Þjóðviljinn - 04.05.1975, Blaðsíða 7

Sunnudagur 4. mai 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
bandarikjamanna gegn stjórn-
völdum sinum átti eftir að magn-
ast og breytast i þjóðarvakningu
sem ekkert fékk staðist. Tugir
þúsunda ungra bandarikjamanna
neituðu herkvaðningu, tóku á sig
refsingar eða flýðu land. Her-
mennirnir sem sendir voru til
Vietnams neituðu að berjast sið-
ustuárin. Bandarikjastjórn hafði
kallað styrjöldina i Vietnam yfir
sitt eigið þjóðfélag. Og um leið og
Bandarikjamenn, almenningur
og fjölmiðlar, tóku að efast um
réttsýni og dómgreind stjórn-
valda sinna kom margt ófagurt
fram i dagsljósið. Einmitt til
þessara atburða má rekja þau
ógnarhneyskli sem hafa rist
- bandariskt þjóðfélag i sundur á
siðustu árum. Jafnt forseti lands-
ins sem varaforseti hafa reynst ó-
tindir afbrotamenn, skattsvikar-
ar, þjófar og meinsærismenn og
hrakist úr stöðum sinum með
smán. t fyrsta skipti i sögu sinni
hafa Bandarikin hvorki þjóðkjör-
inn forseta né varaforseta. Dóms-
málaráðherrar og aðrir valds-
menn hafa verið dæmdir i tukthús
fyrir hina ótrúlegustu glæpi. Sið-
ferðislegt traust manna hvar-
vetna um heim á forustu Banda-
rikjanna er i algeru lágmarki. Sá
dollari sem áður var talinn hellu-
bjarg auðvaldskerfisins hefur
molnað sundur: Bandarikin eru
hrjáð af efnahagskreppu sem
magnast i sifellu. Sú kreppa er i
eðlilegum tengslum við styrjöld-
ina i Vietnam, þegar þess er gætt
að svo er ástatt innan stórveldis-
ins, að þeir sem starfa i þágu
hersins, gegna herþjónustu,
vinna að- hergagnaframleiðslu
eða eru atvinnulausir eru 26% af
ibúum Bandarikjanna. Auðhring-
ar og hergagnaframleiðendur
hafa hagnast óhemjulega á morð-
um og tortimingu i Vietnam.
Friður leiðir til minni gróða,
samdráttar, atvinnuleysis.
Einu átökin
í Saigon
bað er átakanleg og lærdóms-
rik staðreynd að einu ofbeldis-
verkin sem framin voru þegar
Saigon féll voru átök bandarikja-
manna við skjólstæðinga sina,
VL-mennina i Vietnam. Þegar
siðustu bandarikjamennirnir
flýðu i ofboði i þyrlum af þökum
húsa sinna vildu VL-menn fá að
fara með, eins og konan sem
skrifaði i Morgunblaðið i fyrra að
ef herinn færi frá Islandi færi hún
lika. Bandarisku hernaðarsér-
fræðingarnir og embættismenn-
irnir réðust á VL-menn, skutu þá,
börðu þá og misþyrmdu þeim,
vörpuðu yfir þá táragasi. Auðvit-
að hafa bandarikjamenn verið að
hugsa um að bjarga sjálfum sér
fyrst, en ætli þessi heiftarfullu
viðbrögð hafi ekki einnig verið til
marks um þann hug sem hroka-
fullir erlendir valdsmenn i her-
setnum löndum bera ævinlega til
auðmjúkustu þjóna sinna. Það
kann að vera öruggara fyrir VL-
menn hvar sem er i heiminum,
einnig hér á Islandi, að hafa fyrra
fallið á, ef þeir geta ekki hugsað
sér að lifa á ættjörð sinni nema
hún sé hernumin.
Þeir eiginleikar
sem aldrei
meiga bila
Vietnamar hafa háð langa bar-
áttu fyrir þeim verðmætum sem
Ho Chi Minh kvað öllum öðrum
dýrmætari: frelsi og sjálfstæði. I
meira en þúsund ár lutu þeir yfir-
drottnun kinverja, frá árinu 111 f.
Kr. til ársins 939. Þá lýstu þeir yf-
ir fullveldi — átta öldum áður en
bandarikjamenn lýstu yfir sjálf-
stæði sinu. Meðan ég dvaldist i
Vietnam kynntist ég þvi að þeir
hafa þessa fornu frelsisbaráttu
sina gegn Kinverjum á hraðbergi,
hún er jafn sjálfgefinn þáttur i
hugarheimi þeirra og frásagnir
Islendingasagna sumum hérlend-
um mönnum. Vietnamar áttu oft
siðar eftir að berjast fyrir þessu
sjálfstæði gegn kinverjum og
mongólum og sigruðu ævinlega
að lokum. Frakkar tóku Saigon
með hervaldi 1859 — nú er hún
loksins frjáls meira en öld siðar.
011 hefur þessi saga kennt viet-
nömum að þolinmæði og þraut-
seigja eru þeir eiginleikar sem
aldrei mega bila i sjálfstæðisbar-
áttu, og á það lögðu þeir meginá
herslu þegar ég sótti þá heim. Of-
urefli skiptir ekki máli, hroki er-
lendra valdhafa og þýlyndi VL-
manna skiptir ekki máli: ef mál-
staðurinn er réttur og i samræmi
við framtiðina sigrar hann að lok-
um, þótt aðeins örfáir menn i
hellisskúta taki upp baráttuna
eins og gerðist i Vietnam 1941.
Þessa mættum við islendingar
minnast öðru fremur. Við vorum
sjálfir nýlenda i nær sjö kúgunar-
aldir: sjálfstæðisbarátta okkar,
háð af vopnlausri friðarþjóð i
samræmi við islenska hefð, ein-
kenndist af þolinmæði og þraut-
seigju, óbilandi þrjósku. Hið ó-
grimuklædda hernám Bandarikj-
anna hefur aðeins staðið i 24 ár.
Við höfum unnið sigra og beðið ó-
sigra i baráttunni gegn þvi her-
námi, menn hafa ýmist fyllst
gleði eða bugast af vonleysi — og
nú um skeið hefur verið dauft yfir
islenskum hernámsandstæðing-
um. En hvað eru 24 ár? Við eigum
i höggi við hernaðarófreskju og
auðmjúka VL-menn, en vietnam-
ar hafa sannað okkur að þetta eru
i raun pappirstigrisdýr.Við höld-
um áfram að berjast, nýtum
hvert tækifæri, missum aldrei
sjónar á lokamarkmiðinu. Það er
öruggastaf öllu öruggu að sá dag-
ur rennur að islendingar geta
fagnað fullu frelsi af sömu skiru
gleði og vietnamar nú.
Þessi slgaunakona situr uppi og ver hjólhús ættmenna sinna fyrir þýsk-
um þjófum, sem mjög herja á bústaði sfgrauna á feröamannastöðum.
ÓLAFUR
HAUKUR SÍMONARSON
SKRIFAR
UM KARLAGREY
Á KVENNAÁRI
Um siðustu helgi var þingað á
Neskaupstað um kaup og kjör
kvenna til sjávar og sveita.
Þingið var að sjálfsögðu opið
karlmönnum, enda engin van-
þörf á þvi að upplýsa þann hluta
mannkynsins sem vaxinn er
tippi um ,,kaup og kjör kvenna
til sjávar og sveita”. Karlmenn
vilja nefnilega oft á tiðum
gleyma þvi að réttindabarátta
kvenna er vitaskuld einnig bar-
átta fyrir réttindum karla —
ætti auðvitað að vera sameigin-
leg barátta kynjanna fyrir rétt-
látara heimsskipulagi.
Körlum ætti að verða það ljóst
svona hvað úr hverju, að það
sem þeir halda forréttindi sin
(og eru forréttindi þeirra i sum-
um tiivikum), er oftastnær þeg-
ar ljósið fellur á það, ekkert
annað en samloðandi niðurlæg-
ingarkerfi kynjanna beggja,
kerfi sem rænir bæði kónur og
karla þeim sjálfsögðu réttind-
um að þroska andlega og likam-
lega hæfileika sina, og konum
ætti að verða það ljóst innan tið-
ar að andleg og likamleg niður-
læging þeirra er oft bein afleið-
ing af þvi ómannlega félagslega
kerfi sem við höfum búið okkur
til, og sem runnið er beint úr
heimskulegu og siðlausu eign-
arhalds- og forræðisskipulagi.
Konan getur trauðla náð mann-
réttindum sinum og virðingu
nema hún ráðist gegn undirrót
mannlegrar eymdar — það er
að segja arðráni manns á manni
og arðráni heimsvaldasinnaðra
stórvelda. Það er órökrétt að
skrifa i Morgunblaðið um kúgun
kvenna á sérstaka kvennasiðu
,og vilja jafnframt jafnrétti
kynjanna ásamt með lausn frá
ofbeldi verslunarstormsveit-
anna. Það er vissulega erfitt
mörgum manni að sjá umkomu
sina i stærra samhengi, að sjá
hvar hinn raunverulegi óvinur
felst, en það kemur samt á dag-
inn, kannski fyrr en siðar, að
eigi réttindabarátta kvenna að
bera raunhæfan árángur, þá
verður hún að tengjast almennri
pólitiskri baráttu, falla i farveg
með öðrum róttækum öflum og
styrkjast af þeim.
Nú ætla ég enganveginn að
fara að breiða mig verulega út-
yfir réttindabaráttu kvenna eða
fjölyrða um tengsl hennar við
pólitiska baráttu, en það fer
samt ekki framhjá neinum sem
gefur þvi auga að einmitt núna
er þróunin hér á landi að taka
sömu stefnu og i nágrannalönd-
unum — barátta kvenna fyrir
jafnrétti kynjanna á hinum
ýmsu sviðum er að tengjast ó-
sjálfrátt og réttilega baráttu
róttækra sósialiskra afla. Og
þetta er óhjákvæmileg þróun,
þvi þegar hin raunverulegu
samhengi þjóðskipulagsins fara
að renna upp fyrir konum þá sjá
þær i einni sjónhendingu að vilji
þær nokkrusinni ná rétti sinum
þá dugir ekki að þær einángri
baráttu sina við launamál, stöð-
ur og titlatog, heldur verða þær
að taka upp baráttu gegn for-
mögnunarþjóðfélaginu, gegn
forræði teknókrata og auðvalds,
þær verða að leggja til atlögu
við höfuðmeinsemdina: kapital-
ismann.
Nú, en hvað getur karlmaður
beinlinis lært á þingi á borð við
það sem haldið var á Neskaup-
stað ,,um kaup og kjör kvenna
til sjávar og sveita”? Hann get-
ur meðal annars lært það að
karlmenn eru einnig fórnar-
lömb þess þykjustukerfis sem
karlar og konur hafa skapað i
sameiningu. Hann kemst að
raun um það að sjálfur hefur
hann verið rændur þeim sjálf-
sögðu mannréttindum að vera
sjálfbjarga, svo við potum sjáifi
framanvert við hvert orð.
Vegna þess hvern veg lifi okkar
er skipað erum við rændir ýms-
um eigindum og hæfileikum.
Þetta krefst skýringa.
Ég vil halda þvi fram að það
sé i sannleika niðurlægjandi
fyrir karlmenn að kunna ekki að
skera klæði sin, að kunna ekki
einu sinni að staga i sokk eða
festa á sig tölu, og það er blátt
áfram sorglegt að horfa uppá
menn sem ekki eru færir um að
elda ofani sig, þvo af sér lepp-
ana, hvað þá þeim sé lagið að
skreyta hibýli sin eða búa sér út
þægindi. Það er hlægilegt en
lika dapurlegt að rekast á menn
sem búið er að dæla I þekk-
ingaratriðum i tuttugu ár en
kunna samt ekki að festa á sig
tölu.
Hvað er manneskjan eigin-
lega orðin þegar búið er að
belgja hana út með fróðleik um
allan fjárann nema það hvernig
hún á að fara að þvi að fullnægja
frumþörfum sinum fyrir fæði,
klæði og skjól? Er ekki næst að
halda að þar hafi orðið til
merkileg ófreskja, sögulegur
brandari — eða eigum við að
láta okkur nægja að segja illa
menntaður dóni?
Þvi maður sem ekki kann að
matbúa, maður sem ekki kann
að smiða og sauma, maður sem
ekki kann að búa um sig — hann
er og verður illa menntaður.
Dóni er hann lika, þvi hans ein-
asta bjargráð er það að kaupa
sér vinnuafl til að leysa af hendi
þessi störf — og eins og vant er
þegar um er að ræða kaup og
sölu á vinnuafli, þá reynir við-
komandi vinnuaflskaupandi að
greiða lægstu mögulegu upphæð
fyrir vinnuaflið. Karlmaðurinn
kaupir sér semsé konu til að
sinna frumþörfum sinum.
Þvi er það að sumir spreng-
lærðir karlar með allt ytra útlit
siðfágunar og menntunar, þeir
eru þegar dýpra er gáð ómennt-
aðir dónar. Þeir eru ekki færir
um að fullnægja frumþörfum
sinum uppá eigin spýtur. Til
þess að gánga ekki um i gauð-
um, til þess að drepast ekki úr
húngri, og til þess að drukkna
ekki i eigin skit, þá gifta þessir
aumingja menn sig. Þeir gera
kaupsamning — sem vissulega
er þeim oftast afar hagstæður —
og þó? Er það nokkrum manni
til góðs að gánga i gagnkvæmt
eyðileggingarfélag, e.t.v. félag
sem stofnað er til af einum Illa
menntuðum karldóna og einni
konudúkku afskræmdri af for-
dómum, auglýsingaiðnaði,
skólakerfi og foreldrum? Er það
boðlegur grundvöllur þegar
stofnað er til mannlegs félags að
annar aðilinn i þvi félagi gerist
þrælapiskari af þvi hann er of-
urseldur umkomuleysi sinu, en
hinn aðilinn gerist þræll af þvi
hann sér ekki aðra möguleika til
að framfleyta sér og halda jafn-
framti sina hausfylli af fordóm-
um, lýðskrumi og forskriftum?
Krafa karla á kvennaári hlýt-
ur að vera þessi: Leyfum okkur
að hjálpa sjálfum okkur til að
verða menn og þar með að
hjálpa konum til að mölva þetta
gagnkvæma bölvunarkerfi sem
kynin hafa komið á legg. Leyf-
um okkur ekki að leita á náðir
kvenna með vinnu sem við eig-
um að geta leyst af hendi sjálfir.
Og konur munu eflaust styðja
okkur til sjálfsbjargar með góð-
um ráðum.
Ætli þá verði ekki til samein-
uð fylking manna sem kjósa að
éta málsverðinn i stað þess að
japla á matseðlinum, manna
sem kjósa að elskast i stað þess
að framlengja á sér kynfærin
með ameriskum tryllitækjum
og rúnka sér siðan i malbikið,
manna sem kjósa að búa i hi-
býlum sem þeir hafa sjálfir búið
út i stað þess að stafla sjálfum
sér inni staðlaða harðviðar-
skápa, manna sem kjósa að éta
nýbakað ilmandi brauð úr eigin
ofni i staðinn fyrir bragðlaust,
safalaust hnoð sem spýtist útúr
vél og ferðast um landið i plast-
poka, — er ekki nóg sagt? Við
hljótum að kjósa erótiskt sam-
félag i staðinn fyrir þetta
kapitaliska rúnksamfélag sem
gerir okkur að ómerkilegum
öskutunnum fyrir ómerkilegar
hugmyndir og ómerkilegar
skranvörur.
Tréð fer ekki i verslun til að
kaupa lauf á greinar sinar, það
færir jörðina til himins og skilar
henni aftur að hausti.
Náttúruverndarmenn gegn hjólhúsamönnum
Hjólhúsum hefur fjölgað mjög á
þjóövegum Evrópu siðustu árin.
Sú fjölgun stafar af þvi, að ferða-
langar einkum úr Þýskalandi,
hafa uppgötvað notagildi hjói-
húsa, sem nú koma I stað þeirra
gömlu tjaldvagna, hestdregnu,
sem flakkarar af ýmsu tagi ferð-
uðust I eða bjuggu i.
En þótt ýmsum þyki gott að
eiga hjólhús til að draga aftan i
aflmiklum bifreiðum, þá eru þeir
til, sem berjast hatrammlega
gegn hjólhúsaumferðinni. Nátt-
úruverndarmenn i mörgum lönd-
um hafa hafið áróður gegn hjól-
húsabrúki, og hafa margt til sins
máls. Þeir benda m.a. á, að úr-
gangur af margvislegu tagi spilli
mjög fegurð landslags, hjólhúsa-
menn róti upp jarðvegi, fleygi
saur og úrgangi á óliklegustu
staði og hafi á skömmum tima
snarbreytt andrúmslofti á hefð-
bundnum sumardvalastöðum,
þar sem menn bjuggu áður á
gististöðum eða voru i tjöldum.
Og náttúruverndarmenn hafa
fengið samherja úr næsta óvenju-
legri átt. Slgaunar, sem alla tið
hafa dregið heimili sin á eftir sér
á vögnum, hafa fyrir löngu fengið
sér hjólhúsaflota til að hafa aftan
i bilum sinum, og þeir amast
mjög við þeim góðborgurum sem
bruna á bensum sinum og opelum
með hjólhús gegnum lönd og álf-
ur. Astæða andúðar sigauna ris
ekki fyrst og fremst af sóðalegri
umgengni þessara nýju flakkara,
heldur fremur af þvi, að þeir láta
ekki sigauna i friði, þar sem þeir
eru á þeim gisti- eöa áningarstöð-
um sem gegnum aldir hafa veriö
yfirlýstir sigaunastaðir.
„Þjóðverjarnir i hjólhúsunum
stela svo miklu”, sagði sigauna-
kona ein við þýskan blaðamann,
,,og núoröið verðum við jafnan að
hafa varðstöðu þar sem góðborg-
arar staldra við i námunda við
okkur.”
—GG