Þjóðviljinn - 19.08.1978, Síða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 19. ágúst 1978
AF BANATILRÆÐI
Einsog allir vita lætur íslenskur almenning-
ur þjóðmál mjög til sín taka og ekki hvað sist
um þessar mundir.
Það sem f ólki er ef st í huga þessa dagana er
að sjálfsögðu landbúnaðarsýningin á Selfossi.
Með þessari sýningu hafa íslenskir bændur
sýnt og sannað andskotum sínum úr þéttbýl-
inu, að íslensk bændamenning stendur á göml-
um merg, merg sem enn er ekki búið að sjúga
úr beinum né bora úr eyrum. Þá gefst fólki
þarna kostur á að sjá hvernig bændur hafa
tekið nýjustu tækni og vísindi i sína þjónustu,
hvernig hokur hef ur breyst í búskap og búand-
karlar í bændur, og er það ef til vill merkasti
þáttur sýningarinnar. Það talar raunar sínu
máli að nær fimmtungur allra landsmanna
hefur þegar séð sýninguna.
Það ber því að fordæma alla tilburði í þá átt
að fella rýrð á þetta stórkostlega framtak, en
það hafa vissir aðilar svo sannarlega gert,
eins og raunar alltaf þegar bændur eiga í hlut.
Talað er í blöðum um skipulagsleysi. Allar
slikar staðhæfingar eru úti hött. Eins og vera
ber er gestum sýningarinnar fyrst smalað í
,,almenning'', síðan er dregið í dilka. Sú ný-
breytni hefur þarna verið upptekin að sleppa
sjálf ri slátruninni og ber að lofa það. Háþróuð
nútíma tækni í landbúnaði hefur verið tekin í
þjónustu sýningarinnar. Þarna eru sjálfvirkar
færikviar , stekkir og stallar, básar og búr,
garðar og geilar, krókar, kvíar, krær, stíur og
öll þau aðhöld, sem nöfnum tjáir að nefna.
Það skemmtilegasta við sýninguna er það
hvernig gamla og nýja tímanum er tef It sam-
an. Þarna eru til dæmis til sýnis naut með
hnyðju og naut án hnyðju. Þá getur að líta
gamlan forystusauð og það nýjasta í þeim
efnum, Halldór E. Sigurðsson. Sýningargest-
um er gef inn kostur á því að fylgjast með því
hvernig kúm var áður haldið undir
farandsæðingameistara og við hliðina eitt hið
fullkomnasta tæki sinnar tegundar í veröld-
inni í dag, fjarstýrð sæðingavél (fjarska-
bryndill). Gömul klofakerling er þarna til sýn-
is, en við hliðina á henni það nýjasta, Stefán í
Vorsabæ með handknúna sporreku f yrir spor-
láta f jármenn, kúasmala og víðavangshlaup-
ara.
I básunum á landbúnaðarsýningunni eru or-
lofskonur úr kvenfélaginu á Selfossi til sýnis,
en í stíunum förumenn og niðursetningar úr
Hreppum og Flóa.
Af gömlum tækjum og tólum er tvímæla-
laust merkastur þúfnabaninn. Hann var mikið
notaður fyrr á öldum og raunar einhvern
tímann ort um hann vísa, sem endaði svona
„og troddonum ínni þúfu". Þá eru til sýnis
gamlar mjólkurbyttur og bullustrokkar, en til
samanburðar hefur það nýjasta verið sótt til
Reykjavíkur og Hveragerðis, nýtísku bullur
og byttur.
Af því sem að f raman er sagt má sjá að hér
hef ur tekist frábærlega vel til. Sýningin gef ur
glögga yf irsýn yf ir aldagamla menningarhefð
íslendinga í landbúnaði. Hún sýnir og sannar
kjark, hug, þrek, þol, drengskap, búhyggju,
fórnarlund, einhug, samstöðu og hæfni ís-
lenska bóndans, hæfni, sem breytt hef ur hokri
í búskap og hokrurum i bændur.
Það er því létt verk að kveða niður fjand-
samleg ummæli í blöðum og f jölmiðlum. í
grein, sem birtist í Visi s.l. þriðjudag heldur
„Svarthöfði" því fram að Stefán í Vorsabæ
hafi sýnt ritsjóra Dagblaðsins, Jónasi
Kristjánssyni, banatilræði með því að bjóða
honum í kapphlaup. Það er sannarlega Iét1
verk að visa slíku til f öðurhúsanna. Víst er, að
hefðu bændur ástæðu til að lóga nokkurri
mannskepnu, þá er það Jónas Kristjánsson,
jafn hart og hann hef ur gengið f ram í þvi aí
klifa i sífellu á þvi sem sannara reynist um
landbúnaðarmál á (slandi. En jafnvíst
er þaó, að væri bændum alvara í því aé
kála Jónasi, þá hefði verið hæg1
um heimatökin að senda honum eitthvað,
sem heimsvísindin hafa sannað óyggjandi að
sé bráðdrepandi, eins og til dæmis land-
búnaðarafurðir: mjólk, rjóma, osta, bringu-
kolla, síðubita mör og annað feitmeti. Það
hefði sennilega nægt að senda honum væna
smjörklípu. En hvað hefur verið gert í þeim
efnum? Smjörið var hreinlega hækkað rétt
fyrir landbúnaðarsýninguna um hundrað
prósent, og ég er sannfærður um að sú ákvörð-
un hefur beinlinis verið tekin til að bjarga lífi
Jónasar, því hann var að sögn nærri. búinn að
drepa sig á smjöráti. Algerlega forfallinn,
snarfeigur. Nú getur hann ekki lengur étið
smjör. Hann hefur hreinlega ekki ráð á því
fremur en aðrir landsmenn. Kominn í „Sól-
blóma" eins og allir hinir.
Það má því segja að bændur hafi ekki sýnt
Jónasi banatilræði, heldur bjargað líf i hans og
ótal mannslífum með því að hækka smjörid
um hundrað prósent.
Hvað segir raunar ekki Jónas í vísunni forð-
um:
Ef þú étur ekki smjer
eða það sem banvænt er
lengi mun þá lífið þér
leika við og endast.
Margarín og magran fisk
á matardisk
mun þér vera hentast.
Ath! Síðasta orðið í síðustu Ijóðlínunni þarf að
bera fram á norðlensku.
Flosi.
Bréf frá tékkneska
„LISTY-hópnum”
Voriö 1968 kom út i Prag tima-
ritið „Literarni Listy” og var
það málgagn Rithöfundasam-
bands Tékkóslóvakiu. Timaritið
tók virkan þátt i þeirri sósial-
isku endurnýjunarhreyfingu,
sem þá átti sér staö og birtust
þar m.a. greinar sem gagn-
rýndu hvaö harðast þann skort á
tjáningarfrelsi sem rikt haföi.
Eftir innrásina 21. ágúst 1968
urðu margir aðstandendur
timaritsins að yfirgefa Tékkó-
slóvakiu og eiga þangaö nú ekki
afturkvæmt. beir hafa þó ekki
lagt niöur baráttuna fyrir lýö-
ræðislegum sósialisma i heima-
landi sinu, heldur hafa þeir
haldið áfram útgáfu timaritsins
erlendis. Það er sá hópur fólks
sem stendur að útgáfunni sem
sendir eftirfarandi bréf.
„Bréf frá „LISTY-hópnum”
til forystumanna þeirra flokka
sósfaldemókrata, sósialista og
kommúnista sem fordæmdu
hernaðarinnrásina i Tékkó-
slóvakiu áriö 1968.
Heiðruðu félagar.
Við snúum okkur til ykkar,
forystumanna flokks sem fylgd-
ist af skilningi meö sókn „Vors-
ins i Prag” til sósialiskrar end-
urnýjunar, og tók ákveðna af-
stööu gegn hernaðarihlutun
fimm Varsjárbandalagsrfkja i
málefni Tékkóslóvakiu.
Þann 20. ágúst eru 10 ár liöin
siðan þessi vopnaihlutun i innri
málefni lands okkar átti sér stað
Afleiöingar hennar veröa bæöi
tékknesku þjóðinni og hinni al-
þjóðlegu sósialisku hreyfingu
sem opið sár. Hin s.k. „þróun til
eðlilegs ástands” hefur ekki
leyst nein af hinum brennandi
vandamálum tékknesks samfé-
lags. Hún hefur einungis haft i
för með sér brottrekstur hálfrar
miljónar kommúnista úr
flokknum og útiiokun þeirra frá
þátttöku i opinberu lifi, kúgun
hundruð þúsunda borgara, brot
á lögum og alþjóðlegum samn-
ingum, brot á mannréttindum
þ.á.m. réttinum tu vinnu, ot-
sóknir á hendur þeim sem ekki
samþykkja innrásina og afleiö-
ingar hennar. 1 þvi „eðlilega á-
standi” sem rikir i Tékkó-
slóvakiu eru þeir sem berjast
fyrir mannréttindum fangelsað-
ir og ofsóttir, nú undanfarið
einkum þeir, sem skrifuðu undir
„Charta 77”, visindamenn og
listamenn. Flokkur ykkar for-
dæmdi þessar aðgerðir og mun
örugglega i framtlðinni, i anda
hinnar alþjóölegu samstöðu,
styðja baráttuna fyrir sósialisk-
um og lýðræðislegum breyting-
um á ástandinu i landi okkar.
í „Moskvusamningunum” frá
• 26.8. 1968 og i öðrum samning-
um við þáverandi fulltrúa
Tékkóslóvakiu, hétu forystu-
menn Sovétrikjanna þvi, að sov-
ésku hersveitirnar sem sendar
voru inn i Tékkóslóvakiu skyldu
aðeins verða þar skamjnan
tima og yrðu kallaðar heim eins
fljótt og „eðlilegt ástand kæmist
á”.Þrátt fyrir að forystum.sov-
éska og tékkneska kommúnista-
flokksins hafi hvað eftir annað
lagt áherslu á að „eðlilegt á-
stand” sé komið á, hafa sovésku
hersveitirnar ekki verið kallað-
■ar heim frá Tékkóslóvakiu. Við
teljum að það væri i samræmi
við þá afstöðu sem þið tókuð ár-
ið 1968 sem þið haldið enn fast
við, ef þið, af miklum þunga,
gerðuð þá kröfu til forystu sov-
éska og tékkneska kommúnista-
flokksins að sovéskar hersveitir
verði fluttar brott af tékknesku
landsvæði eins og samkomulag-
ið fyrir 10 árum gerir ráð fyrir.
Það væri einnig i samræmi við
niðurstöður Helsinkiráðstefn-
unnar um öryggi og samvinnu i
Evrópu. Þrátt fyrir að það leysi
i sjálfu sér ekki innri vandamál
Tékkóslóvakiu, myndi það þó á
þýðingarmikinn hátt stuðla að
bættu pólitisku andrúmslofti i
þessu landi og I Evrópu.
Allt frumkvæði ykkar i þessu
máli yrði mjög vel þegið, jafnt
af tékknesku þjóðinni sem af al-
menningsálitinu i heiminum, og
mun án efa verða til þess að efla
framgang hins lýðræðislega
sósialisma.
Fyrir hönd tékkneska sósial-
Iska andófshópsins „LISTY”:
Eduard Goldstiicker
Zdened Hejzlar
Antonin J. Liehm
Zdenék Mlynar
Adolf Miiller
JiH Pelikán
Ota §ik
Róm, þann 15. júli 1978”.