Þjóðviljinn - 26.02.1972, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 26.02.1972, Blaðsíða 5
w * TÆwgawtogiw 26. fietbrúar 1972 — I>JÖÐWLJXNN — SÍÖA g Það er enflitt — ef ekU 6- gijöminjgur — aö vera sjálf- staeður skapandi kvíkimynda- geröanmaðiur á íslajnidi. Sjálf- stæöur og skaipandi, segi ég, þiví e£ einlhver hefur hugsað sér að gena fcvilkimyndiagerd aö aðalatvirmiu hér á landi, verður hann annaöhvort aö búa tál auglýsingakviikimynidir ellégar saekja um starf hjá sjónvarp- iniu. Skyldi þaö þá ekki vera hreinasita birjiáleeði, þegar menn leiggja á sig mamgra ára nám í kvifcmyndlaskóluim erlendis í þeim tilliganigi að nema hin ýmsu störf, er viðkioma fcvik- myndagerð, auk þess sem bók- leg þeklking í þeim fræðum og öðrum, sem að gaigni gastu komið. er aesikileg? Til að fá svar við þessari spumingu lögð- um við leið ofckar til eins þess- ara „brjálæðinga“ og báöum hann að skýra frá veru sinnd í edmum slífcum sfcóla og hvem- ig náminu hefði þar verið hag- að. Þessi maður erÞrándur Thor- oddsen, en hann lagði stund á kv ifc myndastjóm við fcvife- myndaskóllann í fcodz í Póllanidi. Islenzk Umsjá: kvikmynda- Sigurður Jón gerð dlafsson RÆTT VIÐ ÞRÁND THORODDSEN SEM NUMIÐ HEFUR KVIKMYNDA- STJÓRN VIÐ LISTA- HÁSKÓLA f PÓLLANDI Þrándur Thoroddsen í viðeigaadi klæðnaði, þá er hann vax að taka k\úkmyndína nm einbúann í Gróttu. Þrándur storfar nú hfjá sjlón- varpinu. — Hiaustið 1959 fékk ég styrk frá pdlsika rífeinu, sem var út- hlutað af menntamálaráðu- neytinu hér. Þessi styrfcur var ætlaður til náms í háskóla eða lisitaihásfcóla, en þegar fréttist, að ég heffði hug á að fara í kvitamyndastoólla (sem reyndar telst listaháskóii) komu vöflur á FóQiverjama, þvi það hafði ekiki gerzt fyrr, að vesiturilandla- búi.^æ^i t^kinn í þennan stoóla. Eftir nókíira skriffinnsku var málið leyst og fór ég utan um áramótin. ,yar ég þá strax tek- inn til viðtals hjá rektor sfeól- ans. en hann tjáði mér, að ég gæti fengið að fylgjast með í stoóllanum, en það sem eftir var vetrarins þurfti ég að sækja mélanámiskeið. Þegar ég hafði náð tilskilimmi einkuinm í þessu námskeiðd féitók ég að taka inntöfcupróf í sjálflam fcvik- myndaskólainn, en það tók ég á ensfcu og þýzku. Að þvi lökmu settist ég í skólamm sem fastur nemandi haustið eftir. Kviifcmyndasklóllinn í Eodz er tvíslkiptur: annarsvegar fcvik- myndaideild og hinsvegar deild fyrir verðandi ledtoara. Þessar deildir eru að mestu leyti að- sldldar, en fyrmefnda deildin fær þó að leita aðstoðar hjá leifcurumum, þegar um er að ræða gerð tovifcmynda. Eimnig eru nokfcrir sameiginlegir tím- ar, sæ. í sviðseitnángu leiltorita. KvikmyindjadeiWinni er sivo aft- ur skipt í þreinmt. 1 fyrsta lagi deild fyrir flramileiðendur, en það er tveggja ára nám og verða miemn að hafa lotoið hé- stkóllaprófi í viðsfciptafræði eða haglfræði áður. í öðru lagi deild kvikmyndatöfcu'mainna, sem er fimm ára nám. en þar er stúdentspróf inntötousMlyrði. I þriðja lagi leikstjóradeild, en þar er einniig fimm ára ném og er þess krafizt af þeim, sem sækja um inmtötou í þá deild, að þeir hafi hástoólapróf. Svo viö snúum ofcikiur að þeiiri deildinmi, sam lýtur að toviikmyndastjóxn, þá er fyirsti veturinm áfcaflega erfiður, því fcennt er 60 tíma á vitou eða 10 tnna á dag. Þann vetur heltust nnargir úr lestinni, en af þeim sjö, sem byrjuðu með mér í leikstjóradeildinmi luiku fjórir prólfl. Næsta vetur á eft- ir eru 40 tímar á vitou, 26þann þriðja, en hinsvegar ekki nema 4 síðasta veturinn, en þá er ætliazt til þess. að menn séu a0 vdnha að meiri háittar kvik- Án kvikmyndamenningar verður Island bara grobbmenningarland Upptaka a atriOi f k vikmyntiaskolamim 1 JUod/.. mynd, einskonar diplóm-mynd. Jafnihliða verklegu námi er töluvert um bóklega kenmsQu í skóQanum. Þar er í fyrsta lagi um að ræða fcvikmyndafagur- fræði og -sögu, aiuk þesshedm- spefci, sálartfiræði, tónfræði o.fl. Stjómandi kvilkmyindar hefur yfirumsjón með gerð hemmar og þar af leiðamdi er honumnauð- syniegt að þekkja tíl hlítar öll þau sitöri, sem beinlínis eru tengd tavitomymdagerð. s.s. kilipp- ing, tovikmyndataka o. fl. E5nn- fremur er miitoið lagt upp úr því, sem kallasit kvitomymda- greining. Þá eru tetonar fyrir og „stúderaðar“ bæði þekkt listaverk og flæribandamyndir með það fyrir augum að skil- greina kíippingu myndanna og myndtoyggingu, hvemig tónlist- in er notuð, svo og að athuga upptoyggingu kvitomyndarinnari heild, t.d. í samanburði við önniur verik viðkcmandi höf- undar. — Þú minntisi; á diplóm- mynd sem saðasta verkefni yfckar í stoóQanum. Vdltu segja ofctour eitthvað um tilorðningu og gerö þeirrar ddplóm-myéidar. sem þú vannst að? — Þegar ég hafðd tekiðloka- prófiið haustið ‘63 var mér gef- inn kostur á að gera diplóm- rnynd og vann ég noíkkra mán- uði að unddrtoúninigi herrnar, áður en ég kom heim. Hug- myndin að þessari kvikmynd er nokfcuð gömul. Áður en ég fór utan til náms höfðum við Þorgeir Þorgeirsson byrjað á mynd um Albert heitinn í Gróttu, en henni varð aldrei lokið sölkum peningaleysds. Ég hafði hinsvegar allltaf haft á- huga á því að halda þessu verki áfram og var ætlun mín að viktoa út efnd þessarar myndar medr en upphaiflega hafði tíl staðdð. Þessi fcvilkmyind á að lýsa emtoúanum í fjölmenniinu. Hún er tvíiþætt: annarsvegar er tekið til meðferðar athafnaQfflið við höflndna og hirisvegar líf og starf eintoúans, eða vita- varðarins £ Gróttu. Sem tengi- lið þarna á rnilli nota ég stráka, sem eru sifellt að snudda, ým- ist við hötflnina eða í nénd við vitann í Gróttu. Þetta er 20 mín. löng tavik- mynd f litum og Ginemascope. Ég hefi einungis notazt við náttúruleg hljóð í myndinni, auk edntals vitavarðarins. Fyrir mitt leyti tel ég myndina elfcki flullgerða. Meðan á töfcu henn- ar stóð, vildi það óhapp til, að seguilbandið, sem við notuðum við hljóðupptöfcuna bilaði Það gerði það að verkum, að ég vairð að nota hljóð frá Pól- lamdi, þar sem ég lauto við hana, ið 1946 og gegndi hann þá því hlutverki að vera einsíkonar undirtoúnánigsslkóU. Á þeim tfnaa 'haifiði harm aðsetur í Kraiká. Um það bil tíu érum síðar er hiann svo gerður að sérstöitoum tovilkmyndaskóia. Það var þá, sem hann flór að vekja veru- lega eitihygli víða um heim, flyrst og fremst vegna þess, að hann var flyrsti fcviltamynda- sfcólinn þar sem nemendiur flengu að stanfa sjélfstætt að fcvitomyndagerð, aQlt frá því, þegar þeir byrj-jöu í honium, og höfðu mjög frjélsar hendurum gerð toviikimyTiden'na. Það voru efkki bara ednihvarjdr prófesscwr- ar. sem toenndu við sfcólanu, heQdu-r, líka þekktír tovitamynda- höflundar, s.s. Andrzej Munk, sem var mánn aðalfcennari, þar til hann lézt ‘61, og Wajda o.fll. Þar sem þetta er hásfcóli veit- ir hann magister-gráðu þei'm, er ljúfca némi frú honum. Kvifcmyndiasfcólinin í Lodz er að mörgiu leyti byggður á sQifólanum í Mosfcvu, en hug- myndirnar að þeim skóQa eru flengnar frá Eisenstein og Kúl- etsof. PólsQci skólinn brá hins- vegar út atf, vegna þess að þar er kennt miMlu meira verfclegt og lika að þvi leyti, að menn eru ekki settir í séngreinadedld- ir þ.e.a.s. deildir fyrir fræðálu- myndir, s j ón varpsmynd ir, vís- imdamyndir, teiknimyndir o. s. frv., heldur er þetta allt tekið flyrir. PóQstoa rilcið hefur greini- lega séð sér menningarlegan og fljárhagSlegan hag í því að setja á stofln svona sbóla. Sem dlæmi getum við tekiðr að mér telst svo til, að mitt nám hafi toostað pólsica riQdð í kringum 8 miljónir ísQenatora króna. En rölkstuddiur gruraur minn er sá, að ritoið hafi náð þessu fljár- miaigni imn aftur með sölu á þeim myndum, sem ég gerði tfyrir sltoólane. — Hver er staða þessa stoóla f dög? — 1 samanburði viðaðraskóla sem upp hatfa komið, hefiur hann, sett noiktouö otfán. Nasgir en þau edga ekki allstoostar við það umihveirfi, sem verdð er að lýsa í myndinni. Til að mynda mé heyra spörfluglatíst innam- um mávagargið og þau hQjóð, sem eiga eð fydgja þedm hluta myndarinnar, sem greinir frá lífinu' við höflnina eru auöheyri- lega frá stórbarg, ee ékifci lít- illi borg einsog Keyfcjavik. Pól- verjamir sjá náttúrlega etokert athugavert við þetta, en ég er al'ls ekiki ániægður með hijóöið í myndinni og vonast tíl að geta bætt úr þessu seinna imedr. — Hetfur þessi tovifcmynd verið sýnd hér? — Nei og eQdki heldur aðrar þær myndir, sem ég gerði á vegium stoólans. — Þaö hatfa flarið mörg orð af sfcóla þessum. Br það rétt, að hann sé sá bezti í heimi sinnar tegundar? — Þessi stoólá er stotfnaður ár- að nefna í þvi samíbandi tovilk- myndiasfcóilann í Prag og í Sviiþjóð. Þessir slkóQar hafla aft- ur á mólti tekið miið af póQsika staólanum, en í því samtoandi má gjaman geta þess, að flor- stöðumaöur sænsitou tavitomynda- stofnumarinnar, Harry Sehein, vildi vera svo nálkvæmur, þeg- ar hann sfkoðaði fyrirmyndina, að hann gekk um með mái- bamd! og mæQdi fclippiheriberg- in. — Þá er eiginlega kornið að þeirri spurningu, sem hefur brunnið á vörum mér í ailt fcvöld. Vegna þess að það er fjérihagslega ómöguiegt að starfa sjáQflstætt að skapandi fcvi!kmytndagerð hér á landi. var það þá af eántómri hugsjón, sem þú lagðir út í þetta erfiða ném, eða légu til þess einhverj- ar aðrar ástæður? Pramlh. á 9. síðu i

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.