Þjóðviljinn - 09.07.1974, Page 1

UÚÐVIUINN
Þriðjudagur 9. júlí 1974 — 39. árg. —118. tbl.
Áform Wilson
stjórnarinnar
Breska
ríkið ráði
yfir olíu-
iðnaðinum
LONDON 8/7 Verö hlutabréfa I
oiíufélögum hefur lækkað eftir að
bresk blöð hafa haldið þvi fram,
að stjórn Wiisons ætli að tryggja
rikinu yfirráð yfir þeirri ollu sem
fundist hefur og finnast mun i
Norðursjó Bretiandsmegin. Bdist
er við kosningum i Bretlandi í
haust.
Það var eitt af kosningaloforð-
um Verkamannaflokksins fyrr á
þessu ári, að oliuiðnaðinum skuli
komið undir rikiseftirlit, enda
hefur það sætt mikilli gagnrýni,
að alþjóðlegir auðhringar geti
braskað með hina miklu orkuþörf
landsins. Blaðið Sunday
Telegraph skrifar i gær, aö innap
tiu daga muni Wilsonsstjórnin
gera grein fyrir áætlunum um að
rikið kaupi upp meirihlutann af
hlutabréfum I þeim oliufélögum
sem starfa I Norðursjó. Þá er og
talið hugsanlegt, aö félögin verði
að greiöa mjög háa skatta og
gjöld af ágóða sinum, eða 70—80%
til, að komið veröi i veg fyrir að
þau noti Noröursjávargróðann til
að standa undir tapi eða braski
annarsstaðar I heiminum.
Kosningar í haust
Breska stjórnin er nú aö undir-
búa bráðabirgðaráðstafanir til að
mæta efnahagsvanda landsins.
Verðbólga er þar nú 20% og óttast
er aö hún leiöi til mikils atvinnu-
leysis siöar á árinu. Michael Foot
atvinnumálaráðherra, sagði I út-
varpsviðtali I gær, að ekki yrði
hjá þvi komist að efna til kosn-
inga I haust, til aö tryggja Verka-
mannaflokknum meirihluta, en
hann hefur nú 298 þingsæti I neðri
málstofunni og hefur veriö borinn
atkvæðum nokkrum sinnum I
mikilvægum málum. Fleiri ráð-
herrar hafa tekið i sama streng.
Kútter Sigurfari leggst að bryggju á Akranesi sl. sunnudagskvöld.
Þennan kútter fengu Skagamenn frá Færeyjum. Hann var áður fyrri í
eign islendinga, en var seldur til Færeyja og er nú aftur kominn heim.
Ilonum verður komiö fyrir I byggöasafni Akurnesinga að Görðum.
(Ljósm. J.S.)
Glœsilegri þjóðhátíð
Akurnesinga að Ijúka
A fimmtudag lýkur mjög glæsi-
legri þjóðhátiðarviku sem Akur-
nesingar hafa gengist fyrir. Há-
tiðin byrjaði sl. fimmtudags-
kvöld. Þá kom forseti islands dr.
Kristján Eidjárn og forsetafrú
Halldóra Eldjárn til Akraness og
voru viðstödd opnunarhátlöina,
en hápunktur hennar var opnun
nýs byggðasafnshúss á Akranesi.
A föstudagskvöldið var opnuö
listsýning með verkum eftir
Akurnesinga, þar á meðal verk-
um eftir marga fristundamálara
á Akranesi. En meðal kunnra
málara þaðan má nefna Hjálmar
Þorsteinsson og Hrein Eliasson.
Listsýningin er I barnaskólanum.
Þá var einnig opnuö þetta kvöld
iðnsýning I gagnfræöaskólanum,
þar sem gefur að lita mynd af at-
vinnurekstri á Akranesi. Þarna
sýna frystihúsin 3, nótastöðin og
öli helstu atvinnufyrirtæki á
Akranesi. Þykir sýningin mjög
skemmtileg og smekklega upp-
sett.
A laugardaginn var svo sam-
Hestapóstlestinni miðar vel
Hestapóstlestinni, sem lagði
upp frá Reykjavik um miðja sið-
ustu viku miðar mjög vel áfram.
A sunnudaginn fóru póstarnir frá
Siðumula i Borgarfirði hjá
Þverárrétt og yfir Grjótháls og
niður á milli Halldórsstaða og
Hóls og áfram fram Norðurárdal
og gist» i Sveinatungu aðfaranótt
mánudagsins.
A mánudagsmorguninn lagði
lestin svo af stað yfir Holtavörðu-
heiði og kom að Staðarskála i
Hrútafirði i gærkveldi. I dag
heldur hún svo áfram norður
Húnavatnssýslur. — s.dór
eiginleg hátið Akurnesinga og
Borgfirðinga að Reykholti þar
sem m.a. var frumflutt nýtt ljóö
eftir Guðmund Böðvarsson skáld
á Kirkjubóli, sem hann orti rétt
fyrir andlát sitt I tilefni þessarar
þjóöhátiðar.
A sunnudag héldu hátiðarhöldin
áfram á Akranesi, en hápunktur-
inn þann dag var þegar kútterinn
Sigurfari kom til Akraness frá
Neskaupstað, en þar kom hann
við á leiðinni frá Færeyjum, það-
an sem hann er keyptur, og verö-
ur honum siðan komiö fyrir I
byggöasafninu á Akranesi.
Þessarri myndarlegu þjóðháfið
Akurnesinga lýkur á fimmtu-
dagskvöld með þvi að frumflutt
veröur nýtt Islenskt leikrit i BIó-
höllinni á Akranesi. Þetta leikrit
er eftir Þorleif Bjarnason náms-
stjóra og lýsir landnámi þeirra
Bersasona. Það er Steinunn
Jóhannesdóttir sem leikstýrir
verkinu — Hafsteinn.
APOTEK
OPIÐ ÖLL KVÖLD TIL KL. 7.
NEMA LAUGARDAGA TIL KL. 2,
I SUNNUDAGA MILLI KL. 1 OG 3
I SiMI 40102
..W
ÞAÐ BORGAR SIG
AÐ VERZtA í KRON
Hœstaréttardómur
í deilunni um Straumsvíkurhöfn
Ríkið greiði
Hochtief 150
miljónir, vexti
og gengismun
Sem kunnugt er var það þýska
verktakafyrirtækið Hochtief, sem
annaðist hafnarframkvæmdir i
Straumsvik i tengslum við bygg-
ingu álverksmiðjunnar á sinum
tima, en á þess vegum störfuöu
einnig islenskir undirverktakar.
Samkvæmt upphaflegum
samningi var ráð fyrir þvi gert,
að risi ágreiningur um fjárhags-
lega hlið framkvæmdanna skyldi
um hann fjallað af alþjóðlegum
gerðardómi, er væri skipaöur
samkvæmt reglum Alþjóða-
verslunarráðsins.
Úrskurður sliks gerðardóms
féll þann 8. júli 1971. Málinu var
siðan áfrýjað til undirréttar á Is-
landi og loks til Hæstaréttar, sem
nú hefur i meginatriðum staöfest
niðurstöður gerðardóms og
undirréttar.
Það má með sanni segja, að
hann ætli að verða langur við-
reisnarhalinn varðandi greiðslur
til erlendra aðila, I tengslum við
álverksmiðjuna i Straumsvik.
Þessar 150 miljónir bætast nú
ofan á þær stórúpphæðir, sem ís-
lendingar verða dag hvern að
greiða með rafmagninu til á-
hringsins.
Eþíópía:
Þann 4. júli var kveð-
inn upp i Hæstarétti
dómur i máli þvi, sem
rikissjóður hefur átt við
þýska verktakafyrir-
tækið Hochtief A/G og
islenska verktakafyrir-
tækið Véltækni h.f.
vegna hafnarfram-
kvæmda i Straumsvik.
Niðurstaða Hæstaréttar er sú,
að rlkissjóður skal greiða þessum
aðilum tæpar 150 miljónir króna I
skaðabætur, að viðbættum 7%
ársvöxtum frá 8. júli 1971 til
greiösludags, og einnig skal fjár-
hæðin hækka til samræmis við
þær breytingar, sem orðið hafa á
þessum tima á stofngengi is-
lensku krónunnar gagnvart
ve stur-þýsku marki.
Tveir dómenda I hæstarétti,
þeir Armann Snævarr og Björn
Sveinbjörnsson, skiluðu sérat-
kvæði og vildu verða við kröfu
rikissjóðs um sýknun af kröfu
verktakafyrirtækjanna.
þjarmað að
keisaranum
ADDIS ABEBA 8/7 Herinn I
Eþiópiu heldur áfram að festa sig
I sessi og neyðir Haile Selassie
keisara til æ meiri undanhalds.
Nú hefur herinn birt lista yfir 27
valdamenn, sem hann vill hand-
taka og hefur lýst óferjandi og ó-
aiandi, og er talið að keisarinn
hafi samþykkt lista þennan.
A lista þessum eru ýmsir helstu
valdamenn landsins, meðal ann-
arra fyrrverandi yfirmaöur lög-
reglunnar og Nesfin Sileshi léns-
herra,áöur einn af helstu ráðgjöf-
um keisarans, fyrrverandi ráð-
herrar og héraðsstjórar. Siðar
upplýstu talsmenn hersins, aö 10
af þeim sem lýst var eftir heföu
gefið sig fram, en öllum er hótaö
eignasviptingu og skóggangi sem
þrjóskast við. Alls hefur herinn
handtekið um 70 áhrifamenn sið-
an hann tók völd I þessu elsta
lénsriki heims fyrir tiu dögum.
Keisarinn er sagður hafa lagt
blessun sina yfir þessar handtök-
ur.
Ekki er ljóst, hvort herforingj-
ar muni taka tilboði keisarans um
sex af helstu ráðherraembættum
I stjórn landsins. Þingið átti aö
koma saman i dag, en það mun nú
fjalla um breytingar á stjórnar-
skránni, sem væntanlega munu
Haile Selassie keisari bitur I hatt
sinn^ elsta miðaldarikið er að
hrynja.
skerða mjög vald keisarans, sem
hefur verið alvaldur. Þingfundi
hefur verið frestað, en ekki upp
gefiö af hvaða ástæðum það væri.
Ekki er enn ljóst hvort herfor-
ingjar stefna á samtakafrelsi, eða
hvort þeir vilji koma á einskonar
einsflokkskerfi, sem væri ekki
meö öllu eins miðaldalegt og
stjórnarfar Haile Selassies.