Þjóðviljinn - 22.03.1978, Blaðsíða 7

Miðvikudagur22. mars 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Þegar þetta er dregiö saman kemur i Ijós að fjögur
atriði hafa fyrst og fremst áhrif á valið á lestrarefni:
..ákveðnir þættir sem alla jafna vekja forvitni..það
sem tengt er kunningsskap...fréttir úr átthögum og
það sem tengist persónulegum áhugamálum
Reynir
Ingibjartsson:
ÞJOÐVILJINN I
STAÐ STALÍNS
1 nýlegri dagskrárgrein i
þessu blaði var spurt, hvers
vegna ekki væri skrifað um
Þjóðvil^ann i stað Evrópu-
kommúnisma, dilkakjöts, að
ógleymdum Stalin sáluga. Já,
hvers vegna ekki a.m.k. jafn-
framt, og að i þessum þætti og
annars staðar i blaðinu færi
fram meiri umræðu um kosti og
lesti Þjóðviljans en verið hefur.
Föstudagurinn 17. mars.
Með þetta i huga athugaði ég
hvað ég las i Þjóðviljanum
föstudaginn 17. mars sl., hvern-
ig ég hagaði lestrinum og hve-
nær. Þrisvar sinnum varö
mér litið i ,,mál-
gagnið” Fyrst yfir morgun-
matnum i 5-7 minútur. Þá eftir
hádegissnarl i um 15 minútur og
loks þegar lagst var til náða upp
úr miðnætti og þá lesið i um 20
minútur. Alls var þetta tæplega
þriggja kortera lestur.
Hvernig hagaði ég svo lestrin-
um? í fyrsta skipti fletti ég öllu
blaðinu frá fyrstu siðu til sið-
ustu, en las ekkert til enda, nema
fréttá baksiðu um listann fræga
með nöfnum reikningseigenda i
Finansbanken i K.höfn. I hádeg-
inu las ég fyrst dagskrárgrein
Gisla Gunnarssonar um Stalin
og greip ofani viðtal við Gisla
Pálsson um skólamálaráðstefnu
Alþýðubandalagsins á sömu
siðu. Einnig stutt viðtal við
Ingibjörgu Guðmundsdóttur á
13. siðu um öldrunarfélagsfræöi.
A bls. 5 leit ég yrir nöfn þátt-
takenda á félagsmálanámskeiði
Alþýðubandalagsins i Hvera-
geröi, en slepppti, aldrei þessu
vant.að lesa „klippt og skorið”.
Hugsaði að geyma mér það til
kvöldsins. Það fórst hins vegar
fyrir, þótt efnið væri áhugavert.
Um kvöldiö eða miðnættið
réttara sagt fletti ég blaðinu i
gegn og las fyrst spjall við
Hjalta Kristgeirsson um föstu-
dagsmyndina i sjónvarpinu,
sem ég horfði á. Aftar i blaðinu
las ég svo um páskaferð Otivist-
ar um Snæfellsnes og á sömu
siðu um sjónvarp frá kanadiska
þinginu. t opnunni voru fréttir
um samsöng Fóstbræðra og tón-
leika Tónlistaskóla Kópavogs á
Akureyri, sem ég greip ofani og
virti fyrir mér andlit á mynd-
um, sem fylgdu þessum frétta-
tilkynningum.
Undir lokin las ég svo i Land-
pósti lista yfir laxveiði i einstök-
um ám þrjú sl. ár. Það þótti mér
fróðleg lesning og ég velti fyrir
mér, hvers vegna engar tölur
voru um veiði i Haffjarðará,
einkagóssi Thorsaraættarinnar
vestur á Snæfellsnesi fyrir sl.
ár, og eldri tölur fundust mér
grunsamlega lágar. Eitthvað
leit ég svo á iþróttafrétt við hlið-
ina, þar sem skammast var út i
dómarann,og þá missti ég áhug-
ann og hætti lestrinum. Jú, svo
sá ég auglýsingu, þar sem óskað
var eftir afgreiðslustjóra og af-
greiðslumanni að Þjóðviljanum
og tilgreint að afgreiðslustjór-
inn fengi allgóð laun. Ekki hugs-
aði ég mér þó að sækja um og
lauk lestrinum þar sem sagt
var frá sýningu Sigurjóns og
Þorvaldar i Bogasalnum. Annaö
las ég nú ekki i Þjóðviljanum
þann daginn.
Hvað olli þvi, að ég las áður-
nefnt efni, en sleppti öðru?
Fréttin um reikningseigendurna
i Finansbanken kitlaði strax
forvitnina um það, hverjir
væru i slæmum málum, og þar
sem nöfnin voru ekki birt,
keypti ég Dagblaðið þá um dag-
inn i von um nafnalistann og sjá
— þar var hann.
Dagskrárgreinar les ég yfir-
leitt, nema þær séu þvi lengri
eða ég þykist vita fyrirfram efni
greinarinnar. Forvitni um
skólamálaráðstefnuna var e.t.v.
sprottin af spjalli við kunningja,
sem ætlaöi aö sækja þessa ráð-
stefnu. Mynd af Ingibjörgu Guð-
mundsdóttur vakti forvitni um
erindi hennar um öldrunarfé-
agsfræði i útvarpinu. Sama var
um félagsmálanámskeiðið —
þar sá ég kunnug andlit og
reyndi að þekkja gamlan sveit-
unga vestan af Snæfellsnesi. Af
sömu rót var sprottinn áhugi á
páskaferð Utivistar og fjölda
veiddra laxa m.a. á Snæfells-
nesi.
Samsöngur Fóstbræðra vakti
eðlilega forvitni, þar sem ég er
félagi i öðrum karlakór. A mynd
af hljómsveitarfólki i Kópavogi
var svo piltur með trompett og
hafði sama ættarnafn og einn
kórfélagi, og þá minntist ég þess
að kórfélaginn hafði keypt
trompett handa syninum i söng-
ferð erlendis. Þetta gat þvi
komið heim og saman. Iþrótta-
siðurnar lit ég alltaf yfir, en las
nú með minnsta móti.
Þegar þetta er dregið saman
kemur i ljós að fjögur atriði
hafa fyrst og fremst áhrif á val-
ið á lestrarefni. I fyrsta lagi
ákveðnir þættir sem alla jafna
vekja forvitni. 1 öðru lagi það
sem tengt er kunningsskap á
einhvern hátt. 1 þriðja lagi frétt-
ir úr átthögum og i fjórða lagi
það sem tengist persónulegum
áhugamálum.
Satt að segja kom mér þetta á
óvart. Ég hafði sleppt að mestu
aðalfréttum á forsiðu sem
tengdust kjarabaráttu og þing-
störfum. Erlendum fréttum
sleppti ég einnig, þar sem ég
hafði heyrt og séð efnislega það
sama i útvarpi og sjónvarpi.
Eins fór fyrir leiðaranum, þar
sem ég er nærri hættur að hugsa
um tölur tengdar verðbólgu.
Hvers vegna las ég ekki „klippt
og skorið” sem ég geri oftast?
Helsta skýringin finnst mér
vera sú,að i reynd les ég heldur
óskipulega. Fannst málið við
fyrstu sýn þess eðlis, að lesa
þyrfti greinina vandlega, þ.e.
um kjör leigjenda,og ætlaði mér
betri tima, en las svo i þess stað
fljótlesnara efni.
Þjóðviljinn og aðrir fjöl-
miðlar.
1 þessari dagskrárgrein verð-
ur ekki rúm til að fjalla um
markmið Þjóðviljans, efnisval
hans og meðferð þess efnis að
neinu marki. Hins vegar vil ég
aðeins huga að stöðu Þjóðvilj-
ans i samanburði við aðra fjöl-
miðla.
Islendingar eru vissulega
miklir blaðalesendur og tilkoma
sjónvarpsins virðist litlu hafa
breytt i þvi efni. Mér segir svo
hugur um að tilkoma Dagblaðs-
ins breyti kannski meiru fyrir
blöðin sem fyrir voru. Blað sem
fylgir ekki flokkslinu hefur
vissulega talsverða möguleika i
landi, þar sem stjórnmálaflokk-
arnir þykja úrræðalitlir, spilltir
og fjarlægir kjósendum sinum.
Viðleitni Dagblaðsins til að
koma i kring og fá fram ýmsar
skoðanir m.a. i kjallagreinum
blaðsins, hefur vissulega opnað
nýjan vettvang fyrir þá, sem
ekki vilja skrifa undir flokks-
stimpil eða skrifa fyrir stærri
lesendahóp en lesendur flokks-
blaðsins. Þar með er Morgun-
blaðið ekki lengur neinn val-
kostur, þegar velja þarf á milli
stórs almenns lesendahóps og
lesenda flokksblaðs eins og t.d.
Þjóðviljans.
I dag virðist þannig búið að
fréttaflutningi i rikisfjölmiðl-
um, einkum útvarpinu, að ekki
er hægt að tala um samkeppni.
Reyndar virkar einhæfur frétta-
flutningur i útvarpi án efa letj-
andi á blöðin.
Morgunblaðið hefur sennilega
glatað fyrir fullt og allt yfir-
burðum sinum sem blað hins
borgaralega þenkjandi hluta
þjóðarinnar, jafnframt þvi að
vera flokksmálgagn, og getur
svo farið, að blaöið þurfi að
velja þarna á milli. Svo getur og
farið að Visi verði ekkert til
bjargar nema einhver ótæm-
andi fjárkista eða mjög hæfir og
sjálfstæðir blaðamenn og útgef-
endur. Timinn er eins og fram-
kvæmdastjórinn og yfirritstjór-
inn að þykkt og blaðsiðufjölda
er i öfugu hlutfalli við efni og
innihald. Þar verður erfiður
róður til bjargar og hætt við að
ekki dugi að varpa skipstjóran-
um fyrir borð. Kannski Sam-
bandið taki við útgáfunni? Um
Alþýðublaðið þarf varla að fara
mörgum orðum. Tæpast verður
það liðið til lengdar að þvi blaði
verið haldið úti fyrir erlent
gjafafé, svo slæmt fordæmi sem
það er, og ekkert útlit er á að
Alþýðuflokknum bætist á næstu
árum hugsjónarikir og fórnfús-
ir flokksmenn, sem haldi úti
dagblaði af metnaði og hugsjón
eins og stuðningsmenn Þjóðvilj-
ans hafa gert.
Stór orö — málgagn
sosíalisma, verkalýös-
hreyfingarog þjóðfrelsis.
Eg get ekki betur séð en staða
Þjóðviljans sé viðunandi miðað
viö aöra fjölmiðla, ef tekið er
mið af fortiðinni. Hins vegar er
útbreiðslan allt of litil. Enn er til
fólk, sem veigrar sér við að ger-
ast áskrifendur af ótta við að fá
á sig „kommastimpilinn”. Útlit
og umbrot blaðsins er til fyrir-
myndar og efnið verður stöðugt
fjölbreyttara, og þjóðfélags-
umræða fyrirfinnst ekki meiri i
öðrum fjölmiðlum.
Sumir blaðamenn verða þó að
gæta sin á að rugla ekki um of
saman pólitiskum skoðunum
sinum og eðlilegum og heiðar-
legum fréttaflutningi. Þjóðvilj-
inn er höfuðblað stjórnarand-
stöðunnar og verkalýðshreyf-
ingarinnar og hefur miklar
skyldur sem slikur. Þó er ekki
siður um vert að Þjóðviljinn sé
ætið sverð og skjöldur allra
þeirra, sem minna mega sin i
þjóðfélaginu,og þjóni þeim mál-
stað, sem stendur vörð um þjóð-
frelsi og islenska hagsmuni. 011
félagsleg sjónarmið sem standa
gegn auðhyggju og óheftu ein-
staklingsbrölti þurfa að eiga
Þjóðviljann að, og þá þarf að
gæta þess- að villast ekki á
þröngum flokkshagsmunum og
einhliða kröfugerö. Það eru stór
orð — sósialismi, verkalýðs-
hreyfing og þjóðfrelsi.
Neytendasamtökin 25 ára
Á morgun, fimmtudag-
inn 23. mars, veröa Neyt-
endasamtökin á Islandi 25
ára. í tilefni af afmælinu
boöaði stjórn þeirra til
blaðamannaf undar og þar
lýsti formaðurinn, Reynir
Ármannsson, því yfir að
samtökin væru enn að
heyja baráttu fyrir tilveru
sinni og að komast úr þeim
vítahring sem þau hafa
verið í um mörg ár. Bæði
af þeim orsökum og ýms-
um öðrum aðstæðum væri
staða islenska neytandans
slæm.
Neytendasamtökin reka nu
skrifstofu að Baldursgötu 12 þar
sem einn maður vinnur 3/4 úr
starfi og gefa út Neytendablaöiö.
Félagsmenn eru 3004 núna, en
þyrftu að vera a.m.k. lOþúsund ef
reka ætti hliðstæða starfsemi og
t.d. i Belgiu, en þar eru Neyt-
endasamtökin mjög öflug og óháð
rikisvaldinu, en njóta hins vegar
styrkja frá verkalýðshreyfing-
inni. Á Norðurlöndum eru neyt-
endasamtök I höndum rikis-
valdsins,en á blaðamannafundin-
um kom fram hjá stjórninni að
hún teldi slikt fyrirkomulag
óheppilegt hér með hliðsjón af þvi
hve rikið er umsvifamikið á sviði
vörusölu og þjónustu.
Staða islenska neytandans er
m.a. slæm vegna gegndarlausrar
verðbólgu sem gerir almenningi
erfitt að fylgjast með verðlagi og
þjónustu; islenska dómkerfiö er
ákaflega seinvirkt og dómstólar
viðurkenna ekki að heldur verð-
bólguna, og eru þvi sektir og bæt-
ur ekki i samræmi við tjónið þeg-
ar dómur loks fellur. Þá er hér
ákaflega mikill upplýsingaskort-
ur m.a. vegna fjarlægðar við önn-
ur markaðssvæði og hér er mikiö
vöruúrval, en einingar þó allar
smærri en viðast erlendis.
Neytendasamtökin vinna nú aö
þvi að koma á sameiginlegum
matsnefndum meö framleiðend-
um og innflytjendum til að koma I
veg fyrir að inn verði fluttar og
framleiddar lélegar vörur og von-
ast til að þær verði fyrsti visirinn
að neytendadómstólum sem við-
ast hvar þekkjast erlendis.
Þá er unnið að þvi að komið
verði á neytendafræðslu i skólum
t Danmörku hafa Neytendasamtökin virkjað flokka félagsmanna tii að
gera verðlags- og þjónustukannanir og nú hafa Neytendasamtökin á ts-
landi á prjónunum að gera sllkt hið sama i samvinnu við skrifstofu
verðlagsstjóra.
og stefnt að fjölgun félagsmanna um land. Fyrir skömmu var slik-
m.a. með kynningarfundum úti Ur fundur haldinn i Borgarnesi
sem varð til þess að félagsmönn-
um þar fjölgaði úr 2 i 80.
Einn umsvifamesti þáttur i
starfi Neytendasamtakanna á ts-
landi er kvörtunarþjónusta
þeirra. Berast skrifstofunni mörg
mál til úrlausnar og reynir að
miöla málum og ná sáttum svo að
báöir aðilar megi vel við una. A
árinu 1977 bárust 403 kvartanir og
tókst að miðla málum i um 65%
tilfella sem er svipaö hlutfall og
erlendis. Flestar kvartanir berast
vegna vefnaðarvöru og raf-
magnstækja. Þá barust 750 fyrir-
spurnir. A skrifstofunni liggja
frammi fjölmörg erlend
neytendablöð meö mikilvægum
upplýsingum um vörur, en vegna
fjárskorts gega neytendasamtök-
in hér að mjög takmörkuðu leyti
gert slikar kannanir.
Fyrsti formaður Neytendasam-
takanna var Sveinn Asgeirsson,en
núverandi stjórn skipa: Reynir
Armannsson formaður, Jónas
Bjarnason varaformaöur, Rafn
Jónsson ritari, Sigriöur Friðriks-
dóttir gjaldkeri og meðstjórnend-
ur Arni B. Eiriksson, Gunnlaugur
Pálsson, Guðmundur Einarsson
og Steinunn Jónsdóttir.
—GFi