Þjóðviljinn - 06.04.1973, Blaðsíða 7

Sjóðir iðnaðarins efldir:
Föstudagur 6. aprfl. 1973 ÞJÓÐVILJINN — SÍDA 7
Aukið fjármagn til iðnlána
og iðnrekstrarsj óða
Með breytingarti llögu
sem iðnaða rráðherra
Magnús Kjartansson lagði
fram á alþingi í gær um
fjárframlag á þessu ári úr
ríkissjóði til iðnrekstrar-
sjóðs er gert ráð fyrir að
iðnaðurinn fái 50 milj. kr.
meira til ráðstöfunar úr
rekstrarsjóði sínum á þessu
ári en ella hefði verið. Þá
var í gær lagt fram
stjórnarfrumvarp á alþingi
sem gerir ráð fyrir að iðn-
lánasjóðsgjaldiðá þessuári
nemi um 69 milj. kr. og að
framlag ríkissjóðs i
Iðnlánasjóð hækki úr 15
milj. kr. i 50 milj. kr. á
þessu ári — Þannig að
staða Iðniánasjóðs batni
um 49 milj. kr. á þessu ári.
1 gær kom fram á alþingi
stjórnarfrumvarp um breytingu á
lögum um Iðnlánasjóð sem gerir
ráð fyrir þvi, að fjármagn það
aukist sem sjóðurinn hefur til
ráðstöfunar.
t fyrsta lagi er lagt til i frum-
varpi þessu að iðnlánasjóðsgjald
það sem lagt er á sama gjaldstofn
og aðstöðugjald hækki úr 0,4% i
0,5% eða um fimmtung.
t öðru lagi er svo lagt til að sér-
AK
Fjöldi lánsbeiðna
Upphæð lánsbeiðna
Afgreidd lán *
stakt framlag rikisins i Iðnlána-
sjóð á þessu ári hækki úr 15 milj.
kr. i 50 milj. kr. eða um 35 milj.
kr. Breytingum þessum er ætlað
að stuðla að eflingu Iðnlánasjóðs.
Iðnlánasjóðsgjaldið nam fyrst
er það var lagt á 4,2 milj. kr. en á
siðasta ári nam gjaldið 51,5 milj.
kr. Samanlagt frá upphafi hefur
gjaldið numið 253 milj. kr., en
höfuðstóll Iðnlánasjóðs nam 459,4
milj. kr. 31. des. sl.
1 greinargerð með stjórnar-
frumvarpinu kemur fram hversu
eftirspurn lána úr Iönlánasjóði
hefur verið háttað á undanförn-
um árum:
1971 1972 1973
231 250 290
327mkr 419mkr 665mkr
127mkr 176mkr I58mkr
Ný höfn við
Suðurströnd
(Taflan fyrir 1973 er miðuð við lánsbeiðnir i byrjun marz 1973. en
eftir venju er umsóknarfrestur þá liðinn.) Framhald á bls. 15.
þingmenn Suðurlands leggja
fram frumvarp
Allir þingmenn Suðurlands
kjördæmis hafa sameiginlegf
lagt fram á aiþingi þingsályktun
artiliögu um nthugun á staðsetn
ingu nýrrar hafnar á suðurströnc
landsins.
Tillagan er á þessa leið:
„Alþingi ályktar að fela rikis-
stjórninni að láta nú þegar hefja
athugun á staðsetningu nýrrar
hafnar á suðurströnd landsins á
svæðinu frá Dyrhólaey og vestur
um. Athuguninni verði hraðað
eins og kostur er á, sérstaklega
með tilliti til þess, ef svo kynni að
fara, að höfnin i Vestmannaeyj-
um og hafnarstæði þar færi for-
görðum af völdum eldgossins.
Til að framkvæmda athugunina
skal samgönguráðuneytið skipa
nefnd sex manna. Skal einn til-
nefndur af Hafnamálastofnun
rikisins, einn af skipulagsstjórn
rikisins, einn af Útvegsbændafé-
lagi Vestmannaeyja, einn sam-
eiginlega af samtökum sjómanna
og verkalýðsfélögunum i Vest-
mannaeyjum, einn af bæjarstjórn
Vestmannaeyja, og enn fremur
skal samgönguráðuneytið skipa
einn mann i nefndina án tilnefn-
ingar og skal hann vera formaður
nefndarinnar.
Nefndin skal skila áliti svo fljótt
sem við verður komið”.
Svava Jakobsdóttir:
Breytt heimilis-
hj álp í viðlögum
Svava Jakobsdóttir flytur á al-
þingi frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um heimilishjálp i
viðlögum. Mælti þingmaðurinn
fyrir frumvarpi sinu ! neðri deild i
gær og var þvi, án ágreinings,
visað til 2. umræðu.
t greinargerð með frumvarpinu
segir Svava:
Að styrkja heimilisuppeldið
með samfélagslegum þætti
— dagheimilismálin komin til neðri deildar
t fyrradag kom til uinræðu i
neðri deild frumvarp ríkisstjórn-
arinnar um hlutdeild rikisins I
byggingar- og reksturskostnaði
dagheimila og leikskóla, en efri
deild hefur þegar afgreitt frum-
varpið.
Magnús Torfi ólafssonmennta-
málaráðherra mælti fyrir frum-
varpinu. Hann sagði, að nú væri
ekki lengur um það deilt eins og
áður var, að slikar stofnanir hafi
mjög þýðingarmiklu hlutverki að
gegna i þjóðfélaginu. Félagsleg
og þjóðhagsleg þýðing slikra
stofnana fer stöðugt vaxandi.
Með frumvarpinu er mótuð sú
framtiðarstefna, að öll börn i
þéttbýli eigi þess kost að njóta um
einhvern tima fyrir skólaskyidu-
aldur dvalar á dagheimili eða i
leikskóla hálfan eða heilan dag-
inn. Tilgangurinn er að styrkja
heimilisuppeldið með samfélags-
legum þætti.
Ráðherrann minnti á að jafn-
rétti kynjanna verður ekki komið
á, nema þáttur dagheimila og
leikskóla verði stóraukinn.
Ætlunin væri að tryggja, að báðir
foreldrar ættu þess kost að stunda
atvinnu eða nám utan heimilis, og
stuðla jafnframt að heppilegum
uppeldisáhrifum á börnin.
Svava Jakobsdóttir kvaddi sér
hljóðs að lokinni ræðu ráðherra
og lýsti ánægju sinni yfir þvi, að
frumvarpið hefði nú verið af -
greitt frá efri deild án þess að
meginstefnu þess hafi verið rask-
að. Svava sagði, að nefndin sem
vann að undirbúningi þessa frum-
varps hafi orðið vör við mikinn
áhuga sveitarfélaga úti á landi
fyrir þvi, að helztu efnisatriði
frumvarpsins yrðu lögfest. 1
kaupstöðum og þorpum úti á
landi er atvinnulifi viða þannig
háttað, að þörfin fyrir vinnuafl
kvennanna úti i atvinnulifinu er
mjög brýn. A mörgum slfkum
stöðum væri bygging og rekstur
dagheimila eða leikskóla dag-
skrármál.
Um þá afstöðu Sambands is-
lenzkra sveitarfélaga, að rikið
ætti eingöngu að eiga þátt i bygg-
ingu en ekki i rekstri slikra fé-
laga, sagði Svava, að frumvarpið
miðaði ekki að þvi á nokkurn hátt
að taka frumkvæði af sveitarfé-
lögunum. —- Það eru sveitarfélög-
in sjálf, sem eiga að hafa frum-
kvæðið að þvi að ákveða, hvort
reisa á dagheimili, og um rekstur
þeirra, en sækja siðan um styrk
til rikisins. Sveitarfélögin geta
Framhald á bls. 15.
,,Lög um heimilishjálp i viðlög-
um, nr. 10 frá 25. jan. 1952, voru
sett til þess að aðstoða heimili, er
húsmóðir gat ekki sinnt heimilis-
störfum vegna veikinda eða ann-
arra skyldra orsaka. Skv. skiln-
ingi laganna mun atvinna hús-
móður utan heimilis — eða ein-
stæðs föður — ekki tryggja rétt til
hjálpar skv. lögunum, þegar börn
eða aðrir, sem kunna að vera á
framfæri heimilisins, veikjast og
þurfa umönnunar við.
Þegar iög um heimilishjálp i
viðlögum voru sett, kom fram i
umræðum á Alþingi, að slik hjálp
ætti að tryggja, að heimilishættir
röskuðust sem minnst, þótt hús-
móðurinnar nyti ekki við um
stundarsakir, að börn, aldraðir og
sjúklingar, sem á heimilinu væru,
fengju eftir sem áður nauðsyn-
lega umönnun og að fyrirvinnan
þyrfti ekki að leggja niður vinnu
til að taka að sér heimilisstörfin.
Móðir, sem sér sjálfri sér og
börnum sinúm farboða með starfi
sinu utan heimilis, stendur oft
frammi fyrir þvi að verða að
biðja um leyfi frá störfum vegna
veikinda barna sinna. Oft er hún
af þeim ástæðum dæmdur lélegur
vinnukraftur og býr við skert nt-
vinnuöryggi af þeim sökum. Ein-
stæðum feðrum, sem haida heim-
ili fyrir börn sin, fer einnig fjölg-
andi, og ætti réttur til heimilis-
hjálpar einnig aö standa þeim til
boða, er veikindi steðja að heimil-
inu.
Það er skoðun flm., að tima-
bært sé að breyta lögum um
heimilishjálp á þann veg, sem að
ofan greinir, til þess að tryggja
sem bezt umönnun veikra barna
eða annarra, sem eru i umsjá
húsráðanda, og atvinnuöryggi
húsráðenda sjálfra. Sanngjarnt
virðist að heimilishjálp nái til
allra, er þurfa hennar við, án til-
lits til hjúskaparstéttar eða kyn-
ferðis fyrirvinnunnar.
Lögð skal áherzla á, að ekki er
átt við veikindi á heimilum, þar
sem heimilishjúkrunar er þörf.
Ætti þvi ekki að þurfa að breyta i
neinu þeim kröfum, sem nú eru
gerðar til þess starfsfólks, sem
vinnur á vegum heimilishjálpar
sveitarfélaga”.
Stjórnarfrumvarp á alþingi:
Bætt verði staða Fiskveiðasjóðs
i gær kom fram á aiþingi
frumvarp frá ríkisstjórninni
sem gerir ráð fyrir eflingu
Fiskveiðasjóðs frá þvi sem nú
er.
Fjáröflun til Fiskveiðasjóðs
er nú-annig háttað.að rikis-
sjóður greiðir árlega 35
milj.kr. en auk þess rennur til
sjóðsins hluti af útflutnings-
gjöldum af sjávarafurðum.
Nam hin siðarnefnda upphæð-
in 49 milj. kr. á sl. ári. Loks
renna i sjóðinn vextir af lán-
um og öðrum kröfum, og var
þar um að ræða 260 milj. kr. á
sl. ári.
Nú er gert ráð fyrir þvl, að
hluti sjóösins af útflutningi
sjávarafurða lækki I 9,4% af
útflutningsgjöldunum úr
11,4%. Þannig hefur dregið
nokkuð úr fjármagni til sjóðs-
ins^ Á hinn bóginn hafa verk-
efni sjóðsins aukizt mjög, og
ber þar hæst tvö stórverkefni.
1 fyrsta lagi er um að ræða
endurnýjun skipaflotans,
einkum togaraflotans, sem nú
stendur yfir, en hitt er endur-
nýjun hraðfrystihúsanna.
Með tilliti til aiis þessa er
lagt til að auka fjáröflun til
sjóðsins.-
Gert er ráð fyrir að verðmætí
útfluttra sjávarafurða nemi
15—16 miljörðum króna á
þessu ári, en á timabilinu frá
1. júli til áramóta nemi þetta
5,5 miljörðum króna. Nú er
gert ráð fyrir með frumvarp-
inu að 1% af fobverði útfluttra
sjávarafurða (öðrum en þeim
sem koma af hval- sel- og
hrognkelsaveiðum) renni til
Fiskveiðasjóðsins, og sam-
svarar það ásamt auknu
framlagi rikissjóðs 110
milj.kr. á þessu ári. Ef reikn-
að er með 10% aukningu út-
flutningsverðmætis' sjávaraf-
LÁNVEITINGAR ÁRIÐ 1972
urða á næsta ári, munu tekjur
sjóðsins aukast um 330—350
milj.kr., enda væri helmingur
framlaganna úr rikissjóði.
Hér á siðunni er birt yfirlit
yfir lánveitingar Fiskveiða-
sjóðs á sl. ári.
i. Fiskiskip:
;i) Innlcnd skipasmjði fí)1 lán) ........................ kr. 538 420 434.00
h) Erlend skip (8 lán) ................................... — 181 664571.00
c) Gcngisjöfnunarlán (36 lán) ............................ 13 463 000.00
(1) VrÖgcrðir skipa, lækjalán o. II. (170 lán) ........... 198 740 179.00
II. Fasteignalán:
a) Hraðfryslihús (30 lán) ................................ — 213 235 000.00
h) Síldar- og fiskimjölsverksiniðjur (1 lán) ............. — 3 300 000.00
c) Aðrar vinnsluslöðvar (32 lán ) ....................... 86 340 000.00
d) Skipasmiðaslöðvar (4 lán) ............................. -— 20 200 000.00
e) Verbúðir o. fl. (4 lán) .............................,. — 7 880 000.00
III. Bráðabirgðalán .......................................... -— 470 099.30
Samtals kr, 1 263 713 283.30
Edri lán endurlánuð, þ. e. sameinuð nýjum lánum .......... kr. 6 080 000.00
Afleidd lán (6 lán) ...................................... kr. 6 050 248.00