Þjóðviljinn - 14.07.1974, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 14.07.1974, Blaðsíða 9
8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 14. juli 1974, Sunnudagur 14. júli 1974. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9 Við höldum hringveginn SKAFTAFELL HÖFN ÝRDALUR ORNAFJÖRÐUR Brýrnar yfir Skeiðarár- sand átti formlega að taka í notkun í dag,14. júlí. Reyndar hefur þessi 30 km vegalengd, sem skort hef- ur á að endar hringvegar- ins næðu saman, verið far- in f rá því seint i vetur — en allt fyrir formfestuna! Nú er leiðin opin og þar með er hætt við að svo fari, sem margir óttast, að sveitirn- ar austan Lómagnúps missi eitthvað af þeirri dulúð, sem heillað hefur margan ferðalanginn. Ein- angrunin er rofin, og nú er að sjá, hvað ferðamennsk- an gerir sveitunum, nátt- úrunni og mannlífinu. Breytist Skaftafell í pylsu- stað? Við höldum upp frá Skaftafelli og ætlum okkur næsta náttstað i Höfn. Leiðin austur þangað er ekki mjög löng, og þvi ætti að gef- ast nægur timi til að skoða okkur um, jafnvel að hitta menn að máli. Og nú standa þeir vel að vígi, sem lesið hafa skrif Þór- bergs Þórðarsonar um þennan landshluta — einkum þegar kem- ur i fæðingarsveit ritsnillingsins, Suðursveit. þar sem bróðir hans, Steinþór, býr enn á bænum Hala. Svinafell i Öræfum, bær Brennu-Flosa, er fyrsti merkis- staðurinn á leið okkar, en siðan getum við talið upp á kortinu þá staði, sem vert er að kanna nán- upp söguþekking- Fagurhólsmýri, Kvisker... reyndar Þessi mynd er af brúnni yfir Jökulsá á Breiðamerkursandi og er öræfajökuil f baksýn. Myndina tók Mats Wibe Lund. Suður af Fagurhólsmýri, ein- hvers staðar úti á láglendisflæm- inu, er Ingólfshöfði. Þar dvaldist Ingólfur Arnarson, fyrst eftir landtökuna hér, og það er einmitt þar, sem sú fræga þjóðhátiðar- nefnd 1974 lætur setja upp áletr- aðan stein til minningar um land- námið fyrir 1100 árum. Nú höldum við yfir Breiða- merkursand og komum von br ar i Suðursveit. Þar eru Rey vellirfyrsti bærinn, sem komið að, en nokkru austar er lai námsjörðin Breiðabólsstað Þar nam land Hrollaugur R| valdsson, jarl af Mæri i No Það er margbýlt umhverfi Breiðabólstað, og heitir hvert sinu nafni. Og eitt þeirra er H þar sem Þórbergur fæddist Ef ekki stendur til að far pilagrimsför heim að Hala, rétt að halda áfram, þvi JSr' verður aðalbyggð Suður^veitar framundan, þ.e. Borgarhöfn og Kálfafellsbæir. A Kálfafelli er kirkja og félagsheimili i Suður- sveitunga. \ Það er óþarfi að rekja staðar- heiti hér. Þau eru mörgum kunn, og þar að auki færi best á þvi að láta blikkbeljuna blása mæði um stund, en skoða landið þeim mun betur fótgangandi. Héðan er ekki langt austur yfir Mýrar og inn i Hornafjörð. Suðursveit og Horna- fjörður eru náttúruunnendum þvilikur ævintýraheimur, að þar um þarf ekki að fjölyrða — en ef menn eru enn staðráðnir i að aka kringum landið, þá er vert að benda á, að okkur veitir ekki af að halda áfram á morgun. Náttstað- urinn er Höfn, og siðan er fjórði á- fangi feröarinnar Neskaupstaður eða Hérað. En sannarlega er það skiljanlegt, þótt menn hverfi nú og hér frá hringferðaráformum og hyggist eyða þeim fridögum sem eftir eru i Suðursveit. bý fyrir Fossnúp komum viö I eystri hluta Skaftáreldahrauns, sem Brunahraun kallast. Hverfisfljót rennur fram i austurjaðri þess,ó- frýnilegt vatnsfall, en hraunið verndar sveitina fyrir ágangi þess. Viö ökum loks um „austustu sveitina milli sanda”, Fljóts- hverfið, og þarna er Lómagnúp- ur, bergrisinn, landvætturinn sem ver okkur fyrir innrásum, sennilega ekki slaklegar en her- liðiö i Keflavik. Austan við Lómagnúp opnast dýrlegt útsýni yfir Skeiðarársand og hinar nýbrúuðu jökulsár: Núpsvötn og Súla belja saman undir vestustu brúna, Sandgýgju- kvisl fær sérstaka brú eins og meinvætturinn Skeiðará, sú á á íslandi sem getur talist illræmd- ust vegna hlaupanna sem i hana kom. Verkfræðingar töldu frá- leitt, aö hægt yrði að leggja þann- ig veg um sandinn, aö Skeiðará væri ekki i standi til að sópa þeim vegi út I hafsauga. Þess vegna eru menn við þvi búnir að sjá hann hverfa, en brýrnar eiga að standa eftir, sama hvað á gengur. En Skaftafell blasir við. Þar er aðstaða fyrir stæði góð möguleikar ferðir og garðinum Nú hljóðar dagskipanin upp á að skoða þann hluta landsins, sem mörgum mun finnast hvað for- vitnilegastur — þann hluta, sem ;st hefur verið einangraður. sti áfangi er frá Vik að tafelli. Og siðan, næsta dag, kaftafelli til Hafnar i Horna- Við höldum frá Vik, og fljótlega verður Hjörleifshöfði á hægri hönd. Það er ekki langt að fara niður á höföann, og vert að ráð- leggja mönnum að sveigja af leið, hafi þeir ekki áöur trónað á höfð- anum. En siðan er Mýrdalssandurinn undir hjóli, svartur og ógnvekj- andi i auðn sinni, og við stefnum á Alftaver. Enn um hrið verðum við I riki Kötlu, sem i hlaupum sinum eyðir öllum gróðri. Einar 01. Sveinsson, prófessor, hefur ritað um Mýrdal og Mýr- dalssand i bókina „Island i máli og myndum” (Helgafeli, 1960) um sandinn: „í sólskini breytist sandurinn, fær undarlegan, óskil- greinanlegan lit, eða öllu heldur marga liti, smádepla, sem renna saman i eins konar gráma. Nú er eins og allt komist á hreyfingu^ það er ekki stormurinn, heldur leikur birtunnar i kyrru logninu við smásteina og korn sandsins. Sandurinn hitnar og loftið við sandinn, og ljósbrotið verður ann- arlegt. Það,sem maðurinn hugði fast og glöggt og skýrt, verður nú að tibrá, sjónhverfingum; mel- kolla og „jökla” sandsins hillir uppi; þeir virðast svifa i lausu lofti, og f jöll eins og Hjörleifshöfði eru likt og sagaö væri inn i rætur þeirra niðri á sléttu langt inn I bergið. Ár hætta að verða ár, verða gljár, einhverjir ónáttúru- legir vatnsfletir, kannski hver upp af öðrum. Það er eins og þessar sjónhverfingar stingi mann i augun. Þegar áhorfandinn fer leiðar sinnar eftir sandinum, færast hillingarnar til; hæð, sem áður var ónáttúrleg, varpar nú á- lagahamnum og er eins og hún á að sér, en sjónhverfingarnar hafa sótt annan staö.” Við skulum reyna að verða ekki fullkomlega dolfallin yfir sjón- hverfingum á Mýrdalssandi, heldur slá undir nára og stefna á- fram austur. Við förum yfir Hólmsá og Skaftártungan tekur við, öldótt, en algróið land, og i suðri sjáum við mikinn vatnsflaum, Kúða- fijót, einshverja vatnsmestu á landsins. Brátt blasir Skaftár- eldahraun við. Og nú er rétt að rifja aðeins upp kunnáttuna I Islandssögu: Skaftárelda-hraun kom upp vorið 1783 i Lakagigum, og hraun- flóö það sem þá streymdi varð hið mesta sem runnið hefur i heimin- um. Þetta gos og afleiðingar þess, Móðuharðindin, eru hið mesta á- fall sem islenska þjóðin hefur orðiö fyrir. Við förum yfir Eldvatn og kom- um að Kirkjubæjarklaustri, mið- stöð sveitanna „milli sanda”. A Klaustri er öll venjuleg ferða- mannaþjónusta, og ef einhver nennir ekki lengra I dag, þá er þar gistingu að fá. En leiðin liggur á- fram til austurs, og við ætlum ekki að stansa að marki fyrr en við Lómagnúp, þegar nýju brýrn- ar blasa við i allri sinni dýrð og lengd en um leið ótrúlegu smæð, verði okkur á að bera tilveru þeirra saman við ógnvaldinn norðan viö þær, Skeiðarárjökul. Frá Klaustri ökum við um fagra sveit þar sem bæir standa allir á lengdina i einni röð undir gróinni hlið. Þegar kemur austur

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.