Þjóðviljinn - 23.06.1977, Qupperneq 9

8 SIÐA — J>JÖÐVILJINN Fimmtudagur 23. júni 1977
Fimmtudagur 23. júni 1977 ÞJóÐVILJINN — SIÐA 9
VIÐTÖL VIÐ UNDIRRITUN KIARASAMNINGA ASÍ
Fréttamenn Þjóðviljans fóru á vettvang í gærmorg-
un um það leyti sem gengið var frá undirritun aðal-
kjarasamninganna á Hótel Loftleiðum og ræddu við
nokkra forystumenn verkalýðshreyfingarinnar.
Þau viðtöl birtast hér á siðunum.
Launajöfnunarstefna
í framkvæmd
Björn Jónsson, forseti Alþýöu-
sambandsins, sagöi er Þjóövilj-
inn ræddi viö hann:
— Viö höfum snúiö vörn i sókn
eins og ASÍ-þingið samþykkti aö
reyna yröi. Viö náum þvi fram i
þessum samningum, aö laun
hinna lægstlaunuöu hækka mest,
svo að þaö næst sem tapaöist frá
1974 á þau laun, en hækkunin er
ekki aö sama skapi á hærri laun-
in, þar sem hækkunin er I krónu-
tölu og visitalan kemur einnig i
krónutölum á fyrri hluta tlma-
bilsins, en hlutfallslega frá 1.
mars.
Meö vlsitöluákvæöum þessara
samninga á að takast betur en áð-
ur aö tryggja kaupmátt yfir
samningstimann. 1 lok samnings-
timans veröur veröbótakerfiö
betra en þaö hefur veriö um ára-
tugi. Veröbæturnar verða veru-
lega skertar framanaf timanum
hjá þeim sem hafa hærri launin
eöa til 1. mars 1978. Þessu fórna
þeir hærralaunuöu til þess aö
knýja fram meiri hækkanir til
þeirra sem lægst hafa launin.
Viö erum eftir atvikum ánægöir
meö þennan árangur I heild sem
Björn
náðst hefur. Launajöfnunarstefna
Alþýðusambandsþingsins hefur
verið framkvæmd hér i þessum
viöamiklu og flóknu samningum
með ótrúlega litlum frávikum.
— Hverju þakkaröu aö þessi
árangur hefur náöst enda þótt
ekki hafi verið beitt alslherjar-
verkföllum?
— Þessi kjaradeila er frá-
brugöin flestum öörum kjaradeil-
um aö þvi leyti aö aöferöirnar
hafa verið aörar til þess aö þrýsta
á atvinnurekendur og rikisstjórn.
Þessar nýju aðferöir hafa reynst
árangursrikar, enda þótt þaö hafi
vissulega tekiö langan tima aö ná
þessum árangri. En meö þessum
aöferöum hefur veriö komiö i veg
fyrir fjárhagslegt tjón launa-
manna og þjóðarbúsins má segja.
Þá tel ég að yfirvinnubanniö muni
hafa mjög djúptæk áhrif fram-
vegis, ekki aöeins aö þvi er snert-
ir þessa einu deilu.
Þá hefur þaö hjálpaö verulega
til viö lausn deilunnar og öll
vinnubrögö aö kröfurnar voru
ljósar mjög snemma. Mörgum
þóttu þær óþarflega nákvæmar i
upphafi, en þessi kröfugeröaraö-
ferö hefur reynst vel vegna þess
hve almenningsálitið hefur ein-
dregiö tekiö undir þær og snúist á
sveif meö okkur.
— Hvaö um áhrif samning-
anna?
— Sú aöferö aö bæta kaupmátt
meö kauphækkunum fyrst og
fremst getur haft veröbólguáhrif,
en þó er endanleg niöurstaöa aö
öllu leyti komin undir stjórnar-
völdum. Við heföum kosiö aö
fremur heföi verið efnt til viötæk-
ari, pólitiskra aögeröa til þess aö
bæta kaupmáttinn, en þvi miður
hafa stjórnvöld tekiö of litiö mark
á okkar pólitisku kröfum, enda
þótt á þvi sviöi hafi einnig náöst
árangur sem viö viljum sist van-
meta.
— Aö lokum?
— Persónulega er ég þakklátur
meönefndarmönnum minum fyr-
ir hvað þeir hafa unnið vel. 1
samninganefndinni hefur veriö
hin ágætasta samstaða i hvivetna
og bakstuðningur ailrar verka-
lýöshreyfingarinnar hefur að
sjálfsögöu ráöiö úrslitum.
Kauphækkun og vísi-
tala eins og frekast
var hægt aö vænta
Koibeinn Friöbjarnarson, for-
maöur Verkalýösfélagsins Vöku,
Siglufiröi, sagöi:
Ég tel að kauphækkunin og visi-
töluákvæöin séu eins góö og frek-
ast var hægt aö búast við. Ég er
misjafnlega ánægöur meö önnur
smærri atriöi, eins og gengur. Um
aöferðina, þessistóru samflot, vil
ég segja, aö ég tel timann sem fer
i þetta, 3-4 mánuöi á ári, of lang-
an, og ég tel aö meö þessari aö-
ferö veröi nær ekkert svigrúm
eftirlátiö fyrir hin einstöku félög
'aö vinna að sinum sérmálum.
Samfara þessum samflotum
veröur óheyrilegur kostnaöur.
Kolbeinn

Beöiö eftir undirritun um tiuleytiö i gærmorgun.
Þeir lægst launuðu
fá mest
— Ég tel, aö ekki hafi veriö
geröir betri kjarasamningar um
langt skeiö, — sagöi Aöalheiöur
Bjarnfreösdóttir er við spuröum
hana frétta. — Þeim lægstu var
lyft mest og visitalan var tryggð.
Að visu var slæmt að fá ekki
kjarabæturnar frá 1. mai, en hins
vegar fengum viö heldur meiri
kauphækkun núna til aö jafna
þaö, að hækkanirnar fengust ekki
frá 1. mai.
Astæöan fyrir þvi, hve vel tókst
til núna, er fyrst og fremst hve vel
var staðið að stefnumótun á ASÍ
þinginu og kjaramálaráöstefn-
unni, og þess utan má koma fram,
aö okkar oddvitar I samningun-
um, með Björn Jónsson i broddi
fylkingar, hafa haldið vel á mál-
unum.
— Ég ætla aö reyna aö hafa
fund i kvöld ef ég fæ þá hús hér i
Reykjavik, — sagöi Aöalheiöur og
þaut af staö aö skrifa nafniö sitt. Aöalheiöur
Fastanefnd vinni
milli samninga
Sigfinnur Karlsson, forseti Al-
þýöusambands Austurlands,
sagöi:
Ég er búinn aö vera hér stans-
laust frá 12. april i samningunum,
fór að heiman i vetrarriki en kem
heim i sumargrös. Mér finnst
þetta taka alltof langan tima og
fyrirkomulag samninganna vera
forkastanlegt. Það þarf aö vinna
betur milli aðalsamninga að ýms-
um málum, til dæmis með þvi að
hafa sérstaka fastanefnd i samn-
ingavinnu allan ársins hring. Sú
aðferð við afgreiðslu sérkrafna,
sem hér hefur verið viöhöfö, er
ekki heppileg, hún skapar tog-
streitu milli hópa, eða getur amk.
gert það. Ég tel samninganefnd-
irnar allt of fjölmennar hjá báð-
um aöilum.
En þótt maður sé óánægður
meö þetta kerfi er vandi aö
breyta þvi vegna þess hvað hér
eiga margir aöilar hlut að máli.
Nú, með samningana er ég ekki
óánægður eftir aðstæðum, þó aö
ég hefði kosiö fremur að hafa þá
betri fyrir lægstlaunaöa fólkið.
Ég tel visitölukerfið gott, það
Sigfinnur
besta i 20 ár, og ég tel að þaö sé
stærsti kosturinn viö þessa kjara-
samninga.
Miklar breytingar
hjá byggingamönnum
Þaö hafa orðiö geysilega mikl-
ar tilfærsiur á töxtum bygginga-
manna — sagöi Benedikt Daviös-
son — ,en sá áfangi hcfur náöst
hér aö nú getum viö i fyrsta sinn
gefið út einn kjarasamning fyrir
alla byggingamenn.
Töxtunum hefur verið fækkaö
mikiö og þaö hefur veriö lögö
mjög mikil vinna i þetta. Samn-
inganefnd byggingamanna hefur
verið i þessu verki i u.þ.b. 2 mán-
uði.
En árangurinn er sá að nú
verða kjör byggingamanna sam-
bærileg alls staðar á landinu og i
öllum greinum byggingariðnað-
ar, og það er mjög mikilvægt.—
1 þessum samningum felst lika
ákveöin breyting á launakerfum
byggingamanna. Þaö er að veröa
fráhvarf frá hinni hreinu akk-
orsövinnu og yfir i „premiulaun”
þ.e. blöndu af tímavinnu og á-
kvæðisvinnu.
Þaö hefur kostaö mikla baráttu
aö fá þetta fram, þvi atvinnurek-
endur i byggingariönaöi vilja
ólmir halda I hreina akkoröið.
Benedikt
Ætla má aö kaup-
máttur launa haldist
Viö höfum haldið um sporöinn
en þaö er kannski litið hald i hon-
um þegar hann er einn eftir, sagöi
óskar Vigfússon, formaöur Sjó-
mannasambansins, á Hótei Loft-
leiöum i gærmorgun, en sjómenn
eiga enn eftir aö semja um sin
mál. Þeir samningar sem nú hafa
verið undirritaöir munu þó hafa
þau áhrif, aö lágmarkstrygging
veröur hækkuö til samræmis viö
hækkun á kaupi landverkafólks i
fiskiönaöi, eins og kveöur á um i
núgildandi sjómannasamningum,
sagöi Óskar.
Annars tel ég þetta sé meö betri
árangri sem Islensk verkalýðs-
hreyfing hefur náð, kannski mörg
ár aftur i timann. Þó að samning-
arnir 1974 hafi verið tiltölulega
góöir, má ætla aö kaupmáttur
laúna muni haldast núna vegna
visitöluákvæöanna.
Ég get lltið sagt um framhaldið
f samningamálum sjómanna.
Viö látum hverjum degi nægja
sina þjáningu en samningar eru
lausir og aflaö hefur verið heim-
ilda til verkfalla hjá aöildarfélög-
um Sjómannasambandsins.
Eins og staöan er núna eru þó
ekki likur á verkföllum I bráö. Nú
eru tvö mál i gangi. Þjóöhags-
stofnun er aö kanna styttingu
kauptryggingartimabilsins og
mun liklega senda frá sér álit i
dag eða á morgun. Hins vegar er-
um viö aö semja viö LIO um aö
Óskar
breyting veröi gerö á verölags-
grundvellinum, aö úrtak frysti-
húsa veröi á annan hátt en hingaö
til -1 tengslum viö fiskverösá-
kvöröun. Eins og allir vita er fisk-
verö uppistaöan i kaupi sjómanna
og þess vegna finnst mér skrýtin
fullyröing, sem ég sá I einhverju
blaði, aö ég blési á fiskverðið.
Betra en maður
bjóst við
Þetta eru að minu mati mjög
góöir samningar — sagöi sú
gamla kempa Björn Bjarnason er
hann reis á fætur að lokinni undir-
ritun. — Mér sýnist að mjög vel
hafi tekist að viðhalda þeirri
stefnu sem mótuð var á siðasta
Alþýðusambandsþingi. Ja, satt
aö segja eru þetta betri samning-
ar en maður hafði búist við.
Samningstiminn skiptir aö
minu mati ekki svo miklu, nú orö-
ið eru allir mánuöir nánast jafnir
svo að það er sama hvenær kjara-
baráttan fer fram.
Þórunn, Gunnar og Herdis (Myndir tók GEL)
Sumarfrí í samninga
Við borð I kaffiteriu sátu þau
Herdis ólafsdóttir af Akranesi,
Gunnar Már Kristófersson af
Hellissandi og Þórunn Valdi-
marsdóttir úr Reykjavfk.
— Þetta eru bara góðir samn-
ingar, sögöu þau, — verst aö þaö
skuli hafa dregist svona aö fá
þetta fram. Atvinnurekendur sjá
sér hag i að halda þessu svona
lengi til að sleppa sem lengst viö
aö borga hærra kaup, og sökum
samflotsins komast þeir upp meö
þetta.
— Samningstiminn er of langur
og 1. des. er alltaf slæmur til
kjarabaráttu — var þeirra mat,
en samningarnir renna út 1. des.
1978.
Tónn Timans
— Þaö má gjarna koma fram,
að viö, þessi utanbæjar, erum
óhress yfir skrifum Timans aö
undanförnu um þaö, aö viö sem
erum i þessum samningum, séum
á kóngalaunum og lifum i vellyst-
ingum. Okkur finnst þetta heldur
óviðeigandi tónn.
Við sem hér erum berum stóran
hluta af kostnaðinum sjálf, enda
gætu minni félögin úti á landi
varla staöiö i svona samningum,
ef greiða ætti fólki fullt kaup fyr-
ir.
Sumir eru svo heppnir aö geta
notaö sumarfriið sitt i þessa
skemmtun hérna, sagöi Gunnar
Már aö lokum — ég er til dæmis
búinn meö mitt sumarfri þegar ég
fer héöan af Loftleiöum.
Y arnaraðgerðum
var snúið í sókn
Ég er feginn að þessu skuli vera
lokið, sagði Jón Karlsson, for-
maður Aiþýðusambands Aust-
fjarða. Þessir samningar hafa
ýmsa þá kosti sem samningar
undanfarinna ára hafa ekki haft.
Það er rétt sem haldið hefur verið
fram að varnaraðgerðum verka-
lýðshreyfingarinnar hefur nú
verið snúið i sókn, eins og stefnt
var að á sinum tima. Það sem
stendur upp úr er hin mikla verð-
trygging og sérstaklega að hægt
er a.ð segja samningum upp ef
löggjafarvaldið grfpur inn I kaup-
trygginguna.
Ég neita þvi ekki, sagöi Jón, aö
þessir samningar kunni aö hafa
veröbólguáhrif, en vil bæta þvi
viö, aö veröbólgan viröist hafa
leikiö lausum hala fyrr þó aö ekki
væri um kauptryggingu aö ræöa.
Þaö sem mestu máli skiptir er
veruleg hækkun kaupmáttar þó
að verðbólgan verði einhver.
Jón
Tímamótasamningur
Björn Bjarnason.
Þetta eru tvímælalaust tirna-
mótasamningar, sagði Einar ög-
mundsson, formaður Landssam-
bands vörubilstjóra, er hann stóð
upp frá þvf að undirrita kjara-
samninga i gærmorgun.
Verkalýöshreyfingin hefur aö
verulegu leyti staöiö viö þau heit
aö mæta kjaraskeröingarstefn-
unni meö sókn til bættra kjara.
Við verðum aö treysta því aö
stjórnvöld standi viö sin orö og aö
samningarnir veröi til heilla fyrir
iandslýö.
Varðandi vörubilstjóra á eftir
að semja um rekstrargrundvöll
bilsins. Varð samkomulag um að
fresta þvi þangað til eftir gerö aö-
alkjarasamnings.
Einar
ísland er áfram lág-
launaland þrátt fyrir
launajö&iunarsamninga
Þó að okkur hafi ekki tekist að
ná í einum áfanga þvi sem við
hétum okkur um allt land i fyrra-
haust, er engu að siður höfuðein-
kenni þessara samninga, að þeir
eru mestu launajöfnunarsamn-
ingarsem gerðirhafa verið, sagði
Guðmundur J. Guðmundsson,
formaður Verkamannasam-
bandsins,i gærmorgun.
Hér á ég við þaö.aö sama upp-
hæöin i krónutölum nær til allra
og visitölubindinguna. Visitöluá-
kvæöið er tryggara og öruggara
en þekkst hefur um árabil og
samningar eru uppsegjanlegir ef
stjórnvöld afnema það. En þó aö
verkföllum og samningum sé lok-
ið er það fólksins i landinu aö
gæta kaupmáttarins.
Nú, ýmsar félagslegar ráöstaf-
anir eins og eftirlaun til aldraöra
gegnum lifeyrissjóði og rikið og
ýmis önnur félagsleg ákvæði eru
meira I anda hugsjóna verkalýös-
hreyfingarinnar en oft áöur.
Þaö sem á skortir er aö kaup-
hækkunin er of litil eöa samhliöa
eru ekki gerðar öflugar ráöstaf-
anir til aö auka hana á annan
hátt. Þetta eru að visu hinir
mestu og stærstu samningar sem
gerðir hafa verið en þeir bjóöa
ekki upp á að menn halli sér út af,
þvi aö alit verður gert til að rifta
kaupmætti þeirra. Allir veröa aö
vera vel á veröi og gera ráöstaf-
anir i tima, og umfram allt, þegar
menn eru að tala um sigur og
halda þvi fram að kaupmáttur is-
lensks verkafólks sé oröinn viö-
unandi, verður aö hafa i huga að
Island er enn láglaunaland.
Vörn hefur verið snúið i sókn en
Guðmundur J.
peningaafliö i landinu hyggur lika
á sókn að loknum samningum.
Ég held aö þessar baráttuað-
ferðir, sem gagnrýndar hafa ver-
ið, sagði Guömundur, hafi veriö
mjög athyglisverðar, og aö verk-
föll i framtiöinni verði meira i
þessa átt, ekki kannski I formi yf-
irvinnubanns heldur skæruverk-
falla og hreyfanlegra aðgeröa.
Að lokum sagði Guðmundúr, að
þrátt fyrir aö tekist hafi að fá
fram ýmis réttindi i þessum
samningum væri geysimikiö
óréttlæti enn rikjandi.
—s/eng/GFr.
Sainningafólk Verkaniannasambands ritar undir samningana meö
fyrirvara um samþykkt félaga sinna.