Þjóðviljinn - 06.12.1970, Page 1

Sunnudagur 6. desember 1970
árgangur — 279. tölublað.

* ..
: ""i
Um 12500 manns hafa veríð
rannsakaðir hjá Hjartavernd
Rannsóknarstöð Hjartaverndar
hefur nú rannsakað nálægt
12S00 manns frá því stöðin
tók til starfa haustið 1967.
Hefur ýmislegt verið skráð
um reykingar manna hér á
landi. Þegar fyrstu árin kom
í 1 jós, að 10° n
skert lungnaþol.
karla höfðu

8
Afgreiðslutími
verzlanenna
í desember
Þjóðvi'ljanum. barst í gær á-
bending- frá Kaupmannasamtök-
unum um almennan afgireiðslu-
tíma ver7lan,a í desember. Sam-
kvæmt því verður opið laugar-
d'aginn 12. des til kl. 6 síðdegis
og lauigardaginn 19. des. til kl.
10 að kvöldi. Á Þorláksmessiu
verða verzlianiir almennt opniar
til miðnættis og á aðfangadag
og gamlársdag er opið til kl. 12
á hádegi. Verzlanjr verða al-
mennt lokaðajr á jóladag og ann-
an jóladaig.
Rétt er að vekja athygli á
því, a® hér er um að ræða al-
mennan áifigreiðslutíma verzlana,
en einstaka verzlanir munu
víkja eitthvað frá þess'ari meg-
inregln.
Tveir bátar
sjóseftir i
vikunni hjá
Sfálvik
Tveir 105 tonna stálbát-
ar verða sdósettir núna í
vikunni hjá Stálvík í Am-
arvogi. Á myndinni er teik-
in var fyrir helgina, er ver-
ið að mála þessa báta uppi
á landi. Það er varið að
smíða þessa báta fyrir tvo
aflakónga hér suðvestan-
lands. Annan bátinn fær
Óskar Matthíasson í Vesit-
mannaeyjuim og hinn fær
Hermann Kristjánsson í
Grindavík.
Þá eru tveir stálbátar tiil
viðbótar í smíðum hjáStál-
vik og nú er verið að hefj-
ast handa um smíði á skut-
togara fyrir Siglfirðinga.
Efniviður er kominn til
smíðanna og þeir voru að
byrja að teikna bandaplan
á föstudaginn. Um 100
m-anns vinna nú í Stál-
vi!k og eftirspum er eftir
bátum.
Rafiðnaðarsambandið mun krefjast:
Sambærílegra rauntekna við
það sem er á Norðuríöndam
— telur síðustu samninga úr gildi fellda
A síofnþingi Rafiðnaðarsam-
bands íslands. sem haldið var
hér í Reykjavík um fyrri helgi,
eins og frá hefur verið skýrthér
í Þjóðviljanum, var samþykkt
eftirfarandi ályktun um kjaramál
rafiðnaðarmanna.
Þingið lýsir fyllsta stuðningi
sínum við meginefni ólyktunar
miðstjórnar Alþýðusambands Is-
lands frá 10. nóvember s.l„ varð-
andi þær „ráðstafanir til sitöðugs
verðlags og atvinnuöryggis“, sem
Alþingi höfur nú lö'gfest.
Sér í laigi mlótmælir þingið
þeim ákvæðum umræddra laga,
sem raska grundvelli þeirra
kjarasaimninga, sem gerðir voru
á s.l. vori, mieð skerðingu á um-
sömduim vísitölugirundvelli, heim-
ilaðri niðurfelHingu vísitölustiga
10 menn herjast um 6 efstu
sætin á millisvæðamótinu
I fyrradag voru tefldar bið-
skákir á millisvæðamótinu í skák
á Mallorka og lauk þeim öllum
16 að tölu, en hinni ótefldu skák
þeirra Fischers og Minic úr 14.
umferð var enn frestað.
Urslit biðská'kanna urðu sem
hér segir: Matulovic vamn Meck-
Brunautköllum
hefur fækkað
Samfcvæmt
sölklkviliðsins í
brun aútköllum
firá árinu 1965
flest fóru upp
upplýsingum
Reykjavík hefur
farið fækkandi
en þá u.rÓu þau
i 534.
Á tímabilinu 1. janúar til 1.
desember hefur fjöldi útkalla
verið sem hér segir síðustu 5
árin: 1966 voru þau 499, árið
1967 fækkaði þeim í 374, 1968
jókst talan aftur í 395 en í
fyrra fór hún niður í 301 og i
ár er hún svipuð eða 302.
ing, Portiscli vann Gligoric, Port-
isch vann Reshevsky, Húbner
vann Ivkov, Húbner vann Jim-
enez, Geller vann Smyslof, Mec-
king vann Tæmanof. Suttles vann
UMmann, Naranja vann Matul-
ovic, Larsen vann Matulovic og
Tæmanov vann Suttles. Jafnteifli
gerðu Reshevský og Matulovic,
Reshevsky og Lairsen, Fischer og
Ujtumien, Adddson og Portisch,
Ivkov og Smyslof.
Staða efstu manna er þá þessi
að 5 umferðum ótefldum: 1. Fisc-
her 127» og 1 ótefilda skák, 2.
Geller 12, 3. Húbner llVa, 4.-7.
Larsen, Mecking. Portisch og
Tæmanof 11 v., 8.-11. Giigloiric.
Poilugaévsikí og Uhlmann IOV2. —
Fieiri hafa va.rt lengur mögu-
leika á að ná einhverju af 6
efstu sætunum, en sex komast
áfram í kandidatamótið ásamt
þeim Petrosjan og Kortsnoj frá
Sovétríkjunum. 19. umferð átti
að tefla í dag, en mótinu lýkur
Í3. desemiber.
Sjá stöðuna í heild og nánar
um mótið í skákþæbti á síðu 6.
og breytingu á viðmiðuinartíma
verðlagsbóta, iaunafólki í óhag.
Þlngið telur þessar aðgerðir
með öllu óréttlætaniegar og að
með þeim séu kaupgjaidsákvæði
siíðustu samniniga úr gildi felld
af lögigjaíarvaldinu.
Þingið felur miðstjórn sam-
bandsins að krefjast bess fyrir
hönd aðildarfélaganna og í sam-
vinnu við önnur aðildarsamtök
ASÍ, að kaupgjaldsákvæði samn-
inganna verði endurskoðuð og
að atvinnurekendiur bæti aðfullu
þá skerðingu á launum. sem
launafó'k fyrirsjáanlega verður
fyrir af völdum þeirrar íhlutun-
ar Alþingis i kjarasamninga
verkalýðsfélaganna og atvinnu-
rekenda, sem nú hefur veriðlög-
fest.
Þingið ályfctar ennfremur að
við næstu almenna samninga
skuli Rafiðnaðarsamband Islands
leggja megináher2ilu á eftirfar-
andi kröfur:
Að launakjör íslenzkra raf-
iðnaðarmanna verði eigi lak-
ari en gerist á öðrum Norð-
urlöndum og rauntekjur verði
sambærilegar.
Að lágmarksorlof vcrði fjór-
ar vikur og að orlofsdögum
Máiverkasýning
fsleifs í
Hrafnistu
Málverkasýning ísleifs Kon-
ráðssonar stendur nú yfir í
Hrafnistu. Lýkur henni 13. des-
embcr um næstu helgi. Sýning-
in er í vcsturálmu sjómanna-
heimilisins off er gengið upp
tröppur að aðalinngangi og sýna
þrá örvar hvaða Ieið fólk á að
ganga til sýningar.
A sýningunni eru 35 málverk
máluð á síðasta ári og undar-
lega fersk úr minningarliafi öld-
ungsins. Hafa 15 málverk selzt
að verðmæti 200 þúsund kr. til
þcssa .
fjölgi eftir starfsaldri miðað
við 5, 10 og 15 ára starf.
Að grciðslur atvinnurekenda
í veikinda- og slysatilfellum
verði auknar og gerðar sam-
bærilegar við það sem gildir
um fastráðna starfsmenn rík-
is- og sveitarfélaga.
Að ákvæðisvinna verði auk-
in og tekið upp kaupauka-
kerfi, þannig að aukin afköst,
meiri framleiðni og tækninýj-
ungar skili launþegum réttlát-
ari hlutdcild í formi bættra
kjara.
★ Þá sagði Ólafur Ólafsson, yf-
irlæknir, að 70% manna 34
til 37 ára hefðu reykt vindl-
inga, vindla eða pípu. Þrjár
meginástæður eru fyrir því að
frólk hættir að reykja. 1 fyrsta
lagi óttinn við skerta heilsu,
aðallega hjá eldra fólki. Þá er
í öðru lagi sparnaður hjá
yngra fóiki og í þriðja lagi
hættir fólk af því að það er
farið að fá hósta eða lungna-
veiklun.
Nýr áfangi hlófst í hinni kerf-
isbundnu hóprannsókn á Reykja-
víkursvæðinu í haust. Var 6 bús-
und körlum boðið t:l rannsóknar.
Gert er ráð fyrir að rannsókn
þessa hóps verði lokið 1. júlí
1971. Koma um 60 manns dag-
lega í stöðina.
Oti á iandi hefur verið ákveðið
að næsta rannsóknarsvæði verði
á Akureyri ogí Eyjifairði. Ákveðið
hefur verið að bjóða til rann-
sóknar ölluim körium og konum
á aldrinum 41 tifl 60 ára, en alls
eru betta 2600 manns. Væntam-
Iega hefst bessi rannsólkn 1. febr.
1971. Verður rannsóknin gerð á
vegum Hjarta- og æðavemdar-
félagsins á Akureyri. Verða blóð-
sýni send til stöðvarinnar í Rvík
ti'í rannsóknar.
Frá 1. marz hefur farið fram
rannsókn á konum í Gulllbringu-
og Kjósarsýsllu og í Ketfilavfk.
1030 konum var boðið til ranm-
sóknar á bessu svæði og varð
þátttaka 70%.
Þá var fraimkvæmd rannsókn
á Akranesi og í Mýra- og Bcrg-
arfjarðarsýslum á tfmabilinu frá
16. marz til 3. júlí í sumia.r. AIis
var boðið 1350 manns til rann-
s'óknar og varð þátttaka um. 72°,n(.
Slysum fjölgar
Sl. 5 ár hefur fjöldi sjúkra-
flutninga vegna slysa verið
sem hér segir. 1966 — 604, 1967
— 534, 1968 — 595, 1969 —
650 og 1970 777. Hér er miðað
við tímabilið 1. jan til 1. des.
ár hveirt og sýna þessar töl-
ur uggvænlega þróun.
Alþýðubandalagið
Hverfafundur Alþýðubanda-
lagsins í Langholtshverfi verður
á venjulegum stað kl. 8,39 annað
kvöld, mánudag. — Lúðvík Jó-
scpsson alþingismaður kemur á
fundinn.
Niðurstaða rannsókna:
Reykingamenn fá
fyrr kransæðastíflu
Á tímabiliniu 1964 til 1968 voru framkvæmdar 338 rétt-
arkirufnmgair vegna skyndidauða hér á Reykjavíkursvæð-
inu. Reyndust 219 dánir af völdum hjartas'júkdóma eða 65%.
Dánir af völdum kransæðasjúkdóma 198 sjúklingar, þar
af 84% karlar, en 16% konur.
Askell Snorrason
Áskell
Snorrason
láfinn
Askeil Snorrason tónskáld lézt
í fyrradag og skorti þá einndag
í 82ja ára aldur.
Áskell fæddist 5ta des. 1882
á Öndólifsstöðuim í Suður-Þing-
eyjarsýslu. Hann stundaði kenn-
aranám og tónlistamám, og vann
síðan að þeim verkefnum. Hann
stundaði kennsiustörf allt fráér-
inu 1908, lerngst á Akureyri og
sinnti sérstaiklega söngikennslu og
kennsllu í orgelleik. Hann stjórn-
aði mörgum kórum um langt
árabil; einnig samdi hamn ail-
mikið af tónverkum, einikum
sönglög fyrir kóra, einsöngva og
orgelverk og raddsetti íslenzk
bjóðlög. Áskell skrifaði mikiðum
tónlist og var um langt árab'.l
tónlistargagnrýnandi Verkamahns-
ins á Akureyri.
Áskell var um langt skeið öt-
uli baráttumaöur í þágu hinnar
róttæku verklýðsihreyfingar á Ak-
ureyri. Skrifaði hann mikið um
stjómmál m.a. bók um Sovétrík-
in 1952 og margar greánár sem
birzt hsfu hér í biaðinu. Kona
Áskels, Guðrún Kristjánsdóttir,
lézt fyrir nokkrum dögum. Ás-
kels verður nánar minnzt síðar
í Þjóðviljanum
Kransæðasjúkdómur er því ail-
gengust orsok skyndidauðs-
falla hér á landi og tíðnin svip-
uð og í nágramnalöndum.
Við samanburð á réttaifcrufn-
ingum frá 20 ára tímabili 1940
til 1960 á skyndidauðsföllum af
völdum kransaeðasjúkdlóms höfðu
þau þrefaldazt að tíðni á þessu
tímabilli.
Tótoakisreylkin'gair vaida enn
frekar kransæðastífllu hjá yngri
mönnum. Allir kransæðastífllu-
sjúklingar, sem lagðir hafla verið
inn á lyflaaknisdeild Landsspítal-
ans s.l. 3 til 4 ár og hafa veri.ð
innan • við fimmtuigt. hafa reynzt
reykin gamen n, sagði Sigurður
Samúelsson, prófessor, á blaða-
mannafundi hjá Hjartavernd í
fyrradag. Nýlega dó hjá okkur
35 ára gama.ll maður af völdum
kransæðastíflu og reyndist hann
hafa fengið kransæðastfflu tvisv-
ar áður á æviferili sínum.
Eru reykingamenn að meðal-
tali 11,4 árum yngri en b®ir sem
ekki reykja í þeim 150 manna
hópi er vistaður var á Uyflækn-
isdeiild Landspítalans með krans-
æðasjúkdóma. Þetta er orðinn
sjúkdómur ungs fólks hér á landi,
sagði prófessor Sigurður.
Kópavogur
☆ Alþýðubandalagið í Kópavogi
☆ heldur fulltrúaráðsfund í
Vr Þinghól n.k. mánudagskvöld,
☆ 7. desember kl. 8*30.
HÞ
Dregið eftir
17 daga
☆ Eftir 17 daga verður
dregið í happdrætti Þjóð-
viljans 1970.
* Tekið er á móti skilum
í happdrættinu á afgreiðslu
Þjóðviljans að Skólavörðu-
stíg 19, (gengið inn frá
Skólavörðustíg) og á skrif-
stofu Alþýðubandalagsins á
Laugavegi 11, simi 18081.
* Skrá yfir umboðsmenn
happdrættisins úti á landi
er birt á baksiðu Þjóðvilj-
ans í dag.