Þjóðviljinn - 10.03.1977, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 10. mars 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA — 3
Erlendar
fréttir í
stuttumáli
Hætta á öðrum stórskjálfta?
Búkarest9/3 reuter—Jarðskjálftafræöingar I Svfþjéðog Banda-
rikjunum vöruöu I dag rúmensk yfirvöld viö þvl aö hætta væri á
öörum jaröskjálfta af svipuöum styrkleika og sá sem olli tjóninu
mikla sl. föstudag I allra nánustu framtfö.
Þaö var Cyrus Vance utanrikisráöherra Bandarlkjanna sem
kom þessari aövörun á framfæri viö rúmensk yfirvöld. I henni
var bent á aö fordæmi væru fyrir þvl aö stórskjálftar á þessu
svæöi væru yfirleitt tveir og meö stuttu millibili. Bentu banda-
rlsku vlsindamennirnir á aö sllktheföi átt sér staö árin 1912,1940
og 1945. Einnig bentu þeir á aö svo til engra eftirskjálfta heföi
oröiö vart eftir stóra skjálftann á föstudag en sá væri þó vaninn
eftir sllka skjálfta.
Yfirvöld I Rúmenlu gáfu I dag út yfirlýsingu um aö tala látinna
af völdum jaröskjálftans væri nú komin I 1.357. Slasaöir voru
sagöir 10.396, þar af 2.396 sem enn dvelja á sjúkrahúsum.
Skemmdir af völdum skjálftans voru áætlaöar 6 miljaröar leu
sem er gjaldmiöill Rúmenlu. Leu er ekki skiptanlegt á Vestur-
löndum en opinbert feröamannagengi þess er um 16 ísl. kr.
Leitarmenn fundu I dag fjóra menn til viöbotar 1 llfi I rústum
þar sem þeir höföu veriö grafnir I fjóra daga.
Verkfallsréttur rýmkaður
Madrid 9/3 reuter — Spænska stjórnin létti I dag aö nokkru af
þeim hömlum sem rfkt hafa á rétti verkalýðs til aö leggja niöur
vinnu. Er lftið svo á aö stjórnin geri þetta til aö hressa upp á álit
sitt meöal verkalýös fyrir þingkosningarnar I júnf.
Jafnframt þessu voru atvinnurekendum gefnar frjálsari hend-
ur til aö reka verkamenn úr starfi vegna uppsteits á vinnustaö
eöa I sparnaöarskyni.
Meöan Franco gamli var og hét var verkfallsrétturinn ekki
viöurkenndur en siöan hann leiö hefur smátt og smátt verið létt á
hömlunum. í tiö Francos var þeirri aöferö iöulega beitt gegn
opinberum starfsmönnum I verkfalli aö skrá þá I herinn og hóta
þeim meðherrétti. Juan Carlos konungur reyndi þetta einu sinni
en lagöi ekki I þaö þegar póstmenn og strætisvagnastjórar geröu
verkfall sl. haust.
Reyndar viöurkenndi Franco verkfallsréttinn fjórum mánuö-
um fyrir andlátiö en þá voru honum settar mjög þröngar skorö-
ur. Til dæmis gátu yfirmenn hinna opinberu verkalýösfélaga
beitt neitunarvaldi gegn verkfallsboöun. Nú hefur þessi réttur
þeirra verið afnuminn.
1 nýju verkfallslögunum er verkfallsrétturinn viöurkenndur
nema þegar verkföll eru gerö „I pólitlsku augnamiöi” eöa ef þau
beinast gegn gildandi kjarasamningum. Einnig eru atvinnurek-
endur skyldaðir til aö beita verkbanni þá verkamenn sem efna til
ólöglegs setuverkfalls eöa hóta aö beita ofbeldi.
Carter afnemur ferðabann
Washington 9/3 reuter — Jimmy Carter forseti Bandarlkjanna
tilkynnti I dag aö hann myndi aflétta hömlum sem settar eru viö
feröalögum bandarlskra þegna til Kúbu, Vletnam, Kambodju og
Noröur-Kóreu. Veröur hömlunum aflétt þann 18. mars. nk.
A blaðamannafundi sem Carter hélt I dag rökstuddi hann
þessa ákvörðun sina meö því aö hann vildi tryggja aö stjórn
Bandarlkjanna yröi ekki sek fundin um aö setja feröafrelsi
þegna sinna neinar skoröur.
Hömlur á frelsi bandarlkjamanna til feröalaga til Kúbu voru
settar áriö 1961 þegar Bandarlkin slitu stjórnmálasamskiptum
viö Kúbu. Ferðabanniö til Kóreu hefur veriö viö lýöi slöan I
Kóreustyrjöldinni upp úr 1950 og bann viö feröalögum til Vlet-
nam og Kambodju á sér rætur I árásarstrlði Bandarlkjanna á
hendur þjóöum þessum.
Leiðtogafundi afríku- og
arabarikja lokið
Kalró 9/3 reuter — i dag lauk I Kairó iundi leiötoga 60 rlkja Af-
rlku og hins arablska heims og er þetta fyrsti fundurinn af slnu
tagi sem haldinn er. Náöist á fundinum samkomulag um stór-
fellda aöstoöhinna oliuauöugu arabarlkja viö hin snauöu riki Af-
rlku.
A fundinum báru fulltrúar Afriku fram tillögu um aö arabar
veittu afrlkurlkjum fjárhagsaöstoö, sem næmi 2.2 miljöröum
dollara. Náöist samkomulag um aö aöstoðin nemi 1.5 miljöröum
og veröur henni veitt til Afrlku gegnum tvo afró-arablska þróun-
arbanka, annan I Kúwait en hinn á Fllabeinsströndinni. Veröur
hlutafé þessara banka aukiö úr 215 miljónum dollara I liölega 1.5
miljaröi.
1 lok fundarins undirrituöu leiötogarnir þrjá samninga um
efnahagsmál og eina um pólitísk mál. I þeirri slöarnefndu er lýst
fullum stuöningi viö málstaö palestinumanna, meirihlutastjórn
blökkumanna I Ródeslu, sjálfstæöi til handa Namiblu og frönsku
nýlendunni Afars og Issas og að endir veröi bundinn á kynþátta-
misrétti (apartheid) I Suður-Afríku.
Aö lokum uröu leiötogarnir ásáttir um aö halda fundi sem
þennan á þriggja ára fresti og aö utanrlkisráöherrar rlkjanna
haldi meö sér fundi á 18 mánaöa fresti.
Belgía: Þingkosningar 17. apríl
Brussel 9/3 reuter — Leo Tindemans forsætisráöherra Belglu
gafst Idagupp viöaöstjórna landinu meö minnihluta bak viö sig
á þingi og ákvaö aö boöa til kosninga I iandinu 17. aprll nk. sam-
timis þvl sem þing var rofiö.
Mikil ólga hefur rlkt innan stjórnar Tindemans, sem talin er
hægrisinnuö, aö undanförnu og náöi hún hámarki 1 slöustu viku
er Tindemans rak annan samstarfsflokka sinna úr stjórninni.
Viö þaö missti stjórnin meirihluta sinn á þingi. Tindemans biöl-
aöi þá til Sóslalistaflokksins um stjórnarsamstarf en hann hafn-
aöiþvlstrax og kvaöst ekkert samstarf vilja hafa viö kristilega
sósíalista Tindemans fyrr en aö kosningum loknum.
Verdum að hnekkja
úthlutunarreglunum
Rœtt við Ingibjörgu Sólríinu Gisladótlur
I dag ganga stúdentar
viö Háskóla islands að
kjörborðinu og kjósa sér
hálft nýtt Stúdentaráð —
13 nýja fulltrúa — og 2 af
f jórum fulltrúum sínum í
Háskólaráð. Vinstrimenn
hafa verið hægrimönnum
fjölmennari i báðum
þessum ráðum nokkur
undanfarin ár en fram til
ársins 1971 voru íhalds-
stúdentar allsráðandi.
1 tilefni af kosningunum ræddi
Þjóðviljinn viö einn af forystu-
mönnum vinstrimanna um þaö
sem efst er á baugi I stúdenta-
pólitik um þessar mundir og
hvað vinstri menn leggja mesta
áherslu á i baráttunni. Sú sem
viö tókum tali heitir Ingibjörg
'Sólrún Gisladóttir og var kosin i
Stúdentaráð fyrir ári — á þvi
eitt ár eftir.
Rikisvaldið hopaði
— Eins og áöur eru lánamálin
ofarlega i hugum stúdenta. Þar
leggjum viö höfuöáherslu á aö
tryggja fólki nægjanlegan
framfærslulifeyri. Fyrir
skömmu lögöu fulltrúar rlkis-
valdsins i stjórn Lánasjóös is-
lenskra námsmanna fram til-
lögur aö nýjum úthlutunarregl-
um sem gerðu ráö fyrir mjög
auknum námsafköstum sem
skilyröi fyrir námslánum. Bæöi
stúdentar og Háskólaráö mót-
mæltu þessum reglum þótt
rikisvaldiö heföi knúiö þær i
gegn i stj. LIN. Ráöh. hikaði
svo lengi meö aö staöfesta regl-
urnar og áður en aö þvl kom
lögöu fulltrúar ríkisvaldsins i
stjórn LÍN fram „áréttingar” á
fyrri tillögum. Þar drógu þeir
þaö mikið i land aö viö gátum
fallist á þessar breyttu reglur aö
miklu leyti. Einnig hét stjórn
LIN þvi aö úthlutunarreglurnar
i heild yröu endurskoöaöar I
vor. Þá riöur mikið á aö hnekkja
núgildandi reglum þvl i þeim er
ekkert tillit tekið til f jölskyldu-
námsmanna. Viö viljum einnig
fá kostnaöarmatinu breytt, þaö
er alltof lágt. Viö berjumst gegn
vlsitölubindingu lánanna eins og
henni er nú háttaö þvi hún hefur
i för meö sér of mikla greiöslu-
byröi aö námi loknu. Slikt verö-
ur til þess aö fólk velur frekar
aröbærar námsgreinar og fælir
fólk frá námi erlendis. Viö vilj-
um að endurgreiöslur lánanna
miöist viö greiöslugetu mennta-
Ingibjörg Sólrún Glsladóttir
(Mynd gel)
manna og aö engar endur-
greiöslur veröi af lágmarks-
launum.
Vaka hefur ekki sýnt neinn
baráttuvilja I lánamálunum og
sumir hægrimanna eru af
prinsippástæðum andvigir
aögeröum eins og verkföllum.
Annars er stefna Vöku i lána-
málum ákaflega óljós, þeir
segja að námslán eigi aö vera
hagstæöustu lánin I þjóöfélaginu
á hverjum tima en svo heyrist
ekkert meir. Þeir virðast ein-
göngu hafa áhuga á lánamálun-
um fyrir kosningar.
Vinnuvikan
allt að 70 stundum
En lánamálin hafa verið
timafrek og komiö I veg fyrir aö
viö störfuöum sem skyldi aö
öðrum málum, t.d. menntamál-
um. A þvi sviöi berjumst viö nú
ákaft gegn öllum fjöldatak-
mörkunum hverju nafni sem
þær nefnast og gegn miklu
vinnuálagi en I þeim efnum er
ástandið verst I læknadeild og
verkfræði- og raunvisindadeild.
Viö höfum skrifað ráðherra bréf
og beðiö hann að standa fyrir
könnun á námsálagi hér viö
skólann Viö höfum frétt aö sllk
könnun hafi veriö gerö i nokkr-
um framhaldsskólum og hafi
m.a komið I ljós aö vinnuvika
nemenda Vélskólans var um 50
stundir. Ráöherra beindi þvl til
skólastjóra Vélskólans aö hann
minnkaði álagiö á nemendum
sinum. Þaö er ekki siöur
ástæöa til aö gera þaö hér þvi
vinnuvika stúdenta getur fariö
upp I 70 stundir.
Matarverð hefur lækkað
Þriðja stórmáliö sem um er
deilt I þessum kosningum er
starfsemi Félagsstofnunar
stúdenta. Þar hafa vinstrimenn
mótaö skýra stefnu sem er sú aö
halda verölagi á allri þjónustu
FS niöri á þvi verði sem stúd-
entar geta greitt.Þessi stefna er
þegar farin að bera árangur þvi
um áramótin var verð þeirra
vara sem kaffistofurnar hafa á
boðstólum lækkaö. Þær voru
farnar að skila gróöa sem þær
eiga ekki aö gera og því gátum
viö lækkaö veröiö. Meö þvi aö
innieiöa mánaöarkortin I mat-
sölunni gátum viö einnig lækkaö
veröiö á matnum. En viö getum
ekki lækkað þaö meira nema til
komi aukinn rikisstyrkur. Hann
er nú 10 miljón krónum lægri en
opinber gjöld Félagsstofnunar.
Við gerum þær kröfur að ríkis-
vald standi undir kostnaöi af
stjórnun FS og aö söluskattur á
vörum hennar veröi afnuminn.
Einng viljum viö fá kennara inn
i mötuneytiö en eins og aörir
rikisstarfsmenn eiga þeir rétt á
aðgangi aö mötuneyti þar sem
þeir þurfa aöeins aö greiöa hrá-
efniskostnað. Viö viljum þvi fá
aö reka sameiginlegt mötuneyti
kennara og stúdenta á sama
grundvelli og önnur mötuneyti
opinberra starfsmanna.
I málefnum Félagsstofnunar
hefur Vaka hins vegar þá stefnu
að skera niöur. Hægrimenn
vilja fækka starfsfólki og kaupa
tilbúinn mat utan úr bæ. Viö
sjáum hins vegar ekki hvernig
maturinn geti orðiö ódýrari meö
þeim hætti. Þaö eina sem getur
oröiö til aö lækka matarveröið
er aukiö framlag rikisvaldsins.
—ÞH
iMiöstjórn Alþýðubandalagsins samþykkir
Fellið niður söluskatt
ábrýnustu nauðsynjar
Fœrið skattbyrðina frá lágtekjufólki til fyrirtœkjanna
— Sérsköttun hjóna verði tekin upp
A tveggja daga fundi miö-
stjórnar Alþýöubandalagsins
um siðustu helgi var samþykkt.
einróma sú ályktun um skatta-
mál, sem hér fer á eftir:
„Miðstjórnarfundur Alþýöu-
bandalagsins, haldinn 5.-6.
marz 1977 telur að sá langi timi,
sem þaö hefir tekiö stjórnar-
flokkana að endurskoöa skatta-
lögin, hafi verið illa nýttur, þar
sem skattafrumvarp rikis-
stjórnarinnar fullnægir engan
veginn þeim kröfum, sem gera
veröur til nýrra skattalaga.
Brýn þörf er á þvi, aö álagn-
ing skatta veröi sem skýrust og
aö tekin veröi ákvöröun um, að
innan tiltekins tima veröi sett
lög um að skattar greiöist af
tekjum jafnóöum og þær falla
til. Jafnframt þarf að lögfesta,
aö þar til almennu staögreiðslu-
kerfi hefir veriö komiö á, skuli
einstaklingur, sem lætur af
störfum vegna aldurs eöa veik-
inda, ekki þurfa á næsta ári á
eftir aö bera skatt af tekjum frá
þvi ári, er hann hætti störfum.
Tekjur láglaunafólks þarf aö
Framhald á 14. siöu
Hermóður
Guðmunds-
son látinn
Hermóöur Guðmundsson,
bóndi I Arnesi i Aöaldal i Suöur-
Þingeyjarsýslu lést aö heimili
sinu s.l. þriðjudag tæplega 62
ára aö aldri.
Hermóöur var einn helsti for-
ystumaöur I félagsmálum
þingeyskra bænda á siöari ár-
um. Hans verður nánar minnst
hér i Þjóðviljanum siöar.