Þjóðviljinn - 04.10.1975, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 4. október 1975
AF HÁU SÉI
Brpðurparturinn af allri menningarlegri
umræðu hérlendis síðustu mánuði hefur
snúist um hið langþráða borgarleikhús
reykvíkinga og þarf lengan að undra
það, þar sem menningarleg viðleitni
íslendinga hef ur á undanförnum öldum — svo
ekki sé meira sagt—að verulegu leyti strand-
að á sárri vöntun á borgarleikhúsi f yrir okkur
leikarana að tjá tilfinningar okkar í.
Hætt er þó við að sú mikla athygli, sem
umræðurnar um borgarleikhús hefur vakið
haf i orðið til þess að beina hugum landsmanna
frá annarri stofnun, já raunar musteri, sem
löngu ætti að vera risið af grunni hérlendis en
það er þjóðaróperan. Áratugum saman, eða
nánar tiltekið i ellefu aldir, hefur íslenska
þjóðin þurft að búa við þá sáru niðurlægingu
að eiga enga þjóðaróperu og hef ur þetta orðið
til þess að hinir fjölmörgu frábæru íslensku
söngvarar haf a orðið að blása í kaun og syngja
hver með sínu nefi undir beru lofti í rysjóttu
veðurfari. Þó hefur verið ráðin nokkur bót á
þessu gersamlega óviðunandi ástandi í söng-
mennt þjóðarinnar með því að leyfa útvöld-
ustu söngvurum þjóðarinnar að syngja yfir
jarðneskum leifum þeirra íslendinga, sem til
falla frá degi til dags. Sá söngur fer að veru-
legu leyti fram innanhúss og er það vel, enda
hefur jarðarfararsöngur íslenskra söngvara
orðið listamönnum bæði andlegur og líkam-
legur styrkur, að ekki sé nú talað um hina
veraldlegu umbun, sem er hverjum sönnum
listamanni ómetanleg.
Þóað íslenska þjóðkirkjan hafi með þessum
hætti skotið skjólshúsi yfir óperusöngvara
þjóðarinnar má öllum vera það I jóst að við svo
búið má ekki lengur standa. Hinn fjölmenni
hópur söngvara, sem aldrei fær að koma í
kirkju til að syngja verður að fá viðunandi
skilyrði til að iðka list sína, sjálfum sér — og
hugsanlega jafnvel öðrum — til gagns og
gleði.
Því er það að Alþingi hefur tekið af skarið
og hef ur nú verið af ráðið að hef jast handa um
undirbúning að nýrri Þjóðaróperu, sem stað-
setja á í gamla Nýja miðbænum.
Ástæðan til þess að svo hljótt hef ur verið um
þetta mál að undanförnu er sú að það tók
ríkisstjórnina nokkurn tíma að velja verktaka
að hinum umfangsmiklu framkvæmdum, en
eins og kunnugt er hefur sú hefð skapast
hérlendis að verktakar greiði nokkurt fé í
f lokkssjóð þeirra, sem halda um stjórnvölinn,
en fái í þess stað að sitja fyrir framkvæmdum
á vegum stjórnvaldanna.
Nú hef ur „Gatfell h/f" fengið þetta verk og
þótt einkennilegt megi virðast voru sér-
fræðingar Gatfells búnir að teikna hið nýja
óperuhús, skipuleggja umhverfið og gera
endanlega kostnaðaráætlun nokkru áður en
þeim var veitt verkið. Annars staðar en á
íslandi hefði verið litið á slíkt sem nokkurt
áræði, en hér sannast aðeins hið fornkveðna:
Það læra hundarnir, sem fyrir þeim er haft.
Sérfræðingar „Gatfells" hafa að undan-
förnu gert víðreist til að kynna sér óperuhús
veraldarinnar og draga af því nokkurn
lærdóm, sem komið gæti að haldgóðum notum
við byggingu óperu hérlendis. Skoðuðu húsa-
meistararnir meðal annars Parísaróperuna,
Vínaróperuna, Scalaóperuna í AAílanó,
Berlínaróperuna, London si n fóní-óperuna,
Pekingóperuna, Ríkisóperu Ástralíumanna í
Sidney, Colosseum í Róm og Þjóðleikhúsið.
Húsameistararnir gerðu síðan skýrslu um
för sína og segir þar meðal annars: „Það
hlýtur að vera augljóst að ekki er hægt að
leggja Colosseum í Róm til grundvallar, þegar
ópera verður reist í Reykjavík. AAeðfylgjandi
linurit frá Veðurstofu íslands um veðurfar á
Islandi frá 1929 til þessa dags, sýnir ótvírætt
að hagkvæmara er að hafa þak á húsinu og
mun þá gerðin á þakinu á óperuhöllinni í
Sidney verða lögð til grundvallar. Eitt var það
þó, sem hægt var að draga mikinn lærdóm af
við það að skoða Colosseum, en það var það
að nauðsyn er á þvi að halda leikhúsum og
óperuhúsum við. Okkur virtist hljóm-
burðurinn mjög ófullnægjandi í flestum þeim
óperuhúsum sem við skoðuðum, nema ef vera
kynni í Þjóðleikhúsinu. Þar hagar þannig til að
hljómsveitin er staðsett undir leiksviðinu og
hægt er að setja hlera yfir hljómsveitar-
gryf juna, þegar um óperuf lutning er að æða.
Þetta er mikið hagræði bæði fyrir söngvarana,
sem verða ekki fyrir neinni teljandi truf lun af
hljómsveitinni, að ekki sé talað um hljóm-
sveitina, sem getur haft alla sina hentisemi í
neðra, án þess að þurfa að hlusta á listræna
túlkun íslenskra óperusöngvara."
Eitt er víst, að á næstunni eiga hin vísu orð
Núma Kattós tenórs eftir að rætast:
óperu við byggjum brátt
betri og stærri en Scaia,
Þá skai maður hafa hátt
og háa séið gala.
Flosi
Jón Pétursson
Sorphreinsunin
versnar með
betri tekjum
Nú er verktakinn, sem tók að
sér að hreinsa sorp úr vesturbæ i
Kópavogi búinn að kaupa sér
splunkunýja sorpbifreið af full-
komnustu gerð. En eftir þvi sem
þeir fá sér tæknilegri og betri
búnað er eins og þjónustan verði
óliprari með degi hverjum.
Hreinsunarmennirnir taka ekkert
fyrir utan grindurnar nema að
það sé í svörtum (eða gráum)
plastpokum. Ekki býr maður allt-
af svo vel að eiga poka, og aldrei
fær maður nema einn aukapoka,
þótt beðið sé um tvo, t.d. i sam-
bandi við stórhátiðir.
Ég man þá tið hér i bæ að
bæjarfélagið sjálft annaðist sorp-
hreinsunina. Þá voru drengirnir
sem við sorphreinsunina unnu og
einkum þó verkstjórar þeirra
einkar liprir og hjálpsamir. Ekki
stóð á þvi að fá aukapoka og ekki
bitnaði það á þjónustu þeirra að
þeir höfðu lélegar og þungar
kerrur, lélega sorpbifreið og hif-
ingargræjur, sem voru til
skammar.
Bærinn hafði vist ekki efni á að
búa þá betur út.
En þótt þeir sem nú vinna að
.sorphreinsun séu með margfalt
betri tæki hika ég ekki við að
segja að þeir veiti margfalt lé-
legri þjónutu en áður var. Og það
þrátt fyrir nýju bifreiðina og nýju
léttu kerrurnar. Ég hefði haldið
að þjónustan ætti ekki að versna
þótt nýjar græjur kæmu til sög-
unnar — heldur þvert á móti. En
hér veltur talsvert á þvi hugar-
fari, sem menn ganga með til
vinnu sinnar.
Og það er fleira sem hefur
versnað hér i vesturhluta Kópa-
vogs á siðustu árum. Loforðin um
oliubornar götur og gangstéttir og
fleira i þeim dúr eru sifellt svikin.
Það eina sem ekki versnar eru
okkar ágætu strætisvagnastjórar
og yfirmaður þeirra Karl Arna-
son, sem alltaf stendur við sitt.
Hverjir eiga að
hlýða staf-
setningarreglum
Kiljan hefur aldrei þurft aö fara
eftir lögboðinni stafsetningu. En
það eru fleiri, sem fara sinar eig-
in leiðir, án þess að ráðamenn
blaða og útgefendur bóka breyti
neinu. Nöfn þarf ekki að nefna.
I þessari úrklippu mun vera
hneykslast.á þvi, að litt þekktur
greinarhöfundur ritar þjóðanöfn
með stórum staf og notar z.
Ég er meðal þeirra, sem kunna
þvi ekki vel, að rita mývetningur
með litlum staf en Mývatnssil-
ungur með stórum.
Eftir hvaða reglu er farið, þeg-
ar sumir fá að stafsetja eins og
þeim þóknast en aðrir ekki? Er
farið eftir aldri manna, lærdóms-
nafnbótum, eða eftir gæðamati á
verkum þeirra? Mega þeir Jökull
Jakobsson, Benedikt frá Hofteigi,
Dagur Sigurðarson og Einar frá
Hergilsey rita islendingur með
stórum staf. Einhver þeirra eða
allir? Má drengur i Lönguhlíð,
sem auglýsir eftir kettlingnum
sinum, skrifa götunafnið með au?
Mig langar til að fá svar.
Oddný Guömundsdóttir
Hver á
jarðýtuna
og valtarann?
Ágæti Bæjarpóstur.
Það vill þannig til að ég á svo að
segja daglega leið framhjá
flokkshöll ihaldsins, sem nú er
ýmist kölluð Albert Hall eða
Albertsfell. Þar hafa nú i margar
vikur staðið á planinu norðan-
megin við þessa Aladdinhöll jarð-
ýta og valtari, og er ekki að sjá að
þessi tæki hafi verið notuð neitt á
þeim tima. Nú þætti mér gaman
að vita, hver á þessi tæki upp á
miljónir króna, sem þarna standa
engum til gagns. A borgarsjóður
þau, Albert Hall sjálft eða
kannski Armannsfellið fagur-
blátt?
Meðkærri kveðju,
ibúi við Háaleitisbraut
SÉNDíBÍLASTÖÐíN Hf
F. 11.11. 1905
- D. 24.9. 1975
Jón Pétursson er i dag kvaddur
hinstu kveðju i Borgarnesi, sem
nú hefur misst einn sinna bestu
sona. Sjálf sé ég á bak dýrmætum
vini. Sú vinátta hófst, þegar hann
réðist sem húsvörður að skólan-
um i Borgarnesi haustið ’69. Eng-
inn heimamaður sýndi mér að-
kominni frá fyrstu tið slika hlýju
sem Jón. Engri bón kunni hann að
neita, — uppfyllti hana raunar
oftast áður en hún var borin upp.
Húsvarðarstarfinu sinnti Jón með
þeirri smviskusemi, ósérplægni
og reisn, að ég þekki sliks ekki
dæmi. Reyndar var hann stór i
öllu enda óvenju heilsteyptur og
sterkur persónuleiki.
Siðustu árin gekk hann ekki
heill til skógar, en hann sem alltaf
fann til með öðrum þekkti ekki
sjálfsmeðaumkun, — tók veikind-
um sinum með sömu karl-
mennsku og öðru mótlæti. Konu
sina heittelskaða missti Jón fyrir
nokkrum árum, og nú er það viss-
an um endurfundi þeirra hjóna
sem sefar sorg okkar vinanna.
Jón Pétursson var einstakur
maður. Ég er stolt af að hafa átt
hann að vini. Guð blessi minningu
hans og veri með honum um ei-
lifð.
Börnum hans og fjölskyldum
þeirra sendi ég einlægar samúð-
arkveðjur.
Sigrún Gisladóttir.
Tilboð óskast
i Pick-Up, jeppa og nokkrar fólksbif-
reiðar, er verða sýndar að Grensásvegi 9
þriðjudaginn 7. október kl. 12-3. — Tilboðin
verða opnuð i skrifstofu vorri kl. 5.
Sala varnarliðseigna.