Þjóðviljinn - 15.04.1978, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 15. april 1978
AF BRENNIVÍNSBÖLI
Æðisgengnasta tiskufyrirbrigði samtimans
er tvímælalaust brennivínsbölið. Allir sem
vettlingi geta valdið eru kallaðir til að tjá sig
um fyrirbrigðið, prestar og prelátar, alþing-
ismenn, ríkisstarfsmenn, já ótrúlegasta fólk,
til dæmis grandvarir kaupsýslumenn, textíl-
hönnuðirog jafnvel listamenn. Meira að segja
hefur almenningur í landinu látið frá sér
heyra um málið í fjölmiðlum. Þá flytjast
hingað sérfræðingar i brennivínsböli frá fjar-
lægum löndum, en manni skilst að drjúgur
hluti af heilsugæslu austurstrandar Norður-
Ameríku sé í því fólginn að halda islendingum
f rá brennivíni. Ef marka má yf irlýsingar am-
erískra sérf ræðinga i brennivínsbölinu, þá eru
íslendingar á góðum vegi með að verða fyrir-
myndarþjóð i viðskiptunum við Bakkus kon-
ung og það meira að segja atorkumenn í þess-
um efnum, sem aldrei hefur hingað til fallið
glas úr hendi. Þá hefur drykkjufýsnin á þess-
um siðustu og bestu tímum verið haf in til þess
vegs sem henni ber. Hún er núorðið talin til
sjúkdóma en ekki lasta.
Hérlendis hefur það til skamms tima verið
haft fyrir satt að áfengisbölið verði að hafa
sinn gang, en yfirgripsmiklar vísindalegar
rannsóknir og fræðilegar kannanir á brenni-
vínsbölinu sem slíku, benda ótvírætt til hins
gagnstæða sem sagt þess að áfengisbölið verði
ekki að hafa sinn gang.
Fyrir tæpu ári drap ég í vikuskammti á
rannsóknir Félagsmáladeildar, á drykkjusið-
um landsmanna, en þar voru margar merkar
niðurstöður birtar. Meðal annars kom í Ijós að
80% íslendinga neyttu áfengis og að 50% af
þessum 80% drekka að staðaldri. Ljóst er að
svíar drekka níu sinnum meira en íslendingar.
Þá leiddu þessar rannsóknir í Ijós að í Reykja-
vík er drukkið oftar en annars staðar á land-
inu, en oftast minna í senn, þótt það þekkist
vissulega aðdrekka bæði sjaldan og mikið, oft
og mikið, oftast mikið og sjaldan lítið. Þá
benda niðurstöður þessara rannsókna á að í
dreif býlinu sé sums staðar drukkið gríðarlega
mikið en örsjaldan. Á þeim stöðum þar sem
ekki eru áfengisútsölur er oftast drukkið oft,
mikið og lengi, en stundum lítið og oft, en
sjaldnast sjaldan. Þá bentu rannsóknirnar til
þessaðgáfumenndrykkju oftast mikið og oft,
en stundum lítið í einu en gríðarlega lengi.
Rétt er að geta þess að um eitt undantekn-
ingartilfelli er getið í skýrslunni. Þar vildi svo
einkennilega til að saman fór menntamaður
og gáfumaður. Hann drakk oftast oft, mikið,
lengi og illa. Þá var gerð sérstök könnun á
drykkjusiðum opinberra starfsmanna og tekin
stikkprufa á þeim sem vinna í utanríkisþjón-
ustunni. Þar kom í Ijós að f lestir drukku sára-
sjaldan, fítið og stutt, en þeir sem á annað borð
drukku, drukku oftast oft, viðstöðulaust, lítið
og lengi.
Tölfræðileg niðurstaða þessa þáttar könn-
unarinnar var hálf ur maður að staðaldri allan
ársins hring.
Síðan þessar niðurstöður rannsóknar
Félagsmáladeildar voru birtar hefur athygli
vísindamanna einkum beinst að rannsóknum
á því hvernig hægt sé að skilgreina ,,hóf" og
,,kóf "-drykkju.
Leyfi var fengið til að rannsaka hátterni
klúbbfélaga í,,BÚKET" — klúbbnum, en þeir
snæða venjulega saman kvöldverð eftir klukk-
an tiu á fimmtudagskvöldum (BÚKET=
Bræðralag ungra kaupsýslumanna eftir tíu).
Var hófdrykkja og kófdrykkja síðan flokkuð
eftir því hve lengi klúbbfélögum (limum)
tókst að halda sér vakandi undir borðum. Þeir
sem stóðu að rannsókninni töldu að sá maður
hefði tilhneygingu til kófdrykkju, sem sofnaði
ofan í blómkálssúpudiskinn áður en hann
hafði klárað súpuna. Talið var að slíkum
mönnum gæti stafað hætta af áfengisnotkun,
einkum þegar um kremsúpur er að ræða því
þær kólna seinna en aðrar súpur. Þeir sem
hins vegar ná því að halda höfði þar til gúllas-
iðer borið fram eru ekki í nærri þvi jafn mik-
illi hættu og þeir fyrrnefndu, einkum með
hliðsjón af því að á íslenskum veitingahúsum
er gúllas tæpast borið f ram fyrr en það er orð-
ið hálf kalt. Þeir sem ná því að sof na ekki fyrr
en í gúllasinu, eru hvorki flokkaðir undir
„kóf" né ,,hóf"-drykkjumenn, heldur eitthvað
þar á milli. Sá flokkur er af visindamönnum
nefndur „gleðimenn". Ef um konur er að
ræða, þá eru þær til að fyrirbyggja misskiln-
ing nefndar „gleðikraftar". Þeir sem aftur á
móti ná því að halda sér vakandi þar til
frómasið er borið fram, eru svo flokkaðir -
undir „hófdrykkjumenn" og þeir sem ná því
að klára frómasið áður en þeir sofna,
bindindismenn. Flokkur bindindismanna á (s-
landi er umtalsverður. Halldór á Kirkjubóli
segir í grein í'Vísi miðvikudaginn 12. apríl:
„Talið er að tíundi hver maður á Islandi sé
bindindismaður". Grein Halldórs lýkur síðan j
með þessum orðum: „Fyllir þú þann f lokkinn
stuðlar þú þar með að sigrínum.
Hvað orkti raunar ekki góðskáldfð þegar
hann vaknaði:
Brennivins er bokkan fín
blessun Ijúf i nauðum
Viltu ekki vina min
vaka hjá mér dauðum.
Flosi.
Húseiningahúsiö að Steinaseli 1. tLjósm. -eik )
Fulíbúid einbýlishús
fyrir 14,4 miljónir
Sýning i FÍM-salnum að Laugarnesvegi 112
Klassík frá
Rómaborg
Húseiningar h/f á Siglufirði
kynntu fyrir blaðamönnum sl.
miðvikudag uppkomið 150 fer-
metra einbýlishús með bDskúr að
öllu leyti tilbúið til þess að flytja
inn i það, þrátt fyrir að ekki hafa
verið lagðar i það nema 14.4
miljónir króna. Samsvarandi hús,
steinsteypa, hefði kostað 20,8
miljónir um siöustu áramót
miöað við byggingavisitölu, og
er þá að sjálfsögðu ekki reiknað
með kostnaðarhækkunum, sem
siðan hafa orðið, svo sem gifur-
legri hækkun steypu.
Hús það sem Húseiningar
sýndu blaðamönnum er að
Steinaseli 1 i Breiðholti II, en við
Steinasel eru nú risin tvö Hús-
einingahús. Verður húsið
almenningi til sýnis frá klukkan 2
- 10 á laugardag og sunnudag.
Heildarverð þessa húss er 14.
390 jiús. eins og það litur út I
dag. Af þeirri upphæð er hlutur
Húseininga 6.960 þúsund fyrir
fullfrágengna útveggi með ein-
angrun, gluggum með tvöföldu
gleri i, þaki, niðurföllum og
útihurð, innveggjum með raf-
magnsrörum og dósum, milli-
veggjum tilbúnum undir
málningu, dyraumbúnaði og
hurðum svo eitthvað sé nefnt.
Þá er i heildaupphæðinni 1.571
þúsund krónur, sem greiöa bar i
gatnagerðargjald, heimtauga-
gjöld ýmiskonar og fl. i þeim dúr.
Samkvæmt verðlagningu visi-
töluhússins kostar grunnur undir
hús og bilskúr af þessari stærð 2
miljónir króna. Grunnurinn undir
Húseiningahúsið var hins vegar
mun dýrari en þetta vegna þess
að mjög djúpt var niður á fast,
eða á fimmta metar þar sem
dýpst var. Kostaði grunnurinn
3.256 þúsund krónur.
Forráðamenn Húseininga telja
sannað að rekstrarkostnaður
timburhúsa af þeirri gerð, sem
Húseiningar framleiða, sé minni
en steinhúsa þar sem útveggir
hafi 25% meira einangrunargildi
en steinveggir, og hlyti shkt að
draga úr kyndingarkostnaði.
Verð þessa húss telja Hús-
einingamenn i hámarki vegna
þess m.a. að framleiðsla fyrir-
tækisinshafi verið i nokkurri lægö
þegar einingarnar voru
smiðaðar. Telja þeir að fullur
möguleiki sé á að lækka
byggingakostnaöinn með þvi að
fullnýta vélar fyrirtækisins, en
með fullnýtingu gætu þær fram-
leitt einingar i 200 - 250 hús á ári,
en á sfðasta ári afhenti fyrirtækið
42 hús, og þarf að framleiða 50
hús þetta árið. Þá telja Húsein-
ingamenn að ef húsnæðis-
stjórnarmálalán væru greidd út
fyrr en nú er gert til þeirra sem
Húseiningahús kaupa, mætti
lækka fjármagnskostnað viö
húsasmiðina og þar af leiöandi
einnig framleiðslukostnað hús-
eininganna. Þá telja þeir það enn
til tekna hversu stuttur
byggingartiminn er, sem hljóti að
vera mikill ávinningur á verð-
bólgutimum. Nefndu þeir sem
dæmi, að i hús, sem þeir afhentu
frá sér i nóvemberbyrjun var
flutt fullbúið fyrir jól.
Þjóðviljinn hvetur þá, sem eiga
það ógnarlega verkefni fyrir
dyrum, að byggja sér þak yfir
höfuðið að lita á hið snotra
Húseiningahús að Steinaseli 1 nú
um helgina. -úþ
1 dag verður opnuð sýning á
gömlum teikningum frá Róma-
borg i FIM — salnum að Laugar-
nesvegi 112.
Teikningingar þessar — og
raunar einnig nokkrar ljósmynd-
ir, bækur og skjöl hafa verið á
ferð um Norðuriöndin að undan-
förnu. Tilgangurinn er einkum sá
að kynna Skandinaviska félagið i
Róm, sem er meira en aldargam-
alt og á rætur sinar i samkomum
skandinavlskra visindamanna,
listamanna og annarra rómar-
fara um miðja sfðustu öld. Vorið
1860 tókst forráöamönnum þess
aðfá stjórnir skandinavisku land-
anna til að veita þvi nokkurn fjár-
stuðning og um leið fékk danska
bókasafnið i borginni fastan
samastað. Margir þekktir vis-
inda- og listamenn nutu góðs af .
húsakynnum og félagsskap
Skandinaviska félagsins á öldinni
sem leið. Nefna má þartil norska
tónskáldið Edvard Grieg, dönsku
málarana Carl Bloch og P.S.
Kröyer, norska málarann Eilif
Peterssen og sviana Bernhard og
.Emil östermann. Málararnir
Möskvastærð
Sjávarútvegsráðuneytið hefur,
að tillögu Hafrannsóknastofn-
unarinnar, gefið út reglugerð um
lágmarksmöskvastærð loðnunóta
19.6 mm, og svarar það til 64 um-
ferða á alin eins og yfirleitt er
miðaö við.
Reglugerð þessi er sett til þess
að hindra að þróun hér á landi
verði sú hin sama og i Noregi, en
þar er nú algeng möskvastærð á
sumarveiðum 15-16 mm. SHkur
gerðu teikningar hver af öðrum
en einnig félögum sinum úr öðr-
um starfsgreinum. Nokkrar
þeirra eru á sýningunni i FIM —
salnum. Þetta eru verk i klassisk-
um anda og framin af ákaflega
mikilli kunnáttu og leikni höfund-
anna.
Árið 1975 var starfsemi Skandi-
naviska félagsins i Róm endur-
skipulögð. Hún nýtur nú f járhags-
stuðnings Norrænu ráðherra-
nefndarinnar. Allmargir islenskir
myndiistarmennhafabúið þarna
og unnið að list sinni á undanförn-
um árum og i dag er Norræna
myndlistarbandalagið aðili að
rekstri stofnunarinnar.
Með sýningunni á hinum
klassísku teikningum frá Róm
vill FIM leggja nokkuð af mörk-
um til að kynna starfsemi þessar-
ar gömlu stofnunar, sem orðið
hefur til að hleypa nokkru lifsljósi
inn i tilveru félagsmanna þess
með hressandi dvöl i Rómaborg.
Sýningin verður opin til sunnu-
dags 23. april. Hún verður opnuð
kl. 16.00 i dag.
loðnunóta
riðill er það smár, að jafnan veið-
ist þar mikið af smáloðnu á 2. ári
Sú lágmarksmöskvastærð, sem
hér er ákveðin er i samræmi við
þær möskvastærðir, sem eru not-
aðar hér. Segir i tillögum Haf-
rannsóknastofnunarinnar að
þessi möskvastærð leiði aftur á
móti til þess að langmestur hluti
þeirrar loðnu, sem er 12 mm að
lengd eða minni smjúgi riðilinn
og veiðist ekki.