Þjóðviljinn - 11.10.1974, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur. 11. október. 1974.
'IÚBVIUINN
^ MÁLGAGN SOSIALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: ^Jtgáfufélag Þjóðviljans Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann Skólavörðust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson Prentun: Blaðaprent h.f.
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
LANDHELGISMÁL
Það hefur verið heldur hljótt um land-
helgismál okkar íslendinga nú að undan-
förnu, siðan hafréttarráðstefnunni i Cara-
cas lauk. Þvi ráðstefnuhaldi verður fram
haldið á næsta ári sem kunnugt er, en eng-
inn getur á þessu stigi málsins fuliyrt neitt
um það, hvort niðurstaða fæst i bráð, eða
hver hún kann að verða. Það er að visu svo
komið, að ærið mörg riki viðurkenna rétt-
mæti allt að 200 milna auðlindalögsögu
strandrikja, en hjá verulegum hluta
þeirra fylgir sá böggull skammrifi, að tek-
ið skuli verulegt tillit til svokallaðra sögu-
legra réttinda og að einhvers konar gerð-
ardómur, e.t.v. á borð við Haagdómstól-
inn skeri úr ágreiningsefnum. Það er þvi
full ástæða til að vara við óhóflegri bjart-
sýni, þvi að auðvitað er hægt að gera 200
milna auðlindasögu nafnið tómt með slik-
um skilyðrum og frávikum.
Þess er þvi sannarlega full þörf, að við
islendingar búum okkur undir að sækja og
verja rétt okkar til fiskimiðanna i kring-
um landið af fullri einurð, þar sem lifs-
hagsmunir þjóðarinnar eru i húfi, og ekki
er hægt að treysta á það eingöngu að haf-
réttarráðstefnan sem slik færi okkur
fullnaðarsigur upp i hendurnar. Jafn-
framt er skylt að hafa i huga, að sú já-
kvæða þróun, sem óneitanlega hefur átt
sér stað að undanförnu i hafréttarmálum
er ekki hvað sist, að þakka baráttu okkar
íslendinga sjálfra með einhliða útfærslu
fyrst i 12 sjómilur á dögum vinstri stjórn-
arinnar fyrri og siðan i 50 sjómilur á dög-
um vinstri stjórnarinnar siðari. önnur
riki, sem einnig hafa fært út fiskveiðiland-
helgi sina, og öll einhliða, eiga þar lika
hlut að máli.
Eða dettur nokkrum i hug, að jafnvel
Bretar væru nú farnir að orða 200 milna
lögsögu, þótt með skilyrðum sé, ef Haag-
dómstóllinn hafi verið látinn ráða ferð-
inni, en ísland og fleiri riki látið vera að
riða á vaðið.
Nú er rætt um að hefja á ný samninga
við Vestur-Þjóðverja um undanþágur til
veiða innan 50 milna markanna þeim til
handa. Þjóðviljinn minnir á, að þeir
samningar strönduðu á sinum tima á kröf-
um Þjóðverja um að fá hér rétt til veiða
fyrir stórvirka verksmiðjutogara, en i
undanhaldssamningunum við Breta, sem
Ólafur Jóhannesson beitti sér fyrir á sin-
um tima var þó skýrt tekið fram, að allir
breskir verksmiðjutogarar skyldu af-
dráttarlaust útilokaðir frá veiðum hér, og
við það hefur verið staðið.
Við skulum vona, að rikisstjórn Geirs
Hallgrimssonar reynist hafa manndóm til
að standa fast við þá afstöðu vinstri
stjórnarinnar, að ekki komi til greina að
hleypa erlendum verksmiðjuskipum frá
hvaða þjóð sem er inn fyrir 50 milurnar.
Og það er reyndar full ástæða til að beita
þýsku landhelgisbrjótana, sem hér halda
stöðugt uppi ólöglegum veiðum aukinni
hörku. Þjónusta i islenskum höfnum við
þýsku eftirlitsskipin, sem veita land-
helgisbr jótunum upplýsingar um ferðir is-
lenskra varðskipa og aðstoða þá að öðru
leyti, er hneyksli.
Þjóðviljinn ætlar ekki fyrirfram að
væna núverandi rikisstjórn um undan-
haldssemi i samningum við Þjóðverja, en
með fyrri feril Sjálfstæðisflokksins i land-
helgismálinu i huga og linkind Ólafs Jó-
hannessonar i samningunum við Breta þá,
er fyllsta ástæða til þess, að þjóðin öll hafi
vakandi auga með samningsgerðinni við
Vestur-Þjóðverja, sem fyrir dyrum stend-
ur, og að allur almenningur veiti stjórn-
völdum það aðhald sem dugir.
Það var kostur við undanhaldssamning-
inn við Breta, sem gerður var fyrir tæpu
ári, að hann rennur út á siðari hluta næsta
árs, og þá verða Bretar með öllu réttlausir
að islenskum lögum innan 50 milnanna, ef
ekki kemur til framlenging samningsins
eða nýr samningur. Það var yfirlýst og
skýlaus stefna vinstri stjórnarinnar, að
framlenging i einni eða annarri mynd
kæmi ekki til greina. Það vakti þvi mikla
athygli landsmanna almennt, þegar i ljós
kom að i stjórnarsáttmála hinnar nýju
rikisstjórnar, sem Ólafur Jóhannesson
myndaði fyrir Geir Hallgrimsson, var
ekki stafkrók að finna i þessum efnum. í
viðtali sem fréttamaður rikisútvarpsins
átti við hinn nýja sjávarútvegsráðherra,
Matthias Bjarnason, stuttu eftir stjórnar-
skiptin fengust lika eingöngu ákaflega loð-
in svör, þegar spurt var um afstöðu rikis-
stjórnarinnar til hugsanlegrar framleng-
ingar samningsins.
Sjálfstæðisflokkurinn lýsti þvi yfir fyrir
kosningar, að hann myndi beita sér fyrir
útfærslu i 200 milur strax á þessu ári. Að
kosningum loknum var samstundis hlaup-
ið frá þessari yfirlýsingu og nú er talað um
næsta ár. Hvað þá verður sagt veit i raun-
inni enginn. Meðan ekki fæst einu sinni frá
rikisstjórninni skýlaus yfirlýsing um
óskertar 50 milur á næsta ári, þegar
samningurinn við Breta rennur út, mun
valt að reikna með 200 milna útfærslu á
borði, þótt fagurt sé talað i orði af þeim
mönnum, sem á sinum tima seldu rétt ís-
lendinga i hendur Haagdómstólsins, sem
frægt er að endemum, og töldu sig með þvi
vinna sinn stærsta stjórnmálasigur.
Það eru ekki 200 milur á pappirnum,
sem íslendingar hafa þörf fyrir, heldur á
miðunum.
Þess er ekki siður þörf nú en áður, að
allur almenningur fylgist vandlega með
framvindu landhelgismálsins og geri
stjórnarherrunum ljóst, að allt undanhald
frá einarðri stefnu komi þeim sjálfum i
koll.
Fasteignir islendinga á Spáni:
Hálmstrá dregur
langan slóða
Vandamál islenskra fjölmiðla
eru mörg. Nokkur hin kiasslsku
eru mannfæö, timaskortur og fé-
leysi. Þetta til viöbótar þvi, aö
blööin eru háö stjórnmálafiokk-
um, gerir þaö oft aö verkum aö Is-
lenskir fjölmiölar eru næsta
máttvana, þegar aö þvi kemur aö
uppiýsa mál eöa kryfja þau til
mergjar. Ekki má gleyma þvl i
þessu sambandi, aö Islenska
stjórnkerfiö hefur fram til þessa
verið harla lokaö og litt ginnkeypt
fyrir aö veita upplýsingar um
„viökvæm mál”. Þaö hefur þvi
lltið boriö á Islenskum „Water-
gate-málum”, þar sem skeleggur
mál- og fréttaflutningur fjölmiöla
leiöir tii þess aö ljósi er varpaö á
stórsvindl einstaklinga eöa mis-
ferli stjórnvalda.
Ekki vantar þó, að upp á slíkum
málum sé fitjað, en stundum ber
meira á aðdróttunum ýmisskon-
ar, heldur en málafylgju og rök-
um, sem studd eru sannanafærslu
og staöreyndum. Botninn vill
detta úr „skandalfréttum” fjöl-
miðlanna
Ritstjórn Þjóðviljans henti á
lofti fullyrðingu fararstjóra i
Spánarferðum, sem birtist I VIsi
fyrir skömmu, þess efnis, að tölu-
verð brögö væru að þvi að Islend-
ingar ættu Ibúöir á Spáni.
Þarna kvað fararstjórinn raun-
ar upp úr um nokkuð, sem lengi
hefur veriö I hámæli manna á
meðal, en aldrei hefur verið staö-
fest, eða yfirvöldum þótt ástæða
til þess að kanna málið. Rit-
stjórnin greip þetta hálmstrá,
enda þótt líkur væru ekki miklar
á því, að hægt yrði að fylgja mál-
inu eftir. Eftirgrennslan hjá
gjaldeyriseftirliti, viðskipta- og
fjármálaráðuneyti leiddi i ljós að
samkvæmt bókum yfirvalda hafa
engir islenskir ríkisborgarar,
með skráð lögheimili á Islandi,
fest kaup á fasteignum á Spáni og
slikt er raunar ekki hægt á lögleg-
an hátt, nema ef vera skyldu flug-
menn og sjómenn i millilanda-
ferðum, sem fá hluta af launum
sinum greidd i gjaldeyri. Fyrir
siðustu helgi var ekki að merkja,
að mikill áhugi væri fyrir hendi i
viðskipta- og fjármálaráðuneyt-
inu fyrir þvi, að kanna eignir is-
lendinga á Spáni. Nú hefur hins-
vegar gjaldeyriseftirlitiö tekiö á
sig rögg og farið þess á leit við
utanrikisráöuneytið að það kanni
eftir diplómatiskum leiðum, hvað
margir islendingar eiga eignir á
Spáni. I þessu tilviki þarf sem-
sagt ekki að kvarta yfir tómlæti
yfirvalda.
Ritstjórn Þjóðviljans hefur
undir höndum lista yfir einstakl-
inga og fyrirtæki, sem taliö er að
eigi fasteignir á Spáni. Þessi listi
lengist með hverjum degi, þvi
margir hringja og þykjast geta
gefið upplýsingar. Meðan hins-
vegar ekki liggja fyrir óræk-
ar sannanir verður þessi listi ekki
birtur, enda eðlilegast að heildar-
yfirlit um eignir Islendinga á
Spáni verði niðurstaðan af könn-
un yfirvalda.
Þá hafa borist á ritstjórnina
upplýsingar um leiðir til þess að
komast framhjá gjaldeyriseftir-
litinu með fé til fjárfestinga er-
lendis. Þær upplýsingar eru sama
marki brenndar, og ekki er hægt
að festa hönd á einstökum tilvik-
um, sem varpað gætu ljósi á
„gjaldeyrispretti”, sem vissu-
lega er ástæða til þess að gruna
að séu fyrir hendi. Komi i ljós, að
margir islendingar eigi ibúðir,
eða hlut I atvinnurekstri i sólar-
löndum, er enginn i vafa um það
lengur að um stórfelld skatt- og
gjaldeyrissvik sé að ræða. Það er
hinsvegar jafnmikilvægt að fá úr
þvi skorið hvernig hægt hefur
verið að ganga á snið við gildandi
lög um gjaldeyrisviðskipti og
festa kaup á fasteignum erlendis
annaðhvort til einkaafnota eða i
auðgunarskyni.
Það hálmstrá, sem Þjóðviljinn
greip i á sunnudaginn var, virðist
ætla að draga lengri slóða, en
ætla mátti i upphafi. Nú er bara
að vona að botninn detti ekki úr
þessu máli eins og sumum öðrum,
og rannsókn yfirvalda ieiði það
endanlega i ljós áður en langt um
liður hvað fasteignaeign fjár-
sterkra islendinga erlendis er al-
menn. Ef til vill fæst þá að lokum
svar við þeim spurningum, sem
fámenn ritstjórn á erfitt með að
greiða úr I feimnismálum sem
þessum: „Hvar, hvenær, hvern-
ig, hverjir og hversvegna?”.
Einar Karl
TILKYNNING
til söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á
því að gjalddagi söluskatts fyrir septem-
bermánuð er 15. október.
Þeir gjaldendur, sem vegna smávægilegs
rekstrar hafa heimild til að skila sölu-
skatti aðeins einu sinni á ári, skulu á sama
tima skila söluskatti vegna timabilsins 25.
mars til 30. september. Ber þá að skila
skattinum til innheimtumanna rikissjóðs
ásamt söluskattsskýrslu i þrirriti.
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ,
10. OKT. 1974