Þjóðviljinn - 19.06.1973, Blaðsíða 6

fi Sin/V — ÞJÓDVIL.IINN Þriftjudagur 19. júni 1973
DMVIUINN
MÁLGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Otgefandi: tJtgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 llnur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuði.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
ÍSLAND NOTAÐ SEM NJÓSNASTÖÐ
Ákvörðun rikisstjórnarinnar að hefja
endurskoðun „varnarsamningsins” frá
1951 hefur komið á nýjan leik á stað mikl-
um umræðum um herstöðvamálið.og ljóst
er að það mál mun verða i brennidepli
næstu mánuði. Magnús Kjartansson ráð-
herra birti á þjóðhátiðardaginn athyglis-
verða grein um þetta mál. í henni var
m.a. vakin athygli á þvi breytta hlutverki
sem bandariska herstöðvin gegnir i her-
stöðvaneti bandariskrar heimsvalda-
stefnu. Af þeim 3000 Bandarikjamönnum
sem staðsettir eru á Miðnesheiðinni, þá
eru i þeim hópi aðeins rúmlega 100 menn
sérþjálfaðir i vopnaburði og 14 orustuflug-
vélar. Það er öll „verndin” sem banda-
riski herinn veitir íslendingum. Þvi benti
Magnús á, að allt tal um að herstöðin væri
til varnar gegn árás væri marklaust tal,
„island er nú einvörðungu notað sem
njósnastöð”. Þessa staðreynd verða menn
að hafa vel i huga i umræðum um her-
stöðvamálið á komandi mánuðum.
En bandariska herstöðin er ekki aðeins
notuð til að njósna um ferðir sovézkra kaf-
báta. 1 fyrrnefndri grein benti Magnús á
eftirfarandi:
. „Dátarnir á Miðnesheiði eru hvorki
látnir hreyfa legg né lið þótt íslendingar
séu beittir hernaðarofbeldi, fullveldi
þjóðarinnar skert og traðkað á islenzkum
lögum. Þess i stað er flugstjórnarmið-
stöðin á Keflavikurflugvelli notuð til þess
að leiðbeina brezku njósnaflugvélíinum
sem dag hvern snuðra yfir fiskimiðum
okkar. Engum manni með heilbrigða
dómgreind ætti lengur að dyljast að
bandariski herinn á íslandi tekur nú þátt i
að vernda sérréttindi stórvelda gegn bar-
áttu smáþjóðar fyrir lifshagsmunum sin-
um.”
Rikisstjórnin hefur nú hafizt handa við
efnd þess fyrirheits sem er forsenda
stjórnarsamstarfsins. Ef ákvæðið um
brottför hersins hefði ekki fengizt inn i
málefnasamning rikisstjórnarinnar hefði
vinstri stjórnin aldrei verið mynduð. Á
næstu sex mánuðum verður kannað hvort
samkomulag næst við Bandarikjastjórn
um brottför hersins, en i Bandarikjunum
eru uppi raddir um fækkun herstöðva
erlendis. Náist hins vegar ekki samkomu-
lag kemur til kasta islenzkra stjórnvalda,
og um það atriði sagði i grein Magnúsar:
„Stjórnarflokkarnir hafa sameiginlega
ákveðið að samningunum frá 1951 verði
sagt upp; þeir falla þá úr gildi á einu ári
og herinn verður að vera á brott innan
þess tima. Auðvitað sker alþingi úr um
þessi mál eins og allar aðrar ákvarðanir
rikisstjórnarinnar. Málefnasamningurinn
frá 14da júli 1971 er hins vegar bindandi
skuldbinding stjórnarflokkanna allra um
að nota þingmeirihluta sinn til þess að
framkvæma þá stefnu sem i samningnum
felst, þar á meðal ákvæðið um brottför
hersins. Það er tilefnislaus óskhyggja
stjórnarandstæðinga að einhverjir þing-
menn stjórnarflokkanna bregðist þeim
skuldbindingum sinum.”
Á nýliðnum þjóðhátiðardegi hafa mörg
fögur orð fallið um nauðsyn þjóðar-
einingar. 1 niðurlagi greinar Magnúsar
var að þvi vikið:
,,Hér verður ekki eðlilegt, heilbrigt and-
rúmsloft fyrr en herinn er farinn og
íslendingar búa einir og frjálsir i landi
sinu. Einnig af þessari ástæðu er þjóðinni
það knýjandi nauðsyn að fullkomna það
verk sem nú er hafið.”
Chile:
Borearastéttin vinnur
^ nfaa hrpvfinúnm pin« nP MTR
að falli Allendes
Blaðamaður danska
blaðsins,,Informatfon" er
staddur í Chile og skrifar
þessa grein þaðan. Segir
hann frá því hvernig unn-
ið er á móti stjórn Allende
m.a. með því að skapa
vandræðaástand á vöru-
markaðinum, þannig að
það lítur út fyrir að allt of
litið sé af vörum á boð-
stólunum. Borgarastéttin
er hrædd um stöðu sína,
og jókst sá ótti eftir síð-
ustu kosningar og vinnur
hún nú skipulagt að þvi að
efna til borgarastyrjaldar
í Chile, þannig að hægt
verði að steypa stjórn All-
endes af stóli. Borgara-
stéttin lætur sér ekki líka
úrslit kosninganna, og vill
því reyna að „leiðrétta"
lýðræðið með eigin hætti.
Santiago i april.— Það hefur
alltaf þótt ofur eðlilegt i verka-
manna- og fátækrahverfunum
að þurfa að biða i röð eftir af-
greiðslu. Nú tiðkast biðraðir
einnig i hverfi rikisbubbanna i
miðri Santiago, en þar er fólk ó-
vant siikum hlutum. Þar stend-
ur fólk nú prúðbúið i röð og bið-
ur eftir afgreiðslu á nauðsynja-
vöru ýmis komar.
Það er að visu ekki mikill
skortur á þessum vörum, en
borgara- og millistéttin er farin
að hamstra eins og allt væri að
verða uppurið. Af þessu leiðir,
að ekki er til nægilegt af vörum i
verzlunum, en nóg á svörtum
markaði, þar sem verðið er auð-
vitað hærra, allt að þvi tifalt
verzlunarverð.
Biðröðin er vopn
í stjórnmálabaráttunni.
Um tvö hundruð manns biða
þess i röö að fá keypta vindlinga
og fullorðinn maður segir: „Að-
ur gat maður bara keypt sér
vindlinga án þess að standa i
röð, en nú er allt i upplausn og
vitleysu. Og stjórnin að bjóða
manni upp á þessi ósköp, — hún
geturekki haldið velli lengi með
þessu móti. Ég hef i sjálfu sér
ekkert á móti Allende, hann er
heiðarlegur og góður stjórn-
málamaður, en hann er bara i
klónum á kommúnistunum og
maóistum og Castro. Það var nú
skárra áður.”
Litil og i'eitlagin kona, sem
heldur á innkaupatösku segir
hæðnislega við manninn:
sem i vændum eru. Þær eiga að
bæta lif verkamannsins, bónd-
ans og ibúa fátækrahverfisins á
kostnað hins rika.
Vöruskortur.
Það er þessi ótti sem fulltrúar
borgarastéttarinnar hafa not-
fært sér, og ýtt undir þessa sjúk-
legu þörf til þess að kaupa, hjá
borgara- og millistéttinni.
Vegna óþarfa kaupa þessara
stétta og minnkandi framleiðslu
á sumum hlutum er vöruskortur
i búðunum, þótt svarti markað-
urinn blómstri.
Eftir Jens Lohmann
,,Heyrðumig,ef þér finnst svona
leiðinlegt að standa i röð, af
hverju ertu þá að þvi? Þú getur
bara farið á Mapocho eða ein-
hvern annan stað, þar sem vinir
þinir eru að selja á svörtum
sigarettur sem þeir hafa
hamstrað.”
Maðurinn fór strax að and-
mæla konunni, og eftir andartak
höfðu þeir sem næstir stóðu i
röðinni byrjað ákafar umræður,
og var talað um stjórnina,
sósialisma og ástandið á vöru-
markaðinum, o.fi.
Það er einkum i hverfum rika
fólksins sem kvartað er hátt og
skýrt, þvi þar er fólkið á móti
stjórn alþýðufylkingarinnar.
Dugmikið fólk.
I hverfum fátæka fólksins og
verkamannanna er fólk vongott
og biður bctri tima, og hefur oft
aðdáunarvert þrek til þess að
halda áfram baráttunni. En i
hverfum rika fólksins rikir von-
leysi eftir kosningarnar 4. marz.
Andstæðingar Allende höfðu
vonað að þeir gætu sigrað hann,
en það fór á annan veg, þvi
stjórnarflokkarnir juku fylgi
sitt. Nú eru þeir ríku hræddir
við þjóðfélagsbreytingarnar
Fram til þessa hafa hvorki
borgara- né millistéttirnar orðið
hart úti vegna stefnu stjórnar-
innar. Enn geta þessar stéttir
fengið keypt nærri þvi hvað sem
er á svörtum markaði, — aðeins
ef þær hafa peninga og það hafa
þessar stéttir enn. Þar sem fólk
kemur saman i Barrio Alto,
hverfi fina fólksins, er aðalum-
ræðuefnið rikisstjórnin, og
hvernig auðveldast sé og ódýr-
ast að ná i vörur á svörtum
markaði. Dollarar eru seldir á
svörtum markaði, og jókst sal-
an mjög eftir kosningarnar i
marz.
„Við neyðumst til þess að
vinna skipulagt gegn rikis-
stjórninni sem vill eyðileggja
landið, við þurfum að fella rikis-
stjórnina”, segir Pablo Roder-
iguez Grez foringi hægri öfga-
hreyfingarinnar „Föðurland og
Frelsi”. Hreyfingin hefur aðal-
aðsetur i Barrio Alto.
„Ræður hreyfingin yfir vopn-
um?” spyr blaðamaðurinn.
Vopnuð hreyfing.
„Ekki eru allir félagar vopn-
aðir, a.m.k. ekki enn. Auðvitað
ættum við öll að bera vopn.
Stjórnin leyfir vinstri sinnuðum
öfga hreyfingum eins og MIR að
hafa vopn, en það er ógnun við
tilveru þjóöarinnar og öryggi.
Svo virðist sem herinn kæri sig
kollóttan um þótt marxistar
vaði uppi og gangi af þjóðinni
dauðri,ogþá er það skylda hins
almenna borgara að gripa til
sinna ráða.
„Föðurland og Frelsi”, er
byggt upp eins og her, með ungu
fólki úr borgara- og millistétt og
afbrotaunglingum úr fátækra-
hverfunum. Samtökin hafa ein-
kennisbúning, bláar buxur og
hvita skyrtu. Þau hafa samband
við hinn mjög svo ihaldssama
„Þjóðarflokk” og við rikis-
stjórnir Brasiliu og Boliviu.
Peningar eru samtökunum
heldur ekki neitt vandamál, þvi
margir verða til þess að gefa
þeim, bæði utanlands og innan,
stóriðjuhöldar sem aðrir.”
— Hvernig stjórn viljið þið
svo fá i staðinn?
Andsvör fasismans.
„Að minnsta kosti viljum við
komast hjá þvi að hafa atvinnu-
stjórnmálamenn; þeim er aldrei
að treysta, og það voru þeir sem
komu öllu þessu öngþveiti af
stað. Við viljum mynda sterka
rikisstjórn með aðstoð frá hern-
um og fólki úr öllum möguleg-
um starfsgreinum — fólki sem
hefur staðið sig vel á sinu sviði,
þvi okkur finnst ekki rétt að láta
öll stjórnmál miðast við og
stjórnastaf stjórnmálaflokkum.
En aðalatriðið er þó að rikis-
stjórnin verði sterk og ráði við
allar uppreisnir og annað sem
gæti stofnað þjóðarheill i voða.”
Það er rétt eins og menn séu
komnir til Þýzkalands á þvi
herrans ári 1932.
Þetta viðhorf er orðið mjög
algengt meðal fólks úr borgara-
stéttunum eftir að Allende kom
til valda. Notkun vopna fer i
vöxt, hefur aukizt mjög eftir
kosningarnar i marz, og það eru
borgarastéttirnar sem þar eiga
hlut að máli, ekki sizt fólk úr
þessum hálffasisku samtökum,
„Föðurland og Frelsi.”
Þeir hafa ráðizt með vopnum
á göngu verkamanna og við
tækifæri ráðizt á fólk úr fá-
tækrahverfunum og miða smám
saman að þvi að gera þessar
stéttir jafn hræddar og óörugg-
Einn liður i herferðinni til þess
að skapa óánægju og vandræða-
ástand á vörumarkaðinum var
„gangan til að mótmæla tómum
pottum” i nóvember 1971.
ar og þeir eru sjálfir. Þannig
skapast óöruggt og ótryggt á-
stand, sem gæti gert borgara-
stéttinni það mögulegt að koma
af stað borgarastyrjöld.
Borgarastéttirnar og fylgi-
fiskur hennar eru núna betur
vopnum búnir en Allendestjórn-
in. Borgarastéttin hefur skipu-
lagt vopnakaup sin bæði fyrir
einstaklinga og félög. Eins og
kona nokkur orðaði það: „Við
eigum tvær byssur hér heima
við,og við munum svo sannar-
lega nota þær, þvi það er einasta
tungumálið sem þessi rauði
skrill skilur.”
Verkamannaflokkarnir eru
illa skipulagðir, hikandi og nán-
ast óvopnaðir með öllu. Ótti
borgarastéttanna er þó ekki á-
stæðulaus. Undanfarin ár hefur
meiri hluti verkamanna orðið
sér meðvitandi um nauðsyn á
róttækri breytingu á þjóðfélag-
inu. Þetta fólk getur ekki snúið
við, það verður að halda barátt-
unni áfram.
(Þýtt úr Informatfon).
Tveir sækja
um Hæstarétt
Nýlega rann út umsóknar-
frestur um embætti dómara við
Hæstarétt
Umsækjendur um embættið eru;
Björn Sveinbjörnsson, hæsta-
réttarlögmaöur, og Gunnar M.
Guðmundsson, hæstaréttarlög-
maður.