Þjóðviljinn - 08.05.1975, Page 1

DIODVIUINN
Fimmtudagur 8. mai 1975— 40. árg. 103. tbl.
Togaraverkfallið
Stífnin
hefur
kostað
fimm
miljarða
Tuttugu og tveir stórir skut-
togarar liggja nú i höfnum
vegna verkfallsins, sem staðið
hefur í fjórar vikur.
Samningaviðræður ganga
treglega, engu erlíkara en það
skipti útgerðarmenn engu,
þótt þjóðarbúið tapi þúsund-
um miljóna á þvf að hafa skip-
in bundin.
Þjóðhagsstofnun hefur
reiknað út, að aflaverðmæti
eins skuttogara af stærri gerð
nemi 125 miljónum króna á
einu ári. Aflaverðmæti 22
stórra skuttogara verður
þannig 50-55 milj. króna á
einni viku. Nú hefur verkfailið
staðið i fjórar vikur og þannig
hefur þvermóðska útgerðar-
inanna kostað þjóðarbúið 200
miljónir ef aðeins er miðað við
aflaverðmæti.
Ef miðað er við útflutnings-
verðmæti, þá hækka þessar
tölur enn.
Á einni viku verður þjóðar-
búið af um 1.250 miljónum ef
verömæti aflans er umreiknaö
I gjaldeyri. Og enn hækkar tal-
an þegar við margföldum með
f jórum.
Þannig hefur þjóðarbúið
tapað fimm miljörðum króna
á þeim fjórum vikum sem
verkfallið hefur staðið, ef afl-
inn er reiknaður sem útflutn-
ingsverðmæti.
—GG
þlÓÐVILJINN
ÞrlíJwUtur t. msl Ittt.
Fritfur í Evrópul
SameinuOu AjóOirnar hala sigraö lasiataríhia
Þýzku herirnir gefast upp skiiyrðislaust á fiilum vfgstfiðvum í Evrópu
llppgjöf þýzka hers-
ins í Tckkoslovakíu
Útvarpntoð þjóðfrrlsis-
hreyfln|{»rinnar i Pnut
tkfríH fri þvi 1 perkvöld.
tð þýcku hrrsvritlmcr
mundu hxtU bardojrum oc
rrfut upp ckilyrðlsUust á
mUkuettl I nótt. Enn voru
harAir tanUpr hiðir I
Pra« I pcr.
Hrraveltir Pattons aóttu hra't
fram I ittina til borgarinrur
jrflr helgina og í gser voru þmr
um 10 km frá henni. A meðan
hékJu bardagar ifram f borg-
Inni. Rúmnnki hvitliðinn Vlas-
otf. aem barizt hefur með Þjóð-
verjum aneri baki við þeim og
gekk i |U> með tákknesku her-
rveltunum i Prag og hafði um-
kringt borglna.
Slormsveitarmcnn hafa fraro-
ið hryðjuverk I Prag. rekið fólk
úr húsum sinum og skotið það
Saraningurinn um allshcrjaruppgjöf þýzku herjanna var j Brezkur floti
undirrítaður aðfaranótt gærdagsins kl. 2,41 í skólabygging-; kominn til Noregs
unni í frönsku borginni Reims, þar sem Eisenhowcr hefur j Bohmr, yfirforingi þýtk*
aðalbækistöðvar sínar. Þeir, sem undirrituðu uppgjafarsamn- j kynnt'undirmöimum sin-
inginn voru Jixlcl hershiifðingi, ylirforingi þýzka herráðs-
ins, fyrir hönd Dönitz, Smith hershöfðingi, yfirforingi her- j
ráðs Eisenhowers, sovéthershöfðinginn Patoff og franski hers-1 boriit hefði »tm*keyti frá
1 • n Osló þes* efnis, að 48 her-
hotðinginn jfvcrs, Sklp Bindanianiu vaeru f
Fyrstu fréttimar um allsherjaruppgjöfina komu í raeðu, aem von I mynn* OjlófJsrðar. Ekki
Schwerin Kjoaigk, hinn nýi utanríkisráðherr* Þýikalandt, hclt í Flensborg-
arútvarpið. Bandarúka fréttastofan Aaaociated Preaa aendi nokkrum tímum j ^
liðar út tilkynningu um uppgjöfina. Churcáúll heldur raeðu klukkan 1 i dag j y,verr| ltuni
og tilkynnir uppgjöfin* formleg* fyrir hönd Bandamanna og tilkynnt hefur MikiU iógnuður var i Noregl
verið í London að dagurinn í dag verði haldinn hátiðlegur *em VE-d*gur ' í g«r Fólk þyrptut út » gót-
•yngjandi •tljarðaraóngv*
var getlð om að Undganga
•rt hafln, en tallð var tík
(Sigurdagur Evrópuatríðaina).
troaku þióðorlniKB kl II (íalenik- |
Cuðmundur
Kamban skotinn
Sá trega hríor I
rtn Nr U1 k*" *“ '
acMaM ag k>ÓM U1 vamar
ag var þá akettaa
PaUeaanað cr Ullá *ð
kann han kaít Mariaaa
vU ÞJááverl* á hcraáam-
1 Mtt APflrúdoriclunnoz toz j Bandariklalaraefl mundl flytla
uriekln I Oelbarútrazptnu. 1 r»8u elnikl xzofll eon 8chwe- ► >gar þýzku hillkúarzilr totu | doj.
>ý«klr menn oq koourl ÞM«i herrtiócnia helur tyih aktpun tró Donlta oflmMI gaCri upp ekUtrrfllnlouri trrir Irnrio ipurfltr. hTorl þztr akúdu 01 hlíkn. tiTTrru karðir eg khaag'* a'rihnál- orntr vmn. srflraflu þeln -Ji. eo ►Ýzkolond o okkl aaaerf wkoMo Þýzku kafbát- arnir til hafnar
^UÓfl^UmM O, L*plr.n,r- ur fll hina keko efla Trrrxr". Dn. o, g-ur ofl eklUo ro, geyklUgar llmla i láadmm — mmqii DönMs. Þonltz flotolaringt keUr tyr- krzktpofl flflnm M*h— ka»
bmm — ggfln'HU kweUn. og kakU þegor kl koUre. —
•raeon i iamdom. M mt Uýflo 1 ■ondranran IA þre.*
1 Londcn. ofl Ckreckfl mmM , Mnwe rifl efl —M T«flz flc« fyfln ktao o-tnberu CNfnkigu , i gra- t Kew lok Tre hoggiaat HJlrTblLka étreepM U. 11 | ImmM. mmt þf m• mmpm a3kk otl boUeU rnri InlpUn klflflrarUi m-M mm mm M0
Cooeg kenengw xcwB kaU M
til að fagna frelainu. 1 Otló
•afnaðial miklll mannfjðldi fyr-
ir framan fangelmi Þjóðverja I ‘
Mðlleragötu og neydduat ÞJóð-
verjar tll að aleppa föngunum
Kvliling hefur birt ávarp til
noraku þjóðartnnar og biður
hana ,.að aýna ró og atiUlngu"
Mikill fógnuður riklr I Svi-
þjóð yflr fralaun Noregs. Þúa
Stokkhólmi ul aS votia S
UK gobbels
FINNST
H3f9u þan taklð
or IÁ Hittera 1
befur þá miMi vertð Mtað a»
I WrtaL >
tfí'í
dtnð <1 ;;
1
30 ár frá stríðslokum
Þrjátiu ár eru nú liðin frá þvi að
friður komst á i Evrópu og þýsku
fasistaherirnir gáfustupp á öllum
vígstöðvum. Af þvi tilefni birtir
Þjóöviijinn þessa mynd af forsiðu
blaðsins 8. mai 1945. — t forystu-
grein blaðsins i dag er fjallaö um
striðslokin og þróunina fram tii
þessa og i opnu er grein eftir Loft
Guttormsson um endalok
Evrópustriðsins.
SJA OPNU
Stórkostleg verðlœkkun
á veiðarfœrum:
Yfir 20%
lækkun á
nylonnetum
Kemur til
framkvœmda
fyrir
nœstu vertíð
Að sögn þeirra Ævars
Guðmundssonar hjá Seif
h.f og Bjarna Gíslasonar
hjá Kristjáni ó. Skagf jörð,
en þessi fyrirtæki bæði eru
stórir aðilar í innflutningi
veiðarfæra, er Ijóst að
mikil lækkun verður á
nylonnetum frá Japan á
þessu ári.
Ævar Guðmundsson sagði að
nýlega hefði hér verið á ferð sölu-
maður frá Japan, og hefði hann
sagt að búast mætti við allt að
20% lækkun á nylonnetaslöngum
á þessu ári.
Bjarni Gislason sagðist aftur á
móti búast við allt að 25% lækkun
á nylonnetum. Sagði hann að
þessi verðlækkun yrði komin til
framkvæmda fyrir næstu vertið.
Þó er óvist að hún komi öllum út-
gerðarmönnum hér á landi til
góða, þar sem þeir hafa margir
pantað veiðarfæri i gegnum um-
boðsaðila hér á landi og opnað
sjálfir ábyrgð fyrir þessum inn-
flutningi en hafa ekki allir getað
leyst sendingarnar út, en það
verða þeir að gera.
Það er þvi ljóst, að þeir út-
gerðarmenn sem hafa valið þá
leið að láta umboðsfyrirtæki
panta inn fyrir sig veiðarfæri
gegn eigin ábyrgð njóta ekki góðs
af þessari miklu verðlækkun sem
13 klst. fundur árangurslítill
Fundur með flugfreyjum og flugfélögunum i dag
Þrettán kiukkustunda samn-
ingafundi sáttasemjara með flug-
freyjum og fulltrúum flugfélag-
anna, sem iauk á miðvikudags-
morgun, varð árangurslitill og
hætt við að verkfall hefjist hjá
flugfreyjum á miðnætti næstu
nótt.
Jófriður Björnsdóttir, flug-
freyja, sem sæti á i samninga-
nefnd Flugfreyjufélagsins sagði
blaðamanni i gær, að forráða-
menn flugfélaganna hefðu viljað
fá flugfreyjur til þess að falla frá
verkfallinu, en ekkert það tilboð
hefði komið fram frá forráða-
mönnum flugfélaganna, sem rétt-
lætt gæti það að fresta boðuðu
verkfalli.
Aðallega strandar á launakröf-
um flugfreyjanna, en þær hafa
verið með lausa samninga i hálft
ár, og ekki i neinu notið þeirra
litlu launahækkana, sem orðið
hefur á almennum launamarkaði
siðan þær gerðu samninga fyrir
hálfu öðru ári. Hitt er, að heldur
hafa launakjör þeirra rýrnað eft-
ir siðustu samningsgerð, ef miðað
er við, að strax þar á eftir fækk-
uðu flugfélögin um eina flug-
freyju i hverri vél, svo fyrir það
kaup, sem samið var um að til-
tekinn fjöldi ynni, vinnur nú einni
færri að. Þetta aukna vinnuálag
vilja flugfreyjurnar fá metið til
launa.
Þá vilja flugfreyjur fá greitt
vaktaálag, en það fá þær ekki nú
þrátt fyrir það, að um 65% af
vinnu þeirra sé unnin utan venju-
legs dagvinnutima.
Eins og menn rekur minni til
tóku flugfélögin upp á þvi, þegar
flugfreyjur fóru i verkfall siðast
að ráða um borð i vélarnar svo-
kallaða öryggisverði til þess að
geta flogið þrátt fyrir verkfallið.
Jófriður sagði, að flugfreyjur
settu fram þá kröfu nú, að inn i
samninga og starfslýsingu væri
sett orðalag þess efnis, að það
væri starf flugfreyja að sjá um
öryggi farþega. Þessu neita flug-
Framhald á 14. siðu.
Leggja til 13%
fiskverðshœkkun
Stendur betur en af er látið, sagði stjórnarþingmaður
Á alþingi hefur minnihluti
sjávarútvegsnefndar neðri
deildar, þingmennirnir Garðar
Sigurðsson og Sighvatur Björg-
vinsson lagt fram breytingar-
tillögur við frumvarp rfkisstjórn-
arinnar um ráðstöfun gengis-
bagnaðar og ný útflutningsgjöld
vegna oliusjóðs.
Þeir leggja til að auglýst verði
nýtt lágmarksverö á öllum teg-
undum bolfiskafla. Skal hið nýja
verð vera 13% hærra en núgild-
andi fiskverð, gilda frá 15.
febrúar s.l. og koma til skipta
Garöar Sigurðsson
milli sjómanna og útvegsmanna.
Einnig skal rikisstjórninni
heimilt að verja allt að 200
miljónum króna úr rikissjóði á
Framhald á 14. siðu.
verður á nylonnetum á þessu ári.
Astæðan fyrir þessari lækkun
er sú, að á sama tima og oliustrið-
ið byrjaði, varð uppskerubrestur
á bómull og urðu þá fatafram-
leiðendur og aðrir þeir sem notað
höfðu bómull að snúa sér yfir i
gerfiefnin og þvi varð eftirspurn-
in svo mikil að verð á gerfiefnum
fór uppúr öllu valdi. Nú hefur
þetta allt saman jafnað sig aftur
auk þess sem japanir munu hafa
náð eitthvað hagstæðari oliu-
samningum i ár en áður.
—S.dór
1500-2000
sœnskir ferðamenn
til íslands:
Sunna
varð af
samningi
Neitað um leyfi
og Sterling fékk
flíitningana
Nú f sumar eru væntanlegir
hingað til lands 1500 til 2000
sænskir ferðamenn á vegum
sænsku ferðaskrifstofunnar
Resor. t nóvember sl. sótti
Fcrðaskrifstofan Sunna um
leyfi til samgöngumálaráðu-
neytisins um að fá að flytja
þessa sænsku ferðamenn
liingaö, en Resor hafði þá boð-
ið Sunnu samning þar að lút-
andi. Það fylgdi umsókn
Sunnu, að félagið fengi að
selja islendingum ferðir til
nanmerkur, til þess að þurfa
ekkki að fljúga með tómar
vélarnar utan til að sækja svi-
ana.
Samgöngumálaráðherra
neitaði Sunnu um þetta leyfi
og mun ástæðan hafa verið sú,
að hr.nn ætlaðist til þess að
Flugleiðir h.f., sem njóta ætið
ákveðinnar verndar stjórn-
valda, fengju þessa flutninga.
En þegar til kom bauð
danska flugfélagið Sterling,
sem er eign Tjæreborg-ferða-
skrifstofunnar til að flytja
sænsku ferðamennina fyrir
mun lægra verð en Flugleiðir
h.f. Og auðvitað fékk Sterling
samninginn.
Það er ekki bara að þarna sé
mjög hagstæður samningur
tekinn af islensku fyrirtæk og
réttur útlendu, heldur tapast
þarna tugir miljóna i erlend-
um gjaldeyri, sem Sunna hefði
skilað i hinn fátæka gjald-
eyrissjóð okkar. Brynjólfur
Ingólsson ráðuneytisstjóri i
samgöngumálaráðuneytinu
staðfesti i viðtali við Þjóðvilj-
ann i gær að það væri rétt að
Guðni i Sunnu hefði sótt um
leyfi til þessara flutninga en
verið neitað og að Sterling
myndi flytja sviana hingað til
lands. Að öðru leyti vildi hann
ekki tjá sig m málið en þvi
miður reyndist ógerlegt að ná
i samgöngumálaráðherra i
gær til að fá skýringar á þessu
einkennilega máli.
—S.dór