Þjóðviljinn - 22.09.1974, Síða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 22. september 1974.
MOÐVIUINNX
MÁLGAGN SÓSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans Hitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann Skólavörðust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Ritstjórar: Kjartan Olafsson
Svavar Gestsson (áb) Prentun: Blaðaprcnt h.f.
NU KEYRIR UM ÞVERRAK
Eitt af þvi sem vinstri stjórnin var
gagnrýnd mest fyrir var verðbólgan. Þá-
verandi stjórnarandstaða hamaðist mjög
og miklaði þá dýrtið sem óneitanlega ein-
kenndi stjórnarár vinstri stjórnarinnar
um of. Þá talaði Sjálfstæðisflokkurinn um
óðaverðbólgu, stjórnleysi og glundroða i
efnahagsmálum. Allt var á fallanda fæti
og afkomuhorfur þjóðarbúsins slæmar,
þjóðargjaldþrot voru sögð á næsta íeiti. Á
þessum óábyrga áróðri vann Sjálfstæðis-
flokkurinn kosningarnar i sumar. Þegar
að þvi kom að nýja rikisstjórnin tók við
stjórnartaumunum varð hún að viður-
kenna, að ástandið var langt frá þvi að
vera eins slæmt og klifað hafði verið á
fyrir kosningar. Fyrir fáum dögum sendi
Seðlabankinn frá sér greinargerð þar sem
sagt var að afkoma rikissjóðs, það sem af
er þessu ári hafi.verið miklu betri en hrak-
spár opinberra hagstofnana höfðu gert ráð
fyrir. Greinargerð Seðlabanka var rituð i
fáguðum afsökunartón enda nokkur
ástæða til. Svipuðu máli gegnir um ýmis
önnur svið efnahagsmálanna. Það sem olli
þvi moldviðri, sem komið var af stað af
Sjálfstæðisflokknum var sú mikla tekjutil-
færsla sem vinstri stjórnin stóð að. Gróði
fyrirtækja hafði dregist nokkuð saman en
það þýðir á máli Sjálfstæðisflokksins,
efnahagslegur glundroði. Þegar vegið er
að kaupmætti almennings, einkum lág-
launafólks, er talað um heilbrigða efna-
hagsþróun og endurreisn efnahagslifsins.
öllu má nú nafn gefa. En frá sjónarhóli
þeirra hópa sem hirða tekjur sinar i formi
gróða er þetta ofur skiljanleg afstaða.
Þeirra tekjur höfðu rýrnað og vildu þvi
meira. Til að það væri hægt, varð að ryðja
vinstri stjórninni úr vegi, einkum Alþýðu-
bandalaginu sem er forystuflokkur launa-
fólks. Við Framsóknarflokkinn var auð-
veldara að eiga, þar höfðu gróðaöflin
hreiðrað vel um sig og réðu ferðinni.
Þótt fáir séu undrandi yfir þessum um-
skiptum, þá keyrir nú fyrst um þverbak.
Sú verðhækkunarskriða sem nú skellur
yfir þjóðina er einhver sú mesta sem
nokkru sinni hefur þekkst. Landbúnaðar-
vörur hafa hækkað tvisvar samanlagt um
40% á liðlega þriggja vikna valdatima nú-
verandi rikisstjórnar. Þetta er meiri
hækkun en nokkru sinni fyrr og eru þó ekki,
öll kurl enn til grafar komin. Hækkanir
sem stafa af gengislækkuninni eru ókomn-
ar og má þvi enn búast við frekari hækk-
unum. En þótt hækkun landbúnaðarvara
sé gerð hér að sérstöku umræðuefni
vegna þess hve þungt þær vega i dagleg-
um útgjöldum láglaunafólks þá eru þær
aðeins hluti að hrikalegri verðhækkunar-
öldu sem rikisstjórnin veltir nú yfir lands-
lýð. Morgunblaðið talaði um að vinstri
stjórnin hefði slegið heimsmet á þriggja
ára valdatima sinum. Á fjórum vikum
hefur rikisstjórnin slegið nýtt og glæsilegt
heimsmet i verðhækkunum. ömurlegt er
hlutverk Framsóknarflokksins, sem
framkvæma þarf þessa óhæfu.
Nú hefur hitaveitan hækkað gjaldskrá
sina um 40 af hundraði og beðið er eftir
hækkun á rafmagni, strætisvagnagjaldi
og mörgu öðru sem rikisstjórnin mun
ryðja úr sér á næstunni. Það er þvi næsta
hlálegt þegar útbásúnaðar eru láglauna-
hækkanir og rikisstjórnin segist gera það i
fullu samráði við samtök launafólks. Þær
hækkanir sem þegar hafa dunið yfir gera
meira en éta upp væntanlegar uppbætur
til láglaunafólks.
Sá leikur sem rikisstjórnin er að leika,
er sá að ræna launafólk fyrst stórfé og
sýna svo örlæti sitt með þvi að skila hluta
þýfisins aftur og sá hluti getur naumast
orðið mikill úr þessu. Kjósendur eru oft
sagðir gleymnir. Væri svo ekki hefði nú-
verandi rikisstjórn aldrei verið mynduð.
Viðreisnarstjórnin hefði átt að hræða.
Vonandi kennir þetta fólki að gleymska
er slæmur ráðgjafi.
Hneyksli í heimi
sálarrannsókna
Nýr forstjóri stofnunar dr. Rhines
í Durham verður uppvís að fölsunum
Eins og búast má vib hafa rann-
sóknir á svonefndum dulrænum
fyrirbærum, fyrirburðasálfræðin,
oft sett ofan vegna svikahrappa
og kappsfullra áhugamanna. En
einnig þeir sem eru vantrúaðir á
dulræn fyrirbæri yfirleitt hafa
jafnan talaö með virðingu um dr.
Joseph Rhine, sem er stofnandi
Fyrirburðasálfræðistofnunarinn-
ar við háskólann i Durham i
Bandarikjunum. En Rhine var
ekki alls fyrir löngu neyddur til aö
viðurkenna hneyksli, sem hefur
komið sér mjög illa fyrir stofnun
hans.
1 stuttu máli sagt: Ungur og
efnilegur starfsmaður Rhines,
Walter J. Levy, sem nýlega hafði
verið skipaður forstjóri stofnun-
arinnar i Durham, sagði af sér,
eftir að hafa viðurkennt að hafa
falsað niðurstöður tilrauna.
Rhine byrjaði á rannsóknum á
svonefndum ESP-fyrirbærum
(yfirskilvitlegum eða utan-skiln-
ingarvita-fyrirbærum) á fjórða
áratugnum. Hann hefur lengi
viðurkennt, að þörf væri á flók-
inni tækni til að safna áreiðanleg-
um heimildum um sálræn fyrir-
bæri, og þá mælt m.a. með tölvu-
notkun. Levy, sem byrjaði að
vinna hjá Rhine i sumarleyfi þeg-
ar hann enn var stúdent við
læknaskóla, sýndi óvenjulega
hæfileika við að skrá niðurstöður
tilrauna með sjálfvirkum aöferð-
um. Gekk hann siðan i þjónustu
Rhines að læknanámi loknu.
Sálarstyrkur nagdýra
Rannsóknir Levys, sem hann
hafði tölvusett mjög fagurlega,
beindustað þvi að prófa hæfileika
ýmissa nagdýra til að finna á sér
atburði áður en þeir gerðust
(ESP), og til að hreyfa hluti með
viljaafli einu (psychokinesis).
Hann kom elektróöum fyrir i
rottuheilum einmitt, þar sem örv-
un veitti dýrunum sterka ánægju.
Boðin bárust til dýranna með
mismunandi tiðni um tölvu, sem
að sinu leyti var i starfi sinu tengd
niðurbroti atóma i geislavirku
sýni af strontium-90. Án nokkurra
ytri áhrifa átti þetta kerfi að örva
nautnasvið rottnanna um 50% af
timanum. En ef að rotturnar gætu
með fjarhrifum fundið á sér, hve-
nær tölvan færi næst af stað, eða
haft með viljastyrk áhrif á niður-
brot atómanna, þá mundi ánægj-
an vara lengur en 50% timans.
Illur grunur
1 maimánuði er leiö, skýrði
Levy frá þvi, að nú væru rotturn-
ar komnar upp i 54% velliðan og
Levy og rotturnar hans. Fiktaö
við teljarann.
gaf þar með til kynna, að þær
væru gæddar sálrænum áhrifa-
mætti. En þá gerðist það að einn
af aðstoöarmönnum Levys fékk
grun um að ekki væri allt meö
feildu með vafstur forstjórans við
tæknibúnaðinn. Hann ákvað á-
samt tveim starfsbræðrum aö
prófa grun sinn. Þeir földu sig og
sáu Levy fikta við teljarann með-
an kollegar þeirra voru að hjálpa
honum við tilraunirnar. Þeir
komu siðan fyrir öörum mæli-
tækjum án þess að Levy vissi, og
fengu út 50% gleðistundir hjá
rottunum, eins og búast mátti við.
Þremenningarnir töluðu siðan
við Levy af fullri einurð, og sagði
hann af sér. Hann kvaðst hafa
verið undir miklum þrýstingi i þá
átt að koma fram með jákvæðar
niðurstöður og þar að auki
ofhlaðinn störfum. Hann hélt þvi
fram að þetta væri i eina skiptið
sem hann hefði falsað niðurstöður
tilrauna — eftir að hefði mistekist
að fá aftur þann jákvæða árangur
sem hann hafði áður fengið, þá
hefði hann fundið með sér þörf til
að falsa niðurstöðurnar i sam-
ræmi við þann árangur sem hann
bjóst við.
Afall
Eftir að þetta varð uppvist lét
Rhine aðra starfsmenn sina yfir-
fara fyrri niðurstöður af tilraun-
um Levys og varaði starfsbræður
sina við að taka mark á þeim áður
en þær yrðu prófaðar.
Svik Levys hafa verið mikið á-
fall, ekki aðeins fyrir læriföður
hans,heldur og samanlagða fyrir-
bærasálfræðina, og svo telur
Rhine sjálfur. Rhine hafði skrifað
mjög sjálfgagnrýna grein i
Journal of Parapsychology i
mars, áður en mál Levys kom
upp. Heitir hún „Oryggi gegn
svikum”. Hann segir þar, að það
hafi tafist svo lengi sem raun ber
vitni að fyrirbærasálfræðin
hlyti viðurkenningu sem, virö-
ingarverð visindi m.a. vegna
efasemda um heiöarleika þeirra
sem þau fræði stunda. Hann ját-
aði að það þyrfti aö viðurkenna
þessar efasemdir með einúrð og
sagði jafnvel, að „það er stundum
hægt sð nota tækjabúnaö einmitt
til að fela þau brögð sem tækin
áttu aðkoma upp um”. Rhine hélt
óskertu trausti þvi sem hann bar
til Levys i nokkra mánuði eftir að
þetta var skrifað — og sýnir það,
að Rhine skortir einn af þeim
hæfileikum sem hann hefur unnið
mikiðað rannsóknum á: hæfileik-
ann til að sjá hluti fyrir.
Sœnska og norska
til prófs
Þeir nemendur, sem vilja læra sænsku og
norsku til prófs i stað dönsku, gefi sig
fram við kennarana Björgu Juhlin i
norsku, simi 26726 og Sigrúnu Hallbeck i
sænsku, simi 82636. Þeir nemendur, sem
vilja lesa sænsku til prófs á menntaskóla-
stigi og framhaldsdeildarstigi, gefi sig
fram við skólastjóra Námsflokka Reykja-
vikur i síma 21430.
NAMSFLOKKAR REYKJAVÍKUR
FLÓA-
MARKAÐUR
að Hallveigarstöðum í dag kl.2. Marg
ir eigulegir munir, gamlir og nýir.
Kvenstúdentafélag Islands