Þjóðviljinn - 04.01.1976, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 04.01.1976, Blaðsíða 7
Sunnudagur 4. janúar 1976. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7 Þórdís Ríkharðsdóttir: TAKIÐ EFTIR I dag verður magasár í litum sent út i sjónvarpinu í fyrsta sinn og á næstunni mun rómantíkin verða í rauðum teknikolor á laugardagskvöldum. Missið ekki af hrollvekjunni í dagskrárlok á sunnudaginn þar sem læknir í hvítum slopp með rautt blóð á höndunum mun biðja fyrir yður á grænum grunni. Fréttirnar verða héreftir i sannsögulegum ekta litum og sannorðir sjónvarpsfréttamenn munu flytja yður grámyglulegar fréttaþulurnar með gull í baksýn. Gjörbreytt líf bíður yðar í gírastólunum þér fáið að gráta með Ónidín skipstjóra fölum í brúnyrjóttum jakka endursýndum í lit og sinemaskópi i a.m.k. 80 þáttum bráðlega. Og nú þurfa sjónvarpsneytendur ekki að óttast pólitískt litaða þætti því séð verður um að hinn hlutlausi himinblámi hylji allt svoleiðis. En alla umræðuþætti á hinsvegar til ánægjuauka fyrir áhorfendur i skammdeginu og frostunum að senda út á sólarlandabylgju ýmist í spánarbrúnu, kanarieyjagulu eða mæjorkamátulegu. Þrátt fyrir verðbólguna og þrátt f yrir að við verðum öll að herða sultarólina já og þrátt fyrir vesenið í lánamálunum ætti hver einasti listunnandi að gera átak og legg ja enn harðar að sér til að koma þessari heimilisprýði þessu sameiningartákni f jölskyldunnar inní sjónvarpsherbergið (eða stofuna). Pantið strax í dag! Við eigum þau í gulu rauðu, grænu eða bláu. Við sækjum gamla imbakassann fyrir yður og sendum nýtt litasjónvarp. Eyvindur: Gættu að II Leið er lygaþvælan í rás tímans hafa þessi orð fengið nýja og víðtækari merkingu. öllum ætti að vera Ijóst, að lygaþvæla morgunblaðsins veldur alvarlegri mengun en önnur þvæla. Sannað hefur verið, að morgunblaðslestur getur valdið lífshættulegum sálarmeinum svo sem fáfræði, rótgrónum fordómum og fasisma. Beista ráðið til þess að komast hjá þessari hættu er að byrja aldrei að lesa morgunblaðið, en ef þú ert van- ur að lesa það, ættirðu að hætta því feigðarflani sem fyrst. Rannsóknir sýna, að hjá fólki sem hættir morgunblaðslestri, minnka jafnt og þétt líkurnar á því, að það verði varanlegum fordómum og fas- isma að bráð. ELDTRAUST ULL? Er hægt að gera ull eldtrausta? Visindamenn i Kaliforniu, Friedman, Asch og Fong, halda þvi fram, að það 'nægi ab sjóba ullardúk i tuttugu minútur (að lokinni venjulegri litun) i tveggja prósenta upplausn vissrar teg- undar af klórsýru. Eftir þetta er ekki hægt að kveikja i dúk eða ullarþræði, ekki einu sinni með gaslampa. Aðeins sá endi sem lenti i ioganum sviðnar, en þó litilsháttar (5-6%). Þessi aðferð breytir ekki ytra útliti ullarinnar og ekki heldur öðrum eiginleikum hennar — þéttleika, styrkleika psfrv. Og ullin er áfram eldtraust enda þótt hún sé margsinnis þvegin. Þessi meðferð ullar reynist heldur ekki skaðvænleg fyrir húðina. SIGURÐUR BLÖNDAL SKRIFAR: islendinga i þorskastriðinu. Og það var auðvitað mikil lifs- reynsla að fylgjast með þvi hvernig vinaþjóðin i Nató, bretar, túlkuðu Seyðisfjarðarat- vikið og þroskastriðið i heild fyrir öryggisráði Sameinuðu þjóðanna. Ég rifja það aðeins upp aftur, þvi að þeir sem þess- ar linur kunna að lesa mega gjarna festa sér það vel i minni. Að sjálfsögðu gerði fasta- fulltrúi breta, Ivor Richards, ekki annað en flytja það sem ut- anrikisráðuneytið i London fær honum i hendur i þessu máli, og verður það nú rakið eftir þeirri einu ræðu sem hann flutti um það i öryggisráðinu: Bresku dráttarbátarnir höfðu leitað vars fyrir stórsjó. Úti fyrir hafði verið stormur. Þá kemur varðskipið Þór að þeim og reynir ásiglingu. sem óinögulegt var aö hindra þrátt fyrir góðan vilja skipstjóra dráttarbátanna. Siðan bætir Þór gráu ofan á svart með þvi að skjóta á óvopnaðan dráttarbát, Lloydsman, en hitti til allrar lukku ekki. Þetta var eins og fyrirsögn, en svo kom baksvið fiskveiðideilunnar i breskri út- gáfu: Bretar hafa hefðbundinn rctt til að veiða við island. Al- þjóöadómstóllinn hefur staðfest Fréttamennska - áróöur og bisness Þorskastríöið — lexía fyrir íslendinga. I tveim siðustu þroskastríð- um sem fyrrverandi heims- veldi, Bretland, hefur háð gegn kotrikinu Islandi hafa ibúar þessa eylands átt þess kost að kynnast þvi af eigin raun hvern- ig heimsfréttir verða til. Og einnig þvi, hvað þykja heims- fréttir og hvað ekki. Fréttamennska er tviþætt, Hún er bisness og hún er áróður. t verslunarþjóðfélögum Vesturlanda er hún fyrst og fremst bisness og hún er lika áróður. Hinar stóru fréttastofur i þessum heimshluta eru stór- fyrirtæki. Þessvegna lúta þær fyrst og fremst lögmálum fjár- magnsins. Og fjármagnið er að sjálfsögðu alltaf i höndum þeirra sem mega sin meir. I einræðisþjóðfélögum er frétta- mennskan hinsvegar fyrst og fremst áróður til þess að sýna almenningi aðeins eina hlið mála. t islensku þjóðsögunni um púkann á fjósbitanum er hann látinn fitna á blótsyrðum. Bisnessfréttamennska likist mjög þessum púka, nema hvað blótsyrði eru litill bisness, heldur fitnar hún á ófarnaði fólks i heiminum, hvort sem eru slys, glæpir en þó einkum hvers- kyns vopnaviðskipti milli þjóða, hverrar við aðra eða innbyrðis. Nú kann fréttamönnum að finnast nærri sér höggvið og þeirsegja: Þetta er rangfærsla. Okkar viðfangsefni er drama lifsins. Það sem að ofan er talið er drama. Fólk vill drama. Fer það ekki i leikhús eða bió til að sjá og heyra drama? Sögur eru oftast drama. Að minnsta kosti þær sem flest fólk er drepið i. Allavega er friðsælt og heil- brigt lif ekki drama. Þessvegna fara ekki fréttir eða sögur af þvi. Það er ekki hægt að selja friðsælt lif, fólk vill ekki kaupa það. Sist i fréttum. Fyrir þvi kemst tsland i heimsfréttir aðeins af þrennu tilefni: eldgos (verst að enginn skuli tortimast i þeim), þorskastrið eða kvennafri. Af þvi að allt er þetta drama utan hins friðsæla lifs. Það er hægt að selja eldgos, þorskastrið og kvennafri. Lögmál sölu- mennskunnar: fyrstur meö fréttina. Þetta lögmál einkennir frétta- mennskuna öðrum fremur og hafa islendingar orðið áþreifan- lega varir við það i þvi þorska- striði sem nú géysar.A hinum alþjóðlega fréttamarkaði er þab fyrsta fréttin sem selst. Fyrir þvi er það breska fréttin sem blifur á þessum vigvelli. Bretar kunna þetta af langri þjálfun. Við fengum að þreifa á þessu á dögunum i sambandi við Seyðisfjarðaratvikið sem sátum vestur i New York, örfáir islendingar i sendinefnd Islands hjá Sameinuðu þjóðunum, sem höfðum aðeins fengið óljósar fréttir um opinbera aðila um það sem gerst hafði. Nær sam- timis var komin frásögn af at- vikinu i bandariskum útvarps- stöðvum eftir breskum heimild- um. Um að islenskt varðskip hefði ögrað breskum dráttar- bátum með þvi fyrst að reyna að sigla á þá og siðan skjóta á þá. Þessa dráttarbáta sem voru að reyna að verja lögmætar veiðar breskra skipa á úthafinu. Virtasta blað Bandarikjanna, New York Timjes, birti örlitla klausu i þessum dúr, en siðan aldrei stafkrók meir um málið meðan ég var vestra fram að kvöldi 17. desember sl. Þegar loks höfðu borist frá Islandi tveim dögum seinna ákveðnar fréttir um atvikið og myndirsem skýxðu það á óyggj- andi hátt, hafði enginn áhuga á þvi. Það var of scint.Það var alltaf verið að drepa einhverja i Beirút og Angóla. Það var stór- bruni i New York einhvers- staðar, gott ef margir brunnu ekki inni. Slikt efni fyliti marga forsiðudálka blaðanna. Og verkfalii sorphreinsunarmanna i New York lauk einmitt sama daginn og fréttirnar bárust frá mynni Seyðisfjarðar, en þá höfðu hlaðist upp 65 þúsund smálestir af sorpi á gangstétt- um heimsborgarinnar og slikt var auðvitaö enginn smáræðis fréttamatur. Áróður og diplómati Hér var þvi ögn lýst hvernig heimsfréttirnar. hafa leikiö þetta með dómi og ákveðið afla- kvóta sem leyfir islendingum að veiða nokkuð meira, af þvi þeir sem strandrfki eiga forgangs- rétt. Nú vilja islendingar sölsa þcnnan liefðbundna rétt af bret- um. Ein höfuðástæðan er sú, að þegar þeir höfðu eytt sildar- stofninum við island með gegiularlausri ofveiði áttu þeir mikinn fiskiskipaflota verk- efnislausan, sem þeir settu á þorskinn með þeim afleiðing- um, að þeir eru vel á veg komnir með að eyöa honum líka. Þetta er semsagt rifjað upp hér til að sýna dæmi um það hverslags áróður þetta banda- lagsriki okkar i hinu ginn- heilaga Atlantshafsbandaiagi rekur gegn okkur. Þar er vist enginn munur á kratastjórn og ihaldsstjórn. Þessum ódæmum var ekki hægt að svara á stundinni. þvi að svo hafði verið frá gengið fyrirfram að ekki skyldu verða frekari umræður um málið ab sinni fyrir öryggisráðinu. A blaðamannafundi sem islenska fastanefndin hélt dag- inn eftir þar sem hún svaraði bresku lygunum lið fyrir lið og sýndi ljósmyndar sem sönnuðu mál islendinga um það hver hefði siglt á hvern, voru á milli 25-30 fréttmenn meðal annars frá öllum stóru al- þjóðafréttastofunum,- Aðeins Reuter taldi það bisness að senda frásögn um þennan fund út á fjarðritara. Mér kæmi það á óvart að mikið hefði sést af þeim fregnum i ameriskum blöðum. Trúlega ekkert. Það verður að sjálfsögðu aldrei nægilega brýnt fyrir islenskum stjórnvöldum að þau geri sér grein fvrir þvi, að við verðum sjálfir að sjá um að fréttir úr þorskastriðinu berist út um heimsbyggðina og það strax eftir að atburðirnir gerast. öllum ber saman um að miklu betur var haldið á málum i siðasta þorskastriði. Hvers vegna er Hannes Jónsson ekki strax kallaður heim frá Moskvu9 Er það kannski vegna þess að Niels P. Sigurðsson er enn látinn sitja sem fastast i London? Sigurður Blöndal

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.