Þjóðviljinn - 24.10.1976, Qupperneq 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. október 1976
I
Umsjón:
lrl*Wiiliii<
ILmIMIIIII
Þröstur
Hara Idsson
og
Freyr
Þórarinsson
Upphafiö.
Hvar maður er fæddur, — það
er nú það, — maður er bara
fæddur hér á Þórsgötunni i
Reykjavik.
— En Morthens nafnið?
Þaðer norskt. Faðir minn var
norskur. Hann fluttist hingað
rétt upp úr aldamótum. Hann
var verslunarmaður, en starf-
aði þegar hann kom hingað við
að koma upp sildarbræðslum á
Siglufirði og austur á fjörðum.
Hann rak á tima sina eigin
bræðslu i Hafnarfirði. Móðir
min er Rósa Guðbrandsdóttir og
er af Rangárvöllunum.
— Var mikið um tónlist i
uppeldi þinu?
Nei, ekki get ég sagt það. Ég
tók nokkra pianótima sem barn.
Fiktaöi lika við básúnuleik
þegar ég var 17 ára.
— Hvenær hófst þinn söng-
ferill?
Ég hafði alltaf gaman af söng.
Ég söng á tima með Drengjakór
Reykjavikur, kom meira að
segja fram á skemmtun i Nýja
bió með kórnum og söng þá ein-
söng. Nú, — þegar ég fór að
vinna i Alþýðuprentsmiðjunni,
þá stóð til að halda árshátið
starfsfólks, ég hafði lika komið
fram á stúkuskemmtunum og
söng þá við undirleik stúku-
félaga þessi dægurlög sem þá
gengu, og það unnu þarna kon-
ur sem vissu af þessu og komu
til min og báðu mig að syngja.
Satt að segja, þá var maður
heldur feiminn, en ég sagði að ef
þær gætu fengið einhvern til að
syngja með mér, þá skyldi ég
slá til. Þær fengu Alfreð Clausen
og við komum fram nokkrum
sinnum eftir þetta. Svo fór þetta
að koma af sjálfu sér.
Það vantaði söngvara með
hljómsveit Bjarna B. Hann var
þá aö æfa upp 16 manna hljóm-
sveit sem átti að koma fram i
Oddfellow og siðan átti að fara
um landið. Þeir æfðu niðri
gamla útvarpssal við Austurvöll
og ég fór. „Hérna strákur, þetta
lag passar fyrir þig” sagöi
Bjarni. Þetta var lag eftir
Hoogy Carmicheal, sem heitir
Stardust, gamalt og gott lag. Ég
átti það á plötu og kunni bæði
lag og ljóð. Nú, — ég söng þetta
og það tókst ágætlega. Bjarni
var ánægður og sagði, ,,Þú
verður með." Sumarið 1946 fór-
um við siðan um allt landið.
— Hvernig tónlist var þetta
sem þið fluttuð?
Þó þetta væru dægurlög
þeirra tíma, þá voru þau
uppfærð i swing, djassikennt.
Þó djassistar vildu ekki viöur-
kenna það, myndi það jafnvel
vera kallaður djass i dag. Og ef
þetta væri gert núna, þá myndu
allir dansa eftir því.
— Þegar þú ert að byrja eftir
striðið, hvort var það bresk eða
amerisk tónlist sem var ráðandi
á landinu?
Það var amerisk músik.
Maður hlustaði mikið á erlendar
stöðvar, BBC, og þar heyrði
maður stór bönd spila.
— Engin combó? Nei, þau
koma ekki fyrr en seinna.
— Þegar þessi ár uppúr striði
eru skoðuð, þá fær maöur það á
tilfinninguna að skemmtanalif
hér hafi verið mun fjölbreyttara
en nú er?
Eini munurinn sem ég finn
eftir að hafa flækst i þessu öll
árin er að það var almennara að
allir aldurshópar skemmtu sér
saman. Enda hefur mér alltaf
fundist þetta brölt við að hólfa
fólk niður eftir aldri mjög
vitlaust. Smábörnin eru sér með
sina tónlist, þau eldri hér, tólf til
fjórtán þar, þau sem eru oröin
sextán hér, átján til tuttugu
verða einhvers staðar að vera,
o.sv.frv. Á’ félagsböllum og
átthagaskemmtunum er fólk á
öllum aldri og það skemmtir sér
ekkert siður. Jafnvei þó ég sé að
raula þessi lög sem ég var með
fyrrr þrjátiu árum.
Bindindi.
— Þú varst goodtemplari
mikill?
Ég hef alltaf verið reglu-
maður og viljað tilheyra allri
reglu. Ég hef ekkert starfað i
mörg ár i stúku, en ég gerði það
hér á minum yngri árum.
Hvernig er að hafa starfað á
vinveitingahúsum alla tið og
vera reglumaður sjálfur?
Það hefur verið allt i lagi.
Kannski vegna þess að ég hef
aldrei prófað þetta að drekka
vin.
Oftá tiðum er ieiðinlegt að sjá
hvað fólk drekkur illa. En það er
ekki meirihlutinn á samkomum
sem gerir það. Ýmsir hafa
tilhneigingu til að vera sjálfum
sér ónógir, án þess að fá eilitið
vín til aö hifa sig upp. Það er allt
i lagi sé það i hófi gert.
— Finnst þér brennivins-
mórailinn hafa versnað?
Hann er orðinn meiri. Fyrir
þrjátiu árum þá sáust ekki kon-
ur með vini, maður sá varla
konu reykja. Nú er þetta komið
eins langt niöur og hægt er. Og
drekka unglingar illa vegna
þess að þeir vita ekki hvað þeir
eru að meðhöndla.
1954.
— Þú hefur hljómplötuútgáfu
1954?
Já, ég flýtti mér nú hægt.
Haraldur Ólafsson i Fálkanum
var búinn að ræða þetta oft við
mig. Drangey var þá komin
með töluverða útgáfu, svo
Haraldur segir við mig, maður
kom nú oft i Fálkann til að
kaupa sér plötur: „Eigum við
ekki að drifa i þessu,” segir
hann. Ég samþykkti það og við
tókum saman lista á fyrstu
þrjár plöturnar, 78 snúninga.
Þær voru teknar upp hér heima.
eiga
Hauk
í
horni
— Það eru nokkuð aðrar að-
stæður sem boðið er uppá hér
heima húna og þær sem þú
vannst við?
Aðstaðan var náttúrlega al-
veg hræðileg. En ég hef nú alltaf
sagt að stúdió skipti ekki öllu
máli. Það er nóg að hafa góðan
sal. Það sem mestu skiptir i
upptöku er að maðurinn sem við
tækin situr hafi gott tóneyra og
þekki hljóminn i salnum sem
unnið er i.
— A þessum tima ertu orðinn
atvinnumaður sem söngvari?
Ég gerði ekkert annað i
sextán ár, frá ’54 til ’70. Þetta
hefur ekki alltaf verið vel laun-
að starf. Þetta er allt nætur-
vinna og dansmúsikantar hafa
ekki staðið nógu vel að sinu. Þvi
hefur farið aftur miðað við þau
hlutföll sem áður voru. A vissu
timabili, frá ’53 til ’63, þá var
þetta mjög gott, ágætlega laun-
að.
— Hefur það mikið að segja i
launamálum að annars vegar
eru menn i fagfélaginu sem
vinna við kalssiska tónlist og
hins vegar þið?
Jú, það hefur mikið að segja.
Það er allt annað fyrir hóp sem
er svo að segja tryggður af rik-
inu. Ef dansmúsikantar beittu
sér meira i sinu fagfélagi, þá
væri timakaupið i kvöld og
næturvinnu annáð. Ungu menn-
irnir hafa margir vit á þessu og
nota taxta félagsins bara sem
grunntaxta. Þeir selja sig
margir ágætlega.
— Söngstu viða i upphafi?
A timabili söng ég á þrem
stöðum á kvöldi. Það gaf góðan
pening. En ég hætti þvi. Það
verður að æfa almennilega með
hljómsveit svo einhver árangur
náist.
— Með hverjum varstu eftir
að þú varst hjá Bjarna
Böðvars?
Eiginlega öllum: KK, Baldri
Kristjánssyni, Aage Lorange.
Ég var nokkuð mikið i Sjálf-
stæðishúsinu og kom þá fram
með Bláu stjörnunni. Það var
skemmtilegt timabil. Það var
bragur á þessu, góður flutning-
ur og skemmtileg uppsetning,
bragur sem ekki er til i dag, þvi
miður.
— Bláa stjárnan á þessum
tima, var hún variety show?
Já, hún var það. Það voru
söngvar og sketsar og skemmti-
atriði, erlend og innlend. Þetta
var frá ’49 til ’53. Það er
einkennilegt að ekki skuli vera
hægt að gera þetta i dag. Eins
var með kabarettana sem voru i
bióunum. Slikar skemmtanir
hverfa með bitlaæðinu. Þá
skellur á árás. — Það eru svo
margir sem eiga gitar, þaö þarf
ekki nema þrjá stráka með
gitar og einn á trommur og þá
er komin hljómsveit. Þetta varð
til þess að það komu upp úti á
landi hljómsveitir i hverju
þorpi. Sumar eru til enn I dag. —
Kannski hefur þetta gert gott
þannig, — En það voru bara all-
ir að hugsa um að vera bitlar og
máttu ekki hugsa um annað.
— Skeður þetta ekki á sama
tima og þessi breyting verður i
kjaramálunum?
Jú, meginatriðið er að komast
að.
Jörn Gráuengard.
— Frá fyrstu plötunni ’54,
Borg min borg, áttu nær óslitinn
feril til '60 hjá Fálkanum og tek-
ur mest upp i Höfn. Þetta er
mikill fjöldi laga og flest vann
Jörn Grauengard meðþér. Hver
var hann?
Hann var gitaristi sem ég var
svo heppinn að rekast á á veit-
ingastað i Höfn. Hann var þar
með hljómsveit og þeir spiluðu
ekki ósvipað og King Cole trió,
fallega, skemmtilega músikk,
djass, — það var ekki dansaö
annað. Það var þannig að ég fór
með KK til Noregs ’54, vorum
með konsert i Osló með norsk-
um listamönnum. Nú, — okkur
var vel tekið, ég fór svo heim i
gegnum Kaupmannahöfn og
rakst þá á þennan mann. Ég
hugsaði með mér, kannski ég
leggi i að spvrja hann hvort
hann vilji spita með mér á plötu.
Ég hafði lofað Haraldi i Fálkan-
um að syngja inn á þrjár plötur.
Ég gaf mig þvi á tal viö hann og
hann sagði að þetta væri sjálf-
sagt, hann væri á samningi hjá
His masters voice i Höfn, þann-
ig að ekkert væri auðveldara.
Eyþór Þorláks átti grunnana að
lögunum i þetta skiptið, en Jörn
allar útsetningar eftir það.
Þetta leiddi til góðra kynna við
þessa menn, sem lögðu sig alla
omsvei
aglask
m
W ’

i>9 Ærm