Þjóðviljinn - 26.07.1972, Blaðsíða 8

8. SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur. 26. júlí 1972
© EVA RAMM:
AAANNFALL
OG
MEYJAVAL
se engin Kjaftakerling. Ellegar þá
að hún er kjánaleg og fáfróð: —
Herra formaður, hi, hi, ég hef sko
ekkert vit á þessu, en hún frænka
min i Moss — já, hún er gift
manni frá Trögstad, en þau eiga
heima i Moss — hún segir------og
fleira i þá átt.
Bankastjórinn sýndi mikla leik-
hæfileika og karlmennirnir hlógu
dátt.
— Það er gott að ég er pipar-
sveinn, sagði Mikalsen kennari.
— Annars hefði ég trúlega orðið
aö skipta um ham — fá mér gæsa-
húð!
— O, sagði bankastjórinn og
brosti hárfint, og varir hans roðn-
uðu eilitið. — Það er allt i lagi
með konur — til sins brúks!
Við þetta lá viö aö kjörstjórnin
öll hnigi niður á gólfið af hlátri.
Þegar þeir jöfnuöu sig aftur, tók
Mikalsen kennari aftur til máls.
Hann sagðist verða að viður-
kenna að hann hefði einu sinni
verið á fundi hjá Hægri flokknum.
Jú, hann myndi trúl. aldrei gera
það oftar, þvi áð næsta dag fékk
hann svo sem aö heyra hvað hann
væri ómerkilegur. Það voru
flokksbræður hans sem það
sögðu. En þar hafði sem sé
Berta Rognerud haldið fyrirlest-
ur. Og að visu hafði hún ekki sagt
sérlega margt nýtt eða frumlegt,
en hún talaði hátt og skýrt án þess
að hixta á orðunum og leit bara
öðru hverju i blöðin. Já, sagði
Mikalsen kennari hrifinn, það var
eins og að vera kennari i tossa-
bekk og uppgötva svo allt i einu
að einn þeirfa Stöö SÍg betur en
vænta mátti.
Jens Storhaug var kominn á
vettvang, hann heyrði siðustu at-
hugasemdina og tók upp þráðinn
með glettnislegu brosi.
— Kvenfólk hefur að minnsta
kosti ekki vit á tölum! Fulltrúinn
Það ætlar að sannast á
Mogganum hið fornkveðna, að
gömlum hundi verði ekki
kennt að sitja.
Þratt fyrir öfluga friðar-
hreyfingu, ekki aðeins hér á
landi, heldur bókstaflega um
allan heim og þ. á.m. i sjálf-
um Bandarikjunum, heldur
Mogginn áfram sömu hernað-
ar- og valdajafnvægislumm-
unni, sem gert hefur þetta
blað heimsfrægt fyrir áratug-
um. Siðasta Reykjavik-
urbréf Moggans er ein hernað-
ar-messa frá upphafi til enda.
Að minu máti þurfa vinstri
flokkar á Islandi engu að
kviða, hrun ihaldsins og
Moggans er sjálfgert. Grund-
völlur kaldastriðsins er óðum
að molna og þá hrynur sjálft
höfuðvigið á íslandi.
hjá rafveitunni sagði mér
skemmtilega sögu um daginn.
Hann hringdi heim til húsmóður i
bænum og bað hana að lesa af
mælinum. Þvi miður, sagði frúin,
maðurinn minn er ekki heima. En
þér getið sjálfar lesið af mælin-
um, sagöi Danielsen fulltrúi. —
Æ, nei, ég hef ekki vit á svoleiðis,
sagði frúin. En Danielsen lét sig
ekki. — Reynið nú, sagði hann
með bliðasta rómi. Það er ekki
annað en lesa ailar tölurnar sem
standa þar! Jæja, og frúin náði i
kortið og las upp tölurnar. Og
þegar hún uppgötvaði að það var
rétt sem hún var að gera, varð
hún svo hrifin að hún fór næstum
að hrópa og jóðla i simann og
sagði: að hugsa sér, ég gat það,
þvi hefði ég aldrei trúað, ég veit
ekkert um tækni!
Skellihlátrar kváðu við, ha-ha,
ho-ho, ha-ha! Menn slógu sér á
lær og endurtóku það sem máli
skipti:
— Veit ekkert um tækni!
— Um tækni!
— Hún hafði ekki vit á tækni!
— Ææææ, mér verður illt af
hlátri. Hún hafði ekki vit á tækni!
t þessu samtali miðju kom
Henriksen bilasmiður á vettvang
og smám saman dró úr hlátrinum
og svipir manna uröu hátiðlegri. t
þessum hópi stjórnmálamanna
bar bilasmiðurinn sig til með
viröulegri stillingu. Andlit hans
var alvarlegt og ihugandi og hann
var með hornspangargleraugu,
þótt hann þyrfti eiginlega ekki á
þeim að halda. F'ólki fannst
stundum i návist hatlS Sém galsi
væri óviðeigandi. Hann átti
lengstan stjórnmálaferil að baki,
— fimmtán ára gamali var hann
ungkommúnisti, og var nú orðinn
fjörutiu og fimm ára eftir tuttugu
ára hóglátari feril i verkamanna-
flokknum — og enginn stóð hon-
um á sporði i stjórnmálaumræð-
um. Á ótal félagsfundum hafði
hann lært rétt svör við öllum
vandamálum þjóðfélagsins, og
þótt hann væri annars fámáll
maöur varð honum aldrei orðfall i
kappræðum um stjórnmál.
— Daginn, Henriksen!
Hann heilsaði þeim öllum með
handabandi eftir röð.
— Jæja, nú geturðu vist horft
björtum augum á framtiðina,
klukkan er að verða sex, sagði
Mikalsen kennari glaðklakka-
lega.
— Og enginn kvennalisti kom-
inn! sagði Sivert Kroken.
Hermann brosti ánægjulega.
— Já, i þessu máli hef ég svo
sannarlega unnið kerfisbundið,
sagði hann.
Hann hafði svo sannarlega
verið útsmoginn bragðarefur
hann Hermann Henriksen. Strax
á þriðjudag, sama daginn og
Gunda hafði sagt honum stórtið-
indin, var áætlun hans fullbúin.
Það var augljóst, að hún haföi
ekki séð auglýsingu kjörstjórnar-
innar um framboðsfrestinn og
hafði enga hugmynd um hvernig
átti að haga sér. Og þegar hann
var búinn að fela bókina um bæj-
armál og imynda Gundu að hún
hefði nægan tima, hringdi hann i
flokksbróður sinn, Samuelsen
bókavörð, og bað hann að stinga
undan öllum bókum sem til væru
um sveitarstjórnarmál. Svo gætti
hann þess, að hún hefði nóg að
gera, dag og nótt ef svo mátti
segja. Allan þriðjudaginn var
hann að koma með gesti heim til
sin, og Gunda varð að bera fram
kaffi og kökur. A miðvikudag
sagði hann að það yrði að þvo
samfestingana af piltunum á
verkstæðinu, hún var vön að sjá
um það, og Gunda hamaðist allan
þann dag og hálfan fimmtudag-
inn. Og svo kom hann þvi inn hjá
strákunum að það væri gaman að
halda garðveizlu fyrir alla strák-
ana i nágrenninu og Gunda hafði
ekki brjóst i sér til að segja nei,
hún bjó til kókó, bakaði bollur og
snerist kringum þá allan daginn.
— Og ég veit svo sannarlega
hvar hún hefur verið þessa daga,
sagði Hermann við forsetann með
ánægjusvip.
— Já Hermann, þú hefur lag á
kvenfólkinu, sagði Jens Storhaug
hlæjandi.
Einmitt i þessum svifum var
dyrabjöllunni hringt heima hjá
bilasmiðnum. Gunda var inni i
baðherbergi að þvo hárið á strák-
unum og sjálfri sér, og hún vafði
handklæði um höfuðið og fór til
dyra.
Fyrir utan stóð Ellinor Kroken,
eiginkona varaforsetans. Hún var
með handprjónað sjal á höfðinu
og undan þvi gægðist fölt, tauga-
æst andlit og hún minnti einna
mest á Onnu Pétursdóttur á flótta
i galdraofsóknunum miðjum. Hún
leit flóttalega um öxl og lagði
höndina á arm Gundu.
— Gunda, ég þarf að tala við
þig um áriöandi mál; má ég
koma inn?
— Já geröu svo vel, sagði
Gunda og leit skelkuð á fölt and-
litið. Hún hafði litil kynni haft af
Ellinor Kroken þótt eiginmenn
þeirra væru i verkamannaflokkn-
um báðir tveir; hún var afskipta-
laus og sagði fátt, en á heil-
brigðisnefndarfundunum var hún
rös'k við að hita kaffi og skera
jólaköku. — Er nokkuð að?
— Sivert myndi ganga af mér*
dauðri ef hann vissi þetta, sagði
Ellinor Kroken og andvarpaði.
Hún gekk inn i ganginn og
hnykkti til höfðinu svo að sjalið
féll niður á herðar. Gundu fannst
sem útlend prinsessa — Ellinor
var ættuð frá nágrenni Bergen —
hefði flúið frá grimmum tyrk-
neskum harðstjóra og leitað hælis
hjá henni.
— Er hann svona slæmur, hann
Kroken?
— Það skiptir ekki máli þótt
hann lemji, sagði Ellinor.
— Enda gef ég skit i hann, svei
mér þá. Ég sagði við sjálfa mig(
ert þú ekki kona, Ellinor? Hjálp-
aðu þá kynsystrum þinum!
— Já? sagði Gunda kurteislega
henni var hálfkalt og hún vafði
handklæðinu fastar um blautt
hárið.
Ellinor lagði höndina á arm
hennar og horfði alvarleg i augu
henni.
— Eruð þið búnar að senda inn
listann? Það eru nefnilega ekki
nema nokkrir klukkutimar til
stefnu, þá er fresturinn útrunn-
inn! Sivert hringdi heim rétt i «
þessu úr bæjarþingsalnum, og
meðan við vorum að tala saman
heyrði ég að einhver sem gekk
hjá kallaði til hans: Enginn
kvennalisti ennþá? Og nú er tim-
inn að verða útrunninn. Það er
svo sem eftir kvenfólkinu að
koma of seint.
— Og svo hlógu þeir ruddalega,
sagði Ellinor bitur i bragði.
Gundu hitnaði i hamsi, hún reif
af sér handklæðið og sveiflaði þvi
með áfergju eins og baráttufána.
— En Hermann sagði, að við
hefðum nægan tima, hann sagði
það. Það þyrfti ekki annað en
senda listann i pósti nokkrum
dögum fyrir kosningar, sagði
hann.
— Nei, svo einfalt er það nú
ekki, sagði Ellinor stillilega. —
En svona eru karlmennirnir;
þegar stjórnmál eru annars veg-
ar, er þeim ekki treystandi. En nú
má engan tima missa!
Gunda rétti fram höndina og
þrýsti höndina á Ellinor hlýtt og
innilega. Henni var ljóst að eigin-
kona Siverts Kroken hafði lagt sig
f mikla hættu með þvi að koma
þannig á elleftu stundu og aðvara
hana.
—Þökk fyrir hjálpina!
En svo réð hún ekki við sig þeg-
ar henni varð hugsað til Her-
manns og hvæsti:
— Ó, þessi þrjótur — þessi — !
Hann skal fá að finna fyrir þvi. Að
hugsa sér að hann skyldi blekkja
mig svona! En hvernig á maður
eiginlega að bera sig að, Ellinor?
Ég hef ekkert vit á þessu,
— Ekki ég heldur. En ég held
það standi allt saman í bæjar-
málabókinni. Eigið þið ekki hand-
bók i sveitarstjórnarmálum?
Gunda stóð grafkyrr með hand-
klæðið i höndunu'm og starði út i
loftið eins og veiðihundur sem
finnur þefinn af bráð.
— Handbókin! Hún var horfin
þegar ég þurrkaði siðast af Ger-
hardsen! Ó, Hermann, hvernig
gaztu — ! Hann hefur einfaldlega
falið hana fyrir mér. En hvert
hefur hann látið hana? Nú veit
ég! Ég skildi ekki hvernig þessi
litli koksmoli hafði komizt i nátt-
fötin hans, en ég hugsaði ekkert
út i það. Hann hefur auðvitað falið
bókina i koksbingnum.
t bæjarþingsalnum var ennþá
verið að hlæja að klókindum Her-
manns Henriksens i viðskiptum
viö eiginkonuna, og sagan var
endurtekin fyrir alla sem heyra
vildu.
— Já Hermann, þú ert sann-
kallaður refur, sagði Sivert Krok-
en, — það hef ég alltáf sagt.
Hermann ók sér ánægjulega,
hann naut þess að vera kallaður
refur.
— Já, i lygnu vatni er lengst til
botns, sagði Jens Storhaug skáld-
lega.
Gamla klukkan i anddyrinu
þokaðist rólega i áttina að tima-
mörkunum; henni lá ekkert á og
hafði ekki áhuga á stjórnmálum
heldur. Fjóröung yfir sex, hálfsjö,
fjórðung i sjö. — Þá gerðist það.
Náungi sem átti nú kosningar-
rétt i fyrsta sinn og var i hrein-
ustu vandræðum með hverjum
hann ætti að veita heiðurinn af at-
kvæði sinu, kom inn fyrir til að
lita á listana. Og svona i framhjá-
hlaupi hafði hann orð á þvi, að
það væri nú meiri fundurinn sem
nú stæði yfir uppi á torgi. Eintóm-
ar vitlausar kerlingar sem æptu
og hrópuöu: Niöur með karl-
mennina! og Gunda Henrikssen
stæði á smjörlikiskassa og hvetti
til dáða; sennilega væri þetta ein-
hver mótmælafundur gegn
kjarnavopnum, sagði ungi kjós-
andinn.
Hermann fölnaði og allir i kjör-
stjórninni flykktust að unga
manninum sem varð hálfklumsa
yfir slikum heiðri. Með titrandi
röddu bað Hermann hann að
segja nánar frá. Hvað voru þær
að gera, hvað sögðu þær, voru
þær til að mynda að skrifa eitt-
hvað?
Já, mikil ósköp. Þær hrópuðu
upp nöfn og svo greiddu þær
atkvæði með handauppréttingu
og ein sat við eins konar söluborð
og skrifaði eins og vitlaus mann-
eskja og Gunda Henriksen rak á
eftir og sagði þeim að flýta sér og
vera ófeimnar. Já, sagði ungling-
urinn og hló, þetta var næstum
eins og útnefningarfundur.
Það varð þögn i salnum. Her-
mann tók af sér hornspangargler-
augun og fágaði þau með stifaöa
vasaklútnum úr brjóstvasanum.
Hinir mennirnir viku til hliðar
fyrir honum, rétt eins og hann
hefði orðið fyrir þungri sorg.
Sjálfur sat hann við langborðið og
huldi andlitið i höndum sér, ekk-
ert komst að i huga hans nema ein
einasta þjakandi hugsun: að
Gunda væri óafturkallanlega
komin af stað inn i stjórnmálin.
Þegar klukkuna vantaði fimm
minútur i átta komu þær. Hópur
kvenna i uppnámi stikaði inn með
Gundu i broddi fylkingar, ný-
þvegið hárið flögraði niður með
vöngum hennarog taglið reis eins
og páfuglsstél. Hinar konurnar
biðu frammi við dyr meðan
Gunda gekk til forsetans og lagði
blað á borðið fyrir framan hann.
— Þetta er framboðslisti við
kosningarnar, sagði hún óform-
lega. — Og ég tók með mér nokk-
ur vitni að þvi, að honum er skilað
á réttum tima.
Um leiö sló gamla klukkan i
anddyrinu átta þung og titrandi
högg eins og hún hefði ekki heldur
þolað ögrunina. Gunda sneri sér
að Hermanni og augnaráð hennar
var svo nistandi reiðilegt að hann
hörfaði aftur á bak i stólnum.
— Óþokkinn þinn, sagði hún af
sannfæringu. — Og þessu er mað-
ur giftur. Þú þóttist vera að
hjálpa mér. Já, sér var nú hver
hjálpin.
Hermann stakk gleraugunum i
brjóstvasann og reyndi að setja
upp alúðlegt bros. Hvort heldur
hann leit á hana sem eiginkonu
eða nýborinn pólitiskan andstæð-
ing, gaf það augaleið, að nú þurfti
að beita lempni og varfærni.
— Ég — hm — hvað áttu við?
Nú, vissirðu ekki að það var
MIÐVIKUDAGUR 26. júli
7.00 Morgunútvarp
Veðurfregnir kl. 7.00 8.15, og
10.10. Fréttir kl. 7.30. 8.15
(og forustugr. dagbl) 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl. 7.45
Morgunleikfimi kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8.45. Einar Logi Einarsson
les sögu sina „Strákarnir
við Straumá” (3)
Tilkynningar kl. 9.30. Létt
lög milli liða. Kirkjutónlist
kl. 10.25:Maureen Forrester
syngur með Sinfóniuhljóm-
sveit útvarpsins i Vin
Kantötu nr. 35 eftir Bach;
Hermann Scherchen stj.
Fréttir kl. 11.00 Tónleikar:
Eugenia Uminska og
Sinfóniuhljómsveit pólska
útvarpsins flytja Konsert
nr. 1 op 35 fyrir fiðlu og
hljómsveit eftir
Szymanovsky; Grezegorz
Fitelberg stj. /
Filharmóniusveitin i Vinar-
borg leikur Sinfóniu nr. 5 i e-
moll ,,Frá nýja heiminum”
eftir Dvorák; Rafeal
Kubelik stj.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir
Tilkynningar.
13.00 Við vinnuna: Tónleikar.
14.30 Siðdegissagan :
„Eyrarvatns-Anna” eftir
Sigurð Helgason. Ingólfur
Kristjánsson les (24)
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
15.15 islenzk tónlist.a. ,,Fimm
stykki fyrir pianó” eftir
Hafliða Hallgrimsson.
Halldór Haraldsson leikur.
b. Lög eftir Skúla Halldórs-
son. Sigurveig Hjaltested
syngur. c. „Canto elegiaco”
eftir Jón Nordal. Einar
Vigfússon og Sinfóniuhljóm-
sveit tslands leika, Bohdan
Wodiczko stjórnar. d.
„Unglingurinn i skóginum”
eftir Ragnar Björnsson.
Eygló Viktorsdóttir og
Erlingur Vigfússon syngja
ásamt Karlakórnum Fóst-
bræðrum. Gunnar Egil-
son, Averil Williams og
Carl Billich leika með;
höfundurinn stjórnar. e.
„Ymur” eftir Þorkel
Sigurbjörnsson. Sinfóniu-
hljómsveit Islands flytur;
Páll P. Pálsson stjórnar.
16.15 Veðurfregnir. „Hreynng
er lif, kyrrstaða dauði”,
Bjarni Tómasson málara-
meistari flytur erindi.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Nýþýttefni: „Heimför til
stjarnanna" eftir Erich von
DSniken. Loftur Guðmunds-
son rithöfundur les bókar-
kafla i eigin þýðingu (3)
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Daglegt mál. Páll
Bjarnason menntaskóla-
kennari flytur þáttinn.
19.35 Alitamál.Stefán Jónsson
stjórnar umræðuþætti.
20.00 Einsöngur i útvarpssal;
Inga Maria Eyjólfsdóttir
syngur lög eftir Schubert,
Schumann, Wolf, Strauss og
Grieg. Agnes Löve leikur á
pianó.
20.20 Sumarvaka a. Fornar
ástir og þjóðlegt klám.
Fyrri hluti frásöguþáttar
eftir Skúla Guðjónsson á
Ljótunnarstöðum. Pétur
Sumarliðason flytur. b.
Lausavisur eftir Andrés H
Valberg. Höfundur kveður.
c. Sæluhús. Þorsteinn frá
Hamri og Guðrún Svava
Svavarsdöttir flytja. d.
Kórsöngur. Karlak. Visir
syngur nokkur lög; Þor-
móður Eyjólfsson stj.
21.30 Ú t v a r p s s a g a n :
„Dalalif" eftir Guðrúnu frá
Lundi- Valdimar Lárusson
les (3)
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Fram-
h aldsleikr i tið „Nóttin
langa” eftir Alistair
McLean. Endurflutningur
þriðja þáttar. Leikstjóri:
Jónas Jónasson.
23.10 Létt músik á siðkvöldi.
Þýzkir listamenn syngja og
leika vinsæl lög.
23.40. Fréttir i stuttu máli.