumvarps mundi leiða tíl.
vera tortrygignir gagnvart störf-
um fréttamanna, er lengi hefðu
unndð við pólijtísfct málgagn.
Þetta skýtur nolkikuð skökku við
fyrri afstöðu útvarpsráös tíl
ráðningar fréttamanna að sjón-
varpinu, því að Markús Örn
Antonsson, Magnús Bjarnfreðs-
son, Eiður Guðnason, Ásgeix
IngóiLfsson og Ólafuæ Ragnars-
son höíðu allir starfað árum
saman við póflitfsk máflgögn áður
en þeir voiru ráðnir fréttamenn
við Sjónvarpið, og mun reynsl-
an £ fréttamennsku bafa verið
þung á metunum, er þeir voru
ráftair tíl staæfans. Var það
Síðumúia 12 - Sími 38220
Eiginkona mín
KRISTÍN EIRÍKSDÓTTIR
lézt að heimili sínu 11. nóvember.
Gunnar M. Magnúss.
Útför
KRISTÍNAR MAGNÚSDÓTTUR, Tröliagili,
fer f-ram firá Lágafellskirkju laugardaginn 14 nóv. kl.
2 eftir hádegi. Jarfísett verður að Mosfelli.
Lárus Halldórsson,
börn og tengdabörn.
---------------------
BÍ mófmælir
ur umisækjendur, er höffðu minni
eða jiafnvel enga reynslu á sviði
fréttamennsfcu og sumir lakari
almenna menntun. Mun sú rök-
semd m a. hafa komið fram í
umræðum úitV'airpsráðsmanna
gegn ráðningu þeirra Vilborgar
og Magnúsar, að áhorfendur og
hJustendu.r sjónvarps kynnu að
var starfandi blaðamaður við
Þjóðviljann og Magnús fyxxver-
andi blaðamaður við sama blað,
að meiriMjutí útvarpsráðs hafn-
aðd þekn? Var sú afstaða metri-
hluta útvarpsráðs kannski af
pólitískum toga spunnin?
Námskeið í sjúkrahjálp
Námskeið í sjúkrahjálp verður haldið á vegum
Borgarspítalans og byrjar 1. marz 1971.
Uplýsingar gefnar og umsóknareyðublöð afhent
á skrifstofu forsitöðukonu Borgarspítalans.
Umsóknir skulu hafa borizt fyrir 1. des. 1970.
Reykjavík, 12. nóv. 1970.
Heilbrigðismálaráð Reykjavíkurborgar.
1 x 2 — 1 x 2
VINNINGAR í GETRAUNUM
r(34. leikvika — leikir 7. nóv. 1970)
Úrslitaröðin: 21x - xl2 . lxl - 111
12 réttir: Vinningsupphaið kr. 27.500,00.
Nr. Nr.
4972 (Grundarfjörður) 27795 (Reykjavík)
5175 (Hafnarfjörður) 30178 (Reykjavík)
7901 (Hveragerði) nafni. 31914 (Reykjavík)
15329 (Reykjavík) 36623 (Reykjavík)
16930 (Reykjavík) 37553 (Hafnarfjörður)
23575 (Reykjavík) 39788 (Reykjavík)
23621 (nafnlaus) 42535 (Hafnarfjörður)
Kærufrestur er til 30. nóv. Vinningsupphæðir geta
lækkað, ef kærur reynast á rökum reistar. Vinn-
ingar fyrir 34. leikviku verða sendir út eftir 1. des.
Handhafar nafnlausra seðla verða að framvísa
stofni eða senda stofninn og fullar upplýsingar um
nafn og heimilisfang til Getrauna fyrir greiðslu-
vinninga.

-éHomííístöðir Reykjavík.
X