Þjóðviljinn - 04.01.1976, Side 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 4. janúar 1976.
LÚÐVIK JÓSEPSSON:
Þaö sem öllu skiptirer, aö
losna við sókn útlendinga
í fiskstofna
Það gerist margt æði kynlegt
um þessar mundir i islenskum
þjóðmálum. Uppi eru tillögur um
að leggja verulegum hluta af
fiskiskipaflotanum og draga
þannig úr sjósókn og aflabrögð-
um, en á sama tima standa
stjórnvöld i samningaviðræðum
við aðrar þjóðir um fiskveiðar
þeirra i islenskri fiskveiðiland-
helgi.
Állir þekkja frásagnir út-
gerðarmanna, og reyndar einnig
opinberra aðila, um taprekstur
útgerðarinnar, þetta sifellda tap
jafnt á fiskverkun sem báta- og
togaraútgerð. En þrátt fyrir þetta
óleysanlega tapvandamál, þá
risa nú upp spámenn með þjóð-
inni, sem boöa þá kenningu, að
leiðin út úr vandanum sé, að
skattleggja útgerðina enn meira
en áður méð nýjum svonefndum
..auðlindaskatti”, sem siðan eigi
að nota til að koma upp smáiðnaði
eins og prjónastofum og litlum
saumastofum helst i hverju
bvggðarlagi á landinu.
Þaö er út af fyrir sig ekkert
undarlegt, þó að upp risi spá-
menn, einkum þegar allt gengur
úrskeiðis i stjórn landsins, en hitt
er ihugunarvert og býsna alvar-
légt, að æðstustjórnendur lands-
ins, þeir sem öðrum fremur bera
ábyrgðina á þvi, sem ákveðið er
að gera, skuli taka tillögur þess-
ara spámanna alvarlega.
Rangtúlkun fræði-
legra upplýsinga
Þegar Hafrannsóknastofnunin
sendi frá sér aðvörunarskýrslu
sina um ástand fiskistofnanna
þann 13. okt. sl. urðu eðlilega all-
miklar umræður um efni þeirrar
skýrslu.
f skýrslunni var lagt til, að
heildarveiði á svonefndum Ix>tn-
fiski, þ.e.a.s. þorski, ýsu, ufsa og
karfa, yrði ekki meiri á næsta ári
á miðunum við landið en 390—400
þúsund íonn. Lagt var til að há-
marksafli af þorski yrði ekki
meiri en 230 þúsund tonn árið 1976
og 290 þúsund tonn árið 1977.
Síðar hefur komið fram, hjá þeim
fiskifræðingi stofnunarinnar, sem
sérstaklega hefur með þorsk-
rannsóknir að gera, að hann tel-
ur. að æskilegast væri og hrað-
virkast til að ná þorskstofninum
upp i fulla stærð, að hámarksafli
af þorski yrði sem hér segir:
1976 ..............230 þúsund tonn
1977 ......... 295 þúsund tonn
197S ......... 378 þúsund tonn
Séu nú þessar tölur bornar
saman við ársafla siðustu árin
kemur i ljós, að með öllu er óþarft
að tala um niðurskurð á afla-
magni isiendinga. Þorskafli is-
lendinga hefur verið þessi hin sið-
ustu ár:
1974 ......... 238 þúsund tonn
1973 ..........236 þúsund tonn
1972 ......... 229 þúsund tonn
Það sem tölur Hafrannsókna -
stofnunarinnar feia i sér er það,
að á næsta ári væri æskilegt að
heildarafli á þorski vrði ekki
meiri en seni neniur venjulegum
ársafla islendinga, eða með öðr-
um orðum sagt, að veiðar útlend-
inganna þurfi að stöðva.
Það er með öllu rangt, að hinar
fræðilegu upplýsingar fiskifræð-
inganna feli i sér nauðsyn á
minnkandi sókn isiendinga. Það
gera þær ekki, en hins vegar fela
þær i sér, að minnka þurfi
heildarsóknina í þorskstofninn
við landið.
Af þeim tölum, sem hér hafa
verið nefndar, kemur hins vegar i
ljós, að fiskifræðingar telja óhætt
að auka sóknina i þorskinn um
28% árið 1977 og um yfir 60% árið
1978.
Fiskiskipaflotinn
og verkefni hans
á næstu árum
Þegar þessar tölur eru hafðar i
huga og upplýsingar fiskifræð-
inga um að þorskstofninn við
landið eigi að geta gefið af sér
400—500 þúsund tonn á ári, sé
eðlilega staðið að veiðunum, — og
þegar þess er einnig gætt, að
meðaltals aflamagn af botnfiski
af Islandsmiðum hefur verið sl. 20
ár um 800 þúsund tonn á ári og is-
lendingar hafa aðeins tekið um
helming þess magns, — þá er
ljóst, að allt tal um of stóran fiski-
skipaflota og of afkastamikinn, er
fráleit fjarstæða.
Veruiegur hluti islenska fiski-
skipaflotans, er orðinn gamali og
þarfnast endurnýjunar. Góð end-
urnýjun hefur að visu átt sér stað
sl. 3 ár, og í flestum tilvikum hef-
ur hún verið i rétta átt. En það
væri mikil skammsýni að ætla að
stöðva þá þróun i gerð og útbún-
aði flotans, sem átthefursérstað,
— slikt hlyti að leiða til nýrra
stökkbreytinga i skipakaupum
eftir 3—4 ár, eða til þess, að is-
lendingar yrðu að heimila Utlend-
ingum að nýta þann hluta fiski-
Togarar við bryggju
stofnanna við landið, sem þeir
gætu ekki nýtt sjálfir.
Baráttan fyrir stækkun fisk-
veiðilandhelginnar hefur öll verið
við það miðuð, að islendingar
einir nýttu fiskimiðin við landið.
Til þess að það verði hægt þarf
góðan fiskiskipaflota, útbúinn
nýjustu tækni og mannaðan úr-
vals sjómönnum.
Við skulum hafa það i huga,
þegar rætt er um nauðsynlega
stærð fiskiskipaflotans, að hann á
að taka að sér verkefni, sem ekki
aðeins fiskiskipafloti islendinga
hefur skilað á undanförnum ár-
um, heldur einnig það verkefni,
sem uni 200 breskir togarar og 100
vesturþýskir togarar, ásamt öðr-
um fiskiskipum útlendinga, sem
hér hafa stundað veiðar, hafa
skilað.
Áróöri beint í
öfuga átt
Þeir sem nú tala manna mest
um ofveiði, of stóran skipastól,
smáfiskadráp ognauðsyn þess að
leggja verulegum hluta islenska
fiskiskipaflotans,'eru gjarnan
þeir hinir sömu og standa i' samn-
ingaviðræðum við útlendinga um
veiðiheimildir þeirra, eða telja
sjálfsagt að réttlæta tilboð til út-
lendinga og samninga við þá.
Það er vissulega ihugunarvert,
að það eru einmitt þessir menn,
sem leggja höfuðáherslu á það i
málflutningi sinum að það sé is-
lendingum sjálfum að kenna,
hvernig komið er ástandi fiski-
stofna við landið. Þeir segja, að
islendingar hafi verið aðvaraðir
um stöðu fiskistofnanna strax ár-
ið 1972, en þeir hafi hins vegar lit-
ið sinnt aðvörunum. Hér er stað-
reyndum snúið við. Árið 1972 var
fiskveiðilandhelgin færð út i 50
milur, og hörð barátta tekin upp
fyrir þvi, að útlendingar hyrfu af
miðunum. Þá var i fyrsta skipti
lýst yfir friðunarsvæði — þar sem
allar veiðar voru bannaðar — á
þýðingarmestu hrygningarstöðv-
um þorsksins á Selvogsbanka. Þá
var einnig lokað stóru hafsvæði
við Norðausturland fyrir öllum
togveiðum til þess að vernda
smáfisk.
Og siðan var á árinu 1973 stór-
lega dregið úr heimildum til tog-
veiða, — bæði báta og togara, frá
þvi, sem verið hafði. Og rétt er
siðan að hafa það i huga, að flestir
þeirra, sem nú tala mest um, að
islendingar leggi sinum flota og
auki friðunarráðstafanir af sinni
hálfu, voru ákafastir i að semja
við breta og vestur-þjóðverja á
árunum 1972 og 1973, og réðust
með hrottaskap á þá, sem gerðu
mestar kröfur um minnkun á
sókn útlendinga.
Það er að visu rétt, að islenskir
sjómenn mættú i ýmsum greinum
virða betur settar veiðireglur en
þeir hafa gert, og ganga skyn-
samlegar að veiðunum en verið
hefur, einkum hvað varðar veiðar
á smáfiski. En hvað sem um þá
hlið málsins má segja, er það hitt,
sem liefur skipt, og skiptir enn,
öllu máli, en það er að losna sem
allra lyrst við sókn útlendinga i
okkar fiskistofna.
Friðunarráðstafanir okkar
verða alltaf til litils, ef erlendir
fiskiskipaflotar stunda hér
veiðar. Þti að við bönnum veiðar á
fiski undir 50cm, þá veiða útlend-
ingarnir áfram fisk niður i' 34 cm;
og þó að við legðum hluta af okk-
ar flota, þá myndu útlendingar
aðeins veiða meira á eftir; og þó
að við lokum með skyndiráðstöf-
unum smáfisksveiðisvæðum, þá
myndu útlendingar aidrei fara
eftir slikum reglum.
Þetta er kjarni málsins, sá
kjarni sem sýnir okkur að við út-
lendu veiðiskipin þurlum við að
losna, og þá fyrst getum við farið
að ganga fast fram í þvi að skyn-
samlegum reglum verði fylgt við
veiðarnar.
Auðlindaskattur
og „virk stjórn” í
sjávarútvegi
Það er engin tilviljun, að aðal-
hugsuður auðlindaskattsins er
iönrekandinn og saumastofufor-
stjórinn Kristján Friðriksson. En
skyldi hitt vera tilviljun, eða eitt-
hvað annað, að starfshópur
Hannsóknaráðs rikisins, sem
nýlega gerði fræðilega úttekt á
sjávarútveginum, skyldi einnig
gera auðlindaskattinn aðsinni til-
lögu, ásamt svo með „virkri
stjórn” á öllum greinum sjávar-
útvegs?
Hugmyndirnar um „virka
stjórn” eru að visu fremur þoku-
kenndar, en þó er Ijóst, að slik
stjórn á m.a. að sjá um fækkun
fiskiskipa, og svo á hún að stjórna
„skattlagningunni” eða sjá um
„leyfisveitingakerfi”. Stjórn er
nauðsynleg á öllum sviðum, en
ofstjórn er að sama skapi hættu-
leg.
Auðvitað þarf að setja reglur
um íiskveiöar, fiskvinnslu, af-
urðasölu og annað það, sem is-
lenskan sjávarútveg varðar. En
slikar reglur þarf að setja af
þekkingu og að fenginni reynslu,
en ekki eftir skyndihugmyndum
reynslulitilla skrifborðsmanna.
Það er ekki vandamál okkar is-
lendinga, að viðhöldum uppi of
niikilli sjósókn. Fiskimönnum
okkar hefur ekki fjiilgað um langt
árabil. Sókn okkar i aðra fiski-
stofna en þá, sem nú eru helst i
hættu, hefur liins vegar farið vax-
andi með hverju ári, og mun enn
fara vaxandi á næstu árum.
Vandi okkar i fiskveiðiniálum,
eins og sakir standa i dag, er að
losna við veiðar 140 breskra tog-
ara, 40 vestur-þýskra, 10—20 fær-
eyskra og 12 belgiskra togara af
okkar niiðuiii.

ix Jólatrésfagnaöur Félag þroskaþjálfa heldur jólatrésfagnað fyrir börn félagsmanna þriðjudaginn 5. jan. 1976 i Hreyfilshúsinu við Grensásveg. Æskilegt að félagar taki með sér gesti. Stjórnin 4