Þjóðviljinn - 30.01.1972, Síða 1

mitli hagsmuna og hugmyndafræði?
Viðskiptin við hernámsliðið nema hundruðum miljóna króna árlega
Eðvarð Siffurðsson
um hersins gaf ásamt öðru,
Ulefni til að kynna sér tengsl
þeirxa við íslenzk stjómmál
og stjórnmálaflokka og af-
slkipti þeirra af stjórnmálum.
Sú athugun leiddd ekikd ann-
að en það í ljós, sem ihaidið
hefur verið fram hér í Þjóð-
viljanum árum saman, að
máttarstóipar Sjálfstæðis-
flokksins tii dæmis, er tengd-
ir þassum viðskiptum á einn
og annan hátt, hvorirtveggja
stórlaxarnir og peðin.
Mjög voiru viðbrögð kaup-
sýsiumanna mdsjöfn, þegar
þeir voru spurðir um vdð-
skiptin við „vamarliðið“. —
Sumir sneru upp á sig, aðrir.
voru mjög fiúsir að gefia all-
ar upplýsingar, sam eftir var
gengið. Nokkrir neituðu al-
gjörlega að veita u.pplýsingar.
Nokkrir þessara manna voru
mjög ræðnir cg áfjáðir í að
ræða þessi mál og túlka sín
sjónarmið, sem þeir og jafn-
firamt, — sumir hverjir að
minnsta kosti, — tölldu að
aettu að vera rí'kjandi við-
horf.
verða á áður tilkynntri skrén-
ingu, til fiirmastorárinnar inn-
an mánaðar frá því breyting-
in átti sér stað. Þetta er í
mörgum tilvitoum trassað, og
oft á tíðuim ræfcfflega.
Fyrirtæki hér í borg er
nefiht G. Hölgason & Mel-
sted hf. Samkvæmt nýjustu
skráningu í firmaskrá Rvíkur
sem er frá árinu 1945, er for-
maður stjtómar fyrirtækdsins
Fáll B. Melsted, en hann lézt
fyrir 10 árum.
Annað fyrirtæki í Beykja-
vík, Gísli Jónsson & Co. hf,
stofnað 1960 og skrásett bá,
nýtur enn formennsku Gísla
Jónssonar fyrrv. alþingism.
fyrir Sjálfstæðisflokkinn, enda
þótt hann hafi látizt fyrír
nokkrum ámm.
Eitt aniruað dæmi uim virð-
ingarleysi fyrir lögum lands-
ins skal hér tdlnetflnt:
Eins og að framan greinir,
þarf leyfi frá Varnarmála-
neflnd, jafnframt leyfi firá
Seðlabankanum til þess að
reka viðskipti við herinn. Eitt
af þeim 62 fyrirtækjum sem
þessi viðskipti stunda, Þórð-
ur Sveinsson Co., hefur að
vísu tii þess öll þessi leyfi.
Það 'fyrirtæki mun ekká reka
viðskipti við herinn, að sögn
annars tveggáa finamkvæmda-
stjóra. Hins vegar retouir Mið-
arfyrirtæki, sem að mestu er
í eigu sömu adila, og að háilfu
með sömu frvamkvœmdastjór’i
viðskipti við herinn af fullum
krafti. Þetta fyrirtæki erVif-
ilfell hf., framleiðandi coca-
eola á isiandi. Vífilfell er
ekki á skrá Vamarmála-
deiidar, né heldur Seðlalbank-
ans.
■ Það hefur ekki farið á milli mála, að tengsl her-
námsliðsins bandaríska við ísilenzkt efnahagslíf hafa
verið margháttuð.
Þessi fjármálatengsl hersins eru aðallega við menn
í viðsikiptalífinu. Einnág má rekja slóð þessara við-
skiptamanna hersins hermangaranna. til vissra stjórn-
málaafla i landinu. Spor þessara mangara innan stjóm-
málaflokkanna má svo rekja til vissra dagblaða og
sjónarmiða sem sett hafa verið þar fram af sérstöku
ofurkappi nú síðustu misseri. S’jónarmið þessara mang-
ara er einfalt: — höfum herinn áfram í landinu.
Þjóðviljinn mun á næstu dögum birta nöfn þeirra
fyrirtækja sem hafa leyfi til dollaraviðskipta við her-
námsliðið á Keflavíkurflugvelli, nöfn stjómarmanna
fyrirtækjanna og tengsl þeirra við innviði íslenzks
efnahagslífs og jafnframt stöðu þeima í stjórnmála-
heiminum.
undir gjaldþrotameðferð.
Heildsöluleyfi þarf einnig
að vera fyrir hendi.
Allir þeir, sem sótt hafa
um leyfi til þessara við-
skipta og fullnægt hafa
ofanrituðum skilyrðum,
hafa fengið útgefin leyfi.
I skýrslu Seölabankans og
Vartniairmiáiladeildar eim nöfn
62ja fyrirtækja.
Þegar blaöamaður firá Þjóð-
viljanum fiór að vinna að
þeirri skýrslugerð, sem uan
þetta mái var gerð, og birt
verður í blaðinu næstu daga,
þurfti hann mikið á bvi
þabfiaþingi, firmaskrá, að
halda. Þar birtust hornium
mörg daamd uim virðingar-
leysd IsileMdimga, að minnsta
kosti ísienzkna kaiupsýslu-
manna, gagnvart lögum og
lagabókstaf. Skal hér tvennt
til mefint.
Samkvæmt hlutafijárlögum
(14. gr. laganna nr. 77 frá
27. júmí 1921) ber að tilkynna
til firimjaskrór breytingar sem
Þá urðu og Ijósari og skilj-
anlegri skrif Morgunblaðsins
og Vísis undangengin misseri,
en eins og menn múrna, hef-
ur sjaidan eða aldrei verið
hrúgað upp slíkuim fúkyröa-
f jölda í þágu ofistækis eins og
þessi blöð, sérlega þó Morg-
uniblaðið, hafa gert síðan
ljóst varð að rikdsstjómdn
ætlaði að losa landið undan
smán hemámsins. Slik er
þedrra vöm. Stjómarmenn
og ritstjórnarmenm þesisarra
blaða beggja eru einmitt
tengdir á einn og annan hátt,
bednt og óbeint þeim fyrir-
tækjum, sem fjárhagsleigra
hagsmuna hafa að gætavegna
dvalar hersins í landinu ; því
lengri divöl, þeim muin medri
gróði.
Sérstakiega sltai hér gert
að umræðuefni það viðhorf
sem mest bar á: Við teljum
skilyrðislaust að Isienddngar
eigi að njóta allra þeirra við-
skipta sem hægt er að hafa
við herinn. Að þessu höfum
við umndð undanfarim ár og
vissulega höfum við náð þar
nokkrum árangri, en því mið-
ur höfium við ekki enn náð
allum viðskiptunum í okkar
hend'Ur. Þá er sjólfsagt að
benda á þær fjérfúlgur, sem
renna í rfkdssjóð í gegnum
toBafigredðsiki af þessum við-
skiptum, svo og söluskafttinn.
Hér er sem sagt um að
ræða beimharfi peninjgasjónar-
mið. Ef eimlhverjir vilja ræða
það sjónanmið, sem grund-
vallarsj ónarmi ð fyrir áfram-
haidandi divöl herliðsins í
landinu, þá er það þeirra
mál. En á það skal bent, að
þessi hlið hemámsins er alis
óskyld þeim öðrum sem af-
staða manna til hemómsins
á að mótast af, og beinhörð
peningasjónanmið eiiga ekki
hedrna í viðræðum um þessi
mál nema sem . einanigrað af -
styrrni alls málsins. Þess
vegna verður þessi blið méls-
ins ekki rædid hér.
Atbugunin á viðskiptaimönn-
Guðmundur J. Guðmundsson
Þjóðviljinn hefur aflað
sér nokkurra upplýsinga
um þau fyrirtæki sem
fengið hafa leyfi Varnar-
máladeildar, utanríkisráðu-
neytisins til þess að hafa
verzlunarviðskipti við
„vamarliðið“ og jnnkaupa-
deildir þess. Skýrslu um
þessi mál er og að finna
í Seðlaþankanum því við-
skiptaleyfi þarf einnig að
koma til frá honum. þar
sem leyfin hljóða upp á
dollaraviðsk'ipti en þeim
dollurum, sem fyrirtækin
fá vegna þessara við-
skipta, þer að skila til
Seðlabankans fjórum sinn-
um á ári.
Reglur, sem farið hefur
verið eftir við vejtingu
leyfanna eru þær, að um-
sækjandi sé starfandi fyr-
irtæki, sem skrásett er í
firtnaskrá og það sé ekki
Halldór Björnsscn
Eirts og að framian gremir
muo Þjóðviljinn á næsta dög-
um birta skrá yfir wnrædd
fyrirtæki og forsvarsmenn
beirra, svo og tengsl þeirra
við fjármáilallíf landsins og
sfijómmál.
Á þridjudaginm 1. febrúar
birtist fyrsti hluti þessarar
skýrshi. Þá verður saigt frá
Keflavikurverktökum hf. og
Olíufélaginiu hf. — úþ.
Svoma mun háttað um IQeiri
fyrirtæki, en frá þad verður
stoýrt sérstalklega þegar yfir-
lit um rekstuir þeirra fyrir-
tætaja birtist.
Myndin hér til hliðar er tekin á kjörstað Dags-
brúnarkosninganna í gærmorgun. Kjörsókn var þá
góð. Kosningunum lýkur í kvöld klukkan 10. —
Kosið er í Iándarbæ.
Pétur Láxusson
SiiiSSiiISI!
Pétur Pétursson
Baldur Bjamasan
Andrés Guðbrandsson
/
Sunnudagur 30. janúar 1972 — 37. árgangur — 24. tölublað.
Kosið í Dagsbrún í dag
í dag er síðari kijördagur
í Dagsbrúnarkosningunum,
en kosið er í Lindarbæ,
niðri. Tveir listar eru í kjöri
A-listti borirm fram af stjóm
og trúnaðarmannaráði félagis-
ins og B-listi boiinn fram af
Friðriki Kjarrval og Áma
Sveinssyni.
Listi stjómarinnar er skip-
aður þessum mönnum: For-
maður: Eðvarð Sggurðsson,
varaformaður: Guðmundur J.
Guðmundsson, ritari: Hall-
dór Björnsson. gjaldkeri;
Pétur Lárusson, fjármólarit-
ari: Andirés Guðbrandsson,
og meðstjómendur Baldur
Bjamason og Pétiusr Pétuns-