Þjóðviljinn - 17.11.1974, Blaðsíða 3

Sunnudagur 17. nóvember 1974 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
bjargaði honum frá tapi i bið-
skák. Hvernig má skýra þetta?”
„Ég held að allir draumar eigi
sér raunverulegan grundvöll i lif-
inu. t draumana blandast þrá
okkar og gleði, þjáningar og
harmur. í svefninum er maðurinn
áfram sá hinn sami persónuleiki,
sami einstaklingur og i vökunni,
Framhald á 22. siðu.
Hafnarmál
rædd
í Hafnarfirði
Fimmti ársfundur Hafnasam-
bands sveitarfélaga hefst I Iðnað-
armannahúsinu I Hafnarfirði i
dag og hefst kl. 9.30. -
Auk venjulegra aðalfundar-
starfa mun Halldór E. Sigurðs-
son, samgönguráðherra, flytja á-
varp, Gisli Viggósson, verkfræð-
ingur, mun flytja erindi um rann-
sóknir á sjávarkröftum vegna
hönnunar hafnarmannvirkja. Þá
verður fjallað um fjárhagsað-
stöðu hafna og samræmingu
eyðublaða, og mun Gylfi tsaks-
son, verkfræöingur, hafa fram-
sögu um þau mál. Loks verða til
meðferöar á fundinum tillögur
stjórnar sambandsins að nýjum,
samræmdum gjaldskrám og
reglugerðum hafna.
43 hafnir á vegum sveitarfélaga
eiga nú aðild að Hafnasambandi
sveitarfélaga.
Draumarhafa alla tið verið mikið
áhugaefni manna. A undanförn-
um tuttugu árum hafa oröið til
visindalega grundvallaðar hug-
myndir um drauma, eftir að svo-
kallaður „hraður svefn” upp-
götvaöist. Gætuð þér ekki sagt
okkur nánar frá þessu svefn-
stigi?”
„Áður var talið, að svefninn
yrði þvi dýpri sem lengra liði á
nóttina og yrði siðan léttarL, en nú
hefur verið sannað, að eftir „hæg-
um svefni” kemur „hraður
svefn” og eru slik umskipti 4—6
sinnum á nóttu.
Sannað hefur verið, að yfir-
gnæfandi meirihluti fólks dreym-
ir i hröðum svefni. Draumar eru
4—6 sinnum á nóttu, þ.e.a.s.
jafnoft og umskiptin milli hægs og
hraðs svefns.
Alla dreymir, en fólk, sem
vinnur erfiðisvinnu dreymir ekki
eins skýra og innihaldsrika
drauma. Það má ekki gleyma
þvi, að þær upplýsingar, sem
koma til heilans, eru eins konar
eldsneyti fyrir draumana.
Ekki taka allir eftir draumum
sinum. Vakni maður upp af
„hröðum svefni”, man hann
draum sinn án erfiðleika, en
vakni hann af „hægum svefni”,
eru litlar likur á, að hann muni
drauminn.”
„Nú er til fólk, sem trúir á
drauma og margir draumar
koma fram. Sl. ár sá Karpov,
stórmeistari, leik I draumi, sem
KOPAR-
GRAFÍK
Gylfi Gislason myndlistarmað-
ur er höfundur forsiðu sunnu-
dagsblaös Þjóöviljans aö þessu
sinni. Mynd hans, Orkusólbaö
Fjallkonunnar, er kopargrafik
gerð 1971, en hefur ekki veriö á
sýningu né sést áður opinberlega.
Myndin var gefin út I 25 eintök-
um.
Gylfi segist vera að mestu leyti
sjálfmenntaður. Hann hefur hald-
iö þrjár einkasýningar, þá fyrstu
1971, en auk þess margsinnis átt
myndir á samsýningum heima og
erlendis. Hann hefur ekki sist
vakið athygli með pólitiskum
myndum sinum, en almenningi er
hann þó kannski þekktastur af
frábærum útvarpsþáttum um
myndlist i fyrravetur og umsjón
sjónvarpsþáttarins Vöku nú.
SOVÉSKT SPJALL UM SVEFN OG DRAUMA:
Karpof dreymdi
fyrir góöum leik
Flestir eyða þriðja hluta ævinn-
ar i rúminu. 1 okkar landi. lifir
hver maður að meðaltali 70 ár.
Það þýðir, að rúmlega 23 ár fara i
svefn.
Er þctta timi, sem eytt er til
einskis, eða höfum við gagn af
honum? Hvert er hlutverk
svefnsins? Er ekki hægt að breyta
vökutimanum? Hvernig verða
draumar til og hvers vegna koma
sumir draumar fram?
Þessar spurningar og margar
fleiri hafa um langan aldur verið
ofarlega i hugum fólks'. Á vorum
dögum rannsaka lifeðlisfræðing-
ar, sálfræðingar og læknar fyrir-
bærið vaka — svefn. Samt sem
áður verða til hinar og þessar
fjarstæðukenndar hugmyndir:
fréttir berast af fólki, sem sefur
ekki, um undralyf, sem lækna
svefnleysi þegar I stað. Gömul og
ný hjátrú og þokukenndar skýr-
ingar á þeim fyrirbærum, sem
koma fyrir I svefni gera hann tor-
skilinn og leyndardómsfullan. Við
munum reyna að varpa ijósi á
einhverjar af þessum spurning-
um I eftirfarandi viðtali við A.M.
Vein, prófessor við Setsenov-
læknaháskólann í Moskvu.
„Fólk hefur alltaf haft áhuga á
hlutverki svefnsins. Og sú spurn-
ing, hvaö svefninn sé manninum,
er sennilega ekkert frumleg.”
Svefninn er ein af frumþörfum
mannsins, sem hann getur ekki
lifaö án. Þarfir mannsins
ákvarða hegðun hans að mörgu
leyti. Þörfin hefur vissar aðgerðir
I för með sér. T.d. er fæðutaka
virk starfsemi|Og rannsóknir sið-
ustu ára hafa leitt i ljós, að svefn-
inn er starfsemi.”
„Ef svefninn er starfsemi, er
hann þá ekki ætlaður til hvildar,
eins og álitið hefur verið um ald-
ir?”
„Sú hugmynd, að svefninn sé til
að endurnæra krafta þá, sem
maöurinn hefur eytt yfir daginn
er enn mjög útbreidd. En maður-
inn gerir fleira I svefni en að hvila
sig. Hjarta og vöðvar geta hvilst á
vökutima. Það var þess vegna
eölilegt, að farið væri að draga
hlutverk svefnsins sem hvildar
eingöngu I efa.
Siðar kom I jós, að hluti heila-
sellanna starfar i svefni, ekki sið-
ur en i vöku og stundum enn virk-
ar. A nóttunni endurskipuleggja
þær starf sitt og mynda ný sam-
bönd innbyrðis.
Visindamenn komust að þeirri
niðurstöðu, að i svefni færi fram
úrvinnsla úr þeim upplýsingum,
sem koma til heilans yfir daginn.
Hluta þeirra er fleygt, en aðrar
geymdar til mismunandi langs
tima. Þess vegna dregur svefninn
úr þeim áhyggjum, sem koma
upp i vöku. 1 svefni eiga sér stað
breytingar, sem stuðla að endur-
nýjun þeirra krafta, sem eytt hef-
ur verið. Sem sagt svefninn er
ekki aðeins venja. Hann er þáttur
i lifi hvers einasta manns.”
..En nú hef ég oftar en einu
sinni heyrt, að til væri fólk, sem
nyti yfirleitt aldrei svefns.”
„Hvorki ég né starfsbræður
minir höfum nokkurn tima rekist
á slikt fólk, þó að við höfum rann-
sakað svefn i fjölda ára. Meðal
sjúklinga okkar hafa verið menn,
sem halda þvi fram, að þeir geti
ekki sofið. En svefnlinurit leiddu I
Ijós, að þeir sváfu ekki undir 3—4
klst á sólarhring.”
„Þeir sofa 3—4 stundir. Vitað
er, að Napóleon og Edison sváfu
2—3 stundir á sólarhring. En nú
er til fólk, sem verður að sofa 10
stundir til að hafa gagn af svefn-
inum. Er það bil ekki of breitt?”
„Það er komið undir eiginleik-
um taugakerfis hvers og eins,
skapferli, barnsvana og erfða-
fræði. Það leikur enginn vafi á
þvi, að 5—6 stunda eðlilegur svefn
nægir til að tryggja liffærunum
eölilega starfsemi.Samt semáður
eru margir, sem sofa meira. Þar
er um að ræða fullnægingu
svefnþarfarinnar, sem að mörgu
leyti er komin undir hugarástandi
mannsins auk venju og erfða-
fræðilegra eiginleika.”
„Mörgum gengur illa að sofna
kvöldið fyrir einhvern stórvið-
burö eða er þeir kviða einhverju
verki. Getur þetta ekki haft
slæmar afleiðingar i starfi? Það
hefur einnig slæmar afleiðingar,
ef fólk á mjög erfitt með svefn. Er
hægtaðhjálpa þeim, sem þjást af
svefnleysi?”
„Ég er á móti orðinu „svefn-
leysi.” Allir sofa eitthvað, svo að
þetta orð er ónákvæmt. Einnig
hefur það slæm áhrif á hugmynd-
ir manna um vandamál þeirra.
Svefn og vaka eru nátengd.
Verði rask á öðru, kemst einnig
rask á hitt. Með öðrum orðum,
vansvefn á rætur sinar að rekja
til vökunnar.
Fulltrúar ýmissa starfsgreina
þurfa á allri vöku sinni að halda i
starfi, s.s. flugmenn, bilstjórar og
fl. Streita, mikil andieg reynsla
og litil llkamleg hreyfing leiðir til
vanliöunar og síðan til vansvefns.
Margir reyna að bæta svefninn
með hjálp ýmissa svefnlyfja. Lyf
breyta eðli svefnsins, en hafa
engin áhrif á sjálfa orsökina.
Verkefnið er fólgið i þvi að
koma réttu lagi á svefn og vöku.
Tilfinningaástand okkar, skap og
viðkvæmni hefur mikil áhrif á
svefninn. Þess vegna er bæði
lyfjameðferð og sálræn meðferð
nauðsynleg til að koma reglu á
sálarástand okkar.
Þetta á við um fólk, sem stöð-
ugt þjáist af vansvefni. Sá, sem
sefur yfirleitt eðlilega, og getur
ekki sofnað fyrir próf t.d.,vinnur
þaö svefntap upp á næstu dög-
um.”
„í upphafi samræðna okkar
minntust þér á, að virk sálræn
starfsemi færi fram i svefni.
Eldhús-
innréttingar
Smiöum þessar glæsilegu eldhúsinnréttingar
eftir óskum hvers og eins.
Við skipuleggjum og gerum tilboð i alls konar
innréttingar.
Verð og greiðsluskilmálar — mjög hagkvæmt. Innréttingar h.f.
Stuttur afgreiðslufrestur.

HUSGAGNAVERZLUN
Laugavngi 13 Reykjavik simi 25870
varia
HÚSGÖGN
Gefanýja
möguleika
Varia húsgögn skera sig úr vegna
fjölbreytilegra möguleika. Mismunandi
einingar falla inn í þröng sem rúmgóð
húsakynni. Velja má um margskonar gerðir
af bókahillum og skápum. Nútímafólk
velurVaria húsgögn. Varia fylgist með
tímanum.
KRISTIÁNS SIGGEIRSSONAR HF.