Þjóðviljinn - 09.09.1976, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimintudagur 9. september 1976.
DJOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: (Jtgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Árni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Sfmi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
RÁÐHERRANN FLÚÐI LAND AÐ LOKNU ÓHÆFUVERKI
Rikisstjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins hefur nú látið sig
hafa það að gera stórárás á islenska
sjómannastétt, lifskjör hennar og réttindi.
Sem kunnugt er höfðu sjómenn viða um
landið hvað eftir annað hafnað þeim
kjörum, sem nú eru lögboðin með bráða-
birgðalögum. Og rikisstjórnin lætur sér
reyndar ekki nægja að lögbjóða þau kjör,
sem sjómenn höfðu hafnað á þeim stöðum,
þar sem samningar voru lausir og um
þessi kjör hafði verið fjallað.
Rikisstjórnin gengur lengra og riftir
með valdboði eldri og mun hagstæðari
kjarasamningum á fjölmörgum stöðum,
þar sem hinum eldri kjarasamningum
sjómanna hafði ekki einu sinni verið sagt
upp, og þeir þvi i fullu gildi, uns þeim var
riftað með ofbeldi i fyrradag af Matthiasi
Bjarnasyni, sjávarútvegsráðherra og
félögum hans i rikisstjórninni.
Þannig er samningsréttur sjómanna
fótum troðinn, og störf þeirra litilsvirt af
erindrekum gróðaaflanna i stjórnar-
ráðinu.
Þegar sjómenn sigldu heim fiskiskipa-
flotanum snemma á s.l. vetri til að
mótmæla kjaraskerðingunni, sem
ofvöxtur sjóðakerfisins hafði orsakað, og
til að krefjast niðurskurðar þess ofvaxna
kerfis, þá vakti sá atburður mikla athygli,
og sjómennáttu samúð nær allra vinnandi
manna á Islandi.
Þá var svo komið, að sjóðakerfið tók til
sin um það bil helming af hverjum fiski,
sem á land barst, og var þetta tekið af
óskiptum afla, svo að til skipta kom milli
útgerðarinnar og sjómanna aðeins hinn
helmingurinn af fiskinum, þótt skipta-
kjörin hafi upphaflega verið við það
miðuð, að aflinn i heild kæmi til skipta.
Það var leiðrétting á þessu taumlausa
ranglæti, sem sjómenn hugðust knýja
fram með heimsiglingunni og siðar verk-
fallinu i fyrra. Niðurstaðan varð sú, að
sjóðakerfið var að visu skorið niður um
nálægt helming, en sjómönnum engu að
siður ekki boðið upp á neinar umtals-
verðar kjarabætur.
Með breyttum skiptakjörum skyldi nær
allt það fjármagn, sem losað var úr sjóða-
kerfinu, fært útgerðarmönnum einum, svo
að sjómenn nutu þar að heita má einskis
af.
Það voru þessi úrslit, sem sjómenn hafa
hvað eftir annað hafnað i atkvæða-
greiðslum og ekki viljað sætta sig við. En
nú skal gerræði og valdboði sem sagt beitt
til að kúga sjómenn til uppgjafar og gera
samningsrétt þeirra að engu.
Þetta eru þakkir Matthiasar Bjarna-
sonar, sjávarútvegsráðherra og félaga
hans úr Sjálfstæðisflokknum og Fram-
sóknarflokknum til sjómanna fyrir störf
þeirra á hafi úti.
Sjómenn munu væntanlega taka þeirri
sendingu, sem bráðabirgðalög rikis-
stjórnarinnar eru, eins og til er stofnað og
svara fyrir sig á verðugan hátt.
Sé tekið dæmi af sjómanni, sem á
siðustu vetrarvertið var i skiprúmi á bát
frá einhverjum þeirra staða, þar sem
eldri kjarasamningum var ekki sagt upp,
þá átti hann rétt á uppgjöri miðað við 32-
33% skiptaprósentu. útgerðarmenn á
þessum stöðum neituðu að visu I vor, að
gera upp samkvæmt gildandi samningum,
og hafa sjálfsagt treyst á það gerræðis-
verk rikisstjórnarinnar, sem nú er fram
komið. Sjómenn áskildu sér þá hins vegar
allan rétt, og tóku við skertum greiðslum
með þeim fyrirvara, að það sem á vant-
aði, og útgerðarmenn ekki vildu greiða
þrátt fyrir skýr ákvæði i kjarasamning-
um, yrði sótt að löglegum leiðum, — með
tilstyrk dómstóla, ef nauðsyn reyndist.
Deilunni um uppgjör sjómanna á
þessum stöðum var siðan skotið til dóm-
stólanna, og átti reyndar enginn vafi að
geta leikið á um úrslitin, að óbreyttum
lögum.
En rikisstjórnin þorði ekki að biða þess,
að dómur yrði kveðinn upp, og þvi hefur
hún nú gripið til þess gerræðisverks að
rifta gildandi samningum með lagaboði,
og lækka skiptaprósentuna hjá sjó-
mönnum úr 32-33% i 28-29%.
Með þessu rænir rikisstjórnin hverja
skipshöfn, sem sótti sjó samkvæmt gild-
andi kjarasamningum á liðnum vetri
einni til tveim milj. króna að jafnaði þvi
þessi nýju bráðabirgðalög Matthiasar
Bjarnasonar skulu ekki aðéins gilda frá
þeim degi, sem þau eru sett, — heldur
skulu þau einnig gilda marga mánuði
aftur i timann, og ná yfir siðustu vetrar-
vertið.
Slikt er svo fáheyrð ósvifni, að til
eindæma má telja i samskiptum verka-
lýðshreyfingarinnar við fjandsamlegt
rikisvald, — og von að sjávarútvegs-
ráðherrann skuli hafa forðað sér úr landi,
strax og frá þessum ólögum hafði verið
gengið hjá rikisstjórninni.
Sá eini lærdómur, sem sjómönnum ber
að draga af þvi sem nú hefur gerst, er að
stórefla stéttarsamtök sin, og muna
Sjálfstæðisflokknum og Framsóknar-
flokkum sendinguna, þegar að næstu
kosningum kenur.
Það er hin félagslega deyfð, sem rikt
hefur hjá samtökum sjómanna, og
ófremdarástand það, sem af henni leiðir,
er gefið hefur ráðherrunum kjark til að
láta svipuhöggið riða.
k
Þrengja verk-
fallsréttinn
Eins og fram hefur komið
i fréttum hefur rikisstjórn-
in nú til meðferðar drög að
frumvarpi um breytingar á
mönnum i verkalýðs-
hreyfingunni, en enn er farið
með það sem svokallað
„trúnaðarmál” svo fráleitt sem
það nú er. Ættu verkalýðs-
félögin þvert á móti að dreifa
frumvarpi þessu til hvers ein-
astafélagsmannsþannig að þeir
geti allir séð hversslags sam-
setningur er á ferðinni.
Ekki er kostur á að rekja þetta
frumvarp hér i einstökum at-
riðum enda ekki ástæða til þar
sem margar gr. þess eru litt eða
ekki breyttar frá gildandi
lögum, en I heild má þó segja aö
i frumvarpinu séu þau atriði
yfirgnæfandi sem steöia að þvi
að þrengja verkfallsréttinn að
mun frá þvi sem nú er.
Nokkur dœmi
14. kafla frumvarpsins,en hann
fjallar um verkföll og verkbönn.
eru einmitt ákvæöin sem
þrengja sérstaklega svigrúm
verkafólks. Dæmi:
1. Gert er ráð fyrir þvl aö til-
kynning um vinnustöðvun
verði að berast sáttasemjara
og samningsaðila tlu sólar-
hringum áður en hún á að
hefjast, en þessi frestur er nú
sjö sólarhringar.
Takmarkaður er möguleikinn
til samúðarvinnustöðvunar,
þannig að gert er ráð fyrir að
samúðarvinnustöövun megi
aldrei hefja fyrr en frum-
vinnustöðvun hefur staöið I að
minnsta kosti 14 sóiarhringa.
3. Óheimilt skal skv. frum-
varpinu að hefja vinnu-
stöðvun ef ekki eru liðnir 30
sólarhringar frá þvi að sá
aðili sem ætlar að hefja
vinnustöövun hefur sent
skriflega kröfugerð.
4. Félagsmálaráðherra verði
heimiit að fresta um allt að 60
sólarhringa skeið einagraðri
vinnustöövun, sem i heild
tekur til eitt hundrað félags-
bundinna launþega eða færri,
og ætla má að „stöðvi rekstur
mikilvægrar atvinnu-
greinar”.
5. Nú verða 35% atkvæðisbærra
manna að taka þátt i
a t k v æ ð a g r e ið s 1 u um
miðlunartillögu, en frum-
varpiö gerir ráð fyrir að
helmingur verði að taka þátt I
sllkri atkvæðagreiðslu.
Hér hafa aðeins verið týnd til
fáein dæmi sem vissulega eru
einhver þau þýöingarmestu i
frumvarpinu og nægja til að
sýna að hverju er stefnt með
frumvarpi þessu: Þvi að
þrengja svigrúm verkalýðs-
hreyfingarinnar, möguleika
hennar til átaka við fjand-
samlegt rikisvald og stéttar-
andstæðinginn á hverjum tima.
Framboðsraunir
Alþýðuflokkurinn hefur að
undanförnu verið að undirbúa
framboðsmál sin. Mun ætlunin
að Finnur Torfi Stefánsson lög-
fræöingur skipi 1. sæti á lista
Alþýðuflokksins í Norðurlandi
vestra, Magnús Magnússon,
fyrrv. bæjarstjóri efsta sæti á
Suðurlandi. Benedikt Gröndal
þorir ekki aftur i framboð á
Vesturland og þangað á að
senda Vilmund Gylfason.
Benedikt ætlar sf- 1. sætið I
Reykjavik, en Gylfa annað
sætið. Kjartan Jóhannsson
ætlar að sparka Jóni Armanni
Héðinssyni úr fyrsta sætinu á
Reykjanesi, það ætlar Karl
Steinar Guðnason lika aö gera
og báðir telja þeir Kjartan og
Karl Steinar sig sjálfkjöma i
sætið. Jón Ármann vill sitja sem
fastast. Þessum framboðs-
raunum fylgja mikil innri átök i
flokknum. Þingflokkurinn sem
er fimm manna er klofinn i
nokkurn veginn jafnmarga
hluta i þessum málum. Jón
Armann rær einn á báti,
Benedikt einn, Gylfi einn,
Sighvatur einn, en Eggert
hvergi.
„Pragmatismi99
Það er grátbroslegt aðsjá svo
i Alþýðublaðinu skrif um hina
miklu einingu Alþýðuflokksins
um þessar mundir. En það er
jafnframt táknrænt að allar
hugsanir forystumanna Alþýðu-
flokksins um þessar mundir
skuli snúast um þingsæti. Al-
þýöuflokkurinn er orðinn svo
samgróinn fulltrúalýðræðinu,
að verkalýðshreyfingin gleym-
ist meðan broddarnir tefla um
þingsætin.
Kannski að þetta eigi rætur að
rekja til hinnar nýju stefnu Al-
þýöuflokksins sem Gylfi Þ.
Gislason lýsti á fundi i Alþýðu-
flokknum fyrir nokkrum árum.
Hann flutti langa ræðu og sagði
að lokum að eiginlega væri nú-
verandi stefna Alþýðuflokksins
það sem kallað væri á erlendum
málum „pragmatismi”. Gylfi
sagði að þetla orð væri nánast
óþýðanlegt og spurði þá mál-
hagur fundarmaður hvort ekki
mætti þýða með orðinu „henti-
stefna”. Gylfi greip það á lofti:
jú.einmitt.hentistefna. En gall-
inn er sá að það orð hefur verið
misnotaðhér álandi og því hæp-
ið að nota það með þessum hætti
opinberlega. Þess vegna réttast
að halda sig við „pragmatism-
ann.”