Þjóðviljinn - 24.06.1978, Side 11

Laugardagur 24. jdnl 1978’ÞJóÐVILJINN — StÐA 11.
Umsjón:
Hallgeröur Gísladóttir
Kristín Ástgeirsdóttir
Kristín Jónsdóttir
Sólrún Gísladóttir
Steinunn H. Hafstaö
Tll lesenda
Um leið og við tökum við
umsjón jafnréttissiöunnar
langar okkur til að segja
nokkur orð, um hvað við telj-
um að leggja beri áherslu á
hér. Við viljum gjarnan
fjalla um þau mál, sem efst
eru á baugi hverju sinni og
snúa að jafnréttisbaráttunni.
Að stuðla að hugarfarsbreyt-
ingu fólks á hefðbundinni
hlutverkaskiptingu kynj-
anna, er undanfari breytinga
á þjóðfélaginu.
Jafnréttisbaráttan er og
verður mjög mikilvægur
þáttur i baráttu okkar fyrir
nýju og betra þjóðfélagi. Á
sviði kjarabaráttunnar, er
hvað brýnast að vinna að
þessum málum Þvi miður
hefur það sýnt sig, aö konur
eru oft óvirkar i kjarabarátt-
unni og stuölar það m.a. að
þvi að þær lenda oft i ver
launuðum störfum en karlar.
Við viljum hvetja fólk til
virkni í stéttarfélögum sin-
um og að leggja þessum
málum liö þar sem annars
staðar.
Við viljum minna á, að þaö
er ekki nóg, að vita af þvi að
úrbóta sé þörf i jafnréttis-
málum, heldur þurfa allir,
sem meðvitaðir eru um það
misrétti, sem viðgengst hér i
þessu þjóðfélagi, að leggja
sitt af mörkum I barátt-
unni fyrir betra lifi. Við
bendum áhugasömu fólki á
að láta skrá sig i starfshóp
hjá Rauðsokkahreyfingunni.
Þvi fleiri sem ganga til liðs
við okkur þess meiri árangur
verður af starfinu. Það er
opið hús hjá okkur i Sokk-
holti, Skólavörðustig 19
hvern virkan dag frá kl. 5-
6.30 og þar að auki að morgni
fyrsta laugardags hvers
mánaðar. Einnig viljum við
benda á dagvistarsamtökin,
sem hafa hafiö aukna bar-
áttu fyrir úrbótum i barna-
heimilismálum, og allir for-
eldrar sjá að á þvi sviði er
stórátaka þörf.
Skrifið, eða hringið
Ennfremur hvetjum við
fólk eindregið til að leggja til
efni á jafnréttissiðuna. SHrif-
ið okkur endilega. Af mörgu
er að taka i daglegu lifi
hverrar manneskju. Við höf-
um hugsað okkur að fjalla
hér seinna meir um réttindi
til launa i fæðingarorlofi.
Hvernig væri að fólk skrif-
aöi okkur um reynslu sina af
atvinnurekendum og trygg-
ingastofnunum i þessum
málum? Hvernig er með að-
búnað á vinnustöðum ykkar?
Hvaða störfum er konum út-
hlutað t.d. i frystihúsum og
verksmiðjum ýmisskonar og
er ekki reynt að fara á bak
við kauptryggingarlögin þar
á einhvern hátt? Hvernig
verðið þiö vör við verka-
skiptingu kynjanna á vinnu-
stöðum ykkar? Hafið þið
ekki reynslu af þvi að reynt
sé að fara á bak við lögin um
sömu laun fyrir sömu vinnu
með þvi, að gefa fólki mis-
munandi starfsheiti?
Þiö úti á landsbyggðinni,
hvernig er ástandiö hjá ykk-
ur, t.d. i barnaheimilismál-
um? Einnig væri gaman að
heyra um það, hvernig ein-
stæðum foreldrum gengur að
hafa ofan af fyrir sér i vel-
feröarþjóðfélaginu okkar.
Hvernig kemur hin hefð-
bundna hlutverkaskipting
kynjanna niður á ykkur karl-
ar? Er ekki ýmislegt þar
sem þið þurfiö aö fá leiðrétt?
Er ekki kominn timi til aö viö
hefjum sameiginlega bar-
áttu fyrir jafnrétti?
Látið okkur vita ef þiö rek-
ist á eitthvað i fjölmiðlum,
sem ber vitni um Ihaldsemi
og forpokun i þessum mál-
um.
Ýmislegt fleira mætti tina
til. Við biðum eftir að heyra
frá ykkur.
Með baráttukveðjum,
Starfshópur um jafnréttis-
siðu.
aö svo á réttindum fólksins, þvi
hefur veriö sýnd svo ruddaleg
framkoma að helst minnir á sög-
ur frá öldinni sem leið. Þar hafa
tveir verkstjórar vaðið uppi með
kapitalisk sjónarmið ein i huga
það er að verja hag fyrirtækisins.
Það er haft eftir öðrum þeirra að
verkalýðshreyfing ætti ekki að
vera til. Svona menn virðast vera
atvinnurekendum þóknanlegir
þvi meiri hluti bæjarstjórnar, út-
gerðarráð og forstjóri B.Ú.H.
hafa slegið skjaldborg um þessa
menn og reyna hvað þeir geta tii
aö halda þeim hjá fyrirtækinu
þvert ofan i vilja starfsfólksins.
,,Það væri gaman að lifa þann
dag að verkamaður eða verka-
kona hlyti slikan stuðning”, sagði
formaður Fram tiðarinnar i
Hafnarfirði, Guðriður Eliasdótt-
ir.
Hvað er það svo sem gerist,
þegar heilt frystihús lokast vegna
verkfalls? Jafnréttissiðan ákvað
að kynna sér málið og tvær okkar
brugðu sér suður i Hafnarfjörö. 1
Hafnarfjarðarstrætó.
Rómantík og
raunveruleiki
A leiðinni fórum við að ræða
það hvaö fólk i fiskvinnu er sjald-
an i sviðsljósinu. Það heyrir t.d.
til undantekninga ef þessu fólki er
gerö skil i bókmenntum. Þó kom
upp I huga okkar bók Snjólaugar
Bragadóttur „Allir eru ógiftir i
verinu”, þar sem verbúðarlifi er
lýst. Þar gildir þaö eitt að vinna,
borða og sofa fram að helginni.
Þá er drukkið dansað og duflað,
— engar áhyggjur engin vanda-
mál (nema auðvitaö hvort parið
nær saman). Enginn kvartar yfir
löngum vinnutima, lélegum að-
búnaði þreytu i fótum eftir að
hafa staöið á hörðu steingólfi i
gúmmistigvélum, starandi á
ljósaborðiö. Enginn á i erfiöleik-
um meö heimili og börn, enda eru
allir ógiftir. Nei, rómantikin
blómstrar.
En hvernig er raunveruleikinn?
I fiskvinnu vinna mest fullorönar
konur með langan starfsaldur að
baki, sumar hafa aldrei unnið
önnur störf utan heimilis. Svo eru
það skólastúlkurnar á sumrin og
einnig nokkrar húsmæður á miðj-
Vinnslusalur Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar hefur nú staðið hljóður
og tómur vikum saman. N.k. mánudag hefst vinna i salnum á nýjan
leik, eftir að gengið hefur verið aö kröfum verkafólksins og nýir
verkstjórar ráðnir.
um aldri. i B.Ú.H. til dæmis,
vinna þessar konur ýmist heils-
eða hálfdags vinnu, yfirleitt er
unnið frá kl. 8 á morgnana til kl. 7
á kvöldin og stundum lengur.
Einstæð móðir sagöi okkur að
vikukaupið sitt væri frá 37 þús. á
viku en hún vinnur á vélunum.
Þegar kaupið kemst hæst hjá
henni vinnur hún til kl. niu og tiu á
kvöldin. Hún er með eitt barn og
það kostar hana vikukaupið að fá
gæslu fyrir barnið, sem sagt 37
þús. á mánuði. Þetta er nú ekki
mjög rómantiskt eða hvað?
Eins og þessi grein ber meö
sér er hún skrifuð áður en
deilan i B.Ú.H. leystist á
þann hátt sem verkafólkið
hafði krafist, — verk-
stjórarnir voru látnir vikja
og nýir verkstjórar hefja
vinnu n.k. mánudag.
„Viltu ekki bara
vera við
jarðarfarir?”
Þennan fimmtudag sem okkur
bar að garði i Hafnarfirði var
mikið um að vera. Formenn Hlif-
ar og Framtiöarinnar voru þarna
að greiða styrk til starfsfólksins
af þeim tveim milj. sem safnast
höfðu i verkfállssjóð. Þegar við
höfðum greint frá erindinu vildi
Guðriður formaöur allt fyrir okk-
ur gera, lánaði okkur herbergi
um stund og sendi til okkar
verkafólk, konur og karla, unga
og gamla, auk þess sem hún lagði
sjálf orð i belg. Skal nú greint frá
þvi helsta sem fram kom.
Starfsfólkinu bar öllu saman
um að það væri fyrst og fremsÞ
framkoma verkstjóranna sem
sök ætti á verkfallinu. Eftir
marga árekstra fylltist mælirinn.
Okkur var tjáð að fólk hefði
veigrað sér við að biðja um fri, þó
það þyrfti þess nauðsynlega.Okk-
ur var sagt frá ungri stúlku sem
mætti ekki fyrr en um hádegi einn
daginn þvi hún hafði þurft að
vaka yfir veiku barni sinu alla
nóttina. Annar verkstjóranna tók
á móti henni og sagði að þetta
mætti ekki endurtaka sig. Hún
sagðist þá þurfa að hætta klukkan
fimm og sækja meðal fyrir barnið
sitt samkvæmt læknisráði. Verk-
stjórinn neitaði henni um það.
Stúlkan komst að þvi aö eitt
apótekið I bænum væri opið til
kl. 7, svo hún talaði viö verkstjór-
ann aftur og bað um að hætta kl.
6. Þessi stúlka mætti ekki til
vinnu aftur þvi daginn eftir var
búið að fjarlægja stimpilkortið
hennar.
Ein kona sagöi okkur frá þvi er
hún bað um fri til að vera við
jarðarför, en hún hafði einu sinni
áður fengið fri til þess. Svar verk-
stjórans var „Viltu ekki bara
vera við jarðarfarir?”
Siðan verkstjórarnir tveir
komu hefur varla nokkur maöur
fengiö fastráðningu og fær þar
meö enga kauptryggingu. Þvi er
borið við að engin umsóknareyðu-
blöð séu til. Þetta gera þeir til að
hafa betra kverkatak á fólkinu
þvi lausráðiö fólk geta þeir eftir
eigin geðþótta sent heim eftir há-
degi.
Af þessum frásögnum er ljóst
að það er ekki af ástæðulausu að
fólk lagði niður vinnu. Hér er eins
og Guðriður formaður sagðl um
að ræða mannréttindabaráttu.
„Þad á bara að
kúga verkalýöinn”
Þegar hér var koinið sögu flutt-
um viö okkur fram þar sem veriö
að var að borga út og þáðum kaffi
meðan við röbbuðum við þau
Guðriöi og Hallgrim (form. Hlif-
Framhald á bls. 22
Mannréttíndabarátta í
Hafnarfírði
Við viljum helga verka-
fólki Jafnréttissiðuna dag-
inn fyrir kosningar til að
minna á stéttaandstæðurn-
ar i islensku þjóðfélagi og
til að minna á að verka-
lýðsbarátta er meira en
spurning um kaup og kjör.
Hún er líka spurning um
mannréttindi/ baráttu fyr-
ir jafnrétti.
Eitt meginslagorö róttækra
k v en f re lsishr e y f inga er
„Kvennabarátta er stéttabar-
átta”. í samræmi við það hefur
Rauðsokkahreyfingin gert sér far
um að fylgjast með málefnum
verkalýðshreyfingarinnar, sér-
staklega þar sem konur hafa átt
hlut að máli.
Málefni iáglaunakvenna hafa
oft verið til umræðu, efnt var til
tveggja ráðstefna á sinum tima
og skemmst er að minnast þess
að 8. mars var helgaður verka-
konum.
Þessa dagana eru að gerast at-
burðir i Hafnarfirði, sem konur
eiga stóran þátt I við hlið karia.
Þar er nú háð sérstætt verkfall
hjá B.Ú.H. svo sem flestum mun
kunnugt.
Það er skoðun okkar að barátta
verkalýöshreyfingarinnar hafi
hingað til verið allt of einhliða. Ar
eftir ár er karpað um nokkur þús-
und krónur til eða frá, án þess að
nokkuö breytist, auðvaldið heldur
alltaf sinu og rikisvaldið þjónar
þvi dyggilega. A meðan liggja
félagslegar kröfur niðri. Kröfur
um aögerðir i húsnæðismálum,
barnaheimilismálum og þó fyrst
og fremst krafan um atvinnulýð-
ræði, aukna þátttöku verkafólks i
stjórnun fyrirtækja eða með öðr-
um orðum lýðræði á vinnustaö.
Verkfallið i Hafnarfirði sýnir
glöggt hve mikið skortir hér á.
Hjá Fiskiðjuveri Bæjarútgeröar
Hafnarfjarðar hefur verið traök-
Starfsfólk BÚH á einum af hinum mörgu fundum, sem haldnir hafa
veriö meðan á deilunni stóö.
Guöriður Eliasdóttir:
skipti öllu máli.
Samstaöan