Þjóðviljinn - 18.02.1976, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 18. febrúar 1976
Osvifni Luns
Verkamaöur hringdi til
blaösins og kvaöst tala fyrir
munn vinnufélaga sinna. Hann
kvaöst vilja beina þeirri fyrir-
spurn til rikisstjórnarinnar
hvort hún ætlaði að taka á móti
Jósepi Luns framkvæmdastjóra
Nató á sama tima og herskip
þessa sama bandalags hafa i
frammi árásaraðgerðir innan
islenskrar landhelgi.
Einnig vildi hann varpa fram
þeirri áskorun til manna að fara
að búa sig undir að taka á móti
Luns eins og honum ber, þe. að
sýna honum að hann er engin
aufúsugestur hér á landi meðan
Nató-skipin eru i landhelginni.
— bað er maklaus ósvifni af
honum að ætla að koma hingað
eins og málin horfa, sagði þessi
verkamaður að lokum.
Enn alvarleg
augu
Enn yrkja menn um —
alvarlegu augun; — hér koma
tvær tvisur sem okkur hafa
borist:
Hæ'ttiö þiö aö hrópa meir,
heilög Nató-lög þaö brýtur,
þvi alvarlegum augum Geir
allan þjóöarmetnaö litur.
Hættiö þiö aö hugsa meir.
Heilög Nató-lög þaö brýtur,
því alvarlegri augum Geir
eigin þjóö en breta litur.
Enga samninga
við þessa
frekjudólga
Eitthvað virðist smáskritið
heimilislifið á þessu stjórnar-
heimili hér. En mikill tyftunar-
meistari virðist húnsbóndinn hr.
Geir vera (þið verðið að
afsaka, en ég kem þvi ekki öllu
lengur upp i mig, eins og sumt
gamalt fólk segir, að kalla
manninn forsætisráðherra).
í hvert skipti sem Fram-
sóknar-ráöherrarnir gera til-
raun til að standa i fæturna
eins og menn t.d. þegar Ólafur
segir að ekki sé um neitt að
semja, og Einar segir að ný
herskipainnrás þýði stjórn-
málaslit við breta, þá virðist
Geir óðara kominn á loft með
vöndinn og hinir lyppast niður.
Ólafur samþykkir samningsboð
og Einar kemur i sjónvarpið og
hamast við að éta upp eftir Geir,
að það liggi svo sem ekkert á
með stjórnmálaslit.
Þeir virðast innilega sam-
mála um að sjálfsagt sé að lofa
bretagreyjunum að fiska dulitið
meira og svo sem allt i lagi þó
það sé á friðuðum svæðum.
Þvilik stjórn, drottinn minn
dýri. Ekki að furða þó Geir
staglist á þessari undarlegu
„taugaveiklun” þjóðarinnar, að
geta ekki þagað. Ætli það sé
ekki fyrst og fremst hann sjálf-
ur sem er taugaveiklaður, enda
berst hann fyrir illum málstað,
sem sé samningum við ofbeldis-
seggina.
Hreinlega ætti að banna
þessum Luns að stiga oftar á
islenska jörð. Hann dregur ein-
göngu taum breta og virðist
einnig vera búinn að setja ein-
hverskonar snarvöl á ráðherr-
ana hér og teymir þá að vild,
sérstaklega þó Geir.
Nei, enga Natosendla hingað,
þeir hafa aldrei gert annað en
illt. Ef Nato þykisteitthvað vilja
gera ættu þeir að snúa sér að þvi
að fá breta til að fara alfarið
héðan; það er eina raunhæfa
lausnin.
Svo þykjast þessir bretar enn
þess umkomnir að setja skilyrði
fyrir viðræðum, og þau ekki
neitt smáræði; bara að
togararnir séu látnir i friði við
ránskapinn.
Hvaða islendingur lætur sér i
alvöru detta i hug, svo mikið
sem að tala um samninga við
svona frekjudólga? Slika menn
á ekki að virða viðtals, hvað þá
að semja við þá. Þolum þá
heldur ránskapinn um tima.
Elinborg Kristmundsdóttir
Ef ykkur liggur eitthvaft á
hjarta, þá sendift okkur linu
undir nafninu — Bæjarpóstur
— látift fullt nafn og heimilis-
fang fylgja; nafnlaus bréf
verfta ekki birt.
Iðnaðarvörur 18,8%
af heildarútflutningi
Samdráttur í álútflutningi — aukning í ullarvörum
i fréttatilky nningu frá
ótflutningsmiöstöð iðnaöarins
kemur fram aö heildarútflutn-
ingur iönaöarvara árið 1975 nam
8.521,3 milj. kr., aukning var um
21.3% frá árinu 1974 þegar
iðnaðarvöruútflutningurinn nam
7.024.3 milj. kr.
Stærstu flokkar útfluttra
iðnaðarvara áriö 1975 eru:
milj.
Álogálmelmi ........... 5.047.1
Ullarvörur ............ 1.406.6
Loösútuð skinn
og vörur úr þeim ........ 665,2
Kisilgúr................. 571,8
Niðursoðnar / niðurlagðar
sjávarafurðir............ 463.4
964 fundir á 120 árum
21. janúar voru liðin 120 ár
siðan fyrsti fundur var haldinn i
.hafnarstjórn Reykjavikur og
þann 29. janúar höfðu verið
haldnir 964 fundir i stjórninni.
Hálft starf
Borgarráð samþykkti á fundi
23. janúar heimild til að ráða
hjúkrunarkonu i hálft starf hjá
göngudeild fyrir psoriasissjúk-
linga i húsnæöi kyn- og húðsjúk-
dómadeildar.
Borgarbókasafn
i Breiöholti
Framsóknarmenn i Efra-
Breiðholti héldu fund nú um
miðjan mánuðinn og samþykktu
Af öðrum vöruflokkum má
nefna að málning og lökk voru
flutt út fyrir 167.4 milj. fiskilinur,
kaðlar og net fyrir 68 milj. og
pappaöskjur fyrir 55,5 milj.
Iðnaðarvöruútflutningurinn
nam nú 18,8% af heildarút-
flutningi landsmanna, en var 21%
Þessi samdráttur er nær ein-
göngu vegna minnkandi út-
flutnings og lágs verðs á áli.
Hlutur annarra iðnvara
6,8% af heiIdarútflutn-
ingnum í 7,3%
Athyglisverðust er aukningin i
útflutningi ullarvara, þar er verð-
mætisaukningin 82,8% i isl. kr.,
þar ma. að fara þess á leit við
borgina að hún komi upp útibúi
frá Borgarbókasafninu i Breið-
holti III. Stóra ihaldið hafði þó
skotið framsóknarihaldinu ref
fyrir rass, þvi borgarráð sam-
þykkti á fundi 20. jan. sl.,sam-
kvæmt tillögum i bréfi borgar-
bókavarðar aö heimila athugun
á leiguhúsnæöi fyrir Borgar-
bókasafniö i Breiöholti. Á sama
fundi var óskað eftir kostnaðar-
áætlun vegna breytinga á Sól-
heimaútibúi og vegna inn-
réttinga i viðbótarhúsnæði fyrir
aðalsafnið að Þingholtsstræti
27.
Létt vin á Esjubergi
Borgarráð mælir ekki á móti
þvi.að framreiða megi létt vTn i
en 19,7% sé reiknað i dollurum á
meðalgengi hvors árs. Þetta er
þvi ánægjulegra þar sem aukn-
ingin er mest i fullunninni vöru.
Töluverð aukning varð einnig i
útflutningi véla og tækja.
Útflutningur þeirra varð 21,5
milj., og er það 71% aukning frá
árinu 1974.
Útflutningur málningar og
lakks nam 911.5 tonnum og er það
33,4% aukning frá árinu 1974 en
heldur minna en flutt var út 1972
og 1973.
Þá var i fyrsta skipti flutt út
þangmjöl á árinu 1975, og var það
einungis flutt út tvo siðustu
mánuði ársins Útflutningur þess
nam 16,3 milj. kr.
aðalmatsal Hótel Esju, Esju-
bergi, svo og að bera megi
þangað niður sterk vin af
barnum á 8. hæð, óski matar-
gestir eftir sterkum drykkjum
með matnum.
Nýskipan í nefndir
Þrettándi liður fundargerðar
borgarráðs frá 27. janúar hljóð-
ar svo:
Lagðar fram að nýju sam-
starfsreglur borgarfulltrúa og
alþingismanna Reykvikinga,
samþykktar 18. nóv. 1975.
Borgarráð samþ. að tilnefna
af sinni hálfu i nefndina eftir-
talda fulltrúa:
Fjárhagsnefnd: Birgir tsl.
Gunnarsson og Sigurjón
Pétursson.
Heilbrigðis- og félagsmála-
nefnd: Páll .Gislason og Alfreð
Þorsteinsson. Varamaður Páls
er Markús Örn Antonss.
Menntamálanefndin: Ragnar
Júliusson og Kristján Bene-
diktsson.
Dagamunur
Kvenfélagasamband Suður-
þingeyinga 70 ára 1905-1975
Ritnefnd: Jóhann Á. Steingrims-
dóttir. Kristjana Árnadóttir,
Iöunn Steinsdóttir.
Þetta föngulega rit er 370 bls.
og prýtt mörgum myndum. I for-
mála fyrir ritinu segir Hólm-
friður Pétursdóttir i Viðihlið.
,,Hér er i stuttu máli saga allra
félaga, sem i sambandinu hafa
verið, saga þess og húsmæðra-
skólans á Laugum. .Þá er orlof
húsmæðra i héraðinu kynnt og
sagt frá tveimur mætum konum.
En stærsti hluti bókarinnar er
margskonar efni úr skrifuðum
blöðum, sem gefin voru út af
félaginu frá 1907 til 1931. Siðasti
kaflinn er svo um það, sem
félagskonur hafa sent inn i dag.
Virðist þvi að hér ætti að vera
komin allýtarleg mynd af lifs-
háttum og hugmyndum þing-
eyskra kvenna siðustu 70 árin.”
Og það er ekkert litið, sem hér
stendur að baki, 16 kvenfélög úr
öllum sveitum sýslunnar. Þær
hefja göngu sina i félagi 1905, en
vitanlega hafa þær áratugum
áður verið miklir þátttakendur i
málefnum héraða og sýslu i öllu
þvi, sem snertir menningu og
framfarir. En á þessu ári koma
þær fram alskrýddar og fagur-
búnar, logandi af fjöri og anda-
gift. Þær hafa haldið fundi, gefið
út skrifuð blöð, ritað opinberlega
um framfarir og réttlætismál,
sem efst eru á baugi, og ráðist i
stórvirki, svo sem stofnun hús-
mæðra-eða hússtjórnarskóla. Þær
hafa rætt um hússtjórnarmál,
ræktun landsog lýðs, um nauðsyn
og gildi sundkunnáttu. Og smám
saman taka þær fyrir verkalýðs-
mál, launamál, baráttuna fyrir
jafnrétti kynjanna. Og loks ræða
þær bókmenntir, þýða úr verkum
erlendra öndvegishöfunda og
birta skáldskap bæði i bundnu og
óbundnu máli.
Aðalvettvangur þeirra er
blaðaútgáfa. Og hún er ekkert
smásmiði. Á árunum 1907 til 1931
gefa þær út 86 blöð, að meðaltali
3-4 á ári. 1 greininni Skuggsjá,
sem birtist i fyrsta eintaki út-
gáfunnar, er staða konpnnar i
samfélaginu rædd af einbeitni og
einurð. Vegna þessa nýstofnaða
sambands rekur höfundurinn
marga þætti i hlutverkum karla
ogkvenna, bæði i einkasambúð og
i þjóðfélaginu. Höfundur dregur á
litsterkan hátt fram stöðu kon-
unnar og þá skilgreiningu milli
kynjanna, sem sé hefðbundin i
samfélaginu. Að visu kennir
nokkurrar nepju i greininni, en
hún er markviss og örvandi til
framsóknar og réttlætis. Hún
segir: —
„Þegar heyrst hefur að kven-
fólk hafi gert félagsleg sámtök,
og þó þau i fyrstu hafi haft fjöl-
breytta stefnuskrá, ætlað að
vinna að ýms. málum, hafa þau
fljótt hnigið að þvi að verða liknar
og góðg.fél. i orðsins þrengsta
skilningi. Þó að það sé i
Samgöngumálanefnd: ólafur
B. Thors og Þorbjörn Brodda-
son.
Atvinnumálanefnd: Magnús
L. Sveinsson og Björgvin Guð-
mundsson.
Brot
Á borgarstjórnarfundi 3.
febrúar sl. var lagt fram bréf
Kirkjugarða Rvikur um að
kirkjugarðsgjöld 1976 verði
innheimt 2,3% af álögðum út-
svörum og aöstöðugjöldum....
...samþykkt að veita Sverri
Sigurjónssyni leyfi til kvöldsölu
að Grensásvegi 26....
...samþykkt að veita Katli
Axelssyni leyfi til kvöldsölu að
Austurstræti 14..
...lögð fram ályktun Skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins
öldunnar um lokun Rvikur-
hafnar aö nóttu til...
...og lögð fram teikning að
lelagsmiöstöö i Arbæjarhverfi.
—úþ
sjálfu sér fagurt, að slikt sé gert,
er lika merkilegt að ekki eru til
samskonar félög með karlmönn-
um, enda er liklegt að innan
skamms tima munisjóðir og fráls
samtök gjöra hið mesta i þvi....
Vér vitum að karlmennirnir eru
engu siður viökvæmir og geta
annast börn og sjúklinga ekki
siður en konur. Þessvegna er
svona tal (um hið góðhjartaða
kvenkyn) rétt til að láta þær
gleyma að til séu önnur störf, sem
þær eftir sinum margháttuðu
hæfileikum gætu eins vel varið
kröftum sinum til að inna af
hendi.
Þessi skoðun karlmanna á ein-
hæfni og þróttleysi kvenna til
allra starfa nema þeirra, sem
þær áður hafa unnið, er eitt af
öðru, sem veldur 'þvi, að þær
veigra sér við að taka óvanalegt
lyrir hendur, þvi það verði alls-
staðar dæmt ókvenlegt og gert til
þess að vera frábrugðin. Það
sanna er, að þær reka sig alls-
staðar á hinn mikla „Kinamúr”,
sem aldirnar og venjan hafa
hlaðið milli karla og kvenna i öllu,
einsog ekki dygði sá munur.sem
vér af náttúrunnar hendi verðum
að bua við. En þess er oft minna
gætt, þó konur hafi þunga vinnu
með ailri umsjón. Vinna i
hæfilegum mæli er holl, en eins og
fjölgar nú kröfum til húsmæðra
eru þær vissulega eitt með öðru til
að lama þrek þeirra kvennanna á
miðju skeiði. Ekki væri rétt að
vekja óánægju hjá konum yfir
hinu háleita og fagra starfi, sem
þær eftir eðli sinu eru sjálfsagðar
til. Segjum, að það sé ofhlaðið
kröfum til krafta þeirra i fórn-
fæingaráttina, en þær njóti ekki i
sama mæli hvildar, rósemi og
verðlaunanna i oröi og verki.
Karlmenn hafa ávallt nóg til að
finna að og leiðbeina. Það er
meðal annars forréttur þeirra að
hafa vit á öllu og segja fyrir og
reka eftir öllu, nær sem þeir vilja.
Oft heyrast bændur, vinnumenn
og unglingsstrákar skipa konum
að flýta sér, t.d. i ferðalögum, þó
þeir slæpist vanalega ótæpt
sjálfir. En hver drenghnokki
þykistávalltyfiröllu þvi, sem ber
nafniö kvenmaður, og enginn 3-4
ára drengurmá heyra sér likt við
stúlku, hvað þá um eldri menn..;’
Lesa má um áhuga- og baráttu-
mál kvenna á mörgum sviðum.
Þær létu sér fátt óviðkomandi og
hrintu ýmsum stórmálum i fram-
kvæmd. Stærst þeirra er stofn og
rekstur Húsmæðraskólans á
Laugum. Frá þvi átaki og sögu
skólans segir Helga Kristjáns-
dóttir i greinargóðu yfirliti.
Rómuð hefur verið þingeysk
menning, dugnaður sýslubúa og
framkvæmdir, gáfur þeirra,
skáldskapur og bókmennta-
innlegg. Það er ekki út i bláinn.
En stundum hefur jaðrað við að
frásagnir af forustu þingeyinga
væru á kostnað annarra héraða.
Á sama tima og þingeyingar voru
að skrifa sveitablöð og stofna
félagsverslun, var i fjarlægri
sýslu verið að virkja bæjarlækina
og láta þá vinna rafmagn til ljóss
og hita. Þar i sýslu voru bændur
svo stórbrotnir, að þeir reistu
veglegri húsakynni yfir húsdýr
sin en mannfólkið. Og þar i sveit
reisti einn bóndinn heyhlöðu, sem
var i áratugi stærsta hús
landsins. Og fleira fór á eftir. — 1
annarri sýslu var annar hver
unglingur, sem genginn var fyrir
gafl, læs á vetrarbrautina að
haustnóttum og sagði fyrir veður-
lag næsta misseri. Þekking á
gangi himintunglanna gerði
menn hyggna, þeir lásu á himin
og haf og tóku siðan að sigla að
hætti Hrafnistumanna. Þetta var
ekki galdur einstakra manna,
heldur arfgeng þakking kyn-
slóðanna.Og þannig mætti lengra
halda. Slikur samanburður
kastar ekki rýrð á þingeyskt
framtak i orði og verki.
Þegar lesandinn hefur
Dagamun, afmælisrit
suður-þingeyskra kvenna, i
höndum,ogles öll þau kynstur af
framlagi þeirra, verður honum
Framhaid á 14. siðu