Þjóðviljinn - 09.01.1973, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 9. janúar 1973
DJQÐVIIIINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Ctgáfuféiag ÞjóOviljans
Kramkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Kitstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (álj.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösia, augiýsingar:
Skölav.st. 19. Simi 17500 (5 línur).
Askriftarverö kr. 225.00 á mánuöi.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
HORNSTEINAR VINSTRISTEFNU
Við upphaf árs er ekki úr vegi að velta
því örlítið fyrir sér hversu farið sé mögu-
leikum vinstristefnu i landinu til framtið-
arþróunar og eflingar. 1 þvi sambandi er
það hafið yfir allan efa, að rikisstjórnin er
hér situr og stuðningsmenn hennar eru
grundvöllur þess, að vinstristefna og
vinstriviðhorf megi styrkjast i landi okk-
ar. En sá grundvöllur hvilir á hornstein-
um sem ekki mega bresta ef vinstrisinnuð
stjórnmálaviðhorf eiga að verða enn aukið
afl með þjóðinni. í framtiðinni eru þessir
hornsteinar án alls efa stærstir:
1. Að það takist að tryggja full og óskoruð
yfirráð okkar yfir 50 milna landhelginni.
Þar má ekki koma til undansláttur af
okkar hálfu, allra sizt i þá veru að út-
lendingar fái á nokkurn hátt ihlutunar-
rétt um framkvæmd fiskveiðireglna við
ísland.
2. Að hernámssamningnum við Bandarik-
in verði sagt upp, svo sem skýlaus fyrir-
mæli eru um i stjórnarsáttmálanum.
2. Að gerð verði áætlun i efnahagsmálum
sem getur orðið til viðmiðunar við bók-
staflega allar aðgerðir sem snerta efna-
hagsuppbygginguna, hvort sem um er
að ræða fjárfestingu eða eyðslu bæði á
vegum rikis, sveitarfélaga og siðast en
ekki sizt fjárfestingu á vegum einkaað-
ila hvers konar. Stórhuga efnahags-
málaáætlun er eitt þýðingarmesta verk-
efni vinstrimanna um þessar mundir.
4. Að unnin verði áætlun um eflingu is-
lenzkra atvinnuvega og iðnþróunaráætl-
unin fullgerð og framkvæmd.
5. Að vinstriflokkarnir standi þétt saman i
borgarstjórn Reykjavikur með það fyrir
augum að fella borgarstjórnarihaldið á
næsta ári i borgarstjórnarkosningunum.
Hér er um að ræða stórfelld verkefni
sem verður að vinna að öllum i senn og
samhliða, en þó þannig að i hvivetna verði
vandað til allra aðgerða og ákvarðana.
Samstaða vinstrimanna og sameiginlegur
styrkur þeirra til átaks er undir þvi kom-
inn að hér verði vel á spilunum haldið.
Vinstrimenn gera sér ljóst, að þá og þvi
aðeins tekst að veita ihaldinu þau náðar-
meðöl sem nægja til þess að afstýra
valdamöguleikum þess um langa framtið.
Vinstrimenn i landinu gera um leið þá
kröfu til forustumanna sinna að þeir hafi
forustuna um mótun nýrrar vinstristefnu.
Forsendurnar eru allar til staðar.
Að lokum verður enn að itreka, að hér
má enginn hornsteinn bresta. Þá er voði
vis. Það verða allir forustumenn vinstri-
manna að gera sér ljóst.
Stefán Gunnlaugsson, alþingismaður:
Byggist afstaða Norðurlandanna hjá
Sþ á misskilningi og vanþekkingu?
Þjóðviljinn birtir hér óbreytt i
heild svar Stefáns Gunnlaugsson-
ar, alþingismanns, við greinar-
gerð meirihluta sendinefndar
tslands hjá Sameinuðu þjóðunum
og þriggja islenzkra embættis-
manna hjá samtökunum. Fyrir-
sögnin er Stefáns Gunnlaugsson-
ar.
Tilefni svars Stefáns birtist i
Þjóðviljanum laugardaginn 6.
janúar á 3. siðu:
Greinargerð sú, er ég tók
saman viðvikjandi afstöðu is-
lenzku sendinefndarinnar a 27.
þingi Sameinuðu þjóðanna til til-
lögu um kynþáttamisrétti i Suður-
Afriku og staðsetningar
Umhverfisstofnunar S.Þ. i Nair-
obi, raskaði mjög ró vissra sam-
nefndarmanna minna á þinginu.
Svar við greinargerð minni, sem
birtist i flestum dagblöðum 6.
janúar s.l. ber þetta greinilega
með sér. Skætingslegt orðbragð,
eins og „misskilningur”, „van-
þekking”, „firrur”, sem höf-
undur svarsins notar, talar sinu
máli i þvi efni.
Umrædda greinargerð tók ég
saman til að geta lagt fram á
réttum vettvangi á Islandi, ef á
þyrfti að halda, til að ekki færi
milli mála, hver afstaða min
hefði verið. Svarið staðfesti fylli-
lega að ég gerði rétt i þessu, en i
þvi er m.a. deilt á mig fýrir að
láta ekki ágreining minn i nefnd-
inni koma fram skriflega.
Það kom ekki óvænt, að þau
Hannes Pálsson, bankaútibús-
stjóri, Alfreð Gislason læknir og
Svava Jakobsdóttir alþingis-
maður undirrituðu svarið, enda
er þar eitt og annað i samræmi
við það, sem þau höfðu haldið
fram áður. En ég kemst ekki hjá
að játa, að ég varð ákaflega undr-
andi yfir að sjá þar nafn for-
manns sendinefndarinnar, Har-
aldar Kröyers ambassadors. Að
hann léti nafn sitt lika undir
plaggið eins og það var úr garði
gert og eftir það sem á undan var
gengið, kom mér mjög á óvart,
svo ekki sé kveðið fastar að orði.
En ekki meira um það, og skal nú
vikið aö einstökum atriðum svars
meirihluta sendinefndarinnar við
greinargerð minni.
1. Það er staðreynd, en enginn
misskilningur, og kemur skýrt
fram i leiðbeiningargögnum, sem
sendinefndin fékk i hendur frá
utanrikisráðuneytinu, að til
þess er ætlazt, að Noröurlöndin
reyni að hafa samstöðu, eins og
tiðkaðist i nýlendu- og apart-
heitmálum, þar til á þinginu i
fyrra. Ég hef þvi miður ekki leyfi
tii að vitna orðrétt i þessi gögn þvi
til sönnunar. Ekki er til þess
vitað, að Island hafi gert grein
fyrir breyttri afstöðu sinni hvað
þetta áhrærir, á fundum utan-
rikisráðherra Norðurlanda, sem
haldnir voru til undirbúnings
þingum Sameinuðu þjóðanna 1972
og 1973.
Tillaga um apartheitstefnu
Suður-Áfriku á þingi Sameinuðu
þjóðanna á siðasta ári sem
ágreiningi olli innan isienzku
sendinefndarinnar, gerði m.a.
ráð fyrir þvi, að tilteknum
þjóðum sé heimilt að neyta allra
tiitækra ráða til að ná rétti sinum.
Um þetta atriði urðu menn ekki
ásáttir, þar sem talið var, aö
þetta þýddi að vaidbeiting með
vopnum væri ekki undanskilin.
Norðurlöndin, önnur en ísland,
töldu sér ekki fært að styðja þessa
tillögu, þar sem þau vildu ekki
hvetja til þess að vopnavaldi yröi
beitt i samskiptum viðkomandi
rikja. Auk þess væri það skoöun
ýmsra, að ef til vill væri hægt að
túlka siika samþykkt þannig, að
Allsherjarþingið fari inn á vald-
svið öryggisráðsins, sem er brot
á stofnskrá Sameinuðu þjóðanna.
Afstaða min til lillögunnar var
byggð á sömu rökum. Hafi hún
verið byggð á „misskilningi” eða
„vanþekkingu” þá hefur afstaöa
Norðurlanda verið það einnig.
Meirihluti islenzku sendi-
nefndarinnar treysti sér ekki til
að taka sömu afstööu og hin
Norðurlöndin, sem sátu hjá viö
atkvæðagreiðsluna, heldur studdi
hún tillöguna. Þó var það ekki
gert i fullri einiægni, þar sem
hafður var fyrirvari um valdbeit-
inguna og lögð áherzla á að tillit
sé tekið til grundvallarreglna
stofnskrár S.Þ. Þannig virtist
tsland styðja tillöguna en um leiö
vera á móti veigamiklum efnisat-
riðum hennar. Meirihluti
nefndarinnar steig þannig i hvor-
ugan fótinn og afstaða hans var
eins óábyrg og sýndarleg og
hugsazt getur.
Svo vikið sé aftur að svari
meirihluta sendinefndarinnar viö
greinargerð minni, segir um efni
umræddrar tillögu á einum stað,
aö það sé misskilningur „að i'til-
lögunni hafi verið m.a. gert ráð
fyrir valdbeitingu með vopnum
gegn þjóðskipulagi Suður--
Afriku”. En á öðrum stað i nefndu
svari segir um efni tillögunnar
orörétt: „10. málsgrein fjallar
um rétt nýlenduþjóða Suður-
Afriku til að neyta allra tiltækra
ráöatil að ná rétti sinum”. Hver
hefur misskilið hvað?
Þá segir á öðrum stað i um-
ræddu svari orðrétt: „Eráleit er
sú skoðun höfundar, að i tillög-
unni felist „brot á stofnskrá Sam-
einuðu þjóðanna”. Er vandséð
hvaðan honum kemur sú lögvisi”.
Eins og fleira hjá höfundi svars-
ins, þá er hér um hreinan hugar-
burð hans að ræöa. Um þetta efni
segirorðrétt i minni greinargerð:
„Þá er það skoðun ýmissa, að
Allsherjarþingið gengi, með þvi
orðalagi, sem er á tillögunni, inn
á verksvið öryggisráðsins. sem
túlka má sem brot á stofnskrá
Sameinuðu þjóðanna”. Greinilegt
er, að formaður sendinefndar-
innar er með þetta atriði, m.a. i
huga, þegar hann talar um virð-
ingu „fyrir markmiðum og
grundvallarreglum stofnskrár
S.Þ.” i fyrirvara tslands við til-
löguna.
Af því, sem hér hefur verið
rakið, hlýtur öllum hugsandi
mönnum að vera ljóst, hversu
gjörsamlega ábyrgðarlaus stefna
hér er á ferðinni, að þvi er virðist
einkum til þess gerð, að geta
státað af „sjálfstæðri utanrikis-
stefnu”. Þvi er lvst vfir. að ekki
sé hægt aö fylgja veigamiklum
efnisatriðum i tillögu. Samt er
henni greitt atkvæði. Hin Norður-
löndin treystu sér ekki til að taka
þátt i slikum skripaleik. Ég fyrir
mitt leyti neitaði aö vera með
þeirrisýndarmennsku og leikara-
skap, sem þarna var sett á svið,
til þess að áróðursmenn rikis-
stjórnarinnar gætu hælt henni af
framkvæmd á þvi, sem þeir vilja
kalla „sjálfstæða „utanrikis-
stefnu”.
2. Svo sem kunnugt er, ákvað
meirihluti sendinefndarinnar, að
Island greiddi atkvæði með stað-
setningu Umhverfisstofnunar
Sameinuðu þjóðanna i Nairobi i
Kenya. Reyndist Island einasta
landið i hópi þróuðu landanna,
sem slika afstöðu tók. Með þvi að
flokka Júgóslaviu, Rúmeniu,
tsrael og Kina með rikjum þró-
aðra landa, sem ekki hefur verið
gert á alþjóðavettvangi til þessa,
vill meirihluti nefndarinnar ekki
viðurkenna að svo hafi veriö.
Hann um það.
Það er almenn skoðun manna,
sem bezt þekkja til þessara mála,
að staðsetning Umhverfisstofn-
unarinnar i Afrikulandi muni
mjög draga úr gagnsemi hennar,
að minnsta kosti fyrir tsland og
önnur Evrópulönd, að ekki sé
minnzt á kostnaðaraukann og allt
óhagræðið, sem þvi er samfara.
Ákvörðun sendinefndarinnar i
þessu máli var þess vegna ákaf-
lega misráðin og til þess fallin að
gera tsland broslegt i augum um-
heimsins. Þau rök, sem meiri-
hluti nefndarinnar færir fram
fyrir afstöðu sinni, réttlætir ekki
þau vinnubrögð, sem þarna voru
viðhöfð, að minum dómi.
3. Ég mun ekki elta ólar við ýms-
ar aðdróttanir i minn garð i
nefndu svari, né leiðrétta frekar
skoðanir, sem mér eru gerðar
upp, og ég ekki hafi látið i ljós.
En að lokum þetta:
Utanríkismál eru ákaflega
vandmeðfarið viðfangsefni.
Kúnstir og sýndarmennska af þvi
tagi, sem hér á undan hefur verið
lýst á viðkvæmum sviðum sam-
skipta við önnur riki mega ekki
liðast.
tsland á vissulega að leggja sitt
af mörkum i baráttunni gegn
kynþáttamisrétti og nýlendu-
stefnu, hvort heldur er i Suöur
Afriku, Kina, Rhodesiu, Uganda,
Angola, eða annars staðar i heim-
inum og alls ekki liggja þar á liði
sinu.
Að þvi ber að vinna á jákvæðan
hátt i samstarfi viö hin Norður-
löndin, að minnsta kosti á meðan
við höfum ekki öðlazt betri að-
stöðu til stefnumörkunar i
þessum málum, heldur en nú er,
en tsland á enga sérfræðinga i
Afriku-eða Asiumálum eða sendi-
ráð i þessum heimsálfum. Mikil-
vægt er að Islandi auðnist að
standa þannig að þessum málum,
sem öðrum á vettvangi sam-
skipta við önnur ríki, að landi
okkar verði sem til mestrar
sæmdar.
8. janúar 1973.
Stefán Gunnlaugsson.
FRÁ B.S.A.B.
Verkamenn óskast
Verkamenn óskast i byggingavinnu nú
þegar. Upplýsingar hjá byggingastjóra i
sima 83230 á venjulegum vinnutima.
B.S.A.B.
Nýr söfnuður á
Selt j arn arnesi
Stofnfundur safnaðar Seltirninga verður
haldinn i Félagsheimilinu laugardaginn
13. janúar 1973 kl. 14.00. Dómprófastur, sr.
Jón Auðuns, stýrir fundinum.
Þegar samþykkt hefir verið stofnun safnaðarins verður
kosin safnaðarnefnd og safnaðarfulltrúi.
Rétt til fundarsetu og atkvæðisrétt hefir þjóökirkjufólk
búsett á Seltjarnarnesi.
Sveitarstjóri.