Þjóðviljinn - 08.12.1974, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJóDVILJINN' Sunnudagur 8. desember 1974.
DIÖÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
tltgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson,
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
VIÐ BORGUM 1000 MILJÓNIR Á ÁRI MEÐ ÁLVERINU
Magnús Kjartansson og Lúðvik Jóseps-
son hafa lagt fram á alþingi þings-
ályktunartillögu um nýtingu innlendra
orkugjafa i stað oliu. Lagt er til að alþingi
skori á rikisstjórnina að láta fullgera
endanlega áætlun i þessum efnum og nái
áætlunin jafnt til framkvæmda sem fjár-
mögnunar. Verði áætlunin við það miðuð,
að lokið verði við jarðvarmaveitur, þar
sem þær eru hagkvæmar, á árinu 1977, og
að fyrir lok þessa áratugs eigi landsmenn
kost á nægri raforku til húshitunar og ann-
arra þarfa, en öll orkuveitusvæði verði
samtengd.
Magnús Kjartansson mælti fyrir þessari
tillögu á alþingi i siðustu viku. Rakti hann
nokkuð niðurstöður af þeirri sérfræði
rannsókn, sem fram fór að tilhlutan
vinstri stjómarinnar á þvi, hvernig unnt
væri með sem skjótustum hætti að nýta
innlenda orkugjafa til húshitunar og ann-
arra þarfa.
Um þetta sagði Magnús:
„Meginniðurstöður voru þær, að það
væri mjög hagkvæmt þjóðhagslega að
nýta innlenda orkugjafa i stað oliu til hús-
hitunar. Húshitun með raforku frá virkjun
á borð við Sigöldu var talin verða 20-30%
ódýrari en hitun með oliu eftir þvi hvort
um gömul eða ný hús væri að ræða. Talið
var að hitaveitur utan Reykjavikur gætu
selt heitt vatn á verði, sem gerði upphitun
húsa 30-40% ódýrari en oliukyndingu. Tal-
ið var i skýrslunni að unnt væri að halda
þannig á málum, að jarðvarmaveitur
yrðu að mestu komnar i full not um ára-
mótin 1976-1977 og að unnt yrði að tengja
um 80% af fullum rafhitunarmarkaði i
árslok 1981.”
Magnús minnti siðan á þá stefnu vinstri
stjórnarinnar að þessi verkefni skyldu
hafa algeran forgang með tilliti til brýnn-
ar þjóðhagslegrar nauðsynjar, en siðan
núverandi rikisstjórn var mynduð hefur
ekkert verið unnið að þeirri áætlanagerð i
þessum efnum, sem áður var i fullum
gangi. Framkvæmdir áttu að hef jast þann
15. september s.l. við byggðalinuna, sem
ætlað er að tengja saman orkuveitusvæðin
á Norður- og Suðurlandi. Allt var undirbú-
ið, en úr framkvæmdum hefur ekkert orð-
ið siðan núverandi rikisstjórn tók við.
Þessi óverjanlegi dráttur þýðir, að
byggðalinan, sem ætlað var að tryggja
Norðlendingum rafmagn að sunnan strax
haustið 1975, verður þá ekki komin i gagn-
ið. Engin skýring kom fram i umræðunum
á alþingi frá talsmönnum rikisstjórnar-
innar á þessum furðulega drætti.
Magnús Kjartansson gerði i þessum
umræðum á alþingi skýra grein fyrir þvi
gifurlega óhagræði, sem okkur er búið
vegna orkusölunnar til álversins, en það
borgar nú, hvorki meira né minna en 1000
miljónum króna lægra verð fyrir orkuna á
ári, en eðlilegt mætti kallast.
Um þetta sagði Magnús:
„Það hefur lengi verið ljóst að erfiðleik-
ar landsmanna i raforkumálum stafa
fyrst og fremst af þvi að fylgt hefur verið
þeirri stefnu að hver landshluti ætti að búa
að sinu, virkja i heimahéruðum án tengsla
við heildarþróun. Þegar islendingar
réðust i fyrstu stórvirkjun sina, Búrfells-
virkjun, sem framleiddi raforku á mjög
hagkvæmu verði, áttu landshlutar utan
suð-vesturlands engan kost á þeirri orku. í
staðinn var tveimur þrið ju af afli Búrfells-
virkjunar ráðstafað til erlends fyrirtækis,
álbræðslunnar i Straumsvik, og samið um
fast og afar lágt verð allt til ársins 1997.
Þetta verð nemur nú svo sem fjórðungi
þess sem talið er eðlilegt rafmagnsverð til
orkufreks iðnaðar um þessar mundir, en i
krónum talið nemur sá mismunur nærri
þúsund miljónum króna á ársgrundvelli.
Ef þessi orka væri nú tiltæk landsmönnum
á þvi meðalverði sem Búrfellsvirkjun
fær, væri ekki orkuskortur og ekkert
álitamál að rafhitun húsa væri miklu hag-
kvæmari einstaklingum en húshitun með
oliu. Af slikri reynslu ber landsmönnum
og stjórnarvöldum að læra.
Lengi hefur verið um það rætt að Lands-
virkjun breyttigjaldskrá sinni til þess að
ýta undir húshitun með raforku og auka
þannig eðlilegan markað landsmanna fyr-
ir Sigölduvirkjun. Slikri lækkun var heitið
fyrir ári, en siðan hefur ekkert gerst, og i
siðustu viku heyrðu alþingismenn hvernig
iðnaðarráðherra svaraði fyrirspurn frá
Ingólfi Jónssyni um þetta efni án þess að
segja nokkuð sem hægt væri að henda
reiður á. 1 stað hinnar fyrirheitnu lækkun-
ar á raforku til húshitunar mun nú liggja
fyrir rikisstjórn ósk frá Landsvirkjun um
að hækka raforkuverð enn einu sinni um
25% frá næstu áramótum, og yrði þá
heildsöluverð frá Landsvirkjun til is-
lenskra viðskiptavina sinna komið nokkuð -
á þriðju krónu fyrir kilóvattstund — eða
verða tifalt hærra en raforkan til ál-
bræðslunnar. Ástæðan fyrir þessum si-
felldu hækkunum á raforkuverði Lands-
virkjunar er sú að aukinn tilkostnaður
fyrirtækisins, aukin fjármundamyndun og
arðsemi verður einhliða á kostnað þeirra
islensku viðskiptavina sem fá aðeins
þriðjunginn af aflinu: hinn erlendi kaup-
andi býr við fast raforkuverð, án tillits til
aðstæðna hérlendis, án tillits til þarfa
islendinga. Það er ekki sist af þessum
ástæðum sem verð á raforku til húshitun-
ar er ekki i neinu samræmi við raunveru-
legan tilkostnað.”
ErútiMin
ekki úessviríi?
líd ciHlivad sc (ijrir lumu tjcrt.
Cátid luirótvdiim vcra [tá prýdi
scni til cr (Ttlast.
Vid liöfiun Irckkingu cnj
útbúnad.
Mogmís og Siguröur
Sími 7 18 15
HUNDAR VALDA
ERFIÐLEIKUM
Hér á landi, einkum þó í
Reykjavík og nágranna-
bæjum, hefur mikið verið
deilt um réttmæti þess að
banna fólki að halda hunda
í húsum sínum. Ekki skal
fjallað um þá hundaum-
ræðu að þessu sinni hér, en
endursögð grein úr banda-
riska visindaritinu
„Science", september-
hefti, en þá grein reit Max
Feldmann, forstjóri
gæludýradeildar háskóla-
spítalans í Berkeley,
Kaliforníu.
Hundurinn er mörgum mannin-
um verndari, leikfélagi og jafn-
vel, eina vörnin gegn einangrun
fjölmennisins I borgum. Hundar
eru mörgum eins konar staö-
genglar sálfræöinga. Og þaö er
ekki aðeins geðveilt eða tauga-
bilað fólk sem heldur sönsum af
þvi þaö hefur hund að tala við,
heldur einnig „venjulegt,
heilbrigt fólk” — ég og þú.
I Bandarikjunum er vitað um
yfir 40 miljónir hunda i eigu
borgarbúa. 46% bandariskra
heimila halda amk. einn hund eöa
fleiri.
Þessi hundafjöldi veldur gifur-
legum vandkvæöum, en erfiðastir
eru þóþeirhundar sem lent hafa á
flækingi, eöa menn hafa beinlinis
hrakiö frá heimilum sinum, þar
eð þeir vildu ekki eiga þá lengur.
Einnig leyfa margir hundum sin-
um að valsa um frjálsum og gera
sér ekki sérstaka rellu út af
ferðalögum þeirra.
Flækingshundar kosta banda-
riska skattborgara stórfé. Háum
fjárhæðum er varið til að elta
uppi flækingshunda og koma
þeim fyrir kattarnef. Þessu tii
viðbótar er haldið opnum dýra-
spitölum og skýlum fyrir
flækingshunda, bæði af hinu opin-
bera og af einkaaðilum.
Sérhver bandarisk borg og bær
á við erfiöan vanda að glima þar
sem flækingshundarnir eru.
Flækingshundar eru samfélagi
manna hættulegir, þar sem þeir
eru smitberar, bita oft fólk, valda
umferöarslysum og menga út frá
sér, eyöileggja verömæti og
leggjast á aðrar dýrategundir,
svo sem fugla.
1 Bandarikjunum rekja menn
yfir 40 sjúkdóma til hunda. Þeir
sjúkdómar sem menn fá einkum
af hundum, er ormaveiki af ýmsu
tagi og flær.
Hundsbit veröa nú æ tiöari eftir
þvi sem hundum fjölgar. Og þaö
sem verra er, aö hundaeigendur
fá sér nú i auknum mæli stóra
hunda, jafnvel grimma varð-
hunda, og þessir hundar bita verr
en þeir litlu kjölturakkar. Aö
meðaltali frétta heilbrigöisyfir-
völd af einu hundsbiti fyrir hverja
170 bandariska borgara. Yfir 60
prósent hundsbita lenda á börn-
um.
t New York eru 500.000 þúsund
hundar, sem vitaö er um. Þessi
hálfa miljón hunda losar sig ár-
lega við 150.000 pund af skit og
90.000 gallon af hlandi. Auk
þessarar mengunar á götum
borgarinnar, valda hundar sorp-
hreinsunarmönnum alvarlegum
erfiðleikum, þar eö þeir gera oft-
lega „áhlaup” á sorptunnur, slita
upp úr þeim drasl og matarúr-
gang og dreifa á tvist og bast.
Max Feldmann, sá er ofan-
skráðar upplýsingar gefur.
heldur þvi fram, aö nú þegar sé
afstaða manna til hundahalds
tekin að breytast og eftir nokkur
ár muni æ fleiri losa sig við
hunda, þar eð þeir séu að veröa
mannlifinu alvarleg ógn. (endur-
sagt úr Science)