Þjóðviljinn - 05.03.1975, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJ6ÐVILJINN MiOvikudagur 5. mars 1975
íhaldsstefnan hiröir
matarpeningana úr
vösum verkamanna
Enn á ný stöndum viö frammi
fyrir stórfelldri kjaraskerðingu.
Atvinnuleysisvofan er ekki lengur
i dyragættinni. Hún hefur svo
sannarlega stigið yfir og sest að á
fjölda heimila. Vist er atvinnuá-
standið ekki ennþá jafnslæmt og
það var 1968—1970. En efast nokk-
ur um að sllkt ástand sé framund-
an ef núverandi ihaldsstefna
Ólafs og Geirs fær að halda áfram
að tina matarpeningana úr vös-
um launamanna og færa atvinnu-
rekendum og allskyns braskara-
lýð þá á silfurdiski.
En þött við þekkjum frá tið sið-
ustu Ihaldsstjórnar verra at-
vinnuástand en nú er og þótt vitna
megi til þess, að viða i hinum
kapitaliska heimi, jafnt á Norður-
löndum sem annars staðar sé at-
vinnuleysisprósentan hærri en
hér á landi, þá er rétt að athuga
og gera sér grein fyrir nokkrum
staðreyndum sem við blasa um
afkomu launafólks til saman-
burðar við ástandið annars stað-
ar.
Það er staðreynd að meðan
vinstri stjórnin var við völd hér
var meiri en nóg atvinna fyrir all-
ar vinnufúsar hendur. Má frekar
segja að hún hafi i sumum tilfell-
um verið of mikil. Menn kunnu
sér ekkert hóf og þræluðu nær all-
an sinn vökutima. Sést það m.a. á
þvi að sl. ár voru 40% af tekjum
verkamanna fyrir yfirvinnu.
Á þessum árum vinstristjórn-
arinnar hækkaði kaupmáttur hins
almenna kaups verulega og yfir-
borganir voru ekkert einstakt
fyrirbrigði, þær hækkuðu mikið
frá þvi sem var og voru teknar
upp I greinum og á stöðum þar
sem .ær voru nær óþekkt fyrir-
brigði áður. Þessa möguleika til
betri llfsafkomu notaði allur
fjöldinn til að bæta sér erfið-
leikana frá tið stjórnar ihalds og
krata. Fólk spilaði djarft, keypti
nýja bila, nýtt innbú, skoðaði
heiminn og hóf aftur að byggja
húsnæði I stórum stfl. Þðir eru
vissulega ófáir sem auk þess að
eyða öllu sem aflaðist bættu á sig
miklum skuldum til viðbótar
þeim sem fyrir voru. Við áfram-
hald þessa hefur almenningur
miðað sinar lifsvenjur og er þeim
á allan hátt mjög háður. Þegar
við þvi tölum um ástandið nú og
berum að einhverju leyti saman
við aðrar þjóðir, er nauðsynlegt
að gera sér fulla grein fyrir m.a.
eftirfarandi staðreyndum.
Aður en til verulegs atvinnu-
leysis kemur hafa yfirborganir
minnkað stórlega, viða hafa þær
jafnvel verið afnumdar alger-
lega. Yfirvinna dregst saman og
er einnig i mörgum tilfellum felld
niður, en eins og ég nefndi áðan
voru 40% af heildartekjum verka-
manna á sl. ári fyrir yfirvinnu.
Sumaratvinna skólafólks sem
sannarlega hefur átt þátt i að
unglingar frá alþýðuheimilum
fengju notið menntunar verður
illfáanleg og auk þess verr borguð
og sama gildir um vinnu og kjör
elsta fólksins. Þegar þessar stað-
reyndir eru hafðar i huga ætti að
vera ljóst að raunverulegt hörm-
ungarástand hefur skapast löngu
áður en verulegt atvinnuleysi
hefur leitt það af sér beinlinis.
En þegar til atvinnuleysis kem-
ur verður fjölskylda atvinnulauss
manns með 3 börn að lifa af 8.800
kr. á viku: þá eru atvinnuleysis-
bæturnar einar til framfærslu.
Við allt þetta bætist svo stórfelld
kjaraskerðing fyrir þann sem
verður atvinnulaus á kaupmætti
launa sem hann hefur að undan-
fömu þolað vegna fjandsamlegs
rlkisvalds Ihalds og framsóknar.
Ef við berum þetta saman við
ástandið iDanmörku, en þar rikir
mikiö atvinnuleysi og fer vax-
andi. Þar voru hvorki yfirborgan-
ir né yfirvinna i neinni likingu við
það sem hér tiðkaðist. Danskur
verkamaður hafði þvl, meðan
hann hafði atvinnu lifað og miðað
slna afkomu við umsamið dag-
vinnukaup. Þegar hann verður
atvinnulaus fær hann i atvinnu-
leysisbætur sem næst 70% af dag-
vinnutekjum, eða rúmlega tvo
þriðju af raunverulegum tekjum
sem hann hafði.
Bótatalan sem ég nefndi áðan,
sem Islenski verkamaðurinn fær,
þ.e. 8800 kr. á viku er að visu 95%
af 2. taxta Dagsbrúnar, en það
eru ekki 95% af þeim rauntekjum,
sem verkamaðurinn hafði meðan
hann vann heldur langt þar fyrir
neðan.
Hver sú prósenttala er, er að
sjálfsögðu mjög mismunandi
eftir þvi hve hann vann mikla
yfirvinnu eða hafði mikla yfir-
borgun, en hún er örugglega langt
fyrir neðan 70% sem danir hafa
að jafnaði af raunverulegum
tekjum.
Þetta er rétt að hafa I huga við
Ingólfur Ingólfsson, fulltrúi sjó-
manna verðlagsráði segir i við-
tali við Þjóðviljann fyrra laugar-
dag, að góðfiskurinn, þ.á.m. ver-
tlðarfiskurinn við suðurland, sé
látinn greiða upp verðið á stein-
bitnum og „ormatittunum” á
Húsavik.
Nú langar mig að spyrja Ingólf
þennan Ingólfsson hvort hann i-
myndi sér að það hafi verið slæm-
ur fiskur, sem Fiskiðjusamlag
samanburð á ástandinu hér og
hjá nágrannaþjóðunum.
Margoft hefur sá sannleikur
verið sagður að i hvert sinn sem I-
haldið og maddama framsókn
leggjast saman i stjórnarsængina
þá bylta sér saman i þeirri sæng
afturhaldssömustu öflin til
stjórnsýslu sem fyrirfinnast I
landinu og hin skilgetnu afkvæmi
þessara flokka eru þvi sjálfkrafa
fjandsamleg launafólki öllu. Eftir
þær aðgerðir, sem núverandi
rikisstjóm hefur gripið til, getur
enginn launamaður efast um að i
stjórninni ráða þau öfl ferðinni
sem fjandsamlegust eru launa-
fólki.
Öllum launamönnum ætti að
vera þetta ljóst — en svo virðist
þvi miður ekki vera. Bendir til
Húsavikur hefur keypt af okkur,
sjómönnum hérna, fyrir 12 til 16%
hærra verð en umsamið fiskverð
undanfarin ár? — Og ennfremur,
hvort hann viti dæmi þess að fisk-
iðjuverin sunnanlands hafi greitt
sjómönnum þar þess háttar verð-
uppbætur á fiskinn?
Og loks: Getur það átt sér stað
að „úrgangsfiskurinn” sem
Ingólfur talar um, þyki verðmæt-
ari og betri vara á mörkuðum er-
Jón Snorri Þorleifsson
dæmis tilkynningin sem lesin var
upp I hádegisútvarpinu I gær til
þess að svo sé? En hér á ég við til-
kynningu frá Ihaldinu I Reykja-
neskjördæmi til launamanna þess
kjördæmis þar sem þeir voru
hvattir til að fjölmenna i dag,
sunnudag, til Hafnarfjarðar, til
stofnunar launþegasamtaka
flokksins þar I kjördæminu. Það
er sem talandi tákn um trú I-
haldsins á það andleysi og þann
pólitiska doða sem stærsta mál-
gagn landsins, Morgunblaðið,
reynir að innprenta fólki einmitt
nú þá dagana sem þessi sömu
aðilar skerða kjörin ekki um
nokkur prósent heldur um tugi
prósenta á fáum mánuðum — að
einmitt nú skuli Ihaldið telja rétta
tlmann til að stofna sérstök laun-
þegasamtök kjördæmanna. Og
þetta sýnir einnig ákaflega vel
hvert er mat Ihaldsins sjálfs á á-
rangri Moggalyginnar til mótun-
ar á skoðunum almennings. Og
vist er hann mikill, allt of mikill.
Engu skal ég spá um hve marg-
ir koma til Ihaldsfundarins I
Hafmarfirði i dag, en hver einasti
einn verkamaður sem þar mætir
er einum verkamanni of mikið.
lendis, heldur en horaður got-
fiskur og netamorkur af Suður-
landsmiðum, sem fulltrúi sjó-
manna I verðlagsráði kallar góð-
fisk?
Ég get mér þess til að smekkur
útlendinga á soðningu kunni, þeg-
ar til kastanna kemur, að vera á-
lika og okkar Islendinga, sem
flestir hverjir tökum „óþverr-
ann,” sem Inglfur nefnir svo, og
þar á meðal steinbitinn, fram yfir
gotfiskinn.
Ingólfi er óhætt að trúa þvi, að
ein af meginástæðunum fyrir þvi
að Fiskiðjusamlagið á Húsavik
hefur borgað okkur hærra verð,
árum saman, fyrir fiskinn okkar,
heldur en önnur frystihús hafa
treyst sér til að greiða, er sú, að
hráefnið, sem við leggjum á land,
er mjög gott. Hann þyrfti heldur
ekki að leita lengi upplýsinga hjá
fiskimatsmönnum og úttektar-
mönnum, til þess að komast að
þeim grundvallarsannleika, að
það er bátafiskurinn fyrir austan,
norðan og vestan, sem hefur
haldið uppi verðinu á netafiskin-
um sunnanlands. Fiskurinn, sem
við öflum er nefnilega heilum
gæðaflokki fyrir ofan fyrsta flokk.
Nú ætla ég ekki að hallmæla
Ingólfi Ingólfssyni persónulega.
Ég þekki hann ekki, né heldur ætt
hans eða uppruna. Það má vel
vera, að hann hafi látið þetta allt
saman út úr sér I fljótfærni. Hafi
hann aftur á móti gert það að yf-
irveguðu ráði, þá hlýt ég að á-
lykta sem svo, að ekki sé óhugs-
andi að við getum fundið fróðari
mann en hann til þess að gegna
fulltrúastörfum fyrir sjómenn I
verðlagsráði. Sannleikurinn i
málinu er nefniléga sá, að úrvals-
fiskurinn okkar, bátakarlanna úti
á landi, hefur nú verið verðfelldur
til þess að styrkja illa rekna út-
gerð og lélegan fisk á suðurlandi.
2. mars 1975.
Meðkveðju frá
ormatittunum á Húsavik.
Húsaleiga bæjarins
hækkar um 38%
Spurðu þennan, spurðu hinn, sögðu borgarstarfsmenn þegar
spurt var um hækkunina —
(Drög að revíu fyrir ákveðinn borgarfulltrúa)
Einn leigjandi borgarinnar i
húsnæði við Austurbrún hafði
samband við blaðið og skýrði
frá þvi að hækkunin, sem Þjóð-
viljinn sagði frá á leiguhúsnæði
borgarinnar, og gerð er án
heimildar verðlagsyfirvalda,
ætti að koma til framkvæmda I.
mars, og væri hún á þeirri íbúð,
sem hann leigði 38%.
— Ég held ég verði að visa þvi
annað, er orðtæki, sem margur
hefur heyrt, sem leitar upplýs-
inga hjá embættismönnum. Og
þannig var það.
Blaðamaður hafði fyrr i vik-
unni tal .af skrifstofustjóra borg-
arinnar til þess að spyrjast fyrir
um lögmæti þessarar hækkunar
og ástæðuna fyrir henni. Hann
visaði á félagsmálafulltrúa
borgarinnar, sem gert hafði til-
raun til þess að skýra hækkun-
ina fyrir borgarráðsmönnum
með þeim árangri, að þeir lögðu
margvislegan skilning i skýr-
inguna.
Félagsmálafulltrúinn visaði á
borgarritara, þegar hann var
spurður um málið. Borgarritari
vísaði á húsnæðismálafulltrúa
borgarinnar. En húsnæðismála-
fulltrúi borgarinnar er undir-
maður félagsmálafulltrúans,
svo blaðamaður sá ekki að hann
gæti haft mikið meira um málið
að segja en yfirmaðurinn, svo
þar var hringurinn slitinn.
Það er ekkert ónýti embættis-
mannakerfið, sem borgar-
stjórnarmeirihluti Sjálfstæðis-
flokksins hefur veriö að koma
sér upp undanfarin ár.
Samtals munu embættis-
mennirnir hafa haft svohljóð-
andi meiningar um málið:
— Mest af þessari hækkun er
hækkun vegna hækkunará hita
og rafmagni!
— Það er engin spurning um
það, að þetta er löglegt.
— Þrátt fyrir verðstöðvun
telur embættismaðurinn að
þetta sé löglegt? spurði blaða-
maður i einfeldni sinni.
— Löglegt, sagði embættis-
maðurinn, enh, enh, löglegt? Ég
ætla ekki að dæma um það sko.
Ef borgarstjóri vill fá að vita
hvaða stórmenni i embættis-
mannakerfi borgarinnar er svo
skýrmæltur og greinargóður
getur hann spurst fyrir um það
hér á ritstjórninni, og telji titil-
hafar þeirra embætta, sem hér
að ofan eru greind, að sér vegið
með þvi að skýra ekki frá þvi
eítir hverjum er haft hér að
framan, geta þeir einnig haft
samband við ritstjórn en þjóðin
verður að biða.
—úþ
Ræða Jóns Snorra Þorleifssonar, formanns
Trésmiðafélags Reykjavíkur á fundi Alþýðu-
þandalagsins á Hótel Borg á sunnudaginn
Kristján Ásgeirsson, formaöur Sjómannafélags Húsavíkur:
„Ormatittirnir” betri
en netamorkur
Kristján Asgeirsson.