Þjóðviljinn - 09.09.1976, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 9. september 1976.
Fimmtudagur 9. september 1976. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Margt forvitilegt
hjá Leikfélagi
Reykjavíkur í vetur

f
%
/
m
Equus eftir Peter Shaffer féll niftur sl. vor vegna for-
Þjóðviljinn haffti samband vift
Jón Hjartarson hjá Leikfélagi
Reykjavikur og innti hann tlftinda
um ieikárift sem nú er aft hefj-
ast.Þaft er hið áttugasta f sögu
leikfélagsins.
Ungverskur
gamanleikur
Fyrsta frumsýning verður 17.
september nk. og verftur þá
sýndur ungverskur gamanleikur
eftir Ferenc Molnár, en hann er
höfundur sem var mjög vinsæll á
fyrri hluta aldarinnar. Þetta verk
nefnist Stórlaxar og var skrifaö á
árunum milli strifta. Molnár var á
sinni tiö dálitiö aö striöa góöborg-
urunum og Stórlaxar, sem eru
eiginlega tveir samstæöir þættir,
fjalla um fjármálaævintýri, að
visu ekki alveg hliöstætt vift þau
sem nú eru efst á baugi i islensku
þjóðlifi en á þó samkvæmt ætlan
leikfélagsins aö minna á þau.
Aöalpersónurnar eru tveir
bankastjórar sem beita ýmsum
klækjum til að koma málum
sinum i höfn. Skyggnst er undir
glæst yfirborð góðborgarannaog
brugöiö upp i ýmsum myndum
hvernig menn beita fyrir sig
gróðabralli og selja auöveldlega
sál sina fyrir peninga.
‘Stórlaxar er fyrst og fremst
gamanleikur meft mjög satir-
iskan tón.
Vigdis Finnbogadóttir leikhús-
stjóri þýddi verkift, en Jón
Hjartarson leikstýrir. Steinþór
Sigurösson hefur gert leiktjöld.
Leikendur eru 10 en bregða sér i
alls 33 gervi. Bankastjórana leika
þeir Þorsteinn Gunnarsson og
Guömundur Pálsson, en aörir
leikendur eru Kjartan Ragnars-
son, Margrét ólafsdóttir, Soffia
Jakobsdóttir, Karl Guðmunds-
son, Sólveig Hauksdóttir, Stein-
dór Hjörleifsson, Siguröur Karls-
son og Guðrúm Ásmundsdóttir.
Fjögur ný íslensk
verk
Nú á þessu 80. leikári Leikfé-
lags Reykjavikur er það stað-
fastur ásetningur þess að sinna
sem mest islenskri leikritun. baft
er þegar búið aft bera viurnar i 4
höfunda sem eru með verk
annaðhvort i smiðum eða tilbúin.
Eitt þessara verka er Húsráð-
andinn eftir Svövu Jakobsdóttur
sem verið er að æfa og verður
annað verkefni leikfélagsins á
þessu ári, en þegar hefur verið
skýrt frá þvi i Þjóðviljanum.
Auk Húsráðandans hefur leik-
félagið fengið i hendur nytt verk
eftir Kjartan Ragnarsson. Það
heitirTýnda teskeiðin. Þrátt fyrir
sakleysislegt nafn er innihaldið
býsna grátt gaman. Kjartan segir
þar dæmisögu um þær skugga-
legu meinsemdir borgarlifsins
sem komið hafa upp á yfirborðið
siðustu mánuðina. Týnda te-
skeiðin verður væntanlega á dag-
skrá eftir áramót.
Auk þessara tveggja nýjuverka
eru þeir Jökull Jakobsson og
Birgir Sigurösson með verk i
smiðum. Þeir hafa áður skrifað
fyrir leikfélagið og deildu með sér
verðlaunum i samkeppni sem var
haldin vegna 75 ára afmælisins
fyrir 5 árum. Reiknað er með að
leikrit þeirra Jökuls og Birgis
veröi sýnd, ef ekki strax i vetur,
þá i upphafi næsta leikárs.
Macbeth sýnt á
afmælinu
A afmæli Leikfélags Reykja-
víkur 11. janúar nk. er ætlunin að
sýna Macbeth, eitt af höfuð-
verkum Williams Shakespeare.
Leikstjóri verður Þorsteinn
Gunnarsson. Það hefur lengi
verið draumur leikfélagsins að
sýna þetta leikverk. Þó aft þaft sé
gamalt fjallar það um hluti sem
enn eru upp á teningnum svo sem
blóðugt valdastrið. Macbeth
hefur höfftaö einna mest til nú-
timamanna af verkum Shake-
speares og er þar skemmst að
minnast kvikmyndasnillinga
sem gert hafa mynder eftir þvi td
Kurosava, Polanski ofl. Verkið i
Iðnó verður flutt i þýðingu Helga
Hálfdanarsonar.
Endursýningar
Jón Hjartarson sagði að Leikfé-
lag Reykjavikur væri nú i þeirri
skemmtilegu aðstöftu að ekkert
þeirra verka sem sýnt hefði verið
i fyrra væri útgengið og þess
vegna væri hægt að taka þau öll
upp aftur nú. Það yrði að sjálf-
sögðu ekki gert,en ákveðið hefur
verið að taka upp sýningar á
Saumastofunni eftir Kjartan
Ragnarsson,en hún hefði reyndar
verið sýnd á leikferð um Vestur-
og Norðurland i sumar alls 27
sýningum. Nú á að fara með verk
Kjartans um Suðurland og setja
það siðan aftur á fjalirnar i Iðnó.
Þá var Leikfélagið lika á flakki
með Skjaldhamra Jónasar Arna-
sonar i sumar. Farið var með
verkið til Færeyja og sýnt á 4 sýn-
ingum við frábærar viðtökur.
Siðan er ætlunin að sýna það aftur
núna i haust i Reykjavik.
Þá á að hafa nokkrar sýningar
á Equus eftir Peter Shaffer vegna
þess að hætta varð við sýningar i
vor vegna forfalla. Verkið gekk
þá fyrir fullu húsi. Aberandi var
hversu mikil ásókn var i Equus af
skólafólki, bæði háskóla- og fram-
haldsskólafólki. Það virðist höfða
til þess.enda nýstárlega sviðsett.
Það er draumur okkar aft geta
endursýnt Sögu dátans eftir Stra-
vinski sem fært var upp á listahá -
tift i vor og jafnvel fara með það
út um landið, sagði Jón Hjartar-
son. Saga dátans var flutt i sam-
vinnu Leikfálags Reykjavikur og
Kammersveitar Reykjavikur og
fékk svo góðan byr að okkur
langar til að láta reyna meira á
það.
Ennfremur hefur leikfélagift i
bigerð að setja aftur upp barna-
sýningu sem sett var upp fyrir
þremur árum en aldrei kláruð aft
fullu. Þetta er Ævintýrið um
Sæmund á selnum sem var sýnt
vorið 1974 en ekki i endanlegri
mynd sinni. Það voru þau Vigdis
Finnbogadóttir og Böftvar Guö-
mundsson sem skrifuftu þetta
verk og var það sett upp i sam-
vinnu við Leikbrúðuland, en brúft-
urnar gerði Guðrún Svava
Svavarsdóttir.
Framhald á bls. 14.
Stórlaxar eftir Ferenc Molnár veröa frumsýndir 17. september. Myndin er tekin á æfingu, og
|eru á henni þau Soffia Jakobsdóttir, Guftmundur Pálsson, Margrét óiafsdóttir og Steindór
iHjörieifsson (Ljósm.: eik).
Stórlaxar. F.v. Guftmundur Pálsson, Guftrún Ásmundsdóttir, Steindór Hjörleifsson og Sólveig Hauksdóttir. (Ljósm.:
eik)
Hópurinn frá Leikfélagi Reykjavikur sem fór meft Skjaldhamra Jónasar Arnasonar til Færeyja. (Ljósm. Oddur ólafsson).
Or Saumastofunni eftir Kjartan Ragnarsson. Leikritift verftur sýnt á ný
I haust.
„Danir kunna svo
sannarlega lagiö á því að
halda„fest" , sagði Elísa-
bet Gunnarsdóttir,
nýkomin heim ásamt
öðrum rauðsokk# Guðrúnu
ögmundsdóttur, eftir að
hafa tekið þátt í Kvenna-
hátiðinni i Fælledparken i
Kaupmannahöf n 14.-15.
fyrra mánaðar. „Kvinne-
festivalen" sá þriðji i
röðinni, var haldinn i blíðu-
veðri, og hafði danska
Rauðsokkahreyfingin veg-
og vanda af skipulagn-
ingu hátíðarinnar og fram-
kvæmd hennar, en flestar
þær hreyfingar i Dan-
mörku sem láta sig jafn
réttisbaráttuna varða tóku
þátt í gleðskapnum, auk
erlendra boðsgesta. Þær
Guðrún og Elísabet voru
fulltrúar íslenskra
Rauðsokka á þessu jafn-
réttismóti í fyrsta sinn.
Guftrún: „Þetta var sannarlega
litrik hátið. Þarna voru um 20 til
30þúsund manns á svæðinu hvorn
daginn. A miðju hátiðarsvæðinu
var stór sena og fyrlr framan
hana söfnuðust allir i upphafi og
svo bæði kvöldin. Þar voru
haldnar ræður, sungið og leikið.
Siðan var samkomuhaldinu dreift
Gleðskapur og alvara
Höfn
gegn og var rauði þráðurinn i
ræðum ogumræðum á hátiðinni.”
Guftrún: „Þetta kom lika
glöggt fram i samþykkt sem gerð
var i lokin af öllum þátttak-
endum. Þar var atvinnuleysinu
mótmælt harðlega og láglauna-
pólitikin i Danmörku fordæmd,
auk þess sem önnur jafnréttis-
sjónarmið voru itrekuð. Sem
dæmi um það hvaða hópar verða
verst fyrir barðinu á láglauna-
stefnu og atvinnulevsi voru
skúringarkonur nefndar. Þær
hafa nú með sér félag,
„Baráttusamtök skúringa-
kvenna”, sem sprottið er upp úr
viðskiptum þessarar stéttar við
Danska hreingerningafélagið,
sem ætlaði að ná hér fótfestu á
Islandi i fyrra. Þetta hrein-
gerningafyrirtæki hefur tekið yfir
hreingerningu fjölda stofnana,
skóla, sjúkrahúsa o.s.frv. og sú
mikla hagræðing, sem það telur
sig hafa komið til leiðar, felst i þvi
aft hagræða konunum þannig að
þær fá lægri laun en áður fyrir
meira vinnuálag en áður.
Atvinnuleysið kemur illa við
þennan hóp, þvi að erfitt er
að halda uppi kjarabaráttu þegar
margir eru um vinnuna og
atvinnuöryggi litið.”
Elisabet: „Danska rauðsokka-
hreyfingin er mjög lik þeirri
islensku og baráttumálin flest hin
sömu. Innan hennar eru margs-
konar hópar og félagar eru ekkert
siður frjálslynt fólk og miðjufólk
heldur en eindregnir vinstri
sinnar. Hóparnir innan
Rauðsokkahreyfingarinnar vinna
mjög sjálfstætt og miðstýring er i
lágmarki. Það var greinilegt að
dönsku stallsysturnar höfðu
mestan áhuga á kvennaverk-
fallinu hér og á reynslu okkar i
sambandi við það að ná samstarfi
við verkalýðshreyfinguna. Það
virðist vera eitt helsta áhugamál
dönsku Rauðsokka-
hreyfingarinnar nú að ná meira
og virkara sambandi við verka-
konur og samtök þeirra.
Guftrún: „Það er i sjálfu sér
ekki margt sem skilur á milli i
baráttuaðferðum og markmiðum
hjá dönsku og isl jafnréttis-
hreyfingunni. Þó verður maður
áþreifanlega var við að stall-
systur okkar á Norðurlöndum
hafa gengið mun einarðlegar
Framhald á bls. 14.
í Fælledparken í
á fjölda smásena og i tjöld, þar
sem hinir ýmsu hópar höföu dag-
skrá og kynningu.”
Elisabet: „Þarna voru afskap-
lega ólikir hópar sem þó vinna að
sama markmiði. I tjöldunum
voru þeir með upplýsingabæk-
linga merki og annað slikt til sölu.
Þar fóru lika fram stuttir
umræðufundir og fleira var á
dagskrá. Svo við nefnum nokkra
hópa þá má geta „ökofeminista”,
en það er virkur hópur innan jafn-
réttishreyfingarinnar sem berst
gegn áformum um kjarnorkuver
og gegn hverskonar mengun út
frá vistfræftilegum sjónarmiöum
Þá var þarna hópur sem hefur
eingöngu innan sinna raða konur
yfir fertugu: „Kvinner över 40.”
Danska MFÍK, „Dansk
demokratisk kvinneförbund”,
átti þarna sina fulltrúa, og á
staðnum var jafnréttisfélag
karla, „Mandebevægelsen”
einnig áberandi, en það er
styrktarhópur innan jafnréttis-
hrey f i ngar inna r . Félög
sálfræðinga og félagsfræftinga
áttu þarna fulltrúa og á svæðinu
voru veittar sérstaklega upplýs-
ingar um fóstureyðingar,
fæðingar og kynferðismál. Nú.og
svo létu einnig samtök lesbiskra
kvenna mikið aö sér kveöa.”
Guftrún: „Sá hópur sem þó átti
hug allra á „festivalnum” voru
„plattadömurnar” frá Konung-
legu dönsku postulinsverk
smiðjunni. Þær heyja nú harða
og langvinna verkfallsbaráttu. 1
stað þess að mála á postulin
máluðu þær á pappadiska og
seldu til ágóða fyrir verkfalls-
sjóð”.
Eiisabet: „Við Guðrún höföum
aðsetur i Alþjóðlega tjaldinu, þar
sem voru einnig fulltrúar frá
Noregi, Sviþjóð, Færeyjum og
Grænlandi. Við vorum með það
sem hefur verið gefið út hér á
tslandi um jafnréttisbaráttuna,
einnig með myndasýningu og
hljómplötur. t Alþjóðlega tjaldinu
var efnt til umfæöufundar báða
dagana, og tók Gunna þátt i þeim
ásamt konum frá Grænlandi
Færeyjum, Tromsö i Norður-
Noregi og frá Svlþjóö Þá flutti
kona frá DDK erindi um konur i
vanþróuðu löndunum. Það sem
vakti einna mesta athygli okkar
i þessum umræftum var hve lik
aðstaða kvenna er i Norður-
Noregi, Færeyjum og íslandi,
Guftrún og Elisabet vift
tjaldinu Fælledparken.
Rætt við
Elísabetu
Gunnardóttur
og Guðrúnu
Ögmundsdóttur
sérstaklega þeirra sem búa og
starfa i sjávarplássum. Af
lýsingunni frá Grænlandi aft
dæma, búa konur þar enn við
svipað ástand og þekktist á 19. öld
á Islandi. Venjuleg laun i frysti-
húsum á Grænlandi eru um 13
danskar krónur á timann, en lág-
markslaun i fiskiðnaði i Dan-
mörku er 22-23 kr. Plattadöm-
urnar fara i sinni verkfalls-
baráttu fram á 30 kr. á timann og
ófaglærðir i skipasmiðastöð
Burmeister og Wain fara fram á
35 kr. á timann.”
Guftrún: „1 Alþjóðlega tjaldinu
upplýsingaborft sitt I Alþjóölega
voru sýndar kvikmyndir um
konur i ýmsum löndum, svo sem i
Kina, i Vietnam, i sósialisku rikj-
unum og konur á Grænlandi
Fjörugar umræður urðu um stöðu
kvenna i þessum rikjum á eftir. A
stóru senunni annað kvöldið hélt
Beta ræðu fyrir allan skarann og
talaði um láglaunaráðstefnurnar
hér heima og láglaunabaráttuna,
kvennaverkfallið og nauðsynina á
auknu samstarfi jafnréttis-
hreyfinga landa i milli.”
Elisabet: „Þetta var að sjálf-
sögðu fyrst og fremst hátið, og
gagnkvæm kynning, upplýsinga-
skipti og samvera höfuðtilgang-
urinn. Kvennarokkgrúppur tróðu
upp og gerðu mikla lukku til
dæmis hljómsveitin: „Systra-
rokk”. Þá var sungið mikið af
baráttusöngvum, bæði heimatil-
búnum og svo alþjóðlegum
söngvum með textum sem heim-
færðir voru upp á ástandið i Dan-
mörku. En einmitt i þessum
söngvum kom best fram aft undir
glaðværðinni bjó djúp alvara. t
flestum þeirra kom fram ótti og
reiði vegna atvinnuleysisins, sem
verið hefur mikið og viðvarandi i
langan tima. Atvinnuleysis-
vandamálið skein allsstaðar i
Kvinnofestiual -76
-enupplevelse