Þjóðviljinn - 29.10.1972, Blaðsíða 1

AUKABLAÐ
Sunnudagur 29. október—37. árg.-245. tbl
KU5KÍRTEINI ...............
1. fubt
Alberr jóuar.r.■ ■ • ■;.
2. .3.
1.6.1895 01 c
4. Hetmíli
„Kleppsveg 12, Xy.ik
5. ÚtgótuítoCuf
.Eeykjavík
6. Útðó4udaauf
Spjallað
við
Albert
Jóhannesson
sem á:
annað sem þurfti til bifreiðaakst-
urs. Menn reyndu að nota stein-
oliu i staðinn fyrir benzin og gekk
það sæmilega ef benzin var fyrir
hendi til að gangsetja bilana, þá
mátti aka þeim á steinoliu bland-
aðri til helminga við benzin.
— Hvenær fórstu svo að aka
bil?
— Það var ekki fyrr en nokkru
seinna. Ég keyrði ósköp litið lengi
vel. Svo fór ég á mótornámskeið,
og uppúr þvi réðst ég að Vifils-
stöðum, það var 1920, til að gæta
ljósamótorsins. Þessi ljósamótor
var ekki notaður nema i 2 ár eftir
þetta, þvi að þá kom rafmagn frá
Elliðaárvirkjuninni. Þá fór ég að
vinna á bilnum sem Vifilstaða-
hælið átti, og ég vann við að aka
bii hælisins þar til fyrir 7 árum.
Siðan hef ég unnið við snúninga
fyrir skrifstofuna.
— Áttirðu einhverntima einn af
þessum gömlu og rómuðu Fod
Ford-bilum, gamla Ford, eins og
hann var kallaður?
— Já, já, ég átti einn slikan. Ég
var búinn að vera nokkur ár á
ÖKU SKÍ RTEINI
NtMER 26
— Ég tók ökupróf árið 1915 og
fékk ökuskirteini númer 26, sagði
Albert er við spurðum hann hvað
hann væri búinn að aka bil lengi.
Ég er nú ekki búinn að aka bil
samfleytt siðan. Sjáðu til, ég er
orðinn 77 ára og var þvi 20 ára
þegar ég tók ökuprófið, það var i
febrúar, en ég varð 21 árs i júni
sama ár og fyrr fékk ég ekki öku-
skirteinið. Siðan liðu nokkur ár
sem ég ók ekki neitt.
— Var það orðið almennt að
ungir menn tækju ökupróf 1915?
— O nei. Það var þannig allt til
1914, að menn þurftu ekki að taka
nein bilpróf, en 1914 voru sett lög
um bila og bifreiðaakstur og þá
þurftu menn að fara að læra. Og
það liðu mörg ár þar til það varð
almennt að menn tækju ökupróf.
— En hversvegna datt þér þá i
hug að taka ökupróf?
— Það var þannig skal ég segja
þér, að ég var eitt sinn á leið til
Reykjavikur, ég átti heima þá á
Eiði i Grimsnesi. Við mættum bil
og ég fór að skoða gripinn, og mér
fannst einhvernveginn að þarna
væri komið framtiðar farartæki
og hafði orð á þvi við föður minn,
að mig langaði að læra á svona
tæki. Svo var það, að um veturinn
var auglýst námskeið i öku-
kennslu. Það var litið að gera
heima þá, svo okkur kom saman
um að ég færi suður og lærði á bil.
Sá sem auglýst hafði hét Björg-
vin Jóhannsson, og hafði hann ek-
ið bil um nokkurra ára skeið og
þar að auki unnið á mótorverk-
stæði i Kaupmannahöfn. Hjá
honum lærði ég svo og lauk þvi i
febrúar, en fékk svo skirteinið i
júni þegar ég var orðinn 21 árs.
— Ekki hefurðu nú haft tæki-
færi til að aka neitt fyrir austan
fjall eftir að þú fékkst skirteinið?
— Nei, nei, blessaður vertu.
Það var enginn bill til þar. Þar að
auki var mjög erfitt fyrir bilaeig-
endur að hreyfa bila sina á þess-
um árum. Það geisaði strið út i
heimi, og erfitt að fá benzin og
Vifilsstöðum þegar ég keypti mér
bil, og það var einmitt gamli
Ford. Hann kostaði 1500 kr. Þetta
var blæjubill mjög góður. Stund-
um var ég i leigubilaakstri á hon-
um, þá var svo litið af bilum.
— Hvernig bilar voru nú þessir
Fordbilar?
— Þetta voru langbeztu bilar á
þeim árum sem hægt var að fá.
Þeir voru mjög einfaldir, og mað-
ur gat gert við þá að mestu leyti
sjálfur. Svo voru þeir svo háir að
þeir fóru allt. Til að mynda fór ég
einu sinni heim i Grimsnes og þá
voru þetta bara moldarvegir og
flög yfir að fara. Þegar ég lagði af
stað heimleiðis daginn eftir, þá
var allt á floti, það hafði rignt svo
mikið um helgina. Nú, ég var með
keðjur með mér, lét þær á, og eft-
ir það urðu engin vandræði. Ég er
hræddur um aö þýddi ekki að
bjóða fólksbilum þetta núna.
— Hvað heldurðu nú að sé bezti
bill sem þú hefur átt?
— Tja, ég veit ekki. Ætli það sé
ekki Fólksvagninn sem ég á núna.
Sjáðu til, þessir gömlu bilar höfðu
ýmsa eiginleika sem bilar i daga
hafa ekki. Þeir voru mjög sterkir
og það var hátt undir þá, þannig
að þeir fóru allt. En þetta eru
orðnir svo anzi þægilegir og
skemmtilegir bilar i dag. Annars
eru þessir nýju bilar komnir með
alltof stóra og kraftmikla motora.
Hvaöa vit er að vera með 100
hestafla mótora i bilum sem þess-
ir unglingar eru með undir hönd-
um? Þetta nær engri átt og hefur
ekkert uppá sig.
— Hefurðu verið heppinn bil-
stjóri?
— Já, mér er óhætt að segja
það. Ég hef aldrei lent i neinu al-
varlegu.
— Segðu mér, Albert, hver
voru viðbrögð almennings við
bifreiðunum fyrst þegar þær
komu til landsins?
— Blessaður vertu, þau voru
mjög neikvæð fyrst. Sumir
sveitamennirnir vildu láta banna
þetta fyrirbæri. Þeir töldu þetta
stórhættulegt tæki, sem aðeins
væru til tjóns og auk þess stór-
hættuleg. En svo kom að þvi að
fólk sá gagnsemi bilanna, og þá
þögnuðu þessar raddir. Það hefði
ekki þótt trúlegt þá, ef menn
heföu spáð þvi að hestar yrðu eft-
ir nokkur ár fluttir með bilum
eins og nú tiðkast.
— Manstu eftir fyrsta bilslys-
inu?
— Ég er ekki viss hvort það var
fyrsta slysið, en allavega með
þeim fyrstu, sem átti sér stað i
Kömbum. Þar valt bill, en fólk
slapp ómeitt.
— Og svo að lokum Albert, er
ekki erfiðara að aka i dag en hér
áður?
—- Jú, maöur lifandi. Það er
ekkert sambærilegt hvað það er
miklu erfiðara eftir að þessi
óskapar umferð kom nú siðari ár-
in. Maður verður að hafa sig allan
við, ef maður á að sleppa við ó-
höpp. — S.dór.
LÆKJARTORG UM ALDAMÓTIN
Þessi mynd er frá Lækjartorgi um siöustu aldamót. Hestarnir cru á beit þar sem er sjálft torgið núna. íeltaTiefur sem sagt verið „bflastæöi" sins lima-