Þjóðviljinn - 25.10.1972, Síða 9

Mifhikudagur 25. október 1972 ÞJÓÐVILJINN — StDA 9
geti áttað sig á valkostum og
fundið sér verkefni við hæfi.
Efling verkmenntunar
AB telur eitt mikilverðasta
verkefni i skólamálum þjóðar-
innar nú að hefja verkmenntun
og tækninám til vegs úr þeirri
óhugnanlegu lægð, sem það
hefur legið i um áratuga skeið.
Sá mikli straumur námsfólks
sem nú beinist inn i mennta-
skóla og áfram til háskólanáms,
virðist i litlu samræmi við þarfir
samfélagsins og væntanlega at-
vinnuþróun. Breytingu verður
að fá fram á þessu með þvi að
gera iðnmenntun og tækninám
aðgengilegt og aðlaðandi,
þannig að æ fleiri leggi inn á
slika braut, og jafnframt verður
að tryggja tengingu verkmennt-
unar við aðrar námsbrautir allt
til háskólanáms.
AB minnir á álit Verk- og
tæknimenntunarnefndar frá
1971, en þar koma fram ábend-
ingar um æskilega þróun verk-
menntunar, sem AB getur
fallizt á i aðalatriðum, og er
brýnt að hafizt verði handa nú
þegar um framgang þessara til-
lagna, en þær gera ráð fyrir allt
að áratugs aðlögunartima, unz
æskilegri skipan þessara mála
verði náð. Varðandi iðnnámið
hlýtur meginkrafan að verða sú,
að iðnskólarnir verði rikisskólar
eins og flestir aðrir framhalds-
skólar i landinu og lúti beinni
stjórn menntamálaráðuneytis-
ins i stað iðnfræðsluráðs, svo
sem nú er. Verkmenntunin
verði innan skólanna, en
meistarakerfið aflagt svo skjótt
sem hægt er. Iðnmenntun taki
einnig til langtum fleiri sviða en
nú er, og falli störf iðnverka-
fólks, bæði i verksmiðju- og
matvælaiðnaði einnig inn i þann
ramma. Þannig telur AB að
iðjuþjálfun , sem ábendingar
hafa komið fram um, megi ekki
enda i blindgötUj heldur verði
viðurkennd sem upphafsþáttur i
almennu iðnnámi. Blindgötur
mega engar vera i verk-
menntunarkeríinu.
Þar eð iðn- og tæknifræðsla
hefur verið vanrækt svo mjög til
þessa, er það skoðun AB, að hún
verði að hafa vissan forgang um
fjámögnun á næstunni, þó
þannig að tekið verði mið af
fyrirhugaðri uppbyggingu sam-
ræmds framhaldsskóla. og æðra
tæknináms innan tækniháskóla.
1 þessu sambandi er rétt að
minna á þá stórhuga iðn-
þróunaráætlun, sem nú er i mót-
un hjá iðnaðarráðuneytinu, en
hún getur ekki orðið að veru-
leika nema gjörbreyting verði á
verkmenntun þjóðarinnar á
þessum áratug.
Við endurskipulagningu verk-
menntunar þarf að tryggja að
meginstefnan verði sú að byggt
sé á breiðu grunnnámi, og forð-
azt verði menntabrautir sem
leiöi til mikillar sérhæfingar og
þeirrar firringar vinnunnar,
sem slikum störfum fylgir.
Jaínframt myndarlegri upp-
byggingu iðnfræðslunnar þarf
að efla aðra sérskóla sem
mennta fólk til margháttaðra
starfa, þar á meðal Vélskólann
og Stýrimannaskólann og
tengja þá jafnframt hinu opna
heildarkerfi.
Vegna mikilvægis verk- og
tæknimenntunar i náinni fram-
tið beinir flokksstjórnarfundur
AB þvi til miðstjórnar að
stofnað verði til sérstaks um-
ræðuhóps, er fjalli um þessi mál
og geriýtarlegarlillögur um þau
lil miðstjórnar og þingflokks
AB.
Háskóli Islands
Ljóst er að háskólamennt-
uðum mönnum er greið leið til
forréttinda og valda i krafti
pról'a sinna. Til að hamla gégn
þvi telur AB nauðsynlegt að
rýmka til muna inntökuskilyrði
Háskóla tslands og endurskoða
verulega námsleiðir að honum.
Sem dæmi má nefna, að AB
telur að raungreinadeildarpróf
frá Tækniskóla tslands skuli
metið sem stúdentspróf og 3 sið-
uslu námsár við T.t sem
háskólanám.
Fullordinnafræösla og
endurmenntun
Jafnhliða uppbyggingu fram-
haldsnáms i landinu innan sam-
einaðra framhaldsskóla og efl-
ingu háskólamenntunar i sam-
ræmi við meginþarfir sam-
lelagsins fyrir visindamenntun
og sérmenntaða starfskrafta,
þarf að gefa hinum eldri kost á
að afla sér menntunar og við-
halda henni, svo sem nauðsyn
krefst i sibreytilegu samfélagi.
Þyrfti menntamálaráðuneytið
að laka þennan þátt til ýtar
legrar athugunar.
Þýðingarmikið skref i þessu
efni er nú verið að stiga með
áformum um stofnun félags-
málaskóla verkalýðs-
hreyfingarinnar, með stuðningi
rikisvaldsins. Leggja ber rika
áherzlu á að skólinn geti hafið
störf af fullum þrótti sem fyrst
og að sjálfstæði hans gagnvart
rikisvaldinu verði tryggt.
'LOKKSRAÐSFUNDI ALÞYÐUBANDALAGSINS
söfn og skjalasöfn. öll hafa
þessi söfn afar mikilsverðu
hlutverki að gegna, en rækja
það þvi aðeins, að þeim sé gert
kleift að fylgjast með timanum,
hvert á sinu sviði.
Rannsóknir
Á sviði hugvisinda er okkur
nærtækast að leggja mesta rækt
við rannsóknir i norrænum
fræðum, á tungu okkar, sögu og
listum. Hinn forni bókmennta-
arfur og endurheimt handrit-
anna leggja okk'jr Skýidur á
þcFoar og hlýtur að efla með
okkur metnað til að hafa forystu
um rannsóknir þeirra. Til þess
verður að skapa hin beztu skil-
yrði i Árnagarði og við Háskóla
tslands
Sagnfræðilegar og félags-
fræðilegar rannsóknir á
islenzku samfélagi á breytinga-
skeiði þessarar aldar hafa verið
vanræktarað mestu, og er mjög
æskilegt vegna skoðanamynd-
unar og umræðna á liðandi
stund, að þar verði breyting á.
i raunvisindum er auðsæ þörf
stóraukinnar rannsóknarstarf-
semi á fjölmörgum sviðum,
bæði svonefndum grundvallar-
rannsóknum og rannsóknum i
þágu atvinnulifs, en hvort
tveggja getur verið samofið.
Vegna takmarkaðs fjármagns
er brýnt, að staðið sé skipulega
að þessum málum og kröftum
ekki drepið um of á dreif. Sam-
starf við erlenda visindamenn
og stofnanir er hér sjálfsagt og
nauðsynlegt, en forysta og
stefnumótun þarf að vera sem
mest i okkar höndum.
Rannsóknir á náttúru lands-
ins og umhverfi þess eru þjóðleg
skylda okkar og framtið þjóðar-
innar i landinu mjög undir þvi
komin, að grundvallar-
rannsóknir á þessu sviði séu
stundaðar svo sem getan frek-
ast leyfir. Aðbúnaður að
visindamönnum og stofnunum,
er við náttúrufræðirannsóknir
fást, verö-j- ýj, gerbreytast til
batnaðar frá þvi sem nú er. Á
fjölmörgum sviðum er þekking
okkar á lifriki lands og sjávar
og þeim skilyrðum sem það býr
við i lágmarki og afleiðingarnar
hafa birzt þjóðinni m.a. i hrörn-
un fiskistofna og grasbresti af
völdum kalskemmda.
AB hvetur eindregið til um-
ræðu og aðgerða til samræm-
ingar og eflingar á rannsóknar-
starfsemi i landinu og mun
vinna að þvi að aukið fjármagn
fáist til hennar. Við endurskipu-
lagningu þessara mála er flokk-
urinn þvi fylgjandi, að
rannsóknarstofnunum verði
dreift um landið á skipulegan
hátt, eftir þvi sem aðstæður
frekast leyfa.
Umhverfisvernd og
landnýting
AB telur umhverfisvernd eitt
þýöingarmesta hagsmunamál
þjóðarinnar. Verndun náttúru-
auðlinda til lands og sjávar og
varðveizlu litt snortinnar
náttúru.fegurðarog friðsældar,
sem enn er eitt fremsta sér-
kenni Islands umfram þéttbýlli
lönd, verður að láta sitja fyrir
stundarhagsmunum. Alveg sér-
staklega ber að forðast um-
hverfisröskun og mengun við
uppbyggingu iðnaðar og aðrar
framkvæmdir i landinu. Nýleg
reglugerð um varnir gegn
mengun frá verksmiðinm og
iðjuvernjpj er þar .spor" i rétta
átt. Þá vekur AB athygli á, að
umhverfi i þéttbýli þarf engu
siður að gefa gaum en strjálbýli
og óbyggðum, með það að
markmiði að gera það eins
mennskt og friðsælt og unnt er.
Yfirþyrmandi hávaði og vax-
andi forgangur farartækja á
landi og i lofti á höfuðborgar-
svæðinu og viðar i þéttbýli er
heilsuspillandi ómenning,
sem draga verður úr með skipu-
legum ráðstöfunum.
AB bendir einnig á nauðsyn
þess, að fullt tillit sé tekið til
umhverfis á vinnustöðum, sem
nú er viða óviðunandi.
AB telur óhjákvæmilegt, að
verulega verði auknar fjárveit-
ingar til Náttúruverndarráðs og
annarra aðila, er að umhverfis-
málum vinna. Jafnframt þarf
að hefja hið fyrsta endurskoðun
allrar löggjafar um umhverfis-
mál, m.a. með það i huga að fela
einni stofnun eða ráðuneyti
heildarstjórn þeirra.
AB vekur athygli á starfi
stjórnskipaðrar nefndar, sem
nú vinnur að áætlun um land-
nýtingu og landgræðslu dg hvet-
ur alla flokksmenn til að veita
nefndinni brautargengi.
Frh. á bls. 15
verkaskipting takist með þeim.
Gildir þetta i senn um bóka-
söfn, listasöfn, þjóðminjasöfn i
ýmsum greinum, náttúrugripa-