Þjóðviljinn - 02.11.1974, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 2. nóvember 1974.
(Ir Húsafellsskógi, Langjökull, 1945-50.
Haustsýning í Asgrímssafni
A morgun veröur haustsýning
Ásgrimssafns opnuð. Er hún 41.
sýning safnsins siöan þaö var
opnaö almenningi áriö 1960.
Aðal uppistaða þessarar sýn-
ingar eru vatnslitamyndir, mál-
aðar á fimmtiu ára timabili.
Nokkrar myndanna hafa ekki
verið sýndar áður, meðal þeirra
stór mynd sem Ásgrimur Jónsson
málaði útum gluggann á vinnu-
stofu sinni i Bergstaðastræti, en
hann málaði töluvert útum þenn-
an glugga á efriárum sinum þeg-
ar hann átti orðið erfitt með að
mála utan dyra.
Þrjár myndir úr Húsafellsskógi
eru nú sýndar i fyrsta sinn, tvær
þeirra seinni tima myndir, en sú
þriðja frá fyrri árum Asgrims á
Húsafelli. Einnig nokkrar haust-
myndir fra Þingvöllum.
Eins og undanfarin ár kemur út
á vegum Ásgrimssafns nýtt jóla-
kort. Er það gert eftir vatnslita-
myndinni Haust á Þingvöllum.og
prentað i minningu 1100 ára
byggðar á tslandi 1974, og það
tekið fram með islenskum og
enskum texta á framhlið kortsins.
Asgrimssafn, Bergstaðastræti
74, er opið sunnudaga, þriðjudaga
og fimmtudaga frá kl. 1.30-4. Að-
gangur ókeypis.
ulaupnum
1» -sjp" ÉftBS. |HF X
; ■ tSjjjjgggg! —HMiiiiiiBr
Happamarkaður söngsveitar
Skagfirska söngsveitin
heldur hlutaveltu og
happamarkað í anddyri
Langholtsskóla sunnudag-
inn 3. nóvember kl. 2 e.h.
Þar verður á boðstólum margt
eigulegra muna, bæði notað og
nýtt, gjafavörur af ýmsu tagi svo
eitthvað sé nefnt. Allur ágóði
Hvernig er það
með Varsjár-
bandalagið?
Vegna teikningar Haralds Guð-
bergssonar á forsiðu sunnudags-
blaðs Þjóðviljans vill Jóhann
Guömundsson beina þeirri áskor-
un til listamannsins að hann sýni
lesendum viðhorf sitt til Var-
sjárbandalagsins og hvernig það
umgengst hugtakið frelsi.
rennur til starfsemi kórsins.
Fjáröflunarnefndin þakkar félög-
um rausnarleg framlög og heitir
á alla Skagfirðinga og aðra vel-
unnara kórsins að fjölmenna i
Langholtsskóla á sunnudaginn og
freista gæfunnar.
Myndin er af skagfirsku söng-
sveitinni eins og hún er skipuð
þetta árið.
Húnavaka
komin út
Út er kominn 14. árg. af rit-
inu HÚNAVAKA, sem Ung-
mennasamband Austur-Hún-
vetninga gefur út. Ritstjóri er
Stefán A. Jónsson, Kagaðar-
hóli. Venjulega kemur ritið út
um Húnavöku ár hvert, en út-
komunni seinkaði verulega i
þetta sinn.
Efni ritsins er mjög fjöl-
breytt að vanda og hluti þess
er helgaður ellefu aida búsetu
i landinu. Rúmlega tuttugu
höfundar eru að efni þess i
þetta sinn, en frá upphafi hafa
hátt á annað hundrað skrifað i
ritið. Milli sjötiu og áttatiu
myndir prýða ritið og meðal
þeirra nokkrar gamlar mynd-
ir. Forsiðumyndin er af minn-
isvaröanum um fyrsta inn-
fædda húnvetninginn, Þórdisi,
dóttur Ingimundar gamla.
Húnavaka 1974 er 220 siður
að stærð, prentuð á vandaöan
pappir hjá P.O.B. á Akureyri.
Útbreiðsíu ritsins annast Jó-
hann Guðmundsson Holti
Svinadal og geta þeir sem þess
óska fengið ritið hjá honum.
AF MÓÐURMÁLI
Þaö var einhvern tíma i
fyrrasumar að ung kona
hérna vestur í bæ kallaði
til mín úr garði sínum
með svofelldum orðum:
„Hvernig er það, ætli það
sé ekki hægt að skera
þetta gula með þessu
bláa?"
Einhver dumbungur
hlýtur að hafa verið i
höfðinu á mér, því mér
var lífsins ómögulegt að
skilja hvað konan átti við,
og ef til vill eru þeir til,
sem lá mér ekki. Ég var
þó nægilega forvitinn til
að taka hana tali og
freista þess að fá nánari
skýringu á fyrirspurn-
inni.
Fljótlega kom í Ijós, að
það sem hún átti við með
að ,,skera þetta gula með
þessu bláa" var að slá
fíflana og sóleyjarnar í
garðinum með garð-
sláttuvél sem tiltæk var
og raunar blá.
Ég sagði henni að vafa-
samt væri að hægt væri
að skera þetta gula með
þessu bláa nema eiga það
á hættu að þetta græna
losnaði líka, en hún sagði
mér þá að það væri allt í
lagi því hún mundi þá
sópa þessu gula og græna
í hrúgu með spesíal
naglaspýtu, sem maður-
inn sinn hefði keypt og
væri einmitt til þess að
sópa saman svona grænu.
Einhverjum kann nú að
finnast þessi saga ótrú-
leg, en það skrítna við
hana er jöó það að hún er
dagsönn.
Ástæðan til þess að mér
kemur hún í hug er að
undanfarið hefur mikil
ritræpa tröllriðið dag-
blöðum borgarinnar út af
greinum Helga Hálfdán-
arsonar um þá staðreynd
að íslendingar séu farnir
að eiga í talsverðum erf-
iðleikum með að gera sig
skiljanlega á móðurmál-
inu.
Ég hef alltaf haft mjög
takmarkað vit á íslensku
(eins og raunar f leiru) og
var ég raunar látinn
heyra það svo rækilega
þegar ég var i mennta-
skóla, að það eru ekki
nema örfá ár síðan ég
byrjaði að þora
að leggja í það að skrifa
sendibréf, hvað þá í blöð.
En það kemur nú ekki að
sök þótt ég og fleiri höf-
um ekki vit á íslensku,
nóg er af hámenntuðum
sérfræðingum samt, og
hafa þeir að undanförnu
verið ósparir á að leiða
þjóðina í allan sannleik-
ann um móðurmál vort,
islenska tungu.
Það undarlega hef ur þó
skeð að láðst hefur að fá
einn hámenntaðasta
skólamann og íslensku-
fræðing samtíðarinnar til
að tjá sig um málið, en
það er að sjálfsögðu Geir-
varr Páll doktor hónoris
kása íslandikórum
litterarórum magna kúm
látum.
Geirvarr hefur það
umfram annað sér til
ágætis að geta tjáð sig á
prenti í mjög stuttu máli,
en sagt þó flest það sem
allir hinir sérf ræðingarn-
ir þurfa meira blaðrými
fyrir.
Þess vegna báðum við
Geirvarr um að svara
spurningunni: Er ís-
lenska tungumál?
Geirvarr svaraði
spurningunni þannig:
Vikuskammturinn hef-
ur beðið mig að svara
spurningunni ,,Er ís-
lenska tungumál?" Til-
ef nið eru athyglis- og um-
fangsmiklar umræður,
sem farið hafa fram um
málið að undanförnu og
er mér því Ijúft að verða
við þessari beiðni.
Spurningunni er best
svarað með annarri
spurningu: Eru ekki tvær
hliðar á þessu máli, eða
jafnvel fleiri? Og þá
vaknar að sjálfsögðu
þessi spurning: Hvað er
tungumál? Þessari
spurningu svarar raunar
Svanlaug Aradóttir
mannfræðingur í riti sínu
„Tungumál þingeyinga",
en eins og kunnugt er
mældi hún tunguna á öll-
um þingeyingum sem til
náðist á kreppuárunum
og sannaði síðan í fram-
angreindu riti að tungu-
mál eykst ekki við mikla
notkun.
Annars er það rétt sem
Jón J. Jónsson barna-
kennari hefur haldið
fram í merkum blaða-
greinum að undanförnu
að aðalorsökin til þess að
tungumál landsmanna
hefur breyst er fyrst og
fremst félagsleg.
Á meðan dreifbýlis-
menning landsmanna var
í hámarki skipti litlu máli
hvað var sagt, heldur
hvernig það var sagt.
Nú er málum svo komið
eftir að íslendingar eru
orðnir þéttbýlismenning-
arþjóð, að öllu máli skipt-
ir hvað er sagt en engu
hvernig það er sagt.
Af því sem ég hef sagt
hér að framan hlýt ég að
draga þá ályktun að úr
því að tungumál þingey-
inga breyttist ekkert við
hina gífurlega notkun
f yrr á árum, þá er vísast
að tungumál íslendinga
breytist lítið jafnvel við
þögnina. En æskilegt
verður að teljast að aftur
verði horfið til hinnar
fornu sveitahámenning-
ar, þegar engu máli
skipti hvað var sagt,
heldur aðeins hvernig, og
sannar þessi gamla vísa
þá kenningu ótvírætt:
Ef til fjalla átti að lalla
undi hann valla grínum.
öllum mjalla mátti skalla
mikið halla sínum.
Flosi
Fœrri flughreyfingar
Arið 1973 voru færri flughreyf-
ingar bæði á Reykjavlkurflugvelli
og á Keflavikurflugvelli en árið
1971, en nokkru meiri en árið 1972.
Flughreyfingar á Reykjavíkur-
flugvelli voru samals 104.029 árið
1973, en 60.962 á Keflavikurflug-
velli.
Minnst varð hreyfingin um
Reykjavikurflugvöll i desember-
mánuði þetta tiltekna ár, eða
3.925, en flestar i mai, 16.344.
Af flugvöllum úti á landsbyggö-
inni var mest hreyfing um Vest-
mannaeyjaflugvöll 7.726, um
Akureyrarflugvöll 5.859 og um
Egilsstaðaflugvöll 2.860.
Samtals varð heildarf jöldi flug-
hreyfinga á öllum flugvöllum
landsins 188.708 árið 1973.
—úþ