Þjóðviljinn - 22.02.1972, Side 6

gv,SlÐí*„.—iaÓÐMDmffl®Í.K — ÞrJðíuitiagu.r 22. tflöbœúar m
i.»..fc.ii».Wii»iii.iriii iiiii.ii'i>í.i i
FÆREYINGAR OG HAFIÐ
FVrir þá, sem býsnast yfir
aiuknum óslienzikaim fdsikisikipa-
flota á ruestuaani, sérstaklega í
fotmi nýrra skuttogara, sem
ýnasár aöilar vídsvegar á land-
íku telja sér haglkvaeim.t aö fá,
til að bæta úr liráefnisskarti
fisfcvinnslustöðva sinnai, er fróð-
legt aö bregða upp mynd af
aufcningu fistoisfcipaflotans hjá
fræmdium vorum Færeyingum.
Færeyingar hafa verið í mik-
illd sx5ton við að autoa fiski-
stoipaflota sinn nú um árabil.
Fyrir tveimur árum áttu jþeir
lís togara sem vedtt gátu á fjar-
ligigjandi miðum frá Faereyj-
urn. Nú í byrjun árs 1972 er
tala þessara toigara fcomin. upp
í 32 skip. Þar af eru fjórir verk-
smiðjutogarar og ednn af þeim
er Sjúrdarberg. — stolt fær-
eyska fisikiflotains á hafinu.
sem alííhentur var nýr frá
norskri skipa&míðastöð á árinu
1971. Þetta er sagt afburðasikip,
búið öllum fuldtoomnustu tækj-
um sem nú þefckjast til veiða
og vmnslu og getur stumdað
veiðar á öldum heimsihöfum.
Færeydnigar gerðu 9 togara út
á veiðar í sait á s.l. ári. í
dag edga Færeyingar mdkið
fulllkamnari sfcip í símum fisk-
veiðiftota heddur en við Is-
tendingar, bæði á sviðd tog-
veiða, línuvedða og veiða með
nófc Þeir eiga fcd- 10 stóra út-
hafsiínuveiðara tveggja þdlfara
skdp, adgjörlega yfirbyggð og
4 háif yfirbyggð, en ails er
talið að Faareydngar eigi nú
30 siliíka úthafslínuiveiðara. Þá
eiga Færeyingar 20 skip sem
eru sérstaklega byggð fyrir
toraftíblökk og nótaveiðar og
ftest með sjokæligeymum.
Þama standa Færeyingar í
fremstu röð þeirra þjóða sem
veiða með nót á hafinu. A/uk
verksmdðjutogaranna eiga Fær-
eyingar 10 önnur skip, sem eru
búin fulltoomnum frystivélum
og geta hraðlflryst allan afia
sem þau fá. Þessi skip hafa
stundað hámeraveiðar aðadlega
austur af Nýfumdmadaimdi
rækju-og laxvoiðar við Græn-
-<S>
AÐ LOKNUM GÓÐUM TÚR
Þetta er karl í krapinu, enda kominn af frægum sjósóknurum í ættir fram. Maðurinn heitir
Sævar Benónýsson, sonur aflakóngsins landskunna, Binna í Gröf. Sævax er þarna að spúla, eins
og þeir kalla það sjómennirnir. — (Ljósmyndina tók Heiðar í Vestmannaeyjum).
RANNSOKNAR ÞORF A STARFS-
HÁTTUM ÚTHLUTUNARNEFNDAR
Afliþing ísdendinga gerir út
sjöíhöfða nefnd, siem það sig-
ar eiruu sinni á ári á lista-
menn landsins. Þetta árvissa
hneyksdi er nýlega yfir riðdð
og hefúr að vanda vakið ödl-
an jafhmikfla furðu og hreld-
ingiu, iisitamönnum sem öðrum
þegnum þjóðfélagsins. — Að
þessiu sinni befur ýmislegt
gerzt í samibandi við þennan
síricus. sem vert er að dodca
við.
1. — Formaður nefndarinnar,
Hadldór Kristjánsson. hefur að
sögn blaða lýst því yfir, að
úthfliuitunin væri „handaihófs-
leg eins og hún hdyti að vera
meðan svo væri í pottinn bú-
ið" (Þjv. 12/2) og enn frem-
ur: „að nefhdarmenn hefðu adl-
ir sýnt vilja á að ná samkonuu-
lagi“ (Mbl. 12/2). Þá befur
einn nefndarmanna, Helgi Sæ-
mundsson, látið þess getið við
blaðamenn, „að myndazt befði
greinilegur meiriMuti í nefnd-
inni“ (Þjv. 12/2) Þetta verður
ekki á annan veg skidið en
meiriMiuti nefndarmanna hafi
samið um afgreiðsdu máia fyr-
-<S>
Dauðarefsing
afnumin í
'L.iforníu
LOS ANGEL.ES 19. 2 — Haasti-
réttur Kalifomíu hefur lcveðið
up úrskurð sem jafngildir afnámi
dauðareMngair í ríkinu. Verður
þá að endurskoða dauðadóm yfir
108 manns — meðad annars yfir
Charles Manson, sem skipulagði
morðið á kvikmyndaleikikonunni
Shaæon Tate, og Sirhan Sirhan,
sesm myrti Robert Kennedy.
AJls eru 500 dauðadæmdir fang-
ar í Bandaríkjunum, og hafa
sumir beðdð í ellefu ár eftir fram-
kvaBrnd dómsins. Talið er að
hæstiréttur ríkisins adds muni inn-
an skamms áfcveða að afnerna
dauðaraEsingu.
irfram og þannig gert Mna
leynitegu atkvæðagreiðslu, sem
lög mæla fyrir um, að hreinum
sikrípateik. Hér er því um mjög
alvarlegt miád að ræða, siem
lögmæti útMutunarinnar velt-
ur á, hvort satt reynist eða
ekki. Andrés Kristjánsson eánn
hiefur andmædt ásökunum Helga
að nokkru. En vandséð er,
bvemig nefndarmenn geti
hreinsað sig af þessum áburði
öðru vísi en birta atkvæði sitt
opinberlega, endia ætti þeim að
vera það ljúft, ef þeir baf-a
engu að leyna.
2. — Þrír kunnir Hstamenn
hafa afsalað sér listamanna-
launum og fært rök fyrir á-
kvörðun sinni í bJöðum. Jón
Ásgeirsson. tónsfcáld — for-
maður Tónskáddafélags fs-
lands — segir: „Form þessar-
ar úfhfltitunar og framkvæmd
eru með þeim hætti að beil-
brigðu listalífi í landinu er
vanvirða að. Frábið ég mér
því adfla þátttöku í þessum
skrípaleik“. Atdi Heimir Sveins-
son, tónslcáld: „Það er sann-
færing mán, að önnur sjónar-
mið en listrænt mat hafi ráðið
störfum nefndarinnar.“ Jón
Gunnar Ámason, myndlistar-
miaður — forvígismaður í Sam-
tökuim ungra mjmddistarmianna
(SÚM): „Nefndin er kosin út
frá ftokfcspólitískum sjónarmið-
um og í hienni sitja — og bafa
setið — menn sem hvorki hafa
vilja né tækifæri tii að fylgj-
ast með því sem er að gerast
á srviði lista. Gaimialmennasjón-
armið hafa verið ríkjandi,
þannig að útMutunin hefur lit-
ið út eing og eldi- og rauna-
bótastyrkir, en gengið fram
hjá ungu listafólki. og þann-
ig hefur óbeint verið stuðliað
að stöðnun listarinnar í land-
inu.“
3. — Tveir útMutunamefnd-
armanna — Helgi Sæmundsson
og Sverrir Hólmarsson — hafa
látið í það skína, að þeir muni
gera opinberlega grein fyrir
tillögum sinum og atkvæði í
nefndinni. Reyndar bafa þeir
ekki gert það enn, og er því
ástæða til a’ð benda þeim á,
að sitt er bvað að segjasf ætda
að vera fearlmenni og vera það.
4. — Birt hefur verið viðfcal
við Sverri Höknarsson í Þjóð-
viljianum, þar sem hann seg-
ir m.a.: „Það er margt við
hana (útMutunina) að athuga,
en það skiptir mestu máli, a'ð
með núgildandi skipudagi er
ekki hægt að vinna þetta verk
nerna ilia.“
f tilefni þessa viðtals lang-
ar mig til að leggja nokkrar
spumingar fyrir Sverri:
a) Var þér ókunnugt um nú-
gildandi skipudag þegar þú
tókst sæti í nefndinni?
b) Rak þig nokkur nauður til
að taka þátt í þessu illa
unna verki, eftir að þér
vaið Ijóst, hvemig allt var
í pottinn búið?
c) Er þér ekki frjálst að segja
þig úr nefndinni og hyggst
þú gera það — eða hefurðu
bugsað þér að halda áfram
í þrjú ár enn að vinna verk,
sem efcki er hægt að vinna
nema ill a? &
d) ■ Ert þú ekki fáantegur til
að sikýra skilmerkitega frá
— að því leyti sem lög
leyfa — hivemig vinnu-
brögðum var háttað í þess-
ari merkilegu nefnd?
e) Ætlar þú ekki að skýra op-
inberlega frá tillögum þín-
um og atkvæði í nefndinni
— og ef ekki: í hvaða til-
gangi höfðuð þið Helgi Sæ-
mundsson hinn kunna fyrir-
vara?
f) Réð leynileg atkvæða-
greiðsda ein niðurstöðum út-
Mutunarinnar — og ef ekki:
hvað fieira kom þar til?
g) Er það rétt, að fulltrúar í-
baldis. framsóknar og
„frjáisdyndra“ hafi myndað
medriMuta í nefndinni, þ.e.
a.s. komið sér saman fyrir-
fram um niðurstöður?
h) Er það rétt. sem kvisazt
hefur, að aitkvæði fimm
manna i nefndinni hafi ver-
ið hvert öðru svo lík. að þið
Helgi hafið taKð ástæðu til
gmnsemda um, að einn og
sami maður hafi útfyllt
alla atkvæðaseðlana til að
fyrirbyggja að Mnir verst
upplýstu gerðu einihiverja
skyssu?
Haildór Kristjiánsson, for-
maður Sjöhöfða. lagði áherzlu
á í áheym blaðamaima, að ó-
heimilt væri nefndarmanni að
skýra frá tillögum og atkvæði
annarra nefndarmanna en sjálfs
sín. Þetta stenzt þó því að-
eins, að nefndarmenn bafi í
einu og öllu farið að lögum.
Hafi þeir ekki gert það, er sá
samsekur sem yfir því þegir.
Ég vil að endingu skora á
nefndarmenn allla að gera op-
inberlega grein fyrir tillögum
sínum og atkvæði í nefnddnni,
en heita lítilmenni ella. Geri
þeir það ekki ætti Banöalag ís-
lenzkra listamianna að krefjiast
rannsóknar á, hivort þeir hafi
farið að lögum eða ekki.
Einar Bragi.
land og grálúöuveiðar á djúp-
miðum aðaddega liér fyrir
noröan og aiuetan Island. Alls
er taldð að Færeyingar eigi nú
195 fdskiskip sem em 20 tonia
eða stærrd. Em samamlagður
tonnaifjöldi er tadinn vera 40.683
brúttó tonn. En þrátt fyrir
þessa miikdu sókn tál að endur-
nýja færeystoa fisikisfcipaflot-
ann, er meðaladdiur fisíkiskipa
þeirna tadinn vera 17 ár, sem
byggist á því að ennþá er í
færeysdoa f&kiskipaftotanum
hópur gamalla skipa — flest
margendurbyggð. Þegar svo
þessi gömalu sfcip hverfa úr
flotainium á næstu árum, vegma
smiðd nýrra skipa, þá mun
meðal addur færeysfcra sddpa
lækka mikið.
Já, fóflksfæsta þjóð Norður-
landa, Færeyingar. nábúi okk-
ar á Norður-Atdanzhafi sfcilja
að eýþjóð verður að treysta á
hafið og auðæfi þess, í sókn
til betri kjara og menningar-
lífs. Þeim möanum íslenzkum
sem vex í augum sú fjár-
magnsþörf sem okkar sjávar-
íiskimál
veftir Jóhann J. E. KúH^
útvegur stemdur frammi fyrir
nú til nauðsynlegrar emdiumýj-
unar og auknimgar á oktoar
fisikáskipaflota, væri hoHt að
kymma sér hivað Færeyingar eru
búnir að gera á þessu sviði á
fáum árum.
Bndumýj'un og aukning ís-
lenzka togarafliotans er algjör-
lega komin 1 eimdaga, sökum
þess hve hún hefur verið van-
rækt lengi. Þessvegna verður
átakið, sem gera þarf nú, stærra
heldur em annars hefði orðdð.
ef allt hefði verið með fedldu í
þessum ©toum.
Norskar fréttir
Ncrstaa bafirannsió'lmiarstofn-
unin hefur álcveðið að láta
fara fram vxðtækar rannsófcmr
á komamdi vori á haifimu milli
Noregs og Isdands, með það
fyrir augium að fá úr því skorið
hvort kodmunma-stofndnn þama
sé það stór að hægt verði að
hygigja á homum veiðar í ná-
inrni framtíð. Samskomar ramn-
sóknir hafa Norðmenm áfaveðið
að giera mæsta sumar í Norð-
ur-lshafi, viðfcomamdi ískóðs-
stofininum.
Norðmenn banna að
veiða loðnu undir
12 sm.
Norðmenn hafa gefið út
regliugerð sem bannar norsfcum
skipum að veiða toönu, sem er
undir 12 sm. á lengd. Hvert
skip sem veiðir loðnu verður
að taika sýnishorm af veáðdnni
strax í nótinni og eru settar
átoveðmar reglur um töfcu þess-
ama sýnishoma. Komd fram við
rannsiólkn að 25% veiðiinnar
(eða meira) samanstandi af
loðnu umdir 12 sim. þá verður
viðkomandi veiðdsdcip aö sdeppa
löðnunmd úr nótimni. Settirhafa
verið eftirditsmenn við allar
verfcsmiðjur sem tafca á móti
loðnu í braaðsdiu, til að fylgj-
ast með því, að regdugerðirmi sé
framfylgt
Norðmenn selja
Dönum síld
Norsifcir síldailkaupmeinm hafa
síðan í desember keypt sílldi
í höfnum í Skotdandi, sem þeir
svo hafa flutt til Dammerkur
og selt þar verksmiðjum sem
vinna hana í mamneldisvöru,
aíls komar. Efcki miinea en 10
norsk skip voru í þessum fllutm-
ingum í desember og jamúarsl.
Skreiðarútflutningur
Norðmanna 1971
Frá 1. janúar til ‘ 31‘.'*''deKem-
ber 1971 fluttu Norðmemm út
12.425 tomn af skreið sem
sfciptist þamnig eftir tegundum:
9.779 tonn alf þorski 1.431 tn.
af ufea og 1.215 tonn a£ öðr-
um flsktegumdum. í janúar sd.
þegar Norðmenn birtu síðast
sumduriiðaða skýrsdu yfirskreið-
arútflutning sinn á 10 ménuð-
um. sd. árs, þá var þessi út-
flutmingur orðimm 11.486 tomn
og sfciptist niöur á 15 lönd.
Stærstu viðsikiptalöndln voru
Italía með 4.645 tonn, Nigería
með 1418 tomn, Kamerúm með
1349 tomm, Svíþjóð með 1037
tonn og Mexíkó sem er nýtt
markaðsiland með 699 tonn. Hin
tíu majrtoaðslöndin voru öll með
lítið magn, en af þeirp var
Líbería hagst með 215 tonn.
Nokkrir liðir norsks
fiskútflutningrs 1971
Tonn:
Fullverkaður sialtfiskur 56.578
Óverfcaður sadtfískur 29.897
Heilfrysitur fistour 18.882
Fryst fiskflök ýms. teg. 102.3734
Fiskniðursuðuvörur 25.947
SÍÐBÚIN FYRIRSPURN
Laugardagi'nn 5. fébrúar bdrt-
ist í Þjóðvdljamum greinargerð
frá nefnd, sem Kvenréttinda-
félag íslands skipaði ti að
fjalla um sdcattafrumvörpdn,
sem lögð voru flram á Alliþdngi
1 desamiber.
Nefindaálitið var síðam semt
öllum adþirugismönnum og út-
dráttur úr því plaggi þdrtur i
Möðum sem fyrr greinir.
Ekki er það ætdunin með þess-
um fáu oröum að gera álit nefnd-
arimmar að umræðuefni sér á
parti. heldur vildd ég einnmgis
biðjast skýringa á atriðd, sem
ég hnaut um, og er í hieild á
þessa leið: „Netodin gerir hins
vegar kröfur tií þess, hver sem
meginregla skattkenfisins verð-
ur í framitíðimmi, að hjón verðd
viðurkemnd; þar sem tveir jafn-
gildir þjóðfólagsþegnar' (eins og
við kjörborðið). esnda þótt ým.
is störf þeirra, svo og nýting
lífsorku þeirra i sambandi við
hiutverk hjómabandsins í þágu
þjóðfélagsins, sé ekki og geti
ekki orðið algjörlega eins“.
(Leturbreyting mín).
Ég verð að játa. að mér er
ekki fiullkomJega ljóst, hvað
átt er viö í sáðari hduta máls-
greimarinnar og leyfi mér því
að beina eftirfarandi fyrirspum
tii þeirra, sem hér eiga hlut
að mádi:
Hverjir stóðu að þessu mefnd-
aráditi, og í öðru tegi hvaða
sjómarmið liggja til grundvall-
ar því orðalagi sem hér er
viðhaft? Mér virðist það efcfci
vera næigillega sfcýrt tdl þess
að öJlum megi vera ljóst hivað
Kvenréttindaiféteg ísdamds raun-
verudega er að fara.
Afcureyri, 16. febr. 1972,
Soffía Guðmundsdóttir.
<S-
Ekki af baki dottinn
TEL AVIV 19. 2. — Himn þekkii
norsiki fræðimaöur og ferðadang-
ur Thor Heyerdahl skýrði frá því
í gær, að hann ætlaði í nýjan
lelðangur á sefbáti yfir Atdamz-
haf. Tilgangur ferðarinmar er að
reyna að renma fleiri stoðum
undir kemnim'gar um samband
milli formiþjóða í Austurlöndum
nær og Xmdíána Norður-Ameriku.
i
é