Þjóðviljinn - 10.03.1977, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 10. mars 1977.
Mengun I, eftir Sigurð Þóri.
Grafíksýning í Kaupmannahöfn
Sýningaraðstada
komin upp í húsi
Jóns Sigurðssonar
Um þessar mundir halda
tveir íslenskir myndlista-
menn sýningar á verkum
sínum í Kaupmannahöfn.
Sigurður Þórir sýnir graf ik
en Vilhjálmur Bergsson
málverk.
Sýning Sigurðar er hald-
in í Húsi Jóns Sigurðsson-
ar, en þar hefur nú verið
komið upp ágætri sýn-
ingaraðstöðu fyrir smærri
myndlistasýningar. Þeir
sem áhuga hefðu á þvi að
notfæra sér þessa aðstöðu
er bent á að haf a samband
við íslendingafélagið í
Höfn. Húsnæðið er ókeyp-
is.
Andstæður þjóðfélagsins.
Eftir að Sigurður Þórir lauk
tveggja ára námi við Myndlista-
skóla tslands, hélt hann til Kaup-
mannahafnar. Þar hefur hann
lagt stund á graffk við Listaaka-
demiuna undanfarin tvö ár.
Þetta er önnur einkasýning Sig-
urðar, en sl. sumar hélt hann
málverkasýningu i SÚM.
t verkum sinum leggur Sigurð-
ur mikla áherslu á að draga fram
þjóðfélagslegar andstæður, bilið
á milli rikra og fátækra, svangra
og saddra. Aðspurður kvað hann
oaargt likt meö myndlist noröur-
landanna i dag. Til dæmis væru
svipaðir hlutir að gerast á tslandi
og i Danmörku. A báðum stöðun-
um sætu i fyrirrúmi borgaraleg
sjónarmið þar sem listamenn og
gagnrýnendur kepptust viö að ýta
undir duttlunga borgarastéttar-
innar. Hann sagði að i báðum
löndunum væri sú hugmynd rikj-
andi að listin ætti fyrst og fremst
að vera fyrir sjálfa listina, en
ekki venjulegt alþýðufólk. Meiri
hluta allrarlistsköpunar á tslandi
kvað Siguröur vera i höndum
fólks sem gengist upp i háfleygri
skoðanamyndun og dillaði sér
framan i broddborgara menn-
ingarlifsins.
Pólitiskt inntak i myndlist sagði
Siguröur litið hornauga I ná-
grannalöndum okkar i dag og þá
sérstaklega á Islandi. Þvi fjær
raunveruleikanum sem lista-
verkin væru, þvi betur féllu þau i
kramið. Hann sagöist vera á móti
þessari þróun. Listin ætti að vera
fyrir alþýðu fólks, venjulegt
verkafólk sem gæti séð sjálft sig i
listaverkinu og orðið meðvitaðri
ím stöðu sina i þjóðfélaginu.
Hér i Kaupmannahöfn hefur
sýningu Sigurðar verið mjög vel
tekiö og fjöldi fólks lagt leið sina i
Jónshús til að skoða þessa sýn-
ingu, sem að mörgu leyti er sér-
stæö. 27 myndir eru til sýnis, allar
unnar á siðasta ári.Með.hækkandi
sól hyggst Sigurður fara til
Færeyja og halda sýningu i Þórs-
höfn. En i sumar ætlar hann að
sýna I Reykjavík.
Guölaugur Arason
Sigurður Þórir
ásamt tveimur verka sinna.
Bæjarstjórn Akureyrar ver fé til ritunar bæjarsögu
— þótt konur hefðu alls
ekki kosningarétt þá
í fyrra var haldinn 2500.
fundur bæjarst jórnar
Akureyrar. I tilefni af því
„afmæli" ákvað bæjar-
stjórnin.að leggja til hliðar
2,5 milj. kr.,er verja skal
til þess að rita sögu Akur-
eyrar.
Vegna þessa atburðar
sneri blaðið sér til Gísla
Jónssonar, menntaskóla-
kennara á Akureyri,og bað
hann að svara nokkrum
spurningum, sem hann
gerði fljótt og vel.
— Hvenær fékk Akureyri bæj-
arréttindi, Gisli?
— Akureyri fékk bæjarréttindi
þann 29. ágúst árið 1862 eða fyrir
115 árum.
— Hver var Ibúatala bæjarins
þá og hver nú?
— Ibúar Akureyrar voru árið
1862 286 en nú eru þeir um 12.300.
— Hvað áttu margir fulltrúar
sæti i fyrstu bæjarstjórninni og
hver var fyrsti bæjarstjórinn?
— 1 fyrstu bæjarstjórninni voru
fulltrúar fimm. Siðan hefur þeim
veriö fjölgað I áföngum og eru
þeir nú 11. Áriö 1919 var gerð sú
skipulagsbreyting að kosinn var
sérstakur bæjarstjóri, en áður
hafði bæjarfógeti veriö oddviti
bæjarstjórnar. Fyrsti bæjarstjór-
inn var Jón Sveinsson, lögfræð-
ingur.og gegndi hann þvi starfi til
ársins 1934 eða i 15 ár. En alls
hafa fimm bæjarstjórar verið
hér. A eftir Jóni Sveinssyni kom
Steinn Steinsen og var hann bæj-
arstjóri i 24 ár. og svo voru þeir
hér sln 10 árin hvor Magnús Guö-
jónsson og Bjarni Einarsson, sem
nú má heita ný-hættur. Bæjar-
stjórar hafa verið þaulsætnari
hér en yfirleitt gengur og gerist.
Núverandi bæjarstjóri er Helgi
H. Bergs.
— Hvað heldurðu aö margir
kjósendur hafi kosið við fyrstu
bæjarstjórnarkosningar á Akur-
eyri?
— Ég held að ég megi segja að
12 hafi tekið þátt I fyrstu kosning-
unum, og var þá að sjálfsögðu
kosið i heyrenda hljóöi. Menn
urðu að nefna nöfn þeirra, sem
þeirvildu kjósa. Leynilegar kosn-
ingar hófust ekki fyrr en eftir
aldamót. Af þessum 12 kjósend-
um var ein kona og er þaö ákaf-
lega merkilegt atriöi út af fyrir
sig i kvenréttindasögu tslands.þvi
þá höfðu kopur alls ekki kosn-
ingarétt. Naumast veröur með
vissu sagt hvérnig þessari konu
tókst að brjótast þarna i gegnum
karlmannaveldið, en ekki er ótrú-
legt að þaö hafi gerst þannig, að
þegar danska reglugerðin fyrir
kaupstaðinn var þýdd á islensku
þá hafi danska orðið mænd verið
þýtt sem menn og hún hefur þá
einhvernveginn komist inn á
GIsli Jónsson.
kjörskrána I krafti þess, að hún
væri maður. Þessi einstæði
brautryðjandi kvenréttinda á ts-
landi hét Vilhelmina Lever, Is-
lensk I móðurætt en dönsk i föður-
ætt, fædd á Seyðisfirði, en átti
lengst af heima á Akureyri. Þessi
fyrsta kjörbók er ennþá til og þar
er Vilhelmina bókuð fyrst af kjós-
endunum.
— Viltu nefna einhverja merka
viöburði i þróunarsögu Akureyr-
ar á þessu timabili?
— Þar er nú að visu af ýmsu aö
taka. en ef við nefnum það, sem
næst okkur er. þá er það hitaveit-
an. Og ef horfið er aftur i timann
þá má nefna virkjun Glerár og
siðar Laxár. Hvort tveggja var
gert fyrir forgöngu Akureyrar-
bæjar og framan af á hans vegunv
þvi aðild rikisins kom ekki til fyrr
en seinna. A framkvæmdasviðinu
held ég aö þessir áfangar séu nú
einna merkilegastir.
Nú, I sambandi við atvinnumál-
in er vert að nefna þátttöku Akur-
eyrar i uppbyggingu og rekstri
Útgerðarfélags Akureyringa, en
þar á bærinn mikinn meiri hluta.
1 tilefni af þessum fundi hefur
orðið samkomulag I bæarstjórn-
inni um að leggja til hliðar kr. 2,5
milj. kr. til þess að rita sögu
Akureyrar. Óráðiö er hvort sú
saga yrði skrifuö sem heildar-
verk eöa hvort þessu fé yröi að
einhverju leyti varið til aöila,
sem eru að sinna afmörkuðum
verkefnum á þessu sviöi. Til
dæmis er nú veriö aö rita sögu
Leikfélags Akureyrar, og saga
Menntaskólans er i buröarliðn-
um. A iðnsýningunni hér kom
fram sú hugmynd að rita Iðnsögu
Akureyrar. Og á bak við þessa til-
lögu um styrk eða f járframlag til
ritunar sögu Akureyrar liggja
hugmyndir þess eölis, að það
mætti veita fé til þessara sér-
stöku þátta, sem kæmu þá sem
framlag til söguritunarinnar, eða
iþá, ef svo sýndist, aö ráða sér-
stakan mann til þess að skrifa
heildarsögu. Fénu verður a.m.k.
varið til ritunar sögu Akureyrar I
hvaða formi sem það verk verður
svo unniö, sagði Gisli Jónsson.
—mhg
Könnun LÍM á áfengis- og Jíkniefnaneyslu í mennta- og fjölbrautaskólum:
Fjöldinn fiktar, en fá-
ir eru stórneytendur
Áfengisneysla er útbreidd
meöal nemenda i mennta- og fjöl-
brautaskólum, en stórneytendur
eru fáir.
77.7% nemenda sex af tiu i
mennta- og fjöibrautaskólum
landsins neyta áfengis að ein-
hverju ráði, þar af 12% oftai en
vikulega. úm 6.3% nemenda
neyta fikniefna, þar af um 4,5%
oftar en hálfsmánaðarlega.
Neyslan á höfuöborgarsvæðinu
meðal nemenda var á biiinu 8-9%
en á landsbyggöinni aðeins rúm
2%. Hlutfallið er hæst I Fjöl-
brautaskóia Suðurnesja eða 16%
og viröist auöveldast að ná i fikni-
efni i nágrenni herstöövarinnar á
Keflavikurflugvelli.
Þessar niðurstööur er meöal
annars að finna i samræmdri
könnun á neyslu vimugjafa i
mennta- og fjölbrautaskólum
landsins sem gerð var á vegum
Landssambands isl. mennta-
skólanema. Skólarnir sem tóku
þátt I henni voru Menntaskólinn á
Akureyri, Menntaskólinn I Kópa-
vogi, Menntaskólinn I Reykjavik,
Menntaskólinn á Laugarvatni,
Fjölbrautaskólinn i Breiðholti og
Fjölbrautaskólinn á Suðurnesj-
um.
I þessum.6 skólum eru um 2400
nemendur á aldrinum 16-21 árs og
tóku 1800 þátt I könnuninni eða
um 75%. Ekki var leitað eftir per-
sónulegum upplýsingum og má
telja könnunina nokkuð mark-
tæka. Ekki er ástæða til að ætla
aö ástandið i þeim fjórum
menntaskólum, sem ekki sáu sér
fært að vera með, sé verulega
frábrugðið.
1 könnun LIM kemur meðal
annars fram að meira sé drukkiö
meðal nemenda á höfuðborgar-
svæðinu en i M.A. M.L. og F.S.,
eða 80% á móti 70%,en þar drukku
14% vikulega eða oftar á móti
11% á höfuðborgarsvæðinu.
Fikniefnaneyslan er mjög mis-
jöfn i skólunum, eða frá 1 til 16%.
Oftar en hálfsmánaðarlega
neyttu 4.4% á höfuðborgar-
svæðinu fikniefna, en 0.1% á
landsbyggöinni. Mjög fáir neyta
fikniefna oftar en vikulega, og
neysla þeirra efna fer venjulega
ekki fram I skólanum, heldur i
vinahópi i heimahúsum.
Nemendur voru mjög sammála
um það aö auðvelt væri að ná i
áfengi, annaðhvort hjá kunningj-
um eöa meö þvi að kaupa það
sjálfir I rikinu. Ahrif frá
kunningjum voru talin helsta
ástæðan til áfengisneyslunnar og
þar næst forvitni. Taka ber fram
aö ekki var i könnun LIM hve
mikið áfengi nemendur neyttu i
hvert sinn, en fram kom aö sterk
(brennd vin) eru langmest drukk-
in.
—ekh
Fimmtudagur 10. mars 1977. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
HITAVEITA
Nýlega voru opnuö tilboð
i lagningu á 12 km langri
aða laöveit u lögn frá
Svartsengi að Njarðvíkum
á vegum Hitaveitú Suður-
nesja, sem á að vera tilbú-
in í haust, en samkvæmt
áætlun aðstandenda hita-
veitunnar á að vera komið
heitt vatn í meirihluta
byggðar í Keflavik og
Njarðvikum á siðustu
mánuðum þessa árs.
Tilboð 50 miljónum
lægra en áætlun
hljóðar upp á
Lægsta tilboð i Njarðvlkuræð-
ina kom frá bræðrunum Ellert og
Svavari Skúlasonum i Keflavik og
hljóðaði það upp á rúmar 167
miljónir, sem mun vera um 50
miljónum lægra en gert var ráð
fyrir I áætlunum ráðgjafaaðila
Hitaveitunnar, eftir þvi sem
framkvæmdastjórinn, Ingólfur
Aðalsteinsson, sagöi I samtali viö
blaðamann Þjóöviljans i fyrra-
dag. Þ.á sagði Ingólfur að 1. á-
fangi ÖTeifikerfis i Keflavik og
Njarövikum væri vel á veg kom-
inn, og aö nú væri verið að bjóöa
út 2. áfanga þess verks. Búðið er
að reisa stöövarhús viö Svarts-
engi, sem á að hýsa svonefnda
„varmaskiptastöð”, og sagði
Ingólfur að uppsetning véla þar
hæfist eftir 2-3 vikur.
Varmaskiptin erf-
iðari en við var bú-
ist í upphafi
Við Svartsengi er nú rekin
bráðabirgðavarmaskiptastöö fyr-
ir Grindavik, sem á að geta af-
kastaö 5 megawöttum. Varma-
skiptin fara þannig fram, aö
gufunni sem ekki er hægt að nýta
beint vegna efnainnihalds, er
blásiö i ferskvatn, sem leitt er úr
borholum i Lágunum 3—4 km
norður af virjunarstaönum. Ekki
hefur sú aðferð þó gefist jafn vel
og búist var við i upphafi, og hef-
ur vítisóda veriö bætt i vatniö sem
leitt er til Grindavikur til að
lækka sýruinnihald þess, vegna
tæringarhættu, og virðist sú að-
ferð að láta vatniö sjóða, til aö
losna viö súrefni og aörar óæski-
legar lofttegundir, ekki hafa gefið
jafn góða raun og til var ætlast.
Aðspuröur kvaðst Ingólfur
Aöalsteinsson ekki vilja tjá sig
um þær breytingar, sem gera
þyrfti á tækjum sem notuö eru við
varmaskiptin, vegna þessa, og
sagöi enn unniö að hönnun þeirra.
Þess ber að geta, að Ingólfur er
eini aðilinn sem ætlast er til aö
gefi upplýsingar til fjölmiðla hjá
Hitaveitu Suðurnesja, og var sent
út bréf þess efnis til starfsmanna
og ráðgjafaraðila Hitaveitunnar,
eftir að Þjóðviljinn birti viðtal við
Freystein Sigurösson jarðfræöing
um ferskvatnsöflun á Suðurnesj-
úm, 13. nóv. s.l. Er bréf þetta af
sumum nefnt „múlbindingar-
plagg”, sem er réttnefni, þegar
sá aöili sem á aö gefa upplýsingar
neitar að láta þær af hendi.
Seinagangur á teng-
ingu heimæða í
Grindavik
Inntaka heimæöa i hús i Grind-
avik er rétt tæplega hálfnuö, þrátt
fyrir þaö að lagningu dreifikerfis
hafi að mestu veriö lokiö i haust.
múlbnndið”
„Allt
Framkvœmda-
stjórinn sá eini
sem má gefa
upplýsingar —
lítiö á honum
aö græöa
Kvað Ingólfur það vera vegna
þess aö pipulagningarmenn heföu
ekki undan við að tengja hús við
dreifikerfið. Samkvæmt áreiðan-
legum upplýsingum blaðamanns
er enginn fótur fyrir þvi. Verk-
efnaskortur hefur heldur háð
þeim sem að þvi verki vinna.
Ekki vildi Ingólfur þó þvertaka
fyrir það, að peningaleysi fólks
spilaði hér inn i, en heimæðar-
gjöld eru tæp 180 þús., sem
greiöast á 3 árum, og þvi til við-
bótar kemur annar kostnaður við
breytingar innanhúss að lág-
marki 50 þús. kr. I skýrslu sem
Hitaveita Suðurnesja sendi frá
sér I haust, er aftur reiknað með
þvi að tengingu húsa utan Þór-
kötlustaöahverfis væri lokið um
siöustu áramót. Sagði fram-
kvæmdastjórinn tenginguna hafa
gegið mun hægar en þeir hjá
Hitaveitunni hefðu vonað, en
leiöa má getum að þvi, að þessi
töf sé þeim ekki sérlega óhagstæð
vegna þeirra byrjunarörðugleika,
sem við hefur verið að etja. Vakn-
ar þá sú spurning hvort áætlanir
um tengingu húsa i Keflavik og
Njarðvikum eiga eftir að standast
i haust, en timinn mun leiða það i
ljós.
Sá áfangi Hitaveitunnar, sem
samkvæmt áætlunum á að vera
tilbúinn i haust, á aö afkasta 22
megawöttum, og kvaöst Ingólfur
Aðalsteinsson vera bjartsýnn á að
allar áætlanir stæðust i þvi sam-
bandi, bæði hvað varöar öflun
ferskvatns og gufu til upphitunar,
og uppsetningu tækja og frágang
aöveitulagna.
Gagnslaus til-
raunahola
A vegum Hitaveitunnar var I
vetur boruö tilraunahola eftir
fersku vatni I svonefndri Vatns-
heiði, nálægt Grindavik. Atti að
vera hægt að gripa til þeirrar holu
ef vantsból grindavikinga meng-
uðust af söltu affallsvatni, sem
veitt er út i hrauniö við Svarts-
engi. Samkvæmt öruggum heim-
ildum er sú hola ónýt til vinnslu,
vegna iblöndunar saltvatns frá
nærliggjandi háhitasvæði. Ekki
vildi Ingólfur Aðalsteinsson við-
urkenna það og sagði holuna ekki
Framhald á 14. siðu
Þessi bygging, sem er teiknuð af arkltektunum örnólfi Hall og Ormari Þór Guðmundss., á að hýsa
„varmaskiptastöðina” við Svartsengi. I baksýn glittir I eldfjallið Þorbjörn suður af virkjunarsveðinu.
Mynd: —róa.
Bróðabirgðavarmaskiptastöðin. Lengst til vinstri er potturinn, þar sem vatnið er lótið sjóða til að reyna
aðlosna viðóæskilegar lofttegundir sem gera vatniðof súrt. Mynd: —ráa.