Þjóðviljinn - 24.08.1974, Page 5

Laugardagur 24. ágúst 1974. ÞJóÐVILJINN — SIÐA 5
Að mörgu þarf að hyggja
vegna grunnskólalaganna
Mikið starf hefur verið
unnið til þess að semja
reglugerðir og við annan
undirbúning vegna sam-
þykktar grunnskólalag-
anna á sl. vetri. Mennta-
málaráðuneytið hefur sent
frá sér ýtarlegt yfirlit um
þessi efni, og birtir Þljóð-
viljinn yfirlitið iheild, þar
sem hér er um að ræða
mál, sem snertir fjöl-
marga aðila.
Siöan grunnskólalögin voru
staBfest 21. mai s.l., hefur verið
unnið að samningu reglugerðar
og erindisbréfa, sem setja á sam-
kvæmt lögunum.
Fer hér á eftir yfirlit um að
hverju er m.a. unnið nú i sam-
bandi við framkvæmd laganna:
1. Hinn 31. mai vakti ráðuneytið
athygli á þvi með orðsendingu
i útvarpi, að skölanefndir
bæri, að afstöðnum sveitar-
stjórnarskoningum, að kjósa i
samræmi við grunnskólalög,
þ.á m., að skólanefndir
grunnskóla ættu nú sjálfar að
kjósa sér formenn i stað þess
að ráðuneytið hefur áður skip-
að þá.
2. Skipuð hefur verið samstarfs-
nefnd menntamálaráðuneyt-
isins og Sambands isl. sveitar-
félaga samkvæmt 9. gr.
grunnskólalaga, og skal
nefndin fá til umsagnar reglu-
gerðir, sem varða f járhagsleg
samskipti rikis og sveitarfé-
laga samkvæmt lögunum, áð-
ur en þær eru gefnar út. Enn-
fremur fjallar nefndin um
ágreiningsatriði varðandi
þessi samskipti, áður en þau
komu til úrskurðar.
í nefndina hafa verið skipaðir
Björn L. Halldórsson, skrif-
stofustjóri og Olvir Karlsson,
oddviti samkvæmt tilnefningu
Sambands isl. sveitarfélaga,
og varamenn þeirra Garðar
Sigurgeirsson, sveitarstjóri og
Jón Helgason, alþingismaður.
Af hálfu menntamálaráöu-
neytisins eiga sæti I nefndinni
Birgir Thorlacius, ráðuneytis-
stjóri og Indriði H. Þorláks-
son, deildarstjóri, en vara-
menn eru Knútúr Hallsson,
skrifstofustjóri og Torfi As-
geirsson, deildarstjóri.
3. Erindisbréf fyrir skólanefndir
þarf að semja, og hefur það
verk verið falið ölvi Karls-
syni, oddvita, Herði
Zóphoniassyni, skólastjóra, og
Valgarði Haraldssyni, náms-
stjóra, sem er formaður
nefndarinnar.
4. Erindisbréf fyrir skólastjóra,
yfirkennara og kennara þarf
að semja. Það annast Ingi
Kristinsson, skólastjóri, for-
maður Sambands islenskra
barnakennara, formaður
nefndarinnar, Ragnar
Georgsson, skólafulltrúi, Skúli
Halldórsson, formaður Félags
háskólamenntaðra kennara,
Ólafur S. ólafsson, formaður
Landssambands framhalds-
skólakennara, og Rafn Eiriks-
son, skólastjóri Nesjaskóla.
5. Semja þarf reglugerð sam-
kvæmt 11. gr. grunnskólalaga,
þar sem m.a. erkveðið á um
fundasetu skólastjóra, full-
trúa kennara og fram-
kvæmdarstjóra landshluta-
samtaka o.fl. á fundum
fræðsluráða. Björn Halldórs-
son, skrifstofustjóri Fræðslu-
skrifstofu Reykjavikur, og
Indriði H. Þorláksson,
deildarstjóri, semja þá reglu-
gerð.
6. Erindisbréf fyrir fræðslu-
stjóra semja þeir Magnús
Guðjónsson, framkvæmda-
stjóri Sambands islenskra
sveitarfélaga og Kristján
Ingólfsson námsstjóri.
7. Samkvæmt 20. gr. laganna
skal almennur kennarafundur
i skólum, sem eiga rétt á 8
föstum kennurum eða fleiri,
auk skólastjóra, kjósa þriggja
manna kennararáð, sem sé
skólastjóra til ráðuneytis um
daglega stjórn skólans. Um
þetta og fleiri atriöi i 20. gr.
þarf að setja reglugerð og
hafa til þess valist Valgeir
Gestsson, skólastjóri að
Varmalandi, formaður, Gunn-
laugur Sigurðsson, skólastjóri
i Garðahreppi, og Bergþór
Finnbogason kennari á Sel-
fossi.
8. Samkvæmt 23. gr. grunn-
skólalaga á að semja
framkvæmdaáætlum um
skólabyggingar fyrir allt
landið, bæðiáætlun, sem tekur
yfir 10 ára bil og áætlun eitt ár
fram i timann. Indriði H.
Þorláksson myn stýra þessu
verki.
9. Reglugerð um umsjón og
eftirlit i heimavistum semja
þeir Sigurður Helgason, full-
trúi i menntamálaráðuneyt-
inu, formaöur, Böðvar
Stefánsson, skólastjóri að
Ljósafossi, og Ólafur H.
Kristjánsson, skólastjóri að
Reykjum i Hrútafirði.
10. Samkvæmt 28. gr. laganna á
ráðuneytið að ákveða með
reglugerð, að höfðu samráði
við samstarfsnefnd Sambands
islenskra sveitarfélaga og
ráðuney tisins, árlegan
hundraðshluta af brunabóta-
mati hvers skólahúss til
viðhalds húsum og lóðum.
Munu þeir Indriði H. Þorláks-
son og Torfi Asgeirsson,
deildarstjórar, annast þetta.
11. Samkvæmt 31. gr. grunn-
skólalaganna á menntamála-
ráðuneytið að ákveða lág-
markskennsluskyldu yfir-
kennara, miðað við stærð
skóla. Stefáni Ólafi Jónssyni,
deildarstjóra hefur verið falið
að semja reglur um þetta.
12. Samkvæmt 40. gr. laganna á
að setja reglugerö um ýmis
atriði varðandi framkvæmd
orlofs kennara. Þessa reglu-
gerð semja þeir Helgi
Þorsteinsson, skólastjóri á
Dalvik, formaður, Jóhann
Jóhannsson, skólastjóri og
Steinar Þorfinnsson kennari.
13. Samkvæmt 41. gr. laganna á
að setja reglugerð um
starfstima skóla,— m.a. ber
að taka sérstakt tilliti til at-
vinnuhátta og aðstæðna i
skólahverfi. Einnig er i grein-
inni fjallað um sumarskóla
fyrir börn i 1,—6. bekk. Þetta
verk annast Andri Isaksson,
prófessor, Torfi Guðbrands-
son, skólastjóri að Finnboga-
stöðum i Strandasýslu og Ang-
antvr Einarsson, skólastjóri á
Raufarhöfn-
14. Samkvæmt 42. gr. ber að setja
grunnskólum aðalnámsskrá
og I þessari grein laganna eru
taldar upp þær námsgreinar,
sem fyrirskipaðar eru i sjálf-
um lögunum. Um nokkurt
skeið hefur verið unnið að
endurskoðun námsefnis og
undirbúningi að aðalnáms-
skrá, sem gert er ráð fyrir að
gæti komið til notkunar haust-
ið 1975.
15. Samkvæmt 43. gr. er ætlast til
að menntamálaráðuneytið
gangist fyrir námskeiðum
fyrir þá kennara, sem einkum
hafa með höndum félagsstörf i
skólunum.og ber ráðuneytun:
einnig að sjá um að gefnar
verði út leiðbeiningar um fé-
lagsstörf i skólum, kennurum
til stuðnings. Hefur Reyni G.
Karlssyni, æskulýðsfulltrúa,
verið falið að annast þetta.
16. Samkvæmt 45. gr. grunn-
skólalaga skulu ieyfisdagar i
Fœddur 14. júni 1939
A sólfögrum sumarmorgni
barst mér andlátsfregn þin, kæri
mágur, harmafregn mér og min-
um, og þó helst systur þinni, sem
þótti svo undur vænt um þig.
■ Lifsgátan verður ætið jafn tor-
ráðin, örlögin sér enginn fyrir, og
þó. Það eitt vitum við að öll renn-
um við skeiðið til enda út i óviss-
una — út i auðn og tóm — eða til
annarra heimkynna? En hverful-
leikinn skynjast best, þegar svo
snögglega syrtir að, þegar á svip-
stund er sá allur, sem i andrá áð-
ur var glaður og hress. Þegar sá,
áem hverfur, er enn i blóma lifs
sins.
Orð standa máttvana og mark-
laus andspænis þessum hverful-
leika, engu verður um þokað. Sár
tilfinning tómleikans, söknuður
og sorg, allt fyllir þetta hugann,
færir þá, sem næst standa á vit
minninganna, sem einar fá sefað
tregann.
Nú er lifsbraut Björns Þórodd-
sonar öll, svo miklu fyrr en
skyldi, og eftir standa ástvinir
þinir, öldruð móðir, sem unni þér
svo mjög, systkini frænda — og
sif jalið — þau sjá nú á bak góðum
skóium ákveðnir i reglugerð,
að þvi leyti sem þeir eru ekki
tilgreindir i lögunum sjálfum.
Reglugerðina semja þeir
Stefán ólafur Jónsson, Sig-
urður Helgason og sr. Siguro-
ur K.G. Sigurösson.
17. Samkvæmt 52. gr. grunn-
skólalaga á að sjá afbrigðileg-
um börnum fyrir kennslu I
sérstofnunum, og á mennta-
málaráðuneytiö að hafa for-
göngu um, að slikar stofnanir
verði reistar, láta gera
heildaráætlun um þær og
rekstur þeirra, og skal slik
áætlun komin til framkvæmda
innan 10 ára frá gildistöku
laganna, en allur stofn- og
rekstrarkostnaður greiðist úr
rikissjóði, að þvi leyti sem
bætur almannatrygginga
hrökkva ekki til. Margrét
Margeirsdóttir, félagsráð-
gjafi, Þorsteinn Sigurðsson,
sérkennslufulltrúi, og Magnús
Magnússon, skólastjóri
Höfðaskóla, munu vinna að
þessu verkefni.
18. Setja á reglugerð samkvæmt
54. gr. laganna, en sú grein
fjallar um aga.Dr. Þuriður J.
Kristjánsdóttir, prófessor,
Sverrir Pálsson, skólastjóri á
Akureyri, og Jón Hjartarson,
skólastjóri að Kirkjubæjar-
klaustri semja þessa reglu-
gerð.
19. Samkvæmt 62. gr. ber að setja
reglugerð um framkvæmd
námsmats. Hörður Lárusson,
deildarstjóri, dr. Þuriður J.
Kristjánsdóttir, prófessor, og
Helgi Þorláksson, skólastjóri,
semja þessa reglugerð.
20. Samkvæmt 67. gr. ber ráðu-
neytinu i samráði við fræðslu-
stjórana að gera heildaráætl-
un um framkvæmd ráðgjafar-
og sálfræðiþjónustu. Þetta
verk annast þeir Andri Isaks-
son, prófessor, ölvir Karls-
son, oddviti, og Kristján J.
Gunnarsson, fræðslustjóri.
21. Samkvæmt 72. gr. á að setja
reglugerð um skólasöfn, þ.e.
húsnæði þeirra, bókakost og
önnur kennslugögn, starfslið
og starfshætti. Þetta verk
hafa þau tekið að sér Stefán
Júliusson, bókafulltrúi,
Ásgeir Guðmundssor
og einlægum vini, hjartaprúðum
sómdadreng, sem var þeim svo
kær. Og óskiljanleiki mannlegra
örlaga verður á stundum sem
þessum svo yfirþyrmandi þeim,
sem sakna og syrgja.
Björn var fæddur 14. júni 1939
að Vikurgeröi i Fáskrúðsfirði,
yngsta barn hjónanna ónnu Run-
ólfsdóttur og Þórodds Magnús-
sonar, útvegsbónda. Barn að
aldri flutti hann með foreldrum
sinum inn að Búðum og Fá-
skrúðsfjörður var alla tiö heima-
byggð hans, sem hann unni mjög,
hvergi annars staöar vildi hann
vera. Lifssaga hans var bundin
bárum hafsins öðru fremur, hörð-
um höndum var unnið allt frá
unglingsárum.
Islenski sjómaðurinn leggur
grunn að lifstilveru þjóðarinnar
þakklát skyldi hún þvi vera þeim,
sem þar leggur að hönd af heilum
huga og afli öllu.
Sæti Björns var vel skipað,
hvort sem var á smærri eða
stærri bátum, hann lá hvergi á
liði sinu.
Gott er það hverjum, er hann
leggst til hinztu hvildar að eiga að
skólastjóri og Erla Jónsdóttir
skólabókavörður.
22. Setja þarf reglur um, hvaða
skilyrðum beri að fuilnægja til
þess að heimiluð veröi for-
skólakennsia. I nefnd til þess
að sinna þessu verkefni hafa
verið skipuð, Anton Sigurðs-
son, skólastjóri Skóla ísaks
Jónssonar, Jónas Pálsson,
skólastjóri Æfinga- og til-
raunaskólans og Valborg Sig-
urðardóttir, skólastjóri
Fóstruskólans.
Grunnskólanefnd mun starfa
áfram og verða til ráðuneytis um
setningu reglugerðar o.fl. fram-
kvæmdaatriði.
Ráðuneytið hefur ritað lands-
hlutasamtökum sveitarfélaga og
farið þess á leit, að fræðsluráð
verði nú kosin i samræmi við
grunnskólalög og ákveðið, hvar i
fræðsluumdæmi fræðsluskrifstof-
an skuli vera. Siðan á ráðuneytiö
að auglýsa stöður fræðslustjóra
og veita þær, að fengnum ; tillög-
um hlutaðeigandi fræðsluráðs.
Er stefnt að þvi, að fræðsluráð
og fræðslustjórar taki til starfa
svo fljótt sem viö verður komið og
að fræðsluskrifstofum verði kom-
ið á fót, svo að unnt verði með
samstarfi ráðuneytis og heima-
aðila að koma grunnskólalöggjöf-
inni sem allra fyst i framkvæmd.
Samkvæmt lögunum á lenging
skólaskyldu að koma til fram-
kvæmda eftir sex ár frá gildis -
töku laganna, en bráðabirgðaá-
kvæði laganna kveður þó á um, að
menntamálaráðherra skuli eftir
fjögur ár frá gildistöku laganna
gera Alþingi grein fyrir fram-
kvæmd þeirra og þá einkum
undirbúningi að niu ára skóla-
skyldu, þannig að Alþingi gefist
kostur á að álykta á ný um það á-
kvæði.
Annars eiga lögin að koma til
framkvæmda svo fljótt sem að-
stæður leyfa i hverju skólahverfi,
að dómi menntamálaráðuneytis-
ins, þó eigi siðar en innan tiu ára
frá gildistöku.
Lög um skólakerfi og grunn-
skóla hafa fyrir nokkru verið sér-
prentuð og send skólastjórum,
kennurum, skólanefndum,
fræðsluráðum og sveitarstjórn-
baki dáðrikan dag i önn hins
óbrotna hversdagsstrits.
Slik var lifssaga Björns Þór-
oddsonar. Lundin var viðkvæm,
hlýr og grómlaus hugur, dulur
var hann að eðlisfari, svo fáir
vissu, hvað undir bjó, en börnin,
sem næmust eru i þeim efnum,
fundu fljótt hans góða hjartalag,
einlægnina og tryggðina.
Fyrir alla okkar kynningu á ég
mikið og margt að þakka og fjöl-
skylda min ekki siður.
Systir hans og börnin okkar
kveðja með sárum söknuði kæran
bróður og frænda. Þau færa hon-
um sinar innilegu ástarþakkir
fyrir allt, sem hann var þeim
ævinlega.
Sjálfur þakka ég honum sam-
fylgdina af heilum hug. Ég þakka
vináttu og tryggð, þakka minn-
inguna um góðan dreng og sann-
an. Minningarnar merla sem dýr-
ar perlur öllum þeim, sem sakna
hans nú.
Sé lif að loknu þessu, veit ég, að
siðasta sjóferðin hefur verið góð,
að þar verður hlýtt og bjart og
gott, þar sem fleyið hans berst að
fjarlægri strönd. HelgiSeljan.
Þökkum auösýnda samúö við andlát og jarðarför móður
okkar og tengdamóður
Sigurlaugar Þ. Guðbrandsdóttur
Börn og tengdabörn hinnar látnu.
um.
Minningarorð
Björn Þóroddsson,
sjómaður, Fáskrúðsfirði
Dáinn 17. ágúst 1974