Þjóðviljinn - 23.09.1972, Blaðsíða 3

Laugardagur 2:!. september 1972 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3-
Þjóðaratkvœðagreiðslan í Noregi:

,,Við segjum að þetta
séu átök milli samtaka
fjármagnsins og samtaka
fólksins", sagði Per E.
Mauseth, starfsmaður
miðstjórnar Sósialíska
þjóöarflokksins, i Noregi,
þegar Þjóðviljinn átti
simtal við hann í gær um
horfurnar í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni um að-
ild Noregs að Efnahags-
bandalaginu.
Hann sagði að andstæð-
inga aðildarinnar hefði
aldrei órað fyrir þvi, að
unnt væri að virkja jafn
margt fólk til þátttöku í
því pólitíska starfi, sem
samtökin gegn aðild Nor-
egs að EBE hafa skipu-
lagt á síðustu mánuðum
og vikum.
Nú er þessi orrusta senn
á enda, þar sem kosning-
arnar fara fram á sunnu-
dag og mánudag. i gær-
kvöldi var fjölmenn
ganga og útifundur í Osló,
sem andstæðingar EBE
stóðu fyrir. Einnig voru
umræður um málið í
norska sjónvarpinu.
Við inntum Mauseth
fyrst eftir almennum
horfum i þjóðaratkvæða-
greiðslunni.
,,Ég held, að eftir siðustu
skoðanakannanir höfum við
fulla ástæðu til að ætla, að sig-
urinn sé okkar megin. — Siðustu
niðurstöður frá Faktastofnun-
inni voru 59% á móti og 41%
með aðild.
Við höfum það á tilfinning-
unni, að það hafi ekki verið svo
stórkostlegar sveiflur í afstöðu
almennings, þrátt fyrir þær
heiftarlegu ásakanir, sem beint
hefur verið gegn andstæðingum
aðildarinnqr á siðustu tveim
vikunum. Málgögn borgara-
flokkanna og sósialdemókrata
hafa á siðustu dögum rekið
áróður af þvi tagi, sem við höf-
um ekki orðið vitni að áður i
Noregi. Þar hafa þeir daglega
sakað „Folkebevegelsen” og
aðra andstæðinga aðildar um að
ljúga að almenningi. Við, and-
stæðingar aðildar, teljum okkur
geta fullyrt, að þessi áróður eigi
Erum
bjartsýnir
um
úrslitin
— sagði Per Mauseth, sem
sœti á í miðstjórn SF
litinn hljómgrunn meðal al-
mennings og erum þvi bjartsýn-
ir um úrslitin”.
Gott fordæmi.
„Landhelgismál ykkar hefur
komið nokkuð við sögu i umræð-
unum hér um Efnahagsbanda-
lagið”, sagði Mauseth. ,,Bæði
við i Sósialiska þjóðarflokknum,
og öll pólitisku æskulýðsfélögin
nema æskulýðssamtök hægri
flokksins (Unge Höyre) hafa
tekið virkan þátt i aðgeröum
þeim, sem hér hafa farið fram
til stuðnings stækkunar islenzku
fiskveiðilögsögunnar. Ennfrem-
ur hafa þessi samtök beitt áhrif-
um sinum gagnvart félagssam-
tökum verkafólks i fiskiðnaðin-
um. Og afstaða þessara sam-
taka er, að þvi ég bezt fæ séð,
mjög jákvæð fyrir málstað ts-
lendinga i landhelgismálinu, nú
sem stendur, og þá um leið auð-
vitað á einu máli um, að Norð-
mönnum beri að fara að ykkar
dæmi um stækkum sinnar land-
helgi.
Við álitum eins og fram kom i
samþykkt SF, um þetta mál, að
tsland hafi gengið hér fram fyr-
irskjöldu meö góðu og réttu for-
dæmi”.
Milli fjármagns
og fólks.
Við spurðum Mauseth, hvar
skilin lægju milii hinna and-
stæðu póla i kosningunum um
Efnahagsbandalagið.
Mauseth sagði, að andstæð-
ingar EBE skilgreindu þetta
sem átök milli samtaka fjár-
magnsins og samtaka fólksins
(kapitalbevegelsen og folke-
bevegelsen). Á öðru leitinu
væru samtök atvinnurekenda,
studd af Verkamannaflokknum
og toppmönnunum i Alþýðu-
sambandinu og einstökum sér-
samböndum — og á hinu leitinu
öflug samtök meðal bænda og
fiskimanna og svo grunneining-
ar verkalýðssamtakanna,
verkalýðsfélögin sjálf:
,,Ég minnist þess ekki að hér i
Noregi hafi i nokkru pólitisku
máli átt sér stað eins almenn og
virk þátttaka fólks. Okkur hafði
aldrei dreymt um að hægt væri
að virkja svona margt fólk til
starfa”, sagði Mauseth.
Mauseth sagði að erfitt væri
meðan úrslitin ekki lægju fyrir,
að spá fyrir um það hvaða áhrif
þetta stóra mál kynna að hafa á
framtið Verkamannaflokksins.
,,Ef niðurstaðan verður „nei”
munu andstæðingar EBE innan
flokksins gera sér meiri vonir
um að fá breytt pólitik flokks-
ins. Verði úrslitin ,,já” mun það
geta leitt til viðtækari klofnings
i flokknum en nú er til staðar”.
Veikir
norrænt samstarf.
„Við erum ekki i vafa um, að
innganga Noregsog Danmerkur
i EBE muni stórlega veikja
samstarf Norðurlandaþjóð-
anna”, sagði Mauseth. ,,Við
álitum, að ef Norðmenn hafna
aðild muni það hafa verulega
þýðingu fyrir úrslitin i Dan-
mörku”.
Við spurðum Mauseth hvaða
atriði andstæðingar EBE í Nor-
egi hefðu einkum sett á oddinn i
áróðri sinum þessa siðustu
daga, og hann sagði.að þeir
hefðu t.d. lagt áherzlu á að út-
skýra það fyrir þeim sem enn
eru óráðnir, hvaða erfiðleikum
það sé bundið að losna siðar úr
þessu bandalagi: Þeir sem nú
greiddu atkvæði með aðild væru
um leið að ákveða, að Noregur
ætti að vera i þvi um alla fram-
tið.
Lokasennan.
,,1 kvöld (gærkvöldi) verður
mikil blysganga hér um Osló-
borg”,sagði Mauseth ,,og henni
lýkur með fundi, þar sem þeir
munu tala Karl Evang, og ltune
Gerhardsen, sonur Einar Ger-
hardsen, fyrrverandi forsætis-
ráðherra. Einnig verða i sjón-
varpinu þrir umræðuþættir þar
sem kunnir menn með og móti
aðild leiða saman hesta sina.
Meðal þeirra sem þar ræðast
við eru þeir Finn Gustavsen,
formaður Sósialiska þjóðar-
flokksins og Heige Seip, for-
maður Vinstri flokksins. Og svo
talast þeir við Tryggve Bratteli,
forsætisráðherra og Per Borton,
fyrrverandi forsætisráðherra”.
Mauseth sagði að lokum að i
þeirri orrustu, sem nú stæði sem
hæst, hefðu 5 af 10 stjórnmála-
flokkum i landinu hvatt fólk til
að kjósa gegn aðildinni að EBE.
Árangur af þessari baráttu
myndi koma i ljós þegar niður-
stöður þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar lægju fyrir á þriðjudag-
inn. — gg.
Yortekjan af dún í Svefn-
eyjum brann
Kröyer vara-
forseti alls-
herjarþings
Haraldur Kröyer, fastafulltrúi
islands hjá Sameinuðu þjóðunum
var á miðvikudag kjörinn einn af
varaforsetum' 27. allsherjarþings
Sameinuðu þjóðanna.
Fyrsti
viðreisnar-
ráðherrann...
Nú hefur fyrsti ráðherrann úr
viðreisnarstjórninni sælu gefið i
Landssöfnun landhelgissjóðs, og
reyndist það Gylfi Þ. Gislason.
Gaf hann 10 þúsund kr. i gær.
Ekki hafa aðrir ráðherrar úr
fyrrverandi stjórn látið neitt af
handi rakna.
Þá bárust i gær kr. 50 þúsund
frá Sambandi islenzkra barna-
kennara. og Eysteinn Jónsson
fyrrverandi ráðherra gaf 10 þús-
und kr i sjóðinn.
Erlendis frá hafa framlög
borizt frá einstaklingum i Dan-
mörku. Noregi. Færeyjum og
Grænlandi.
Óðinn hótaði
ekki að skera
á togvíra
Ekki fékk þjóðviljiiin staöfesta
þá frctl lijá Landhclgisgæzlunni i
gær að óðimi hcfði hótaöaö skera
á togvira hjá hrezkum togara eins
og stóð i Morgunblaðinu i gær.
Hafði sá atburður átt að gerast i
viðskiptum Óðinsmanna við
togaramenn á Kennedy FD 139
frá Fleetwood. Bar Morgunblaðið
þó Landhelgisgæzluna fyrir þess-
ari frétt.
Hins vegar lendir alltaf öðru
hverju i orðahnippingum milli
varðskipsmanna og brezkra
togarasjómanna að veiðum innan
nýju landhelginnar.
Verður islenzku varðskipunum
ágengt að stugga brezkum togur-
um úr landhelgi. Leggja þeir
margir á flótta með heldur leið-
um munnsöfnuði þó.
Fláningsmenn
vantar í
Búðardal
Sláturtið er að hefjast i Búðar-
dal, og er ráðgert að slátra 20
þúsund fjár i haust. Bændur hefja
almennt göngur um næstu helgi
og jafnframt þarf að treysta á þá
sem vinnuafl við sláturhúsið.
Sláturhússtjórinn Jón Karlsson
sagði blaðinu i gær að fyrirsjá-
anl. væri mikill skortur á karl-
mönnum i sláturhúsið, einkum
verkamenn við fláningsbandið.
Sláturhúsið er orðið fjögurra
ára gamalt. Eru fyrirhugað-
ar breytingar i banaklefa hússins.
Verkfæra- og geymsluhús
i Svefneyjum brann til
kaldra kola i gærmorgun.
Varö eldsins vart kl. 5 um
morgun. og tókst ekki að
slökkva hann þrátt fyrir
góöa aðstoð bændanna í
Flatey og í Hvallátrum,
sem komu á vettvangy
þegar þeir sáu eld og reyk í
eyjunni.
Þjóðviljinn hafði samband við
Nikulás Jensson, bónda i Svefn-
eyjum, i gær. Hafði hann þá ekki
metið tjónið að fullu. Þetta var 80
fermetra timburhús með hlöðn-
um torfvegg. Var húsið
óvátryggt, og hefur ekki verið
búið i húsinu siðan Gestur Sól-
bjartsson var hér i húsmennsku
fyrir 1935.
„Gestur bjó siðar i Hrappsey og
dvelst nú aldraður maður i
Stykkishólmi,” sagði Nikulás
bóndi. „Ég geymdi i húsinu ýmis
verkfæri. Ennfremur áburða-
dreifara og trillubátsmótor.
Hefur þetta allt saman eyðilagzt i
eldinum. Þá var þarna
ársafrakstur af óhreinsuðum dún
og dúnhreinsunarvél i gangi. Atti
ég von á þvi að fá 50 til 60 kg. af
hreinsuðum dún að þessu sinni.
Var dúnninn helmingur af bús-
afurðum þeim sem við hér seljum
úr búinu i land. Þetta var
vátryggt að hluta, og gæti ég
trúað þvi, að dúnninn hafi verið
vátryggður allt að 80%, af verð-
mæti hans nú. Vélarnar voru
vátryggðar að hluta”
Ekki vildi bóndi nefna neina
hugsanlega tölu um tjón sitt.
„Við erum 11 manns hér i
Framhalú á bls. 11
Sendiherra Islands i London:
Mótmælir ofbeldi
brezku skipanna
Þjóðviljanum barst i gær eftir-
farandi fréttatilkynning frá utan-
rikisráðuneytinu:
- Niels P. Sigurðsson, sendi-
herra íslands i London gekk 20.
þ.m. á fund Lady Tweedsmuir,
aðstoðarutanrikisráðherra Bret-
lands. Bar sendiherrann fram
mótmadi vegna tilrauna brezka
togarans BEN LUI A—166 til að
sigla niður vélbátinn Fylki
NK—-102 13—14 sjómilur suðaust-
ur af Langanesi hinn 19. þ.m.
Sendiherrann mótmælti jafn-
framt sfendurteknum brotum
brezkra togara á islenzkum lög-
um og alþjóðlegum siglingaregl-
um og sagði, að ef þessu héldi
áfram yrði islenzka landhelgis-
gæzlan að gripa til veiðeigandi
ráðstafana. Benti sendiherrann á,
að slikt framferði mundi verða til
að torvelda frekari samningavið-
ræður milli landanna um land-
helgismálið.

A
Myndin er af bæjar- og útihiísum I Svefneyjum á Breiðafirði. Hærra -
hvita — húsið til hægri er ibúðarhúsið, en þétt að þvi er húsið sem
brann.