Þjóðviljinn - 11.07.1976, Blaðsíða 3

Sunnudagur 11. júli 1976 ÞJÓÐVIUINN — SIÐA 3
Furður listaverkamarkaðarins:
falsarasögur
Topolansky: æ þetta er
hórdómur einber.
Óteljandi eru þær sögur sem
sagöar eru af snjöllum fölsurum,
sem telja nýriku fóiki trú um aö
þeir hafi fundiö handa þvi áöur
óþekktar myndir margfrægra
snillinga. Margir sllkir sérhæfa
sig i meisturum okkar aldar, m.a.
vegna þess aö slikar falsanir
krefjast ekki fiókinna efnafræöi-
legra tilfæringa eins og þegar
menn t.d. ieggja út i þaö aö falsa
myndir eftir flæmska meistara
fyrri alda.
Sögur þessar eru svo þekktar,
að það má furðu gegna, að þær
endurtaki sig enn i dag. Nýlegt
dæmi um þetta má segja frá
Vestur-Þýskalandi.
Þýsk-ungverskur myndasali,
sem kallar sig Ernst Ludwig von
Toploansky, hafði góða stund
heillað liðsforingja og aðalsmenn
og bisnessmenn og lækna með af-
ar slóttugum talanda og fölskum
myndum eftir Piacasso,
Kandinsky, Miro, Reonir og fleiri
góða menn. Fortöluræðan endaði
venjulega á þvi, að Ernst Ludwig
sór við sitt góða nafn, að allt væri
i lagi með þá mynd, sem hann
ætlaði að pranga á það fólk, sem
er i sífelldri leit að fjárfestingu
sem það heldur að standast muni
oliuverðsveiflur og annað það
sem fylgir timans tönn.
En nafn hans er ekki frekar
,,ekta” en myndirnar. 1 máls-
skjölum ýmsum reyndist mynda-
salinn blátt áfram heita Herbert
Mischler. Svipaða reynslu máttu
menn hafa af titlum þeim sem
hann prentaði á nafnspjöld sin :
stundum taldist hann reka sýn-
ingarsal, stundum var hann
„akademiskur málari”, eða þá
„ráðgjafi um hibýlamenningu.”.
Sannfæringarkraftur
Auglýsingar hans voru eitthvað
á þessa leið: „Nútimameistarar
(Picasso, Renoir, Kandinsky ofl.)
seldir án sérfræðingavottorðs en
fyrir hagkvæmt verð vegna
brýnna einkahagsmuna”.
Það var ekki nema rétt, að
verðið var hagkvæmt hjá Topol-
ansky. Fyrir oliumálverk eftir
hinn fræga rússneska málara
Vassili Kandinski (1866-1944),
sem er einn merkastur frömuður
afstraktlistar og ganga verk hans
nú á allt að 120 miljónum króna,
fyrir slikt málverk vildi hann fá
skitnar 1,3 miljónir. Þegar kúnn-
arnir ranghvolfdu augum stein-
hissa sagði Toplansky róandi
röddu : „Stingið þér upp á verði,
það er alltaf hægt að semja við
mig”.
Og þegar hann talar þá er
mælskan og sannfæringarkraft-
urinn svo mikill, að hver hrossa-
prangari mætti sæll teljast að búa
yfir sliku. Með glæsibrag sönnum
fer hann yfir hvert smáatriði,
litaafbrigði, linuslit hér og þar
ofl. sem á að sanna að kúnnin sé
einmitt að horfa á ekta
Kandinski. Svo kemur að þeirri
erfiðu stund, að spurt er um hvort
myndin sé nú samt ekta. Hann
ber fram nokkuð loðnar formúl-
ur: Ég sel myndina ekki sem
frummynd, en heldur ekki sem
fölsun. En að lokum gefur hann
myndinni vottorð frá sjálfum sér,
skriflegt : þetta er segir hann,
ekki eftirliking heldur áður
óþekkt mótif meistarans.
Myndir að austan
Og það verða furðulegustu
menn trúgirni sinni og ábatafýsn
að bráð. Til dæmis má taka lækni
einn i Baden, Franz Rudigier,
sem borgaði Topolansky alls um
fjórar miljónir króna. Læknir
þessi sem siðar komst svo að orði
að „undir venjulegum kringum-
stæðum hefði annað eins ekki get-
að komið fyrir mig” hafði fallið
fyrir gömlu bragði.
Toploansky hafði boðið honum
sem og öðrum viðskiptavinum
sinum málverk sem „neyðar-
sölu”. Hann sagði að falsanirnar
væru komnar frá „fólki frá
Austur-Þýskalandi, sem hafði
myndir með sér”, og neyddist nú
til að breyta þeim fljótt i peninga.
Og Rudiger, sem reyndar var
enginn græningi: að minsta kosti
héngu heima hjá honum „ekta”
myndir eftir Klee, Nolde, Chagal
og Dali, hann sá fyrir sér ágætt
tækifæri til að bæta við safn sitt.
Mér finnst þær fallegar
Safnarinn komst i ham fyrir
sakir hinna sætlegu ræðuhalda
Topolinskys („þér gerið kaup æf-
innar”) og keypti fjórar falsanir.
Hann veit nú að „Stúíkur i
skógarjaðri” Renoirs eru ekki
eftir Renoir, konuteikningin er
ekki eftir Braque og vatnslita-
myndin hans er ekki eftir
Kandinski. En Franz Rudigier
hefur huggað sig með þvi að „Mér
finnst myndirnar fallegar.” öll-
um finnst að þær séu ekta þar
sem þær hanga uppi á vegg hjá
mér”. En þvi miður, skulum við
segja, fékk læknirinn ekki lengi
að njóta þeirrar huggunar að hon-
um sjálfum fyndust myndirnar
bara góðar. Ákæruvaldið i
Löbeck gerði þær nefnilega upp-
tækar til að nota sem sönnunar-
gögn i málaferlum gegn Ernst
Ludwig Topolansky.
1 fyrra var myndasalinn dæmd-
ur i tólf mánaða fangelsi fyrir
„svik og upplýsingafölsun”.
Kona hans Herta og vinur þeirra
Hans Richter, sem framleiddu
meistaraverkin fyrir hann, fengu
sex og sjö mánaða dóm hvort.
En ekki var Topolansky fyrr
sloppinn úr tukthúsi en hann fór
aftur af stað með myndasölu.
Samt benda likur til að starfsgleði
hans sé nokkuð skert: „Lista-
markaðurinn er, segir hann, ekk-
ert nema djöfuls mellubissness.”
Tilvinstri: falskur Picasso „Heljarguö”, til hægri ekta „Púkl”
Efri myndin er ekta Kandinski, hin neöri er falsaö tilbrigöi viö hana.
„Mér fundust myndirnar fallegar,” sagöi læknirinn.
Falskur Renoir „Stúlkur viö skógarjaöar”. Ekta Reonir „Stúlkur við
ströndina”.
Á þriöjudag veröur dregiö i 7. f lokki.
9.450 vinningar aö fjárhæö nS3.930.ooo.oo.
Á mánudag er siöasti endurnýjunardagurinn.
7. flokkur:
9 á 1.000.000 kr. 9.000.000 kr.
9 - 500.000 — 4.500.000 —
9 - 200.000 — 1.800.000 —
342 - 50.000 — 17.100.000 —
9.063 - 10.000 — 90.630.000 —-
9.432 123.030.000 kr.
Aukavinningar:
10 á 50.000 kr. 900.000 —
9.450 123.930.000.00
J