Þjóðviljinn - 24.04.1975, Síða 4

4 SÍÐA — Þ.IÓDVILJINN Fimmtudagur 24. april 1975.
MOÐVIUINN
UÁIGAGU SÓSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÖÐFRELSIS
trtgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
ítystjórar: Kjartan Ölafsson,
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Kari Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Vilborg Haröardóttir
Ritstjórn, afgreiösia, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 iinur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
GLEÐILEGT SUMAR
Verkfallsmenn á Selfossi hafa unnið
fullan sigur i baráttu sinni fyrir mannrétt-
indum, fyrir hugsjónum samvinnusam-
taka og verkalýðshreyfingar Kaupfélags-
stjórnin hefur neyðst til að gefast upp skil-
yrðislaust, hverfa frá þeirri valdniðslu
sinni að reka einn af bestu starfsmönnum
fyrirtækisins fyrir það eitt að hann hafði
aðrar skoðanir en kaupfélagsstjórinn á
vissum þáttum i starfsemi fyrirtækisins
og gerði grein fyrir þvi i kurteislegu bréfi.
Þjóðviljinn óskar verkfallsmönnum á Sel-
fossi til hamingju með sigurinn og sam-
fagnar öllum þeim sem stutt hafa baráttu
þeirra, samvinnumönnum og verklýðs-
sinnum um land allt. Þessi sigur er þeim
mun mikilvægari sem i honum birtast við-
brögð almennings gegn ofstæki og valda-
hroka sem mjög hafa látið á sér kræla að
undanförnu, ekki sist eftir að núverandi
rikisstjórn var mynduð. Má þar minna á
dæmi eins og réttarofsóknirnar sem hafn-
ar voru af þeim erindrekum erlends valds
sem kenna sig við „varið land” og brott-
rekstur löglega kjörins útvarpsráðs, að ó-
gleymdri þeirri valdniðslu sem láglauna-
fólk, aldrað fólk og öryrkjar hefur orðið að
sæta að undanförnu og enn er verið að
magna. Bæði athafnir og orð valdhafa
benda til þess að stefnt hafi verið og sé að
ofstækistimabili i islenskum þjóðmálum,
og þvi hefur sigurinn á Selfossi gildi sem
nær langt út fyrir það einangraða tilvik
sem varð kveikja átakanna.
Á Selfossi var tekist á um mannréttindi
og hugsjónir, og einmitt þess vegna urðu
viðbrögð landsmanna jafn skýr og af-
dráttarlaus og dæmin sanna. Nú um all-
langt skeið hefur barátta verklýðshreyf-
ingarinnar á Islandi fyrst og fremst beinst
að þeim verkefnum sem mæld verða i
krónum. Einkaneyslan hefur verið talin
hinn altæki mælikvarði, og i kjölfar þess
hefur fylgt metingur milli starfshópa inn-
an alþýðusamtakanna, gagnkvæmar á-
sakanir og deilur sem engum hafa verið til
gagns nema forréttindastéttunum i þjóð-
félaginu. Hugsi hver launamaður aðeins
um eigin afkomu, munu heildarsamtök
launafólks aldrei ná neinum umtalsverð-
um árangri. Það sem lyft hefur samtökum
verkafólks og samvinnumanna á undan-
förnum áratugum og gert þeim kleift að
lyfta grettistökum er óeigingjörn sam-
staða, hugsjónir félagshyggju og samá-
byrgðar, hið einfalda boðorð: Einn fyrir
alla og allir fyrir einn. Þannig var staðið
að átökunum á Selfossi og þess vegna
vannst sigur. í þeim anda þarf verkafólk
nú að endurskipuleggja baráttu sina gegn
blygðunarlausum árásum atvinnurek-
enda og rikisvalds, sem staðið hafa linnu-
laust i þrjá ársfjórðunga. Þar hrekkur
skammt að telja krónur, hversu mikilvæg
sem afkoma hvers einstaklings er, það
sem eitt getur lyft baráttunni er sameigin-
legar hugsjónir um betra og réttátara
þjóðfélag, sem aukin mannleg réttindi,
um sivaxandi efnahagslegt lýðræði, um
þjóðfélag samvinnu og félagshyggju.
Verði barist i þeim anda fær ekkert stað-
ist.
Með þessi markmið i huga óskar Þjóð-
viljinn landsmönnum gleðilegs sumars.
Þetta verður sumar örlagarikra átaka, og
úrslit þeirra geta ráðið miklu um þróun
þjóðmála á næstunni. Við göngum til
þeirrar baráttu minnugir þeirra spurn-
inga og þess ákalls sem enn hljóma frá Jó-
hannesi úr Kötlum:
Hermdu mér Þjóðunn Þjóðansdóttir,
visust af völum:
ætlarðu að lifa alla tið
ambátt i feigðarsölum
á blóðkrónum einum
og betlidölum?
Er ekki nær að ganga
i ósýnilegan rann,
bera fagnandi þann
sem brúðurin heitast ann
út i vorið á veginum
og vekja hann? —m
Bjarnfríður Leósdóttir, Akranesi:
Fé til greiðslu á fæðingarorlofi á
ekki að taka úrsjóðum launafólks
A ráðstefnu um kjör láglauna-
kvenna, sem haldin var i lok
janiíar, komu fram mjög ein-
dregnar kröfur um, að konur á
vinnumarkaði fengju almennt
þriggja mánaða fæðingarorlof,
eins og þær konur, sem unnið hafa
hjá riki og sveitarfélögum.
Bjarnfriður Leósdóttir, varafor-
maður Verkalýðsfélags Akra-
ness, fylgdi þessum kröfum eftir
á Alþingi i febrúar með þings-
ályktunartillögu, þar sem rikis-
stjórninni var falið að taka þetta
mál til meðferðar i sambandi við
fyrirhugaðar breytingar á lögum
um almannatryggingar. t tillög-
unni var gert ráð fyrir, að allir at-
vinnurekendur á landinu, hvort
sem þeir hefðu karla eða kvenfólk
i vinnu, stæðu straum af fæð-
ingarorlofinu. Þessi tillaga
Bjarnfríðar hefur veriðtilmeð-
ferðar hjá heilbrigðis- og trygg-
ingamálanefnd neðri deildar. Nú
er komið fram á alþingi frumvarp
borið fram af Ragnhildi Helga-
dóttur o.fl. þar sem kveðið er á
um þriggja mánaða fæðingaror-
lof kvenna i öllum starfsstéttum,
en höfuðmunurinn er sá, að orlof-
ið á að greiða úr atvinnuleysis-
tryggingasjóði. Þjóðviljinn leitaði
álits Bjarnfriðar Leósdóttur á
þessu frumvarpi. Ragnheiður
Helgadóttir og fleiri þingmenn
hafa rokið til og flutt frumvarp
sama efnis, áður en málið kom úr
nefndinni. Samkvæmt frumvarpi
Ragnhildar á að greiða fæðingar-
orlofið úr atvinnuleysistrygg-
ingasjóði, en þeirri hugmynd hef-
ur verið mótmælt af þingmönnum
Alþýðubandalagsins eins og fram
hefur komið í blaðinu.
Þjóðviljinn leitaði álits Bjarn-
frfðar Leósdóttur á frumvarpinu
um þriggja mánaða fæðingaror-
lof. Hún sagði:
,,Þar kom að þvi, að jafnvel
augu ibaldsins opnuðust fyrir
nauðsyn þess, að allar vinnandi
konur sætu við sama borð, hvað
varðar fæðingarorlof. Þetta hefur
verið baráttumál sósialista og
Margrét Sigurðardóttir var fyrst
til þess að hreyfa þessu máli á al-
þingi á dögum Sósialistaflokks-
ins. En það er táknrænt, að þegar
ihaldið ætlar að reyna að gera
þetta mál að sinu, er ráð fyrir þvi
gert að standa straum af fæðing-
arorlofinu, með þvi' að ganga á
samningsbundinn rétt launafólks
og sækja enn i atvinnuleysis-
tryggingasjóð, sem hlaðinn hefur
verið ýmsum skyldum á undan-
förnum árum af þvi opinbera.
Samið var um atvinnuleysis-
tryggingasjóð i frjálsum samn-
ingum milli verkalýðsfélaga og
atvinnurekenda, og jafnframt
gefið eftir i kaupkröfum af hálfu
launafólks til þess að takast
mætti að stofna sjóðinn. Þess-
vegna er það fé, sem I sjóðinn hef-
ur safnast ekkert annað en hluti
af launum verkafólks. Verkalýðs-
hreyfingin á að sameinast um að
mótmæla kröftuglega þeirri fjár-
mögnunarleið sem stungið er
uppá i frumvarpi Ragnhildar.
f þeirri þingsályktunartillögu,
sem ég lagði fram á alþingi i vet-
ur, var gert ráð fyrir þvi að allir
atvinnurekendur i landinu, hvort
sem þeir hefðu kvenfólk i vinnu
eða ekki tækju á sig að greiða
fæðingarorlof. Einmitt það finnst
mér réttlætismál. Vinnandi karl-
menn eru feður margir hverjir og
eðlilegt að brot af launum þeirra
Bjarnfríður Leósdóttir
renni til þess að standa undir al-
mennu fæðingarorlofi. Það er lika
misskilningur að þetta gjald muni
reynast atvinnurekendum algjör-
lega ofviða. Á svæði Iðju hefur
verið reiknað út i sambandi við
launatengd gjöld, að 20 aurar á
hvern starfsmann og klukkustund
fari til þess að standa straum af
núverandi þriggja vikna fæð-
ingarorlofi. Á sama tima er
gjaldið til Félags islenskra iðn-
rekenda kr. 2.56 á klukkustund.
Ef atvinnurekendur greiddu iðju-
félögum i Rvik 90 daga fæðingar-
orlof væri gjaldið á starfsmann á
klukkustund kr. 1.20. Þetta er
varla óyfirstiganlegt og mikið
lægra yrði þetta gjald, ef það væri
greitt af öllum atvinnurekendum.
1 samningum ASl við atvinnu-
rekendur hefur orðið samkomu-
lag um, að atvinnurekendur
greiði verkakonum tveggja til
þriggja vikna fæðingarorlof.
Eðlilegt hefði veriðaðþessi timi
væri lengdur nú á kvennaári, þeg-
ar vaxandi skilnings gætir á rétt-
lætismálum kvenna. Þvi á hins-
vegar að mótmæla kröftuglega,
ef einu sinni enn verður látið við-
gangast, að gengið verði á at-
vinnuleysistryggingasjóð”.
® ÚTBOÐ
Tilboð óskast i 5800 m steinullareinangrun
fyrir stálpipur i ýmsum sverleikum, fyrir
Hitaveitu Reykjavikur.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri,
Frikirkjuvegi 3.
Tilboðin verða opnuð á sama stað, mið-
vikudaginn 14. mai 1975, kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
Athygli
bifreiðaeigenda
er hér með vakin á þvi, að notkun negldra
hjólbarða er almennt óheimil frá og með
1. mai næstkomandi.
Dóms- og kirkjumálaráðuneytið,
23. april 1975.