Þjóðviljinn - 11.07.1978, Síða 7

Þriftjudagur 11. júH 1978 ÞJÓPVILJINN — SIÐA 7
JMeginþorri flokksfélaganna hefur ekki áhrif á
stefnumörkun flokksins. Stuðningsmenn í kosning-
um og i hópaðgerðum hafa lítid verið á dagskrá i
starfsemi flokkanna, en þessi hópur ræður úrslitum
Gengið til fundar
Hvaft er stjórnmálaflokkur?
Er stjórnmálaflokkur hópur
skráftra meölima sem eiga
flokksskirteini, efta er stjórn-
málaflokkur samanlagt þaft
kjörfylgi sem viftkomandi flokk-
ur fær i kosningum.
Þessar og ýmsar aftrar spurn-
ingar vakna þegar þaft hefur nú
gerst aft hreyfing er komin á
þjóftfélagift og sii stöftnun sem
verift hefur rikjandi siöan i
köldu strifti hefur loksins endan-
lega leysts upp og þjóftfélagift
liggur opnara fyrir en áftur.
Þaft er auövitaft útilokaö aft
slá neinu föstu um þessa hluti.
Þaft er hinsvegar rökrétt og i
takt vift breyttar aftstæftur aft
hefja máls á þeim möguleikum
sem fyrir hendi eru nú og þvi
tækifæri sem vinstri hreyfing
stendur frammi fyrir.
Frá þvi aft núverandi flokka-
skipan komst á, hefur nálega
engin breyting orftift á rekstri
flokka. Stjórnmálaflokkar hafa
verift þannig uppbyggftir aft
sterkt miöstjórnarvald hefur
ráftift lögum og lofum. Almennir
meftlimir flokkanna hafa verift
aft stærstum hluta uppfylling
sem nær eingöngu hafa þjónaft
hagnýtu hlutverki. Til aft mynda
er þessi fjöldi notaftur til aö
fjármagna starfsemi flokka og
leggja fram vinnu vift undirbún-
ing og rekstur kosninga og ann-
arra hópaftgerfta.
Meginþorri skráftra meftlima
stjórnmálaflokka hefur aldrei
nein áhrif á stefnumörkun og
þær höfuftlinur i stjórnmálum
sem hver flokkur leggur.
Svo eru hinir og þeir eru
margfalt fleiri, sem ekki eru
flokksbundnir en styöja flokka
meö atkvæfti sinu og stundum i
vissum hópaftgerftum. Þessi
hópur hefur litift verift á dagskrá
1 starfsemi flokkanna á milli
kosninga. Þessi hópur er hins-
vegar þaft sem úrslitum ræöur.
Þegar sveiflur koma i stjórn-
málum af einhverjum orsökum
er þaft þessi hópur sem fer á
ferftalag. Oft skilja forustumenn
flokka ekki þessar sveiflur og
telja aft þær standi aft öllu leyti i
sambandi vift einhverja vitræna
starfsemi i flokksforustunni.
Þannig er þessu yfirleitt ekki
varift.
Ef Alþýftubandalagift er tekift
sem dæmi um þaft sem á undan
er sagt þá væri fróftlegt aft gera
svolitla beinagrind af þvi hvern-
ig þaft starfar.
Þrátt fyrir breytta tima og
nýjar hugmyndir og ný sjónar-
mift i þjóftfélagsmálum hafa
starfsaftferftir Alþýftubanda-
lagsins nánast ekkert breyst.
Til skýringar á þessu skal hér
tilfært eitt dæmi um fundarform
og afstöftu forustumanna til hins
almenna meftlims og stuftnings-
manns. Þetta dæmi er valift
vegna þess aö þaft er afar einfalt
og ljóst en alveg dæmigert fyrir
starfsemi flokksins.
Fyrir nokkrum árum stóöu
yfir erfiftir samningar milli
launþega og atvinnurekenda.
Þetta var i tift svonefndrar
vinstri stjórnar. Eftir aft samn-
ingaþóf haffti staftift i nokkrar
vikur auglýsti Alþýftubandalag-
iö loks félagsfund þar sem skýra
átti samningamálin og stjórn-
málaástandiö.
A þennan fund komu um
hundraft manns. Þegar litift var
yfir fundarsalinn sátu þar sá
kjarni á flokksforustunni sem
allir þekkja og svo nokkrir eldri
félagar sem setift hafa fundi allt
sitt lif á hverju sem gengift
hefur.
Ræöumenn voru tveir. Annar
fulltrúi hins pólitiska arms
flokksins en hinn fulltrúi fag-
legu hreyfingarinnar.
Fulltrúi pólitiska armsins hóf
ræftu sina og talaöi i klukku-
stund. Alþýöubandalagift átti á
þessum tima aöild aft rikisstjórn
og ræftan gekk út á þaft aft skýra
fyrir fundarmönnum hvernig
kökunni haffti verift skipt á milli
atvinnugreina. Allt var þetta
sett fram af mikilli fagmennsku
en fá ljós dæmi voru tekin til ná-
kvæmrar skilgreiningar á efna-
hagsmálunum. Fáir sem ekki
voru inni i innsta hring stjórn-
málanna gátu áttaft sig á þeirri
stöftu sem rikjandi var á þessari
stundu.
Þegar þessari ræftu lauk var
gefift kaffihlé. Mikift og gott
bakkelsi var á borftum og lét
fundarstjóri þess getift aft verft
þessara góftgerfta heffti hækkaft
verulega frá siftasta fundi þrátt
fyrir yfirlýst viftnám vift verö-
bólgu. Þessa hnittna athuga-
semd fundarstjóra varft eina til-
efni á þessari samkomu til þess
aft mönnum stykki bros.
Meöan á kaffineyslunni stóö
gerftist þaö aft einn meftlimur i
sextánmannanefndinni leysti frá
skjóftunni i þröngum hóp og
rakti á örfáum minutum gang
samningamálanna. Þær höfuft-
linur sem þarna var skýrt frá
pössuftu nánast upp á krónu
þegar upp var staftift frá samn-
ingaboröi hálfum mánufti siöar.
Aft loknu kaffihléi kom svo
fulltrúi faglegu hreyfingarinnar
i ræftustól og talafti i hálfa
klukkustund. I ræftu hans kom
ekki nein skiljanleg útfærsla á
neinum þeim punktum sem
sextánmannanefndarmafturinn
haffti rakift vift kaffiborftift.
Siftan var oröift gefift frjálst.
Tók þá til máls starfsmaftur
félagsins I Reykjavik og minnti
menn á aft hægt væri aft greifta
félagsgjöld á fundinum og alltaf
vantafti peninga. Þá baft um
orftiö ónefndur flokksfélagi og
sagfti nokkur ótiltekin orft sem
ekki voru I tengslum vift fundar-
efnift.
Eftir aft fundarstjóri haffti
boftiö orftift frjálst nokkrum
sinnum samkvæmt fundarsköp-
um kom starfsmafturinn aftur i
pontu og haffti þá gleymt einu
atriöi sem hann vildi skýra nán-
ar i sambandi vift fjármálin. Aft
lokum tók sá flokksfélagi sem
áftur haffti talaft aftur til máls og
itrekafti þaft sem hann haffti
áöur sagt. Nú lét fundarstjóri
þess getift aft klukkan væri nú
orftin meira en tólf á miftnætti
og hann þakkafti fundarmönn-
um komuna og sliti hér meft
fundinum.
Allir sem til þekkja vita aft
þetta litla dæmi um eina tegund
flokksstarfs er ekki tilbúiö.
Miklu fremur er hér um dæmi-
geröan þátt i flokksstarfi aft
ræfta. Þetta fer ekki á milli
mála.
Hitt gæti ef til vill orftift um-
ræöugrundvöllur hvort timi
þessa forms sé ekki liftinn 1 þró-
un þess lýöræftis sem vift búum
vift.
Aftur var minnst á sveiflur i
stjórnmálum. Þessar sveiflur
mælast og koma fram i kjörfylgi
i kosningum. Ein slik sveifla
hefur nú átt sér staft. Hópurinn
utan flokka hefur farift I ferfta-
lag og þessi hópferft er stærri en
gerst hefur áftur síftustu ára-
tugi.
Þaft væri rangt mat af póli-
tiskri forustu Alþýftubandalags-
ins aft draga þær ályktanir af
þessu aft þarna sé um aft ræfta
pólitiska sveiflu sem orftift hefur
vegna þeirrar flokksstarfsemi
sem fram hefur farift á kjör-
timabilinu.
Þarna koma til allt aftrar or-
sakir. Þarna kemur til sú staft-
reynd aft ástand efnahagsmála
þjóftarinnar hefur verift reyrt i
þá fjötra aft ekki viröist mögu-
legt aft koma þvi aftur i eitt-
hvert eftlilegt form nema til
komi verulegt pólitiskt hug-
rekki. Þetta hugrekki skorti
valdhafa á siftasta kjörtimabili
og meira en þaft.
Fyrir utan þaft aft stjórna
landinu ekki þessi fjögur ár
gengust þessir valdhafar sjálfir
inn á þá vixlapólitik sem rikt
hefur. Hvort sem um hefur ver-
ift aft ræfta fiskinn i sjónum, er-
lendar skuldir efta auftlindir
jarftarinnar hefur stefna rán-
yrkju verift allsráftandi. Aft taka
meira en gefiö er.
Þaft er þessi stefna sem loks-
ins hefur reynt svo á þolinmæfti
þeirra sem utan flokka standa
aft tilfærsla atkvæfta er nú meiri
en gerst hefur lengi.
Þannig mætti einnig benda á
þaft aft slikt ástand ef varanlegt
yrfti gæti leitt til alvarlegra at-
burfta i þjóftfélaginu utan vift
þann samdrátt sem alltaf verft-
ur i lifskjörum þegar til lengdar
er lifaft um efni fram.
Vegna þeirrar stjórnunar sem
rekin hefur verift undanfarin ár
hafa aöilar i Sjálfstæftisflokkn-
um talift aft nú væri kominn sá
timi aft mögulegt væri aö breyta
þjóftfélaginu i þá átt aft nú gæti
aftur tekift gildi þaft frumskóg-
arlögmál sem rikti áftur en fé-
lagsleg sjónarmift uröu aft
nokkru marki rikjandi.
Þarna riöu ungir sjálfstæftis-
menn á vaftift og höfftu ekki vits-
muni til aft fela tilgang sinn. 1
einfeldni sinni héldu þeir aft sú
upplausn og siftleysi sm rikt
hefur i þjóftfélaginu heffti skap-
aft tækifæri til hálffasistiskra
aögerfta.
„Báknift burt” var andfélags-
leg og ómannleg hugmynd sem
ekki reyndist grundvöllur fyrir
— ekki i þetta sinn.
Hrafn Sæmundsson.
Sjötugur i dag
Steinn Stefánsson
fyrrverandi skólastjóri
Steinn Stefánsson, fyrrverandi
skólastjóri á Seyftisfirfti er sjötug-
ur i dag. Þegar mér varft þessi
staöreynd ljós, þá tóku aö hrann-
ast aft mér minningar frá sam-
starfi okkar Steins, sem var mjög
náift um 9 ára skeift. Þetta sam-
starf var óvenju heilt og brota-
laust af beggja hálfu, aft minnsta
kosti finnst mér þaft, þegar ég lit
til baka. Vift vorum kennarar vift
sama skólann, vift vorum sam-
herjar I stjórnmálum alla tift,
störfuftum saman i bæjarstjórn
um fjögurra ára skeiö og siftast en
ekki sist vorum viö vinir og sálu-
félagar „handan storms og
striöa”.
Þegar ég kom til Seyftisfjarftar
haustift 1944, tóku þau hjónin i
Tungu, Steinn og Adda mér tveim
höndum og sýndu mér upp frá þvi
óbrigftula vináttu. Sú vinátta náfti
einnig til konu minnar, sem ég
kynntist á Seyftisfirfti. T.d. um þá
einstæftu vinsemd, sem þau hjón
sýndu okkur er þaft, aft þau héldu
brúftkaup okkar á heimili sinu og
stóft Adda fyrir þvi meft þeirri
reisn og þeim skörungsskap, sem
henni var lagin. Vinir þeirra
margir uröu og okkar vinir og
minningarnar um samskipti okk-
ar vift þessi vinaheimili eru eink-
ar fagrar og ljúfar. Vináttuböndin
sem tengdu okkur Stein voru þvi
traust og þau hafa ekki slitnaö, þó
aft vik skildi milli vina.
Hitt er svo annaft mál, ab saga
Steins á Seyftisfirfti var aft sjálf-
sögftu miklu vifttækari og viöa-
meiri en okkar persónulegu
kynni. Hann var þar kennari og
skólastjóri i 45 ár og bæjarfulltrúi
i 12 ár. Hann kenndi sund i mörg
ár, æffti barnakóra um marga
áratugi. Hann stjórnafti samkórn-
um Bjarma um langan aldur og
siftustu tvo áratugina af veru
sinni á Seyftisfirfti var hann söng-
stjóri og organleikari i Seyftis-
fjarftrkirkju.
Þó aft ekki sé allt talift, sem
Steinn vann fyrir bæjarfélag sitt,
má af framansögftu ráfta, aft
Steinn hafi verift stórvirkur i
meira lagi. En hvernig var hann
verki farinn? gæti einhver spurt.
Steinn var aft sjálfsögftu kennari
aft mennt, en þaft var honum ekki
nóg. Hann var silesandi og sileit-
andi aft meiri menntun og fyllri
þekkingu bæfti utan lands og inn-
an, og hygg ég þaft ekki of mælt,
aft hann hafi verift i hópi fjöl-
menntuftustu barna- og ung-
mennakennara þessa lands. Þar
vift bættist svo einstök samvisku-
semi og skyldurækni i störfum.
Var ekki trútt um aft værukærum
meftalmönnum eins og mér
blöskrafti oft á tiftum ósérhlifni
hans og atorka. Af sjálfu leiftir, aft
þessir eftliskostir Steins gerftu
hann aft frábærum kennara. Ekki
var Steinn siftri á söngmálasvib-
inu. Hann haffti ungur lært orgel-
leik af móftur sinni og þroskafti og
Framhald á 14. siöu
Bók um
hljóðkerfi
nútíma-
íslensku
Ct er komin hjá Iftunni;Drög aft
hljóftkerfisfræfti eftir dr. Magnús
Pétursson, en hún er framhald af
bók hans Drög að almennri og ls-
lenskri hljóftfræfti, sem kom út
1976.
I bókinni er fjallaft um hljóft-
kerfi nútimaislensku, en fram aft
þessu hefur fátt verift ritaft um
þaft efni. Markar ritift þvi nokkur
timamót.
Bókin skiptist i þrjá megin-
hluta: Gerft tungumála, hljóft-
kerfisfræfti og fónemakerfi nú-
timaislensku. Auk þess er i bók-
inni ritaskrá og orftasafn, þar
sem eru helstu hugtök sem tengj-
ast fræftigreininni og er aft finna i
bókinni, og hliftstæfta þeirra á
ensku, dönsku, frönsku og þýsku.
Dr. Magnús Pétursson lauk
doktorsprófi frá Strassbourg 1969
og starfar nú vift Hamborgarhá-
skóla. Drög að hljóftkerfisfræftier
þriftja bókin i Ritröft Kennarahá-
skóla Islands og Iftunnar, en i
henni er fyrst og fremst gefift út
efni handa kennaranemum og
kennurum.
Landsvirkjun
semur við ítali
Hinn 3. febrúar sl. voru opnuft
tilboft hjá Landsvirkjun I þrýsti-
'vatnspipur, lokur og stöðvarhúss-
krana Hrauneyjarfossvirkjunar.
Alls bárust 11 tilboö, og var
lægsta tilboöiö frá italska fyrir-
tækinu Magrini Galileo. Aft lokn-
um samningsviftræöum vift fyrir-
tækift samþykkti stjórn Lands-
virkjunar aö taka tilboftinu, og
var verksamningur milli fyrir-
tækjanna undirritaftur hinn 6.
þ.m. Nemur samningsupphæftin
um 1458 milljónum króna á nú-
gildandi gengi.